E a s y B r a i l l e

(1)

Kullanıcı Kılavuzu

E a s y B r a i l l e

Sürüm 3.1

Istanbul, Ağustos 2012

©

Handy Tech Elektronik GmbH Tüm Hakları Saklıdır

H a n d y T e ch E l e kt r o n i k Gm b H ; B r u n n e n s t r a ß e 1 0 ; 7 2 1 6 0 H o r b ; A l m a n ya

T e l: +4 9 7 4 5 1 5 5 4 6 0 ; Fa ks: +4 9 74 5 1 5 5 46 6 7 E -Ma il: in f o @ ha n dyte ch .d e; In te rn e t: www.h a n d yte ch .d e

(2)

İçindekiler

1 GENEL ... 4

1.1 Giriş ... 4

1.2 Easy Braille Cihazına Genel Bakış ... 4

1.3 Bu Kılavuzda Kullanılan Ifadeler Ve Anlamları ... 5

2 KURULUM ... 6

2.1 Paket İçeriği ... 6

2.2 Yazılımın kurulması ... 6

2.3 USB kablosunun bağlanması ... 6

2.4 Harici güç kablosunun bağlanması ... 7

2.5 Bluetooth bağlantısının kurulması ... 7

2.5.1 Bilgisayarla Bluetooth Bağlantısı ... 7

2.5.2 Mobil Telefonlarla Bluetooth Bağlantısı ... 8

2.6 Easy Braille Bluetooth Modeli İçin Taşıma Çantası ... 8

2.7 Cihazın Teknik Özellikleri ... 9

3 CIHAZI KULLANMAYA BAŞLAMA ... 10

3.1 Cihazın Açılması ... 10

3.2 Enerji Tasarruf Modu ... 10

3.3 Cihazın Kabartma Ekran Olarak Kullanılması ... 10

3.4 Kabartma Girdi İçin Fonksiyon Tuşlarının Kullanılması [aralık+ 1 2 7] (Kord B) ... 11

3.4.1 Bilgisayarı Easy Braille Üzerinden Kontrol Etmek İçin Kullanılacak Tuşlar 12 3.5 Konfigürasyon Modu ... 13

4 HANDY TECH KABARTMA EKRANLARININ KULLANIMIYLA ILGİLİ AYARLAR ... 16

4.1 Bağlantı Sekmesi ... 16

4.2 ATC ... 17

4.3 Durum Hücreleri Sekmesi ... 17

4.4 Tuş Eylemleri Sekmesi ... 18

4.4.1 Kilitli Tuşlar ... 18

4.4.2 Hızlı Giriş Tuşları ... 18

4.4.3 Tekrarlama Tuşları ... 19

(3)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Genel

4.5 Çeşitli Sekmesi ... 19

4.6 Bilgi Sekmesi ... 19

5 CIHAZIN EKRAN OKUYUCULARLA KULLANILMASI ... 20

5.1 Cihazın Jaws Programıyla Kullanılması ... 21

5.1.1 Temel Fonksiyonlar Ve Açıklamaları ... 21

5.2 Cihazın Hal/SuperNova Programıyla Kullanılması ... 23

5.3 Cihazın Window-Eyes Programıyla Kullanılması ... 25

5.4 Cihazın Mobil Telefonlar İçin Talks Premium Ekran Okuyucu Programıyla Kullanılması ... 26

5.4.1 Temel Kullanım Bilgileri ... 27

5.4.2 Metin türü belirticileri ... 27

5.4.3 Kabartma klavye üzerinden girilebilecek komutların listesi ... 27

5.4.4 Talks Premium Programının Easy Brail’le Birlikte Kullanımına İlişkin Bazı İpuçları ... 29

6 PIL KULLANIMI HAKKINDA BILGILER ... 30

6.1 Cihazla Kullanılacak Pillerin Özellikleri ... 30

6.2 Pillerin Şarj Edilmesi ... 30

6.3 Pillerin Doluluk oranının Öğrenilmesi ... 31

6.4 Düşük voltaj uyarıları ... 31

6.5 Pillerin Değiştirilmesi ... 31

7 GÜVENLIK VE GARANTI BILGILERI ... 33

7.1 Cihaz Üzerinde Bulunan Semboller Ve Anlamları ... 33

7.2 Tıbbi Cihazlara Ilişkin Standartlar Kapsamındaki Güvenlik Bilgileri .... 33

7.3 Genel Güvenlik Bilgileri ... 33

7.4 Easy Braille Cihazının Bakımı Ve Korunması ... 34

7.5 Garanti Bilgileri ... 35

7.6 Teknik Destek ... 35

8 TELIF HAKLARI ... 37

(4)

1 Genel

1.1 Giriş

Easy Braille tercihinizden dolayı teşekkürler. Easy Braille bilgisayar ekranında görüntülenen metinleri, görme engelli kullanıcılar için Kabartma (Braille yazı formatına dönüştüren bir Kabartma Ekran cihazıdır. )Easy Braille kullanımı son derece kolay bir cihaz olarak tasarlanmış olmakla birlikte, cihazın tüm özelliklerinden verimli bir şekilde faydalanabilmek için bu kılavuzu okumak üzere zaman ayırmanız önerilir.

Ayrıca cihazı ilk defa kullanmaya başlamadan önce bu kılavuzun sonunda yer alan güvenlik bilgileri bölümünü mutlaka okumalısınız.

Easy Braille cihazını Windows işletim sistemine sahip bilgisayarlara bağlayarak kabartma ekran olarak kullanabilmek için “Ekran Okuyucu” yazılıma ihtiyaç duyacaksınız. Handy Tech size ekran okuyucu yazılım da sunmaktadır.

Easy Braille geliştirilirken en üst düzeyde dikkat sarfedilmiş ve kullanım öncesinde büyük bir titizlikle test edilmiştir. Ancak cihazla ilgili öneri ve düşüncelerinizi Handy Tech müşteri temsilcilerine iletmekte tereddüt etmeyin. Fikirleriniz bizim için son derece önemlidir.

Easy Braille cihazını büyük bir keyifle kullanacağınızı umarız.

1.2 Easy Braille Cihazına Genel Bakış

Bu bölüm Easy Braille cihazını fiziksel olarak tanımanıza yardımcı olacaktır. Bu bölümde yer alan açıklamaları okurken cihazın yanınızda bulunması, anlatılanları kavramanızı kolaylaştıracaktır..

Easy Braille cihazını, fonksiyon tuşları size bakacak şekilde yerleştirin. Cihazın ön kısmında sağ ve sol tarafta başparmaklarınızla basabileceğiniz 2 adet uzun tuş bulunmaktadır. Bu tuşlar gezinme (navigasyon) tuşları, metin düzenleme işlemi sırasında da aralık tuşları olarak kullanılır. Bu tuşlardan sol tarafta bulunanı metin üzerinde sol ve geriye doğru hareketi sağlar ve klavuzun bundan sonraki bölümlerinde [sol aralık] olarak belirtilecektir. Sağ tarafta bulunan tuş metin üzerinde sağa ve ileriye doğru hareketi sağlar ve [sağ aralık] olarak belirtilecektir.

Bu tuşların arka kısmında, 8 adet fonksiyon tuşu bulunur ve bu tuşlar metin girişi için kullanılır. Bu tuşların yerleşimi kabartma klavye düzenindedir ve 8 noktalı kabartma notasyonuna göre şu şekilde sıralanmışlardır:

7 3 2 1 4 5 6 8

Kabartma yazı tuşlarının arka kısmında 40 kabartma hücre ile bu hücrelerden her birine entegre edilmiş tıklama butonları yer alır. Bu butonlar kabartma hücrelerin

(5)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Genel

tamamlayıcı parçaları olarak tasarlanmışlardır ve imleci bağlı bulundukları hücre konumuna taşırlar.

Hücrelerin yerleştiği bölmenin sağ tarafından geriye doğru ilerlediğinizde açma/kapama düğmesini bulursunuz. Düğmeyi kendinize doğru çevirdiğinizde cihaz açılır; geriye doğru hareket ettirdiğinizde ise kapanır.

Easy Braille cihazının Bluetooth özelliğine sahip olmayan modeli çalışabilmek için ihtiyaç duyduğu enerjiyi USB bağlantısı yoluyla bilgisayardan alır. Dolayısıyla cihazın çalışabilmesi için bilgisayara USB yoluyla bağlanmış ve bağlı bulunduğu bilgisayarın da çalışır durumda olması gerekir. USB bağlantı noktası kabartma hücrelerin sol arka kısmında bulunur.

Easy Braille cihazının Bluetooth özellikli modeli değiştirilebilir ve şarj edilebilir 4 adet pil ile çalışmaktadır. Pillerin yerleştiği hol cihazın arka kısmında yer alır. Cihazı ilk defa açmadan önce, pil koruma bandını çıkartmanız gerekir. Elektrik bağlantı soketi, cihazın sol tarafında USB bağlantı noktasının önünde bulunmaktadır

1.3 Bu Kılavuzda Kullanılan Ifadeler Ve Anlamları

The two space keys on the Easy Braille are represented as [SPC] in all cases where both the left and right key can be used interchangeably. Otherwise, the right-hand space key will be designated as [R] (for right) and the left-hand space key as [L] (for left).

In this manual, the following conventions will be used for inputs and outputs on the Easy Braille:

Single keystroke on the Easy Braille [Key1], e.g., [SPC]

Key/dot combination on the Easy Braille [SPC + 2 3 4]

Display on the Easy Braille output modules 'displayed text', e.g., 'File'

(6)

2 Kurulum

2.1 Paket İçeriği

paketinizden aşağıdaki ürünlerin çıkmış olduğunu control edin. Eksik ya da arızalı ürün olması durumunda, satıcınızla bağlantı kurun.

Paketinizden şunlar çıkmış olmalıdır:

 Easy Braille

 2 USB kablosu (kısa olanını laptop, uzun olanını masaüstü bilgisayarlarla kullanabilirsiniz)

 Cihazın tozlanmasını önleyen örtü

 Bu kullanım kılavuzu

 Başvuru kitapçığı

 Kurulum CDsi

Easy Braille Bluetooth modelini edinmişseniz ilave olarak şunların da paketinizde bulunması gerekir:

 4 adet AAA şarj edilebilir NiMH pil (cihaz içerisinde ve bantla korunmuş)

 Elektrik bağlantısı için adaptor (100-240 VAC; 9 VDC / 1.5 A; FW 7555M/09)

 Bluetooth adaptörü (USB bağlantısıyla)

 Taşıma çantası (örtü yerine)

2.2 Yazılımın kurulması

Easy Braille cihazını bilgisayarınıza bağlamadan önce, yazılım paketinin kurulması gerekir. Ayrıca kullanmak istediğiniz ekran okuyucu programın da bilgisayarınıza kurulu olduğunu control edin. Sonra yazılım paketini içeren cd’yi bilgisayarınızın cd sürücüsüne yerleştirip "Setup.exe" dosyasını çalıştırın. Bu program bilgisayarınıza ekran okuyucunuzun en güncel Easy Braille sürücüsüyle birlikte bu kullanım klavuzunu kuracaktır. Gereken bileşenlerin kurulması için “kur” programının ekranda görüntülenen yönergelerini takip edin. Başarılı bir kurulum işleminden sonra, Easy Braille cihazını bilgisayarınıza bağlayabilirsiniz.

2.3 USB kablosunun bağlanması

Easy Braille cihazınızı bilgisayara bağlayabilmek için paketinizden çıkan USB kablolarından birini kullanmalısınız. USB kablosunun kare şekilindeki ucunu Easy Braille cihazının soltarafında bulunan USB portuna, diğer ucunu da bilgisayarınızın USB portuna bağlayın.

Easy Braille ve bilgisayar açıldığında, Easy Braille ile yapılan USB bağlantısı işletim sisteminiz tarafından algılanacaktır.

(7)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Kurulum

Easy Braille çalışabilmek için ihtiyaç duyduğu enerjiyi USB arayüzünden alır.

Bilgisayar açıldıktan sonra Easy Braille cihazını da Power düğmesini kendinize doğru hareket ettirerek açın.

2.4 Harici güç kablosunun bağlanması

Easy Braille cihazının Bluetooth özellikli modeli harici elektrik kaynağına paketten çıkan adaptor yardımıyla bağlanır ve pilleri şarj edilebilir. Piller şarj edilirken cihazınızı kullanmaya devam edebilirsiniz.

Cihazı harici elektrik kaynağına bağlamak için, sol tarafta USB portunun önünde bulunan yuvarlak yuvaya adaptor kablosunun ucunu takın. Sonra adaptor elektrik kaynağına takabilirsiniz.

UYARI:

Easy Braille cihazınızda şarj edilemeyen pil kullanıyorsanız, cihaz elektriğe bağlanmadan once pillerin mutlaka çıkartılması gerekir. Cihazın şarj mekanizması takılı pillerin şarj edilebilir olup olmadığını algılayamayacağından, pilleri şarj etmeyi deneyecektir. Bu durumda pillerin patlaması durumunda cihazınız ve siz zarar görebilirsiniz.

2.5 Bluetooth bağlantısının kurulması

Easy Braille cihazınız Bluetooth bağlantısına sahipse, cihazla Bluetooth desteğine sahip bilgisayar veya mobil telefonlar arasında kablosuz bağlantı sağlayabilirsiniz.

Easy Braille bilgisayara USB kablosuyla bağlanmamışsa Bluetooth özelliği otomatik olarak etkinleşecektir. Bluetooth bağlantısı yaklaşık 10 metrelik bir mesafede kullanılabilir.

Easy Braille cihazıyla aralarında Bluetooth bağlantısı kurmak istediğiniz bilgisayarın Bluetooth kartı yoksa, paketinizden çıkan Bluetooth adaptörünü bilgisayarınızın USB portlarından birisine takın.

2.5.1 Bilgisayarla Bluetooth Bağlantısı

Bilgisayarınız Windows XP Service Pack 2 altında çalışıyorsa, şu adımları izleyin:

1. Easy Braille cihazının açık ve USB kablosunun takılı olmadığından emin olun.

2. Bluetooth adaptörünü bilgisayarınızın USB yuvalarından birisine takın.

Bluetooth yazılımı otomatik olarak kurulacaktır. Bu işlem birkaç dakika alabilir.

3. Denetim masasından "Bluetooth aygıtları" seçeneğini veya masaüstü bildirim alanından ilgili ikonu tıklayın. "Bluetooth aygıtları" başlıklı bir pencere açılacaktır.

4. "Aygıtlar" sekmesinde, "Ekle..." düğmesine tıklayın.

5. "Bluetooth aygıtları ekleme sihirbazı" açılacaktır. Bu pencerede "Aygıtım kurulu ve bağlantıya hazır" seçeneğini seçip “ileri” düğmesini tıklayın.

6. Bu aşamada mevcut Bluetooth aygıtları algılanacak ve listelenecektir.

Listeden cihazınızı seçin ve “ileri” düğmesini tıklayın.

(8)

7. "Şifremi ben belirleyeyim" seçeneğini seçip, Bluetooth adaptörünün üzerindeki 5 karakterden oluşan şifreyi ilgili Alana girdikten sonar “ileri” düğmesini tıklayın.

8. Cihazlar arasındaki eşleştirme işlemi gerçekleştirilir ve com portları listelenir.

İşlemi tamamlamak için “son” düğmesini tıklayın.

9. Seçilen cihaz "Bluetooth aygıtları” penceresinde görünecektir. Bu pencereyi

“tamam” düğmesini tıklayarak kapatabilirsiniz. Artık Bluetooth bağlantısı kullanılabilir durumdadır.

Not:

Easy Braille cihazını Bluetooth ile bağlı olduğu bilgisayardan yaklaşık 10 metre uzaklaştırdığınızda bağlantı kesilecektir.Bağlantının kapsama alanına yeniden girdiğiğinizde ise, Handy Tech Kabartma ekran sürücüsü bağlantıyı tekrar kuracaktır.

Bu özellikten faydalanabilmek için cihazınızın en güncel sürücüsünün kurulu olması gerekir. (bkz bölüm 0).

2.5.2 Mobil Telefonlarla Bluetooth Bağlantısı

Symbian işletim sistemi altında çalışan ve Bluetooth bağlantısına sahip telefonlarla Easy Braille arasında Bluetooth bağlantısı gerçekleştirmek mümkündür. Easy Braille cihazını mobil telefonlarla kullanabilmek için Talks Premium ekran okuyucu programının 2.1 ve sonraki sürümlerine ihtiyaç duyacaksınız. Easy Braille ile mobil telefonlar arasında Bluetooth bağlantısı kurabilmek için aşağıdaki adımları izleyin:

1. Telefonunuzun "bağlantılar" menüsünden "Bluetooth" seçeneğini seçin. Daha sonra "eşleşmiş cihazlar" sekmesine gelip "seçenekler" öğesini seçin.

2. "Yeni aygıt" seçeneğini seçin. Algılanan Bluetooth aygıtları listelenecektir.

Telefonunuzun Bluetooth bağlantısının kapalı olduğunu ve açmak isteyip istemediğinizi soran bir mesaj görüntülendiğinde, "evet" seçeneğini seçin.

Easy Braille cihazının açık ve USB kablosunun bağlı olmadığını control edin.

3. Easy Braille seçeneğini listeden seçin. Listede Easy Braille görüntülenmemişse, "daha fazla aygıt" seçeneğini seçin. Easy Braille EBR ifadesiyle birlikte seri numarasıyla görüntülenecektir.

4. Listeden Easy Braille seçildiğinde, şifre girmenizi isteyen bir mesaj görüntülenecektir. Girmeniz gereken 5 karakterli şifre paketinizden çıkan Bluetooth adaptörünün bulunduğu kutuda yazılıdır.

5. Son olarak, Talks menüsünden, sırasıyla "Braille" ve "Handy Tech"

seçeneklerini seçin.

Symbian telefonunuz ile Easy Braille arasında Bluetooth bağlantısı kurulmuş durumdadır. Cihazın Mobil Telefonlar İçin Talks Premiumile Easy Braille kullanımı için ayrıntılı bilgi kılavuzun 5.2 numaralı bölümünde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

2.6 Easy Braille Bluetooth Modeli İçin Taşıma Çantası

Easy Braille cihazının Bluetooth özellikli modeli taşıma çantasıyla birlikte gelmektedir.

Çanta uzunluğu ayarlanabilir askıya sahiptir. Çantanın her 2 yanı da bağlantı noktaları ile açma/kapama düğmesine erişebilmeniz için açılabilir durumdadır.

Çantayı ön yüzünden açtığınızda Kabartma klavyeye erişebilirsiniz. Cihazı çantadan çıkartmak için köşelerdeki mandalları açmalısınız.

(9)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Kurulum

Çantanın ön yüzünü açarak kabartma klavyeye erişmek istediğinizde cihazın düşme tehlikesine karşın, mandalların kapalı olduğunu control etmelisiniz.

Çantada bulunan cebi mobil cihazlarınızı taşımak üzere kullanabilirsiniz.

2.7 Cihazın Teknik Özellikleri

 40 konkav kabartma hücre

 40 imleç yönlendirme (tıklama) butonu

 1 USB B port

 8 kabartma klavye tuşu

 2 navigasyon tuşu

 Renk: Handy Tech mavisi

 Boyutlar: 12" x, 3.5" x, 1.1" x (= 30.5 cm, 9.0 cm, 2.9 cm)

 Ağırlık: Bluetooth özelliği olmayan modeli: 1.6 lbs (= 740 g), Bluetooth özellikli modeli: 1.8 lbs (= 820 g)

 Voltage 1: 5 V, 200 mA via USB

 Voltage 2: 9 V, 1 A DC

 Pil kullanım süresi: yaklaşık 10 saat

(10)

3 Cihazı Kullanmaya Başlama

3.1 Cihazın Açılması

Easy Braille cihazının bilgisayarınıza USB kablosu aracılığıyla bağlı ve bilgisayarınızın çalışmakta olduğundan emin olun. Cihaz üzerindeki açma/kapama (power) düğmesini kendinize doğru çekin. Kısa ve ince tonlu bir sinyal sesi duyacaksınız ve cihazın ekranında şu açılış mesajı görüntülenecek:

'Handy Tech Easy Braille Ver. x.xx BT Y'

"x.xx" ifadesi Easy Braille cihazının yazılım numarasını (örneğin 1.24), "BT" ifadesi cihazın Bluetooth özellikli bir model olup olmadığını gösterir. Kabartma ekranda Bluetooth bağlantısının açık veya kapalı olduğu bilgisi de görüntülenir. (bkz bölüm 3.5).

Sinyal sesi Easy Braille cihazının çalışmaya hazır olduğunu belirtir. Ekran okuyucu tarafından cihaza ilk bilgi gönderilir gönderilmez, açılış mesajı kaybolur ve kabartma ekranda bilgisayardan gelen bilgi görüntülenir.

3.2 Enerji Tasarruf Modu

Easy Braille cihazının ekranında belli bir süre içerisinde (varsayılan olarak 45 dakika) herhangi bir mesaj görüntülenmediğinde ya da cihazın tuşlarından herhangi birine basılmadığında, cihaz uyku moduna geçer. Uyku modunda kabartma hücreler ile bazı elektronik devreler otomatik olarak kapanır. Ancak bir tuşa basılır basılmaz cihaz tüm fonksiyonlarıyla etkin hale gelir. Bu kılavuzun 3.5 numaralı bölümünde (u) bölümünde konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.

3.3 Cihazın Kabartma Ekran Olarak Kullanılması

Easy Braille cihazını Windows işletim sistemi altında kabartma ekran olarak kullanabilmek için, bilgisayar ekranının içeriğini cihaza gönderecek olan ekran okuyucu yazılıma ihtiyaç duyacaksınız. Bu yazılım Easy Braille cihazından bağımsız ve farklı bir ürün olduğundan, paketinizde yer almaz

Ekran okuyucu yazılımı çalıştırmadan önce Easy Braille cihazının açık ve bilgisayara doğru olarak bağlandığından, uygun Handy Tech ekran okuyucu sürücüsünün kurulmuş olduğundan emin olun. Genel bir kural olarak kabartma ekranda, bilgisayar ekranında odaklanılan aktif pencere içeriği görüntülenir. Örneğin bir menü üzerinde geziniyorsanız, seçilen menü öğesi kabartma ekranda görüntülenir. Gezinme tuşları [sağ aralık], [sol aralık], tuşları metin üzerinde ilerlemenizi sağlar. Microsoft Word ve benzeri kelime işlemci programlarda, tıklama butonlarıyla (kabartma hücrelerin üzerlerinde yer alan) imlecin konumunu belirleyebilirsiniz. Ayrıca tıklama butonları bir menü öğesini ya da bir seçeneği aktive etmenizi de sağlar. Örneğin bir iletişim kutusunda “evet” ya da “hayır” seçeneklerinden birini etkinleştirmek için,

(11)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Cihazı Kullanmaya Başlama

etkinleştirmek istediğiniz seçeneğin üzerindeki tıklama butonuna basmanız yeterli olacaktır.

Ekran okuyucu programlar Windows ekranının metinsel içeriğini, ses ya da kabartma çıktısı veren aygıtlara gönderir. Genellikle ses çıktısı için, bilgisayarlarda bulunan ses kartları kullanılır. Bilgisayar ekranının içeriğinin kabartma olarak görüntülenmesi ise ekran okuyucu yazılımın bilgisayardan aldığı bilgiyi Easy Braille cihazına göndermesiyle gerçekleşir. Tüm standart ekran okuyucu yazılımlar Handy Tech tarafından üretilen kabartma ekranlarla uyumludur.

Ekran okuyucu programınızı ilk defa çalıştırdığınızda, program tarafından algılanan cihazın adını, (Easy Braille vb...) cihazın kullandığı bağlantı noktasını ve ekran okuyucuyla cihaz arasında iletişimi sağlayan sürücünün versiyon numarasını gösteren bir pop-up pencere görüntülenir. Easy Braille cihazında, değişik ekran okuyucu programların farklı fonksiyonları için farklı tuş atamaları gerçekleştirilebilir.

Easy Braille cihazının Window-Eyes, Jaws For Windows ve Hal/SuperNova ekran okuyucu programlarla Windows işletim sistemi altında kabartma ekran olarak kullanılmasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar bu kılavuzun 5. bölümünde yer almaktadır.

3.4 Kabartma Girdi İçin Fonksiyon Tuşlarının Kullanılması [aralık+

1 2 7] (Kord B)

Ekran okuyucu yazılımla birlikte, Easy Braille bilgisayar üzerinde fonksiyon tuşlarını kullanarak kabartma notasyonda girdi yapmanıza imkan verir.

Bu özelliği kullanabilmek için, ekran okuyucunuza ait en güncel Handy Tech kabartma ekran sürücüsünün sisteminize kurulmuş olması gerekir. Paketinizden çıkan cd içerisinde yer alan sürücünün kullanılması önerilir.

PC üzerinde kontrolü sağlamak üzere bu özellik kullanılabilir. Spesifik olarak aşağıdaki işlevleri gerçekleştirebilirsiniz:

 Bilgisayarı kabartma sistem üzerinden kullanma özelliğini açma/kapama

 Yazı yazma

 Kontrol tuşunu kullanma. Örneğin kopyalama işlemi için ctrl+c kısayolunu kullanabilirsiniz.

 Alt tuşunu kullanma. Örneğin uygulama menülerini çağırmak için bu tuşu kullanabilirsiniz.

 "Windows" ve "uygulama" tuşlarını kullanma

 Enter tuşunu kullanma

 Escape tuşunu kullanma

 Backspace tuşunu kullanma

 Delete tuşunu kullanma

 İmleci hareket ettirme

 Pos1 ve End tuşlarını kullanma

 Page Up ve Page Down tuşlarını kullanma

 Shift tuşunu kullanma. Örneğin CTRL+Shift+f kısayolunu kullanabilirsiniz.

 Caps lock tuşunu kullanma

(12)

 Fonksiyon tuşlarını kullanma. F tuşları olarak da bilinen fonksiyon tuşlarını içeren kısayol tuş kombinasyonlarını kullanabilirsiniz.

3.4.1 Bilgisayarı Easy Braille Üzerinden Kontrol Etmek İçin Kullanılacak Tuşlar Bilgisayarı Easy Braille üzerinden kontrol etmek için kullanılan tuşların listesi aşağıda tablo şeklinde belirtilmiştir. Tabloda mümkün olduğunca çok sayıda tuş kombinasyonuna yer verilmiştir; ancak listede bir kombinasyonun yer almaması, o tuş kombinasyonunun kullanılamayacağı anlamına gelmez.

Aynı anda basılması gereken tuşlar artı (+) işaretiyle belirtilmiştir. Örnek: Ctrl+Alt+a.

Peşpeşe basılması gereken tuşlar virgül (,) işaretiyle belirtilmişlerdir. Kabartma hücrelerin üzerlerinde bulunan imleç tıklama butonları, “tıklama butonu” olarak belirtilmiştir. Örneğin “tıklama butonu 12” ifadesi 12 numaralı hücrenin üzerindeki imleç tıklama butonunu ifade eder.

PC Fonksiyonu Kord

Komutları

Easy Braille Tuşu

PC kontrolünü

açma/kapama

Kord B Aralık + 1 2 7

Backspace Kord b Aralık + 1 2 veya 7

Delete Aralık + 4 5

Yapıştır Kord i Aralık + 2 4

Sonraki karakter için Alt Aralık + 7 8

Alt tuşunu

etkinleştirme/devre dışı bırakma

Sol + sağ aralık + 7 8

Enter 8

Sonraki karakter için Ctrl Aralık + 3 6

Ctrl tuşunu

etkinleştirme/devre dışı bırakma

Sol + sağ aralık + 3 6

Tab Kord t Aralık + 2 3 4 5

Shift + Tab Kord T Aralık + 2 3 4 5 7

Ctrl + Tab Aralık + 3 6, SPC + 2 3 4 5

Ctrl + Shift + Tab Aralık + 3 6, SPC + 2 3 4 5 7

Escape Kord e Aralık + 1 5

Shift + Escape Kord E Aralık + 1 5 7

Shift + karakter Kord s Aralık + 2 3 4, character Shift kilidi açma/kapama Kord S Aralık + 2 3 4 7

Yön tuşları Yukarı: aralık + 1, sol: aralık + 7,

aşağı: aralık + 4, sağ: aralık + 8

Seçim yapma Kord S Aralık + 2 3 4 7 İlk basılışta shift tuşunu basılı tutar, tekrar basıldığında shift serbest bırakılır. End, home gibi imleç tuşlarını kullanarak bu şekilde seçim yapabilirsiniz.

Örneğin imlecin sağından itibaren 2 karakter seçmek istediğinizde, once aralık + 2 3 4 7, basarak seçim işlemini başlatın; sonra sağ

(13)

Elektronik GmbH

Easy Braille

PC Fonksiyonu Kord

Komutları

Easy Braille Tuşu

ok tuşu yerine geçen aralık + 8 tuşuna 2 kez basın. Aralık + 2 3 4 7 tuşuna basarak seçimi sonlandırın.

Önceki kelime (Ctrl+sol ok) Aralık + 3 Sonraki kelime (Ctrl +sağ

ok)

Aralık + 6

Page Up Aralık + 2

Page Down Aralık + 5

Ctrl + Page Up Aralık + 3 6, Aralık + 2

Ctrl + Page Down Aralık + 3 6, Aralık + 5

Pos1 Kord k Aralık + 1 3

End Aralık + 4 6

Ctrl + Pos1 Kord l Aralık + 1 2 3

Ctrl + End Aralık + 4 5 6

Fonksiyon tuşları F1 - F12 Aralık + tıklama butonu1 – tıklama butonu12 Sol Windows tuşu Kord w Aralık + 2 4 5 6

Uygulama tuşu Kord W Aralık + 2 4 5 6 7

Windows tuşu + karakter Aralık + 2 4 5 6 8 ve karakter

Windows tuşunu

kilitleme/serbest bırakma

Sol + sağ aralık + 2 4 5 6 8

PAUSE Tuşu Chord p Aralık + 1 2 3 4

Windows + PAUSE Tuşu Aralık + 2 4 5 6 8 ve aralık + 1 2 3 4

Aralık tuşu Sağ veya sol aralık tuşu

Ekran okuma tuşu + karakter

Aralık + 2 3 4 8 ve karakter Ekran okuma tuşunu

kilitleme/serbest bırakma

Sol + sağ aralık + 2 3 4 8

3.5 Konfigürasyon Modu

Konfigürasyon modu [3 7] tuşuna 3 saniyeden daha uzun bir sure basılarak etkinleştirilebilir. Cihaz konfigürasyon moduna geçtiğinde, uzunca bir sinyal sesiyle birlikte konfigürasyon moduna geçildiğini gösteren bir mesaj kabartma ekranda görüntülenir.

Not:

Konfigürasyon menüsünde yapacağınız değişiklik cihazın çalışmasını etkileyecektir.

Cihaz kapatıldığında da değişiklikleriniz kaydedilmiş olacaktır. Bu bakımdan yapacağınız değişiklikler hakkında yeterli bilgi sahibi olmadan ayarları değiştirmemeniz önerilir.

Konfigürasyon modunda Easy Braille tuşlarının fonksiyonları şunlardır:

[7] Konfigürasyon modundan çıkış

Kısa bir sinyal sesi duyulacak ve değişiklikler kaydedilecektir.

(14)

[3] 6 ve 8 noktalı kabartma yazı seçenekleri arasında geçişi sağlar:

[3] tuşuna basıldığında, varsayılan olarak etkin durumdaki 8 noktalı kabartma seçeneğinin yerine 6 noktalı kabartma seçilir. Tekrar [3] tuşuna basıldığında, 8 noktalı kabartma yeniden etkin olur.

Kabartma ekranda şu mesaj görüntülenir:

'6-BRAILLE/8-BRAILLE'

[2] Enerji tasarruf modunu açma/kapama:

Enerji tasarruf modu açıksa, Easy Braille aktif olmadığı durumlarda belli bir sürenin sonunda uyku moduna geçer.

'energy-saving mode on' 'energy-saving mode off'

[1] Enerji tasarruf süresini ayarlama:

Bu tuş cihazın ne kadar süre sonra uyku moduna geçmesi gerektiğini belirlemenizi sağlar. Kabartma ekranda 'default time: xxx min' şeklinde bir mesaj görüntülenir; xxx uyku modunun etkinlik kazanmasından önce geçmesi gereken dakika sayısını belirtir . [1] tuşuyla, bu süre 3 dakika arttırılır.

[L] Konfigürasyon menü dili

Menüde yer alan mesajlar Ingilizce ya da Almanca dillerinden birinde görüntülenebilir. Dil seçiminizi [l] karakteriyle değiştirebilirsiniz.

'Sprache: deutsch' 'language: english'

Istenen dil seçilir seçilmez etkinlik kazanır.

[R] Açılış mesajında ve konfigürasyon menüsünde sayıların belirtilme şekli Kabartma ekranda aşağıdaki mesaj görüntülenir:

'number presentation: 01' ISO-karakter seti için.

'number presentation: 02' Amerikan Ingilizce’si kabartma karakter seti için.

'number presentation: 03' Norveç kabartma karakter seti için.

[4] Sinyal tonu açma/kapama (sadece Bluetooth modeli)

Bu özellik Bluetooth modunun açık ve kapalı olduğu durumlarda bataryanın bitmekte olduğunu gösteren sinyalin açılıp kapatılması için kullanılır.

Muhtemel seçenekler:

’low battery warning on’ (bataryanın azalmakta olduğunu gösteren sinyali açar)

’low battery warning off’ (bataryanın azalmakta olduğunu gösteren sinyali kapatır)

[5] Sinyal tonu ses miktari (sadece Bluetooth modeli)

(15)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Bu tuş sinyal sesinin arttırılıp azaltılması için kullanılır. En yüksek değer 200 ve en düşük değer de 5’tir. Bu tuşa her basılışta değer artar ve değer en üst düzeydeyken tuşa basıldığında minimum değer etkinleşir.

[6] Batarya bilgisi (sadece Bluetooth modeli)

Bu tuşa basıldığında pillerin şarj olma durumuna, doluluk oranına ve voltaj durumuna ilişkin bilgiler görüntülenir. Şarj olma durumu şu mesajlardan birisiyle gösterilir:

’Battery charging’ (piller şarj oluyor)

’Battery quick charging’ (piller hızlı modda şarj oluyor)

’Running on battery/USB’ (piller enerji USBden alıyor)

’No battery!’ (cihazda pil yok)

[8] Bluetooth ayarları (Sadece Bluetooth modeli)

Bu seçenekler cihaz ile bilgisayar arasındaki bağlantının düzenlenmesini sağlar. Şu mesajlar görüntülenir:

’Bluetooth OFF’: Bluetooth bağlantısının kapalı olduğunu gösterir.

Easy Braille bilgisayara sadece USB kablosuyla bağlanabilir.

’Bluetooth ON’: Bluetooth bağlantısının açık olduğunu gösterir. Easy Braille bilgisayara sadece Bluetooth ile bağlanabilir.

’Bluetooth AUTO’: Cihaza USB kablosu bağlandığında otomatik olarak USB bağlantısı etkinleşirken, kablo bağlantısı olmadığı durumlarda Bluetooth kullanılır. Seçeneklerden hangisinin etkin olduğu (On, Off, Auto) Easy Braille açıldığında kabartma ekranda görüntülenir.

(16)

4 Handy Tech Kabartma ekranlarının Kullanımıyla Ilgili Ayarlar

Handy Tech tarafından üretilen kabartma sistemlerin sürücüsü cihazların bilgisayar ve ekran okuyucu programlarla kullanılmasıyla ilgili olarak bazı ayarlama seçenekleri sunar. Ayarlar penceresini açmak için, Easy Braille Cihazının klavyesinden [1+8]

tuşuna basın. Aynı pencereyi bilgisayarınızın bbaşlat menüsü altında bulunan

"Programlar - Handy Tech – “Handy Tech kabartma ekran ayarları" seçeneğini tıklayarak da açabilirsiniz.

Ayarlar penceresinde aşağıdaki sekmeler bulunur:

 Bağlantı

 ATC

 Durum hücreleri

 Tuş eylemleri

 Çeşitli

 Bilgi

Bu sekmelerde yapacağınız değişiklikler “tamam” veya “uygula” düğmeleri tıklandığında geçerlilik kazanır. “Tamam” düğmesi tıklandığında pencere kapanacaktır.

Aşağıdaki bölümlerde bu sekmeler altında yer alan seçenekler ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

4.1 Bağlantı Sekmesi

Bu sekme altında bulunan "Sürücüyü etkinleştir" onay kutusu ekran okuyucunun kabartma sisteme bilgi gönderebilmesi için onaylı durumdadır. Onay kutusunun işaretini kaldırdığınızda sürücü devre dışı kalır ve ekran okuyucunuzla kabartma sistemleri birlikte kullanamazsınız.

"Aygıt algılaması" alanında şu 2 seçenek yer alır: "Otomatik" seçeneği etkin olduğunda ekran okuyucunuz kabartma sistemi bilgisayara hangi bağlantı yoluyla bağlı olduğuna bakmaksızın otomatik olarak algılar.

İkinci seçenek, ekran okuyucunun bilgisayara bağlı bir kabartma sistem olup olmadığına bakarken sadece sizin belirttiğiniz bağlantı noktasıyla bağlanmış bir cihaz aramasını sağlar.

"Kabartma ekran bilgi penceresini şu durumlarda göster:" seçeneği, ekran okuyucu programınız çalışmaya başladığında, bilgisayarınıza hangi kabartma sistemin hangi bağlantı noktasıyla bağlı olduğu konusunda bilgi veren bir popup penceresi gösterip göstermeyeceğiyle ilgili seçim yapmanızı sağlar. Bu seçenek aktifse, ekran okuyucu program başladığında bilgisayara bağlı olan kabartma sistemin adı, sürücü seri numarası ve bağlantı noktasını gösteren küçük bir pop-up pencere görüntülenir.

(17)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Handy Tech Kabartma ekranlarının Kullanımıyla Ilgili Ayarlar

Bu bilgi penceresiyle ilgili olarak aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz:

* "Aygıt veya bağlantı noktası değiştiğinde": Bu seçenek bilgisayarınıza farklı bir Handy Tech kabartma sistemi bağladığınızda, ya da önceden bağladığınız kabartma sistemin bağlantı noktasını değiştirdiğinizde pop-up ekranı görüntüler.

* "Hiç bir zaman gösterme": Hiç bir şekilde pop-up penceresi görüntülemez.

* "Ekran okuyucu her başladığında": Ekran okuyucunuz her başladığında pop-up penceresi görüntüler.

"Bilgisayardan sonra açılmış olsa bile kabartma ekran bağlantısını kur" onay kutusu işaretli olduğunda, ekran okuyucu çalışmaktayken, (kabartma sistem ekran okuyucudan bir süre sonra açılmışsa) ekran okuyucu, cihazı algılar ve bağlantı gerçekleşir. Varsayılan olarak bu onay kutusu işaretsizdir.

"Bağlantı kesildiğinde kabartma ekran bağlantısını otomatik kur" onay kutusu işaretlendiğinde, ekran okuyucu kısa aralıklarla bağlantı kesintisi olup olmadığını kontrol eder ve bağlantının kesilmesi durumunda otomatik olarak bağlantıyı yeniden kurar. Örneğin herhangi bir sebepten dolayı kabartma sistemi kapattığınızda, ekran okuyucu bağlantı kurabilmek için cihaz aramasını sürdürür ve siz kabartma sistemi tekrar açtığınızda bağlantı otomatik olarak yeniden kurulur. "Bağlantı kurulacak aygıt aranırken bilgi mesajı ver" onay kutusunu işaretleyerek, ekran okuyucunun gerçekleştirmekte olduğu arama işlemiyle ilgili olarak size bilgi vermesini sağlayabilirsiniz. Mesela kısa aralıklarla "Easy Braille aygıtı aranıyor." şeklinde bir mesaj alırsınız.

4.2 ATC

Sadece Modular Evolution cihazının sahip olduğu ATC teknolojisi kabartma ekran üzerinde okuma pozisyonunuzu algılar; cihaz üzerinden işlem yapmanız ve bilgisayarı kontrol edebilmeniz için ekstra kolaylıklar sunar. Bu sekme, ekran okuyucunuz Handy Tech kabartma ekran sürücüsünde ATC desteğine sahipse görüntülenir. Not: Easy Braille cihazı ATC teknolojisi desteğine sahip bir kabartma sistem değildir.

4.3 Durum Hücreleri Sekmesi

Kabartma sistem üzerinde bulunan ve durum hücreleri olarak adlandırılan hücreler bir ekran üzerinde, örneğin bir menü ya da metin üzerindeki konumunuzu belirtmeye yarar. Durum hücrelerinde görüntülenecek olan bilginin tam olarak ne olacağı ekran okuyucuya bağlı olarak değişebilir.

"Durum hücreleri" sekmesi altındaki seçenekleri kullanarak durum hücreleriyle ilgili bazı ayarları özgünleştirebilirsiniz.

"Aygıt" seçeneği hangi Handy Tech kabartma sistemini kullandığınızı belirtmenizi sağlar. Varsayılan olarak bilgisayarınıza bağlı olan cihaz belirtilir. Ancak bu seçenek, bilgisayarınıza bağlı olmayan Handy Tech kabartma sistemleri ile ilgili ayarları özgünleştirebilmenize de imkan verir.

Bir sonraki seçenekte durum hücrelerinin sayısını belirleyebilirsiniz. Varsayılan olarak kabartma ekran üzerinde 4 hücre durum hücresi olarak belirlenmiştir. Durum

(18)

hücreleriyle diğer hücreler arasında 1 adet boş hücre bulunur ve boş hücrenin görevi yoktur.

"Durum hücrelerinin yönü:" seçeneği durum hücrelerinin kabartma satırın sağında ya da solunda yer almasını belirlemenizi sağlar. Durum hücreleri varsayılan olarak soldadır.

"Durum hücrelerini görüntüle" onay kutusu durum hücrelerini etkinleştirip devre dışı bırakmanızı sağlar. Varsayılan olarak onay kutusu işaretsizdir. Durum hücrelerini [sol aralık+sağ aralık] komutuyla ayarlar menüsünü açmadan daha pratik bir yolla etkinleştirip devre dışı bırakabilirsiniz.

4.4 Tuş Eylemleri Sekmesi

Bu sekme altında yer alan seçenekleri kullanarak, Easy Braille cihazı üzerinde basılan tuşların eylemlerini aşağıda açıklanan 3 farklı şekilde belirleyebilirsiniz:

 Tuş Kilidi: Kilitli olarak tanımlanan tuşlar basıldıklarında işlevsiz kalır.

 Hızlı Giriş Tuşları: Hızlı giriş tuşları olarak tanımlanan tuşlar, basılır basılmaz kendileriyle ilişkili olan işlem gerçekleşir; işlemin gerçekleşmesi için tuşların bırakılması beklenmez.

 Tekrarlama Tuşları: Tekrarlama tuşları olarak tanımlanan tuşlar basılı tutuldukları sürece belli aralıklarla kendileriyle bağlantılı işlemler gerçekleşmeye devam eder.

4.4.1 Kilitli Tuşlar

Easy Braille cihazının tuşları, kaza ile basılma sonunda oluşacak istenmeyen işlemlerin önlenmesi için kilitlenebilir. Bu özellik tuş kombinasyonları için gerçekleşmez; her bir tuş için ayrı ayrı gerçekleşir. Bu özellik cihaz kullanımını öğrenme aşamasında son derece faydalı olabilir.

Bu özelliğin etkinleşmesi için “tuş kilidini kullan” onay kutusunun işaretlenmesi gerekir. “kilitli tuşlar...”düğmesi kilitlenecek tuşları ve bu tuşların geçerli olacağı cihazı belirlemenizi sağlayan bir iletişim kutusunu açar. “aygıt” listesinde varsayılan olarak bilgisayara bağlı kabartma ekran seçilidir. “kullanılabilecek tuşlar” listesinden kilitlenecek tuşları seçebilirsiniz. “ekle” düğmesiyle seçtiğiniz tuşun “kilitli tuşlar”

listesine taşınmasını sağlayabilirsiniz. “kaldır” düğmesiyle “kilitli tuşlar” listesinde seçtiğiniz tuşları “kullanılabilecek tuşlar” listesine taşıyabilirsiniz. Varsayılan olarak kilitli tuş tanımlanmamıştır.

4.4.2 Hızlı Giriş Tuşları

Kısayol tuşlarıyla gerçekleştirilen fonksiyonlar, genel bir kural olarak kendileri için atanan kısayol tuşlarına basılıp tuşlar bırakıldığında gerçekleşir. Ancak bir tuş kombinasyonu hızlı giriş tuşu olarak ayarlandığında, tuşlar basıldığında, bırakılmadan fonksiyon gerçekleşir.

"Hızlı giriş tuşlarını kullan" onay kutusu bu özelliği etkinleştirmek için kullanılır. Bu onay kutusunu işaretledikten sonra "Kullanılabilecek tuşlar" listesinden hızlı giriş tuşu

(19)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Handy Tech Kabartma ekranlarının Kullanımıyla Ilgili Ayarlar

olarak tanımlamak istediğiniz tuşları seçebilirsiniz. Varsayılan olarak hızlı giriş tuşu tanımlanmamıştır. Bu özellik kabartma notasyonda yazı yazarken kullanılamaz.

4.4.3 Tekrarlama Tuşları

Tekrarlama tuşları seçeneklerini kullanarak, basılı tutulan bir tuşla bağlantılı fonksiyonun tekrarlanma süresini belirleyebilirsiniz. Örneğin uzun bir liste üzerinde belirli bir öğeye erişmek üzere geziniyorsanız, istediğiniz öğeyi bulmak için [ileri] veya [geri] tuşuna sürekli basmak yerine bu tuşlara basılı tutarak fonksiyonlarının otomatik olarak tekrarlanmasını sağlayabilirsiniz.

Bu seçeneği etkinleştirmek için “tekrarlama tuşlarını kullan” onay kutusunun işaretlenmesi gerekir. Varsayılan olarak bu özellik etkin değildir. “tekrarlama tuşları...” düğmesi, bu seçenekle ilgili ayarların gerçekleştirileceği iletişim kutusunu açar. “aygıt” listesinde bilgisayara bağlı durumdaki kabartma sistem varsayılan olarak seçili durumdadır. “kullanılabilecek tuşlar” listesinden tekrarlama tuşu olarak kullanılacak tuş/tuşlar seçildikten sonra, “ekle” düğmesiyle “tekrarlama tuşları”

listesine taşınır. Easy Braille için tanımlanmış tekrarlama tuşu yoktur. Bu özellik kabartma notasyonda yazı yazarken kullanılamaz.

4.5 Çeşitli Sekmesi

Bu sekme üzerinde kabartma sistem ile yaptığınız işlemlerin kayıtlarının bir protokol dosyasında tutulup tutulmayacağını belirleyebilirsiniz. Bu fonksiyon teknik desteğe ihtiyaç duyduğunuz durumlarda faydalı olabilir. Bu bakımdan teknik destek görevlileri istemedikçe bu onay kutusunu işaretlemeniz gerekli değildir. İlgili onay kutusunu işaretledikten sonra protokol dosyasının kaydedileceği konumu "Protokol dosyası"

seçeneğiyle belirleyebilirsiniz.

"PC modunda, 7. nokta Backspace, 8. nokta Enter görevi görür" onay kutusu işaretliyken, cihaz PC modundaysa kabartma klavyeyle yazı yazarken [7] tuşu Backspace, [8] tuşu da Enter olarak kullanılabilir. Varsayılan olarak işaretli olan bu kutunun işaretini kaldırarak özelliği devre dışı bırakabilirsiniz.

4.6 Bilgi Sekmesi

“Bilgi” sekmesinde, Modular Evolution cihazınız ile kullanmakta olduğunuz sürücü yazılım hakkında önemli bilgiler bulabilirsiniz.

”Aktif kabartma ekran“ alanından kullanmakta olduğunuz kabartma ekranın türünü, seri numarasını ve bilgisayara bağlandığı bağlantı noktasını öğrenebilirsiniz.Ayrıca bu alanda kabartma ekranınız için önerilen bir sonraki bakım tarihi de yer alır.

“Sürücü özellikleri” alanında kullanmakta olduğunuz ekran okuyucu program ve kabartma ekran sürücüsüne ilişkin bilgi bulunur.

“Satış temsilciniz” başlıklı alanda ise kabartma ekranı satın aldığınız Handy Tech temsilcisinin posta adresi, telefon numarası ve elektronik posta adresinden oluşan irtibat bilgileri görüntülenir.

(20)

5 Cihazın Ekran Okuyucularla Kullanılması

Ekran okuyucu olarak adlandırılan yazılımların fonksiyonları bilgisayar ekranındaki metinsel bilgiyi, görme engelli kullanıcılara ses ve kabartma çıktı olarak sunmaktır.

Easy Braille cihazı, ekran okuyucudan gelen metinsel bilgiyi kabartma yazı formatında görüntüler. Bilgisayar ekranındaki tüm bilginin bir defada ancak belli bir kısmı görüntülenebildiğinden, ekran okuyucular bilgisayar ekranında oluşan mevcut durumla ilgili olarak, öncelikle en gerekli içeriği kabartma sisteme gönderme yeteneğine sahip olmak durumundadırlar.

Bu sebeple, ekran okuyucular odaklanılan pencere içeriğini öncelikli olarak kabartma ekran cihazlarına gönderirler. Örneğin bir menü üzerinde gezinilirken, kabartma ekranda üzerinde bulunulan (odaklanılmış olan) menü öğesi görüntülenir. Ancak yön tuşlarıyla menü penceresi üzerinde gezinmeye devam ederseniz odaklanılan öğe değişecek ve farklı öğelerin üzerine gelindikçe kabartma ekranda görüntülenen öğe de değişecektir.

Düzenlenebilir metin (yazı) alanlarında, imleç kabartma ekranın 7 ve 8 noktalarıyla gösterilir. Yazı alanında imlecin konumu değiştikçe kabartma ekran üzerinde de değişir. Imlecin konumundan bağımsız olarak metin üzerinde [ileri] ve [geri] tuşlarıyla dolaşabilirsiniz. Kabartma hücrelerin üzerlerinde bulunan imleç tıklama butonlarını kullanarak imleci metin üzerinde istediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Metin üzerinde [ileri]

veya [geri] tuşlarıyla dolaştıktan sonra tekrar imlecin bulunduğu konuma dönmek için birçok durumda [7] tuşunu kullanabilirsiniz. Bilgisayar ekranında ışıklandırılarak belirtilen seçili alanlar, kabartma ekran üzerinde 7. ve 8. noktalarla altı çizilerek gösterilir.

Genel olarak, seslendirilen metinle kabartma ekranda görüntülenen metin senkronize olmayabilir. Örneğin Microsoft Word programında üzerinde çalışmakta olduğunuz bir belgeyi kapattığınızda, ses sentezleyiciniz "... dosyasındaki metin değişmiş.

Değişiklikleri kaydetmek istiyor musunuz?" ifadesiyle birlikte sahip olduğunuz seçenekleri gösteren “evet”, “hayır” v.b. düğmeleri de seslendirecektir. Ancak muhtemelen kabartma ekranda sadece düğme isimleri görüntülenecektir. Düğme isimlerinin üzerlerinde bulunan imleç tıklama butonlarından birine bastığınızda, adının üzerindeki imleç tıklama butonuna basılan düğmeye tıklanmış olur. Iletişim kutusunda yer alan diğer ifadeleri de kabartma ekrana taşıyabilmek için [ileri] (sağ aralık) veya [geri] (sol aralık) komutlarını kullanmalısınız.

Easy Braille cihazı yaygın olarak kullanılmakta olan şu ekran okuyucular tarafından desteklenmektedir:

JAWS

Hal/SuperNova (Dolphin Systems) Window-Eyes

Yukarıda adı geçen ekran okuyucular için en güncel Easy Braille sürücüsü paketinizden çıkan CDde bulunmaktadır.

(21)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Cihazın Ekran Okuyucularla Kullanılması

5.1 Cihazın Jaws Programıyla Kullanılması

JAWS for Windows programının fonksiyonları oldukça geniştir. Ancak bu bölümde programı kabartma sistemle birlikte kullanırken bilmeniz gereken temel fonksiyonlar açıklanmıştır.

Kabartma sistemin durum hücreleri ekran pozisyonuyla ilgili önemli bilgiler verir.

Ekran içeriğini görüntüleme ve durum hücrelerini görüntüleme seçenekleri arasında geçiş yapmak için [sol aralık+sağ aralık] tuşunu kullanabilirsiniz. Durum hücrelerinin ilk üçü satır içerisinde imlecin Pixel konumunu bildirir. Durum hücrelerinin dördüncüsü ise aşağıdaki modlardan hangisinin aktif olduğunu gösterir:

* p PC imleci

* j JAWS imleci

* s yapısal mod

Durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları kabartma ekranın pencere satırı üzerindeki konumunu bildirir. Durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları kabartma ekranın satır üzerindeki konumuyla ilgili olarak şu bilgileri sağlar:

1, 2, 3, 4 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:

Satırın tamamı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 1, 2 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:

Satırın sol yarısı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 3, 4 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:

Satırın sağ yarısı kabartma ekran üzerinde gösterilmektedir 2, 3 numaralı durum hücrelerinin 7. ve 8. noktaları:

Satırın sol ve sağında, kabartma ekran üzerinde gösterilmeyen metin bulunmaktadır 5.1.1 Temel Fonksiyonlar Ve Açıklamaları

Easy Braille Jaws programıyla birlikte kullanılırken faydalanılabilecek fonksiyonlar aşağıda açıklanmıştır. Jaws programının kullanım kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklandığından, fonksiyonlar hakkında ayrıntı sayılabilecek bilgilere bu bölümde yer verilmemiştir.

Tuş/Kabartma Nokta

Fonksiyon

[7] PC imlecini aktive eder.

[3] Pencere başlığını görüntüler.

[2] Kabartma ekran içeriğini sola kaydırır.

[1] Kabartma ekran görüntüsünün yatay pozisyonunu değiştirmeden bir sonraki satırı görüntüler.

[sol aralık] Kabartma ekrandaki satırın solunda metin varsa kabartma ekranı sola kaydırır; satırın solunda metin yoksa imleci bir sonraki satıra taşır.

[sağ aralık] Kabartma ekrandaki satırın sağında metin varsa kabartma ekranı sağa kaydırır; satırın sağında metin yoksa imleci bir önceki satıra taşır.

(22)

Tuş/Kabartma Nokta

Fonksiyon

[4] Kabartma ekranın yatay pozisyonunu değiştirmeden bir sonraki satırı görüntüler.

[5] Kabartma ekrandaki metni sağa kaydırır.

[6] Pencerenin son satırını görüntüler.

[8] JAWS imlecini PC imlecine taşır ve aktive eder.

[sol + sağ aralık] Durum hücrelerini açma/kapama.

[7 8] Yapısal mod, bölüm ve seslendirme seçenekleri arasında geçişi sağlar.

[3 8] Imlecin kabartma ekran üzerinde görüntülenme şeklini belirleyen seçenekler arasında geçişi sağlar.

[2 8] 6/8 noktalı kabartma seçenekleri arasında geçişi sağlar.

[1 8] Ekran okuyucu sürücüsü konfigürasyon iletişim kutusunu açar.

[4 8] Normal ekran görüntüsüyle kabartma ekran görüntüsü arasında geçiş yapar.

[5 8] Jaws imlecini active eder.

[2 3] Satırın başı

[5 6] Satırın sonu.

[1 2 3] Dosyanın başı.

[4 5 6] Dosyanın sonu.

[3 6 7] Seslendirmeyi açma/kapama [3 6 7 8] Görev çubuğu

[aralık + 1 2 7] Kabartma ekranı açma/kapama [sol aralık + 1 2 3

7]

Kabartma ekranda görüntülenen metnin solunda metin varsa kabartma ekranı sola taşır; aksi taktirde kabartma ekranı bir satır yukarı taşır.

[sağ aralık + 4 5 6 8]

Kabartma ekranda görüntülenen metnin sağında metin varsa kabartma ekranı sağa taşır; aksi taktirde kabartma ekranı bir satır aşağıya taşır.

[sol + sağ aralık + 1 2 3 7]

Kabartma ekranı bir satır yukarıya taşır.

[sol + sağ aralık + 4 5 6 8]

Kabartma ekranı bir satır aşağıya taşır.

Kabartma klavye üzerinden girebileceğiniz karakterlerle, aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz:

j [2 4 5] Jaws menüsü.

% [1 2 3 4 5 6] Ekran okuyucuyla ilgili ayarlar menüsü (JAWS).

d [1 4 5] Tüm uygulamaları gorev çubuğunda küçült.

h [1 2 5] Jaws yardım dosyası

$ [4 6] Tab

k [1 3] Shift Tab

g [1 2 4 5] 2 derece kısaltma açma/kapama m [1 3 4] Menü çubuğunu etkinleştirme s [2 3 4] Başlat menüsü

+ [2 3 5] 6/8 noktalı kabartma geçişi

= [2 3 5 6] Sistem tepsisi z [1 3 5 6] Zaman bilgisi

| [3 4] Durum hücreleri açma/kapama

(23)

Elektronik GmbH

Easy Braille

c [1 4] Ctrl + Tab C [1 4 7] Shift Ctrl + Tab

e [1 5] ESC

? [2 6] Enter

b [1 2] Kabartma imleç açma/kapama f [1 2 4] Aktif imleç izleme açma/kapama v [1 2 3 6] Kabartma kısaltma düzeyi belirleme

Imleç tıklama butonları, metin üzerinde imlecin istenen noktaya taşınması için kullanılır. Ayrıca tıklama butonlarıyla diğer fonksiyon tuşlarından bazıları birlikte kullanılarak aşağıdaki fonksiyonlar gerçekleştirilir:

[Tıklama + 1] veya [tıklama + 4]

Metin üzerinde işaret (blok) başlangıç ve sonu oluşturma [tıklama + 6] Basılan tıklama butonu konumundaki nesne açıklaması [tıklama + 8] Basılan tıklama butonu konumunda fareyi sağ tıklama [tıklama + sol aralık] veya

[tıklama + sağ aralık] Yazı tipi bilgisi

Durum hücreleri aktifken, bu hücrelerin üzerlerindeki tıklama butonları (dt1-dt4) aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

[DT1] Öznitelik gösterme açma/kapama

[DT2] Öznitelik değişiklikleri gösterme açma/kapama

[DT3] Şartlı/şartsız Imleç izleme açma/kapama

[DT4] Aktif imleç izleme açma/kapama

5.2 Cihazın Hal/SuperNova Programıyla Kullanılması

Hal programı bilgisayar ekranındaki metinsel bilgiyi ses ya da kabartma ortamda kullanıcıya sağlayan bir yazılımdır. SuperNova programı ise ekrandaki metinsel bilgiyi sesli ortamda sağlamanın yanında az görenler için büyütme özelliğine de sahiptir. Hal ve SuperNova yazılımlarının Windows altında kullanıcıya sunduğu fonksiyonlar kapsamlı olmakla birlikte bu bölümde her iki yazılımın kabartma ekranla kullanılabilecek temel fonksiyonları anlatılmaktadır.

Hal/SuperNova Easy Braille cihazıyla kullanılırken [7] ve [3] tuşları gezinme (navigation) işleminin yanında ilave fonksiyona sahiptir. [7] tuşu ekran okuyucu yazılımın "Live-Focus" modunu, [3] tuşu da "virtual focus" modunu etkinleştirir. Bu özellikler hakkında ayrıntılı bilgiyi ilgili yazılımların kullanıcı kılavuzlarında bulabilirsiniz.

5.2.1 Temel Fonksiyonlar Ve Açıklamaları

Easy Braille Hal/Supernova programıyla birlikte kullanılırken faydalanılabilecek fonksiyonlar aşağıda açıklanmıştır. Hal ve SuperNova programının kullanım kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklandığından, fonksiyonlar hakkında ayrıntı sayılabilecek bilgilere bu bölümde yer verilmemiştir.

(24)

Kısayol Tuşu Fonksiyon

[7] Live-Focus özelliğini kullanma

[3] Üst

[2] Sol

[1] 1 satır yukarı

[Sol aralık] Geri [Sağ aralık] İleri

[4] 1 satır aşağı

[5] Sağ

[6] Kabartma ekran içeriğini aşağı taşıma

[8] Live-Focus alanına git

[Sol + sağ aralık] Durum hücrelerini açma/kapama [7 8] Physical / logical modu

[3 8] Kabartma imleç şeklini belirleme [2 8] 6/8 nokta kabartma seçimi

[1 8] Handy Tech konfigürasyon penceresi [4 8] Expand gap özelliğini açma/kapama [5 8] Virtual focus özelliğini kullanma

[5 6] Satırın sonu

[1 2 3] Dosyanın başı

[4 5 6] Dosyanın sonu

[5 6 8] Metin özniteliklerine gore dolaşma

[Aralık + 1 2 7] Kabartma yazma özelliğini açma/kapama [Aralık + 1 2 3 7] Geri

[Sağ aralık + 4 5 6 8]

İleri [Sol + sağ aralık + 1 2 3 7]

1 satır yukarı [Sol + sağ aralık +

4 5 6 8]

1 satır aşağı

Kabartma ekran üzerinde girebileceğiniz karakterlerle, aşağıda listelenen fonksiyonları gerçekleştirebilirsiniz:

% [1 2 3 4 5 6] Denetim masası h [1 2 5] Yardım

$ [4 6] Tab

k [1 3] Shift Tab

g [1 2 4 5] Kısaltmasız kabartma özelliği açma/kapama m [1 3 4] Menü

s [2 3 4] Başlat menüsü

+ [2 3 5] 8/ 6 noktalı kabartma geçişi

= [2 3 5 6] Sistem tepsisi z [1 3 5 6] Tarih/saat bilgisi c [1 4] Ctrl + Tab C [1 4 7] Shift Ctrl + Tab

e [1 5] ESC

(25)

Elektronik GmbH

Easy Braille

? [2 6] Enter

f [1 2 4] Izleme özelliği açma/kapama v [1 2 3 6] Kabartma kısaltma seçenekleri

Tıklama butonları, imleci metin üzerinde istenen noktaya taşımak için kullanılır.

Kabartma ekran üzerinde bulunan 4 adet durum hücresi aktifken, bu hücrelerin üzerlerinde bulunan tıklama butonları (dt1 - dt4) aşağıda belirtilen işlevlere sahiptir:

[dt1] Metin özniteliklerini gösterme

[dt2] Kabartma kısaltma düzeyini belirleme [dt3] Izleme özelliği açma/kapama

[dt4] Physical / logical mod

5.3 Cihazın Window-Eyes Programıyla Kullanılması

GW Micro tarafından kullanıma sunulan Window-Eyes, dünyada en yaygın olarak tercih edilen ekran okuyucu yazılımlardan biridir. Görme engelli kullanıcıların bir çok bilgisayar uygulamasına komplike script bilgisine gerek kalmaksızın kolaylıkla erişimini sağlar. Window-Eyes kullanıcı tarafından kolaylıkla özgünleştirilebilen bir ekran okuyucu olduğundan, bilgisayar ekranındaki bilgiye kullanıcı kendi ihtiyacına uygun olarak erişebilir.

Window-Eyes programı Easy Braille cihazıyla birlikte kullanılırken, hem sistem imleci, hem de fare işaretleyici rahatlıkla takip edilebilir. Fare ve sistem imlecine ilave olarak, program WE-imleci olarak da adlandırılan gizli imlece sahiptir. Bu imleci kullanarak fare ve sistem imlecinin konumunu değiştirmeden ekran üzerinde gezinebilirsiniz.

5.3.1 Temel Fonksiyonlar Ve Açıklamaları

Easy Braille ve diğer Handy Tech kabartma ekran modelleri Window-Eyes tarafından desteklenmektedir.

Handy Tech kabartma sistemleri Window-Eyes programıyla birlikte kullanılırken faydalanılabilecek fonksiyonlar aşağıda açıklanmıştır. Window-Eyes programının kullanım kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklandığından, fonksiyonlar hakkında ayrıntı sayılabilecek bilgilere bu bölümde yer verilmemiştir.

[7] Odaklanılmış kontrolü görüntüleme

[3] Aktif pencere başlığı

[2] Kabartma izleme özelliğini açma/kapama [1] Kabartma ekran içeriğini bir satır yukarı taşıma [Sol aralık] Kabartma ekran içeriğini sola taşıma

[Sağ aralık] Kabartma ekran içeriğini sağa taşıma

[4] Kabartma ekran içeriğini bir satır aşağı taşıma [5] Window-Eyes imleci ve fare arasında geçiş [6] Aktif pencerenin durum çubuğunu görüntüleme [8] Fareyi odaklanılan kontrole taşıma

[7 8] Kontrol türünü gösterme özelliğini etkinleştirme/devre dışı bırakma

(26)

[3 8] Tarama modunu açma/kapama

[2 8] 6/8 noktalı kabartma geçişi

[1 8] Handy Tech konfigürasyon penceresi

[4 8] Boşluk karakterlerini gösterme açma/kapama [5 8] Sistem imlecini fare konumuna taşıma

[5 6] Satırın sonu

[6 8] Karakterlerin özniteliklerini gösterme açma/kapama

[1 2 3] Dosyanın başı

[4 5 6] Dosyanın sonu

[5 6 8] Özniteliğe bağlı navigasyon

[Aralık + 1 2 7] Kabartma yazma özelliği açma/kapama

Kabartma klavye üzerinde bazı karakterleri girerek aşağıdaki fonksiyonlar gerçekleştirilebilir:

W [2 4 5 6] Window-Eyes menüsü

[1 2 3 4 5 6] Ekran okuyucu (Window-Eyes) menüsü

D [1 4 5] Açık uygulamaları küçültüp masaüstüne dönme H [1 2 5] Window-Eyes Yardım dosyasını açma

$ [4 6] Tab

K [1 3] Shift Tab

G [1 2 4 5] 2. derece kabartma kısaltmaları açma/kapama M [1 3 4] Menü çubuğu

S [2 3 4] Windows başlat menüsü + [2 3 5] 6/8 noktalı kabartma

= [2 3 5 6] Sistem tepsisi Z [1 3 5 6] Tarih zaman bilgisi C [1 4] Ctrl + Tab

C [1 4 7] Shift + Ctrl + Tab

E [1 5] ESC

? [2 6] Enter

V [1 2 3 6] Kabartma kısaltma düzeyini belirleme

Tıklama butonları, metin üzerinde imlecin istenen noktaya taşınmasını sağlar.

5.4 Cihazın Mobil Telefonlar İçin Talks Premium Ekran Okuyucu Programıyla Kullanılması

Talks Premium Symbian işletim sistemi altında çalışan mobil telefonlarla birlikte kullanılan bir ekran okuyucu yazılımdır. Talks Premium telefon ekranındaki bilginin sentezleyici yardımıyla seslendirilmesini sağlarken, aynı zamanda ekrandaki bilginin kabartma ortama dönüştürülmesini ve kabartma sistem üzerinden telefonların kontrol edilebilmesini sağlar. Easy Braille cihazınızı mobil telefonunuzun ekranındaki bilgiye kabartma ortamda erişebilmek ve telefonu cihz üzerinden kontrol edebilmek üzere kullanabilmek için gerekli sürücünün telefonunuza kurulmuş olması gerekir.

(27)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Talks Premium kurulduktan sonra kullanıma hazır durumdadır. Talks premium programının tüm özelliklerini etkin olarak kullanabilmek için programın kullanım kılavuzunu gözden geçirmeniz gerekir.

5.4.1 Temel Kullanım Bilgileri

Telefon üzerinde bulunan edit tuşu, Talks tuşu olarak kullanılır. Communicator (80 serisi) modelinde bu tuş menü tuşudur. Önce Talks tuşuna basıp, sonra diğer tuşlara bastığınızda Talks komutlarını kullanırsınız. Örneğin Talks tuşundan sonra [0] tuşuna bastığınızda, programın "Training mode" olarak adlandırılan özelliğini etkinleştirmiş olursunuz. Bu özellik etkinken cep telefonunuz üzerinde bastığınız tuşlar kendi görevlerini yapmaz; ancak klavye üzerinde tecrübe kazanabilmeniz için bastığınız tuşların görevleri seslendirilir. "training mode" özelliğini kapatmak için önce Talks tuşuna, sonra [0] tuşuna tekrar basmalısınız..

Easy Braille cihazınızı mobil telefonunuza Bluetooth ile bağlamışsanız, telefonunuzun tüm fonksiyonlarını kabartma klavye üzerinden control edebilirsiniz.

Örneğin [Sağ aralık] [Sol aralık] tuşlarını navigasyon için; [8] tuşunu Enter fonksiyonu için kullanabilirsiniz.

Telefonunuzda editor uygulamasında veya bir yazı alanındaysanız, kabartma klavye ile yazı yazabilirsiniz. Talks Premium ile kullanılırken Easy Braille cihazının sağ ve sol aralık tuşları farklı fonksiyonlara sahiptir. Sol aralık tuşu komut girdileri için kullanılır. Mesela [Sol aralık + 1 4] komutuyla "kopyala” komutu girdisi sağlayabilirsiniz. Sağ aralık tuşu sadece Talks komutları için kullanılır.

5.4.2 Metin türü belirticileri

Bir çok durumda Easy Braille Talks Premium ile birlikte kullanılırken kabartma ekrandaki metnin türü hakkında bilgi vermek üzere bazı işaretler görüntülenir.

Aşağıdaki metin türleri şu harflerle işaretlenmiştir:

İşaret Anlamı

F: Bu harf telefon rehberi, klasör listesi, mesaj listesi veya "ekstra" menüsü altında bulunan uygulamaların listesinde seçili durumdaki öğeyi belirtmek üzere kullanılır.

M: Bu harf bir menü üzerinde seçili durumdaki öğeyi belirtmek üzere kullanılır.

T: Bu harf imlecin üzerinde bulunduğu satırı belirtmek üzere kullanılır.

S: Bu harf "t" harfiyle aynı anlama gelir; ayrıca blok oluşturma fonksiyonunun aktif olduğunu da belirtir.

=== Bu karakterler aktif pencerenin başlığından önce ve sonra görüntülenir.

5.4.3 Kabartma klavye üzerinden girilebilecek komutların listesi

Easy Braille cihazınızın klavyesi aracılığıyla cep telefonunuzu aşağıdaki komutlarla kullanabilirsiniz. Komut listesinde önce telefon üzerinde gerçekleşecek fonksiyon, sonra da fonksiyonu gerçekleştirmek üzere kabartma klavye üzerinde girilecek komut belirtilmiştir. Not: Bazı fonksiyonlar sadece 80 serisi telefonlarda geçerlidir, bu fonksiyonların hangileri olduğu aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:

(28)

Telefon tuşu / Açıklama Keys Easy Braille Tuşu

Aralık karakteri (Aralık tuşu)

Backspace Sol aralık + 1 2 (Kord b)

Enter 8

Menü Sol aralık + 1 2 3 4 5 6

Sol Sol aralık + 7

Sağ Sol aralık + 8

Yukarı Sol aralık + 1

Aşağı Sol aralık + 4

Ctrl+Sol Sol aralık + 3

Ctrl+Sağ Sol aralık + 6

Ctrl+Yukarı Sol aralık + 2

Ctrl+Aşağı Sol aralık + 5

Alt+Sol (Pos1) Sol aralık + 1 3 (Kord k) Sadece 80 serisi Alt+Sağ (End) Sol aralık + 4 6 Sadece 80 serisi

Ctrl+Alt+Yukarı (dosyanın başı) Sol + 1 2 3 (Kord l) Ctrl+Alt+Aşağı (Dosyanın sonu) Sol + 4 5 6

Backspace Sol aralık + 1 2 (Chord b)

Shift+Backspace (Delete) Sol aralık + 4 5

Tab Sol aralık + 5 6 veya sol aralık + 2 3 4 5 (Kord t)

Sadece 80 serisi

Shift+Tab Sol aralık + 2 3 veya sol aralık + 2 3 4 5 7 (Kord T) Sadece 80 serisi

Ctrl+c (Kopyala) Sol aralık + 1 4 (Kord c)

Ctrl+x (Kes) Sol aralık + 1 3 4 6 (Kord x)

Ctrl+v (Yapıştır) Sol aralık + 1 2 3 6 (Kord v)

Ctrl+f (Bul) Sol aralık + 1 2 4 (Kord f)

Yardım Sol aralık + 1 2 5 (Kord h)

Esc Sol aralık + 1 5 (Kord e)

Görüntülenen komut tuşları imleç

tıklama butonlarıyla active edilebilir Sağ aralık + 2 Aktif pencere başlığıni kabartma

ekranda görüntüle

Sağ aralık + 1 Batarya ve şebeke düzeyini

kabartma ekranda görüntüle.

Sağ aralık + 5 İmlecin görüntülenme seçenekleri

arasında geçiş "imleç yok", "78 noktalarla göster " "tüm karakterlerle göster".

Sağ aralık + 6

Fonksiyon tuşlarını görüntüle. Sağ aralık + 8

TALKS Sağ aralık + 2 3 4 5

"Talks Premium ayarları" penceresini açar.

Sağ aralık + 2 3 4 5 7 Kulaklık takılıyken kulaklık ve

ahize arasında geçiş yapar.

Sağ aralık + 2 3 4 Sadece 80 serisi Komut tuşları [tuş1] - [Tuş4]. Sağ aralık + tıklama1 - tıklama4

(29)

Elektronik GmbH

Easy Braille

Telefon tuşu / Açıklama Keys Easy Braille Tuşu

İmleci istenen konuma taşıma.

Tıklama butonları seçilecek metin bloğunun başlangıç ve bitiş noktalarını belirlemek için ve bir menu öğesini active etmek için de kullanılır.

Tıklama butonları

5.4.4 Talks Premium Programının Easy Brail’le Birlikte Kullanımına İlişkin Bazı İpuçları

 Kesmek, kopyalamak ya da silmek üzere metin içerisinde bir blok oluşturmak istediğinizde, önce tıklama butonunu kullanarak imleci oluşturmak istediğiniz bloğun başlangıç noktasına taşıyın. Aynı tıklama butonuna ikinci kez basarak bloğun başlangıç noktasını işaretlemiş (blok oluşturma işlemini başlatmış) olacaksınız. Aynı zamanda "T" olarak görüntülenen metin türü belirticisi "S"

harfine dönüşecek ve blok oluşturma işlemini tamamlayabilmek için, blok sonunda bulunan tıklama butonuna basmanız gerekecektir. Oluşturduğunuz blok içerisindeki metnin altı 7. ve 8. noktalarla çizilir. Blok oluştuktan sonra kesme, kopyalama ve benzeri işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Ancak imleç konumunu değiştirmeniz durumunda oluşturduğunuz bloğun kaybolacağını unutmayın.

 Aktif uygulamayı, ya da işaretli konumu değiştirdiğinizde Talks Premium işaretli konumu kabartma ekran üzerinde gösterecektir. İşaretli bir blok bulunmaması durumunda aktif uygulamanın başlığı görüntülenecektir.

 Talks Premium programının seslendirme özelliğini devre dışı bırakıp, işlemlerinizi kabartma ekran üzerinden gerçekleştirirken telefonunuzun çalışma hızının önemli ölçüde arttığını fark edeceksiniz. Dolayısıyla, programı kabartma sistemle birlikte kullanırken seslendirme özelliğini devre dışı bırakmanız önerilir.