İRAN İSLAM CUMHURİYETİ

(1)

İRAN İSLAM CUMHURİYETİ

“OTO YAN SANAYİ

YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI”

Hazırlayanlar

Gökhan BAYAR

Dış Ticaret Uzmanı

Ümit ATEŞAĞAOĞLU

İhracatı Geliştirme Uzmanı

(2)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 2

İÇİNDEKİLER

1) PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ ... 4

2) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ... 6

2.1)OTOMOTİVANAVEYANSANAYİSEKTÖRLERİNİNSINIFLANDIRILMASI ... 6

2.2)TÜRKİYE’DEOTOMOTİVANASANAYİ... 9

2.3)TÜRKİYE’DEOTOMOTİVYANSANAYİ... 13

2.3.1) Türkiye Oto Yan Sanayi Gelişimi ... 13

2.3.2) Türkiye’de Otomotiv Yan Sanayinde Mevcut Durum ... 13

2.4)TÜRKİYE'NİNOTOMOTİVYANSANAYİDIŞTİCARETİ ... 15

2.4.1) Otomotiv Yan Sanayi İhracatı ... 15

2.4.2) Otomotiv Yan Sanayi İthalatı ... 20

2.5)TÜRKİYE’DEOTOMOTİVANAVEYANSANAYİFUARLARI ... 24

3) DÜNYA’DA OTOMOTİV SANAYİ

...

26

3.1)DÜNYA’DAOTOMOTİVÜRETİMİ ... 26

3.2)DÜNYA’DAOTOMOTİVYANSANAYİDIŞTİCARETİ ... 32

3.2.1)Dünya İthalatı... 33

3.2.2) Dünya İhracatı ... 35

3.3)DÜNYA’DAOTOANAVEYANSANAYİFUARLARI ... 36

4) İRAN

...

38

4.1) GENEL SİYASİ VE EKONOMİK GÖRÜNÜM ... 38

4.2) İRAN OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ PAZARI ... 43

4.2.1) İran'da Firmalarla Yapılan Görüşmeler ... 55

4.3) TÜRKİYE’NİN İRAN’A OTO YAN SANAYİ İHRACATI ... 57

4.4) PAZARA GİRİŞ... 60

4.4.1) Dağıtım Kanalları ... 60

4.4.2) İhracat Prosedürleri... 62

4.5) ULAŞIM VE HABERLEŞME ... 66

4.5.1) Kara yolu ... 66

4.5.2) Demir yolu ... 66

4.5.3) Deniz yolu... 66

4.5.4) Hava yolu... 67

4.5.5) İletişim ... 67

4.5.6) Medya ... 67

4.6) VİZE REJİMİ ... 68

4.7) YARARLI ADRESLER... 68

4.7.1) İran’daki Türk Temsilcilikleri ... 68

4.7.2) Türkiye’deki İran Temsilcilikleri ... 69

4.7.3) Ticaretle İlgili Kuruluşlar ... 69

4.7.4) Otomotiv Sektörü ile ilgili İran’daki Kuruluşlar ... 70

4.8) İTHALATÇI ADRESLERİ... 70

5) SONUÇ VE ÖNERİLER... 74

6) KAYNAKLAR. ... 80

(3)

TABLOLAR

Tablo-1: Uluslararası Ticari Sınıflandırma... 6

Tablo-2: Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonları Sınıflaması ... 8

Tablo-3: Otomotiv Sanayi Üreticileri... 11

Tablo-4: Araç Üretimi ... 12

Tablo-5: Türkiye Araç Parkı ... 12

Tablo-6: Otomotiv Yan Sanayi İhracatı ... 17

Tablo-7: Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İhracatı ... 20

Tablo-8: Otomotiv Yan Sanayi İthalatı ... 21

Tablo-9: Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İthalatı ... 24

Tablo-10: Türkiye Fuar Tablosu ... 25

Tablo-11: Dünya Motorlu Araç Üretimi ... 28

Tablo-12: Dünya Otomobil Üretimi ... 31

Tablo-13: Dünya Motorlu Araç Yan Sanayi Ürünleri İthalatı ... 35

Tablo-14: Dünya Motorlu Araç Yan Sanayi Ürünleri İhracatı ... 36

Tablo-15: Milli Düzeyde İştirak Edilecek Fuarlar ... 37

Tablo-16: İran -Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler ... 39

Tablo-17: İran - Temel Ekonomik Göstergeler ... 40

Tablo-18: İran Yeni Araç Kaydı ve Araç Parkı... 44

Tablo-19: İran Otomotiv Ana Sanayi Üretimi ... 45

Tablo-20: İran’da Otomotiv Üreten Firmalar ve Ürünleri ... 45

Tablo-21: İran Oto Yan Sanayi İthalatı... 50

Tablo-22: İran Oto Yan Sanayinde Yer Alan Önemli Firmalar ... 52

Tablo-23: Türkiye’nin İran’a Oto Yan Sanayi İhracatı ... 59

Tablo-24: İran Oto Ana ve Yan Sanayi Fuarları ... 62

Tablo-25: İran Oto Yan Sanayi Gümrük Vergileri ... 64

(4)

1. PAZAR ARAŞTIRMASININ GEREKÇESİ

Otomotiv sektörü ekonominin lokomotifi olarak kabul edilmektedir. Bunun sebebi bir motorlu taşıtın, farklı yapı, malzeme ve teknoloji ile üretilen ve özgün yöntemlerle ve birbiri ile uyumlu olarak bir araya getirilen 5.000 dolayında parçadan oluşması, dolayısıyla, otomotiv sektörünün, demir-çelik, elektronik, kimya, boya, cam, plastik sektörleri gibi daha birçok sanayi dalı ile yakın ilişki içerisinde bulunmasıdır. Türkiye’de otomotiv yan sanayi, otomotiv sanayisindeki gelişmelerin sonucunda hızla gelişmiş; yüksek kapasitesi, geniş ürün yelpazesi ve yüksek standartlarıyla üretiminin %80’ini ihraç eder hale gelmiştir. İhracatın %70’inden fazlası AB bölgesine gerçekleştirilmektedir. 1970’lerde %15 olan yerli parça kullanım oranının günümüzde bazı araçlarda %90’lar seviyesini aşmıştır.

Küresel ekonomik krizlerin ve siyasi sorunların devam edeceği göz önüne alındığında, ihracatının

%70’inden fazlasını AB ülkelerine gerçekleştiren Türkiye otomotiv yan sanayi sektörünün, alternatif pazarlara açılmasının son derece önemli olduğu aşikârdır. Bu kapsamda çoğunluğu petro- dolar zengini Orta Doğu ülkeleri, ihracat portföyümüzün genişlemesi açısından uygun hedef pazarlar olarak ön plana çıkmaktadır. Bu ülkelerden biri olan İran gerek kalabalık nüfusu, gerek jeopolitik konumu gerekse ülkemiz ile olan tarihi ve kültürel yakınlığı nedeniyle önemli bir ihraç pazarıdır.

Ülkemizin İran’a olan ihracatında en önemli sorunlardan birisi A.B.D. ve Birleşmiş Milletlerin uyguladığı yaptırımlardan dolayı ödeme kanallarında yaşanmaktadır. Dünya genelinde ve ülkemizde birçok banka İran ile olan ticarete aracılık etmemektedir. Bunun yanı sıra İran’ın dışa kapalı bir ekonomik anlayış benimsemesi sonucu getirdiği ithalat yasakları, yüksek gümrük vergisi oranları ve İran’da yaşanan ekonomik kriz Türk firmalarının pazara girişini zorlaştırmaktadır. Bütün bunlara rağmen İran’daki olumlu Türkiye ve Türk markası imajı, ülkenin Uzak doğu ve Orta Asya’ya yakınlığı, genç, dinamik ve yenilikçi müşteri kitlesi ve ülke sanayisinin gelişmemiş olması nedeniyle İran, oto yan sanayi firmalarımız için potansiyel arz etmektedir.

(5)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 5 Türkiye’nin İran’a oto yan sanayi ürünleri ihracatındaki mevcut durum, sorunlar, ikili işbirliği imkanları ve ülke pazarı hakkında ihracatçı firmalarımızın pazara giriş stratejilerini belirlemelerinde yol gösterici olması amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde İran’da “Otomotiv Yan Sanayi Yerinde Pazar Araştırması” (YPA) yapılmasının faydalı olacağı görüşüne varılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın, pazar araştırmasına konu olan otomotiv yan sanayinin en geliştiği ve ülke ticaretinin en önemli şehri olarak kabul edilen Tahran şehrinde 21-28 Aralık 2012 tarihleri arasında yapılması uygun görülmüştür.

Tahran’ın önde gelen oto yan sanayi firmalarının üst düzey yöneticileri ile yapılan toplantılarda İran’da, Türkiye açısından oto yan sanayi sektöründe öne çıkabilecek ürünlere yönelik tüketici tercihleri ve bu ürünlerin dağıtımı hakkında görüşülmüş, Türk menşeli ürünlerin İran pazarındaki payının nasıl arttırılabileceği ve İran ile iş yapabilmek için dikkat edilmesi gereken hususlar konuları üzerinde fikir alışverişinde bulunulmuştur. Bunun yanısıra otomotiv ve otomotiv yan sanayi sektörü hakkında ve diğer güncel gelişmeler konusunda yerinde gözlemlerde bulunulmuş, pazarda halihazırda Türk firmalarla ticaret yapmış ya da yapmayı planlayan İran’lı firmalarla bilgi alışverişinde bulunulmuş ve mevcut sorunlar ile ikili ticaret olasılıkları üzerinde durulmuştur.

Çalışma sonucunda elde edilen bilgiler, İran ile ticaretimizde özellikle ödeme kanallarında sorunlar yaşanmasına rağmen bu pazarın ülkemiz açısından önemli ve kaybedilmemesi gereken bir pazar olduğunu ortaya koymuştur. Pazar araştırması kapsamında görüşülen otomotiv firmalarına ilişkin ayrıntılı bilgiler sonraki bölümlerde detaylı olarak incelenecektir.

Çalışmanın birinci bölümünde araştırma kapsamına giren oto yan sanayi ürünlerinin tanımı ve uluslararası sınıflandırmaları, Türkiye oto ana ve yan sanayinin gelişimi, mevcut durumu, üretimi ve dış ticareti ile ilgili bilgiler verilerek genel bir değerlendirme yapılmıştır.

İkinci bölümde, dünyada otomotiv sanayi; üretim ve dünya ticaret verilerine dayandırılarak incelenmiş, dünyada otomotiv sanayinin mevcut durumu ve yönelişlerine dair açıklamalarda bulunulmuştur.

(6)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 6 Üçüncü bölümde ise İran’ın genel siyasi ve ekonomik yapılarının yanında, otomotiv ana ve yan sanayi pazarları, pazarların güçlü ve güçsüz yanları ile pazarlardaki fırsat ve tehditler, pazara giriş koşulları, dağıtım kanalları, ihracat prosedürleri, vergileri, standartları, vize rejimleri, medya araçları, ulaşım ve haberleşme imkânları incelenmiştir. Ayrıca, faydalı adresler ve ithalatçı adresleri bilgilerine yer verilmiştir.

Son bölümde ise genel değerlendirme ve sonuç yer almaktadır. Çalışmanın, oto yan sanayi firmalarımızın İran ile olan mevcut ihracatlarını artırmalarına veya ihracat istikametlerini farklılaştırarak, yaşanmakta olan küresel ekonomik krizin etkilerini azaltmaları doğrultusunda katkıda bulunacağına inanılmaktadır.

2) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ

2.1) OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ SEKTÖRLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

Otomotiv ana ve yan sanayi kapsamındaki ürünler, aşağıdaki uluslararası sınıflandırmalara göre tanımlanmaktadır.

Tablo 1. Uluslararası Ticari Sınıflandırma

(Standard International Trade Classification-SITC) SITC Açıklama

625.1 Kauçuktan yeni dış lastikler 625.9 Kauçuktan iç lastikler 663.82 Fren Balataları, yastıkları

713.31 Kara taşıtlarında kullanılan benzin motorları 713.23 Kara taşıtlarında kullanılan dizel motorlar 713.91 Benzinli motorlar için aksam ve parçalar 713.92 Dizel motorlar için aksam ve parçalar 746.1 Bilyalı Rulmanlar

748.1 Transmisyon, krank ve kam milleri 748.21 Yatak kovanları

748.4 Dişliler

(7)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 7 748.5 Volanlar

748.6 Kaplinler 749.2 Contalar 778.12 Akümülatörler

778.3 Manyetolar, bujiler, alternatörler, marş motorları, aydınlatma 784.1 Şasiler

784.2 Karoserler 784.31 Tamponlar

784.32 Emniyet kemerleri 784.33 Fren sistem ve parçaları 784.35 Diferansiyel kutuları 784.36 Taşıyıcı akslar 784.39 Diğerleri

783.1 Binek otomobiller 782.1 Kamyonlar

781 Otobüs, minibüs, midibüs 782.2 Özel amaçlı motorlu taşıtlar 722 Traktörler

Tablo 2. Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonları Sınıflaması

(Harmonized Commodity Description and Coding System-HS)

Otomotiv Ana Sanayi

GTİP Açıklama

8701 Traktörler

8702 Toplu halde yolcu taşımaya mahsus motorlu taşıtlar

8703 Binek araçlar

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 8705 Özel amaçlı motorlu taşıtlar

8709 Kısa mesafe eşya taşıyıcıları

(8)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 8 Otomotiv Yan Sanayi

GTİP Açıklama

8409 Motor Aksam ve Parçaları 4011; 4012; 4013 Dış ve İç Lastikler

870870 Jant ve Tekerlek Aksamı 870829 Montaj Karoseri Aksamı

8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan 700711; 700721 Oto Camları

870830 Fren ve Servo Frenler 870821 Emniyet Kemerleri 8511 Ateşleme Cihazları

8507 Akümülatörler ve Aksam-Parçaları 870893 Debriyaj ve Aksam-Parçaları

870850 Akslar

870891 Radyatörler

842123; 842131 Filtreler

8482 Bilyeli Rulmanlar

870840 Vites Kutuları

8706 Kara Taşıtları için Motorlu Şasiler 8707 Kara Taşıtları için Karoserleri 8512 Farlar ve İşaret Cihazları 870880 Amortisörler

401699 Motorlu Taşıtlar için Kauçuk Parçalar 870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları 8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar

700910 Dikiz Aynaları

8407 İçten Yanmalı Motorlar

841330 Motorların Yakıt, Yağ, Soğutma Pompaları 870810 Tamponlar ve Parçaları

681320 Fren Balataları

870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları, Kutuları 9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler 940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar

(9)

841520 Klimalar

8484 Metal Tabakalı Contalar, Conta Takim ve Gruplar 870899 Diğer Aksam ve Parçalar

2.2) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA SANAYİ

Oto ana ve yan sanayi endüstrisi, günümüzde Türkiye imalat sanayinin lokomotif sektörlerinden biridir. Oto ana ve yan sanayi aynı zamanda savunma sanayi ve gemi inşa sanayinin de altyapısını oluşturmaktadır. Günümüzde Türkiye, Avrupadaki en büyük otobüs üreticisi ve ikinci en büyük hafif ticari araç üreticisidir.

Otomotiv ana ve yan sanayi ihracatı 2012 yılında toplam ihracatın %6’sını oluşturmaktadır.

Otomotiv ana ve yan sanayinin toplam imalat sanayi içindeki payı yaklaşık %5 civarındadır.

Sektörde 50.000 civarında çalışan bulunmaktadır.

Türkiye’de taşıt araçları sanayi üretime 1950’lerin ortalarında başlamış, üretim 1960’ların ortalarında hız kazanmıştır. 1950’li yıllarda bazı prototip araçların üretilmesinden sonra, ilk montaj hattı 1954’te orduya jip ve kamyonet temini için kurulmuştur (Türk Willys Overland Limited).

1955’te ilk ticari kamyon montajı TOE-Türk Otomotiv Endüstrisi tarafından gerçekleştirilmiştir.

1963’te ilk yerli otobüs montajına Otobüs Karoseri A.Ş.’de MAGİRUS marka otobüslerin montajı ile başlanmıştır. 1966’da otomotiv sanayi kendi modellerinin montajına da başlamıştır. O dönemlerin otomobili “ANADOL” şimdi bir nostaljidir. Bunu takip eden üç yıl içinde, binek otomobil üreten montaj fabrikaları (Tofaş-Fiat, Oyak-Renault, ) imalata başlamıştır. İki büyük otomobil üreticisi TOFAŞ ve OYAK-RENAULT, İtalyan ve Fransız lisanslarıyla 1971’de imalat hatlarını kurmuşlardır. 1968 yılında Otomarsan-Otobüs Karoseri ve Motorlu Araçlar A.Ş 0302 serisi otobüslerin üretimine başlamıştır. Son yıllarda ise Japon ve Güney Koreli otomobil üreticileri Türkiye’de ortak girişimler başlatmışlardır. 1999 yılında ise tasarımı Türkiye’de geliştirilen kamyonların İspanya, Portekiz ve İngiltere’ye ihracatı devam etmektedir. Otomobilde ise büyük Türk otomotiv üreticileri, lisansları altında üretim yaptıkları Batılı otomotiv üreticilerinin dünya üretim merkezi olma yolunda ilerlemektedirler.

(10)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 10 Bugün 15 firma binek otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, minibüs, midibüs ve çekici gibi çeşitli araçların üretimini yapmaktadır.

Binek otomobil üreten beş firma vardır (RENAULT, TOFAŞ (FIAT), TOYOTA, HYUNDAI, HONDA).

Onbir firma kamyon ve kamyonet üretmektedir (ANADOLU ISUZU, BMC, ASKAM (CHRYSLER), HYUNDAI, KARSAN M.A.N., MERCEDES-BENZ, FORD OTOSAN, OTOKAR, OTOYOL, TEMSA).

Onbir firma otobüs ve minibüs imal etmektedir (ASKAM, ISUZU, BMC, KARSAN,

MERCEDES-BENZ, HYUNDAI, OTOKAR, FORD OTOSAN, OTOYOL, TEMSA, M.A.N.)

Tablo 3. Otomotiv Sanayi Üreticileri

Firma Yeri Ürünler

HONDA GEBZE/KOCAELİ Binek otomobil

ANADOLU ISUZU O.S.

İSTANBUL Kamyon, kamyonet, midibüs

ASKAM GEBZE/KOCAELİ Çekici, kamyon, kamyonet, minibüs

B.M.C. İZMİR Kamyon, kamyonet, otobüs, minibüs,

midibüs, çekici FORD OTOSAN İSTANBUL/ESKİŞEHİR,

KOCAELİ

Kamyon, kamyonet, minibüs

HYUNDAI ASSAN KOCAELİ Binek otomobil, kamyonet, minibüs

KARSAN BURSA Kamyonet, minibüs, midibüs

M.A.N. ANKARA Çekici, kamyon, otobüs

M. BENZ İSTANBUL/AKSARAY Çekici, kamyon, otobüs, minibüs

OTOKAR SAKARYA Kamyonet, minibüs

OTOYOL SAKARYA Minibüs, kamyon, kamyonet, midibüs

O. RENAULT BURSA Binek otomobil

TEMSA ADANA Kamyon, kamyonet, otobüs, midibüs

TOFAŞ BURSA Binek otomobil, kamyonet

TOYOTA SAKARYA Binek otomobil

Kaynak: Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD)

(11)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 11 Sektörde bulunan ana ve yan sanayi kuruluşları genellikle Marmara Bölgesinde yerleşmiştir.

Bursa’da iki büyük otomobil fabrikasının ve iki adet “Organize Sanayi Bölgesi”nin bulunması nedeniyle otomotiv sanayi özellikle bu ilde yoğunlaşmıştır. Otomotiv sanayi üreticilerinin 4 adedi Kocaeli’nde, 3 adedi Bursa’da, 3 adedi İstanbul’da, 1 adedi İzmir’de, 3 adedi Sakarya’da, biri Ankara’da biri de Eskişehir’dedir. Adana’da otobüs üretim ve yan sanayi bulunmaktadır.

Türk Otomotiv Sanayinin mevcut motorlu araç üretim miktarı 2011 yılı itibariyle 1.234.637 adet/yıldır. Hafif araçların (otomobil, kamyonet ve minibüs) toplam kurulu üretim miktarı 2011 yılı itibariyla 1.189.131 adet/yıldır. Otobüs üretiminde bulunan 6 firma mevcuttur. Bu firmaların toplam kurulu üretim kapasiteleri 2011 yılı itibarıyla 6.907 adet/yıldır.

Tablo 4. Araç Üretimi (adet)

2011 2012 Değişim (%)

Binek otomobil 639.734 577.296 -10

Kamyon 37.396 29.129 -22

Kamyonet 479.110 426.633 -11

Otobüs 6.907 6.427 -7

Minibüs 22.475 29.335 31

Midibüs 3.509 4.158 18

Taşıt Araçları Toplam 1.189.131 1.072.978 -10

Kaynak : OSD

Traktör Üretimi (adet)

Ürün 2011 2012 Değişim (%) Traktör 45.506 42.255 -7

Kaynak:OSD

(12)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 12 Tablo 5. Türkiye Araç Parkı (adet)

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Binek oto. 6 140 992 6 472 156 6 796 629 7 093 964 7 544 871 8 113 111

Kamyon 709 535 729 202 744 217 727 302 726 359 728 458

Kamyonet 1 695 624 1 890 459 2 066 007 2 204 951 2 399 038 2 611 104

Otobüs 175 949 189 128 199 934 201 033 208 510 219 906

Minibüs 357 523 372 601 383 548 384 053 386 973 389 435

Traktör 1 290 679 1 327 334 1 358 577 1 368 032 1 404 872 1 466 208

TOPLAM 12 227 393 13 022 945 13 765 395 14 316 700 15 095 603 16 089 528

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)

Türkiye’de, 2011 yılında 8,1 milyonu otomobil olmak üzere toplam araç parkı 16 milyon adede ulaşmıştır.

İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı “Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Şirketi” araştırmasında, 2011 yılında oto sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların hemen hepsi bulunmaktadır. Bu firmalar;

Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş., Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş., Tofaş Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş., Mercedes-Benz Türk Anonim Şirketi, Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş., Man Türkiye A.Ş., Temsa Sanayi ve Ticaret A.Ş., Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş., Uzel Makine, Honda

(13)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 13 Türkiye A.Ş., Otokar Otobüs Karoseri Sanayi A.Ş., Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş., Karsan Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Otoyol Sanayi A.Ş.’dir.

2.3) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV YAN SANAYİ

Türkiye Oto Yan Sanayi Gelişimi

1960’lı yıllarda tüm parçalar ana sanayi üretici firmaları içinde üretilirken, kapasitelerin artması ve yan sanayideki yatırımların gelişmesiyle birlikte sektörde önemi ve ağırlığı bulunan yan sanayi oluşmuştur. Türkiye oto yan sanayi 1964 yılında çıkarılan Montaj Sanayi Talimatıyla tam anlamıyla korumaya alınmıştır. Ana sanayide yerli yüzde oranının artırılması mecburiyeti ile yan sanayiimizin giderek güçlenmesi ve gelişmesi sağlanmıştır.

Ana üreticilerin teknik ve ekonomik desteği ile kurulan ve gelişen yan sanayi, bugün kendi alanında önemli bir potansiyel göstermektedir. Yan sanayide AB firmalarının ağırlığı daha da fazladır.

130'un üzerinde AB ve 10’un üzerinde AB dışı firma, yan sanayide lisans ve ortak yatırım kurmak suretiyle işbirliği içindedir.

Türkiye’de otomotiv yan sanayi, otomotiv sanayiindeki gelişmelerin sonucunda hızla gelişmiştir.

Türk otomotiv yan sanayi yüksek kapasitesi, geniş ürün yelpazesi ve yüksek standartlarıyla otomotiv endüstrisine ve 10,9 milyon adet olan Türkiye taşıt araçları parkına parça sağlamaktadır.

Ayrıca ihracat potansiyeli yüksek bir sektördür. Otomotiv ana sanayiimizde 1964’lerde %15 olan yerli parça kullanım oranı bugün bazı araçlarda % 90’lar seviyesini aşmıştır.

Türkiye’de Otomotiv Yan Sanayinde Mevcut Durum

Türk otomotiv ana sanayiinde faaliyette bulunan firmalar, 1.120 oto yan sanayi firması ile doğrudan çalışmaktadır. Türkiye’de 4.000 adet yan sanayi firması mevcuttur. Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’ne göre Türk oto yan sanayi 2012 yılı ihracatı 8.2 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir.

Otomotiv yan sanayii, mamul üretim kapasitesi, mamul çeşitliliği ve ulaştığı standartlar itibariyle, ülkemizde imal edilen taşıt araçları için gerekli olan yedek parçaların en az % 80’ini karşılayabilecek düzeye erişmiştir. Bu parçalar:

(14)

· Komple motor ve motor parçaları

· Aktarma organları

· Fren sistemleri ve parçaları

· Hidrolik ve havalı aksamlar

· Süspansiyon parçaları

· Emniyet aksamları

· Kauçuk ve lastik parçalar

· Şasi aksam ve parçaları

· Dövme ve döküm parçalar

· Elektrik ekipmanları ve aydınlatma sistemleri

· Aküler

· Oto camları

· Koltuklar

Türk otomotiv ana ve yan sanayi, başta Bursa olmak üzere Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşmıştır.

İki büyük otomobil fabrikasının Bursa’da bulunması ve iki adet “Organize Sanayi Bölgesi”nin kurulmuş olması otomotiv sanayiinin özellikle bu ilde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Endüstrinin yoğun olduğu diğer şehirler İstanbul, İzmir, Kocaeli, Ankara, Konya, Adana ve Manisa olarak sıralanmaktadır.

Türkiye’nin çeşitli yerlerinde dağınık bir şekilde faaliyet gösteren ve otomotiv sektörüne parça üreten TAYSAD (Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği) mensubu 210 üyeden 59’u biraraya gelerek, sorunlarının çözümünü sağlamak üzere ortak girişim grubu oluşturmuş ve TOSB’u (Taysad Organize Sanayi Bölgesi) kurmuşlardır. TOSB, Otomotiv Sektörüne parça üreten yerli ve yabancı sermayeli tüm firmaların, Türkiye’de gerçekleştirecekleri yatırımları için seçtikleri en önemli merkez özelliğini taşımaktadır. Bölgede, halen üretim faaliyetinde bulunan 40 üye ve 7.000 kişinin çalıştığı 40 fabrika bulunmaktadır.

Sektördeki bilgi birikimi, tecrübe, geniş ürün yelpazesi, yüksek ihracat potansiyeli ve Türkiye’nin coğrafi avantajlarından dolayı, oto yan sanayi sektörü yabancı yatırımcıları kendine çekmektedir.

Şu anda otomotiv yan sanayinde 192 yabancı sermaye ortaklığı bulunmaktadır Dünyadaki büyük şirketlerin pek çoğu Türk firmalarıyla ortak yatırımlar yapmışlardır.

(15)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 15 Oto yan sanayi kalite belgelendirmeleri için yoğun çabalar sarf etmektedir. TAYSAD üyelerinden 115 tanesi ISO 9000 Serisi kalite belgelerine sahiptirler. Türk oto yan sanayicileri Avrupa Kalite Ödülleri’nde (European Quality Award) Türk firmalarının öncüleri olmuşlardır. Oto lastiği imalatçısı BRİSA, 1996’da Avrupa Kalite Ödülü’nü alan ilk Türk firması olmuştur. Daha sonra BEKSA, 1997’de KOBİ dalında Avrupa Kalite Ödülü’nü almıştır. 1987’de kurulmuş olan BEKSA, lastiklerde kullanılan çelik kuşaklar ve yüksek basınç hortumları için hortum telleri üretmektedir.

2003 yılında, dünyanın ikinci en büyük otomotiv sistemleri üreticisi Bosch Grubuna ait Bosch San.

ve Tic. AŞ Bursa Fabrikası, dünyanın kurumsal mükemmellik alanında en saygın ödülleri arasında yer alan Avrupa Kalite Büyük Ödülü'nü kazanmıştır. Bosch San. ve Tic. AŞ enjektör, enjektör gövdesi, raylı sistemler için enjektör üretmektedir. Bosch Bursa fabrikası 2008 yılında aynı ödülü ikinci kez alan tek Türk firması olmuştur.

2.4) TÜRKİYE'NİN OTOMOTİV YAN SANAYİ DIŞ TİCARETİ

Otomotiv Yan Sanayi İhracatı

Bir motorlu taşıt, farklı yapı, malzeme ve teknoloji ile üretilen ve özgün yöntemlerle ve birbiri ile uyumlu olarak bir araya getirilen 5.000 dolayında parçadan oluşmaktadır. Bu parçaların üretiminde demir ve çelik, hafif metaller, plastik ve lastik, boya ve benzeri kimyasal maddeler ile cam kullanılmaktadır. Parçaların büyük bölümü yan sanayide üretilmekte ve ana sanayi bunları montaj yolu ile birleştirmek suretiyle taşıt aracını üretmektedir.

Bu nedenle motorlu taşıt araçları imalat sanayii, demir-çelik sanayii başta olmak üzere hafif metaller, plastik, lastik ve cam sanayii gibi ham madde üreten sanayii ile doğrudan ilişki içindedir.

Pazardaki yoğun rekabet nedeni ile her geçen gün değişen ürün teknolojilerinin gerektirdiği yeni malzeme ve teknikler taşıt araçları sanayii ile ham madde sanayii arasında çok yakın işbirliğinin kurulmasını gerektirmektedir.

Otomotiv sanayii kurulduğu yıllardan beri dünya otomotiv sanayii ile yakın bir entegrasyon içindedir. 1970’li yıllarda lisans alarak “Teknik İşbirliği” ile başlayan üretim işbirliği, 1980’li yılların ortasından sonra giderek artan yabancı sermaye katılımı ile “Ekonomik İşbirliği”ne dönüşmüştür.

(16)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 16 1990 yılına kadar geçen süre içinde, ülkemizde imal edilen her türlü motorlu araç, otomotiv yan sanayiinin gelişmesini de sağlamıştır. Kapasite artışı yanında rekabet için teknoloji yenileme ve Ar- Ge çalışmaları 1990’lı yıllardan itibaren büyük hız kazanmıştır. Bu yıllarda çağdaş üretim teknikleri, yoğun eğitim programları ile uygulamaya geçirilmiş ve özellikle kalite yönetim sistemleri kurularak, firmalar uluslararası kuruluşlar tarafından belgelendirilmiştir.

Türkiye oto yan sanayiimizde 90’lı yıllara kadar bazı mamuller dışındaki tüm parçalar günün teknolojisine uygun yatırımlar ile üretilmiş, üretilen milyonlarca araçta yerli katkı oranı % 90’ları aşmış, yan sanayiimiz bu şekilde ithal ikame görevini başarı ile tamamlamıştır.

1990’lı yıllardan sonra, ana sanayideki yeni model araç yatırımlarına paralel olarak yan sanayide de çok önemli yabancı ortaklıklar ve büyük yatırımlar gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı, dünya ihracatı ile karşılaştırıldığında 1993 yılına kadar küçük ölçekte gerçekleşmiştir. Son 10 yılda sektör büyük çabalarla ihraç potansiyelini artırmıştır. İhracatın istikrarlı hale gelmesinde Türkiye’deki üretimin uluslararası sanayi ve ticaretle entegrasyonundaki başarı dikkate değer bir gelişmedir. Artık birçok firmamız Türkiye’de üretilen dünya araçlarında ortak tasarımcı olarak yer almaktadır.

Yan sanayi bugüne kadar sürdürdüğü gelişimini, gerek doğrudan yurt dışındaki üreticilere ve gerek yenileme pazarına ihracatını arttırarak devam ettirmiştir. Yan sanayiinin AB pazarına yönelik ihracatının daha da gelişeceği tahmin edilmektedir.

Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı 1997 yılında 896 milyon dolar iken 2012 yılında 8.2 milyar dolara ulaşmıştır. İhracatı yapılan başlıca parçalar motor aksam ve parçaları, dış ve iç lastikler, montaj karoseri aksamı, jantlar, kauçuk parçalar, transmisyon mili, frenler ve servo frenlerdir.

Aslında, Türkiye parçalar halinde pek çok otomobil, otobüs ve kamyon ihraç etmektedir.

Oto yan sanayinin ihracatında başta gelen şehirler sırasıyla Bursa, İstanbul, Kocaeli ve İzmir’dir.

Oto yan sanayi ürünleri dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir. Başlıca ihraç pazarları Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Rusya Federasyonu, Irak ve İran’dır. 2012 yılında oto yan sanayi ihracatının %66’sı başta Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere olmak üzere AB ülkelerine

(17)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 17 yapılmıştır. Türk firmaları, OPEL, VW, FORD, GM gibi pek çok Batılı üreticiye parça sağlamaktadırlar.

Tablo 6. Otomotiv Yan Sanayi İhracatı (değer: USD) GTIP

KODU

ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012

8409 Motor Aksam ve Parçaları

858.884.665 1.103.524.578 1.413.079.919 1.394.952.922

4011;

4012;

4013

Dış ve İç Lastikler

825.321.332 997.204.330 1.382.733.783 1.240.634.794

870870 Jant ve Tekerlek Aksamı

279.586.386 458.176.423 632.073.918 604.160.909

870829 Montaj Karoseri Aksamı

496.581.354 563.485.265 691.424.885 727.521.129

8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan

151.369.666 213.190.025 273.972.260 315.489.229

700711;

700721

Oto Camları 54.496.698 68.293.613 78.184.448 86.093.865

870830 Fren ve Servo Frenler

130.035.407 187.547.535 244.728.718 218.670.486

870821 Emniyet Kemerleri

57.015.869 94.897.822 103.833.517 92.575.996

8511 Ateşleme Cihazları

34.725.695 49.028.542 86.965.087 118.789.918

8507 Akümülatörler ve Aksam- Parçaları

147.600.668 185.099.321 227.455.663 247.510.892

870893 Debriyaj ve Aksam-

119.029.067 153.560.649 166.578.092 158.733.054

(18)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 18 Parçaları

870850 Akslar 48.063.780 73.120.473 108.705.467 125.562.270 870891 Radyatörler 42.166.471 49.461.724 53.012.838 49.243.664 842123;

842131

Filtreler 70.046.816 87.310.151 104.024.880 110.741.491

8482 Bilyeli Rulmanlar

64.544.507 85.490.075 115.854.844 106.236.594

870840 Vites Kutuları 25.992.429 43.744.806 56.154.523 67.232.203 8706 Kara Taşıtları

için Motorlu Şasiler

293.507 493.284 384.683 1.780.811

8707 Kara Taşıtları için

Karoserleri

39.240.193 42.306.025 52.958.038 137.317.605

8512 Farlar ve İşaret Cihazları

92.168.941 116.319.928 142.015.369 151.955.002

870880 Amortisörler 77.172.630 114.950.044 131.623.968 141.523.485 401699 Motorlu

Taşıtlar için Kauçuk Parçalar

323.560.366 413.979.737 494.992.711 480.074.015

870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları

33.332.380 41.571.050 60.265.970 72.363.626

8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar

166.351.477 270.456.120 240.067.199 258.292.917

700910 Dikiz Aynaları 8.318.344 10.346.197 13.799.592 12.262.881 8407 İçten Yanmalı

Motorlar

34.201.176 51.102.068 54.461.301 50.077.786

841330 Motorların Yakıt, Yağ,

14.701.720 22.083.473 26.383.164 30.607.296

(19)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 19 Soğutma

Pompaları 870810 Tamponlar ve

Parçaları

29.174.814 39.327.471 39.190.378 37.554.019

681320;

681381

Fren Balataları 2.354.047 3.765.502 4.865.609 7.015.603

870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları, Kutuları

23.907.126 37.431.664 62.141.857 67.992.779

9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler

193.739 156.054 184.021 188.098

940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar

72.013.135 113.988.745 143.118.820 121.112.008

841520 Klimalar 10.110.268 18.435.601 20.354.388 11.091.742 870895 Hava

Yastıkları

53.306.223 64.526.821 74.306.036 41.858.809

870899 Diğer Aksam ve Parçalar

581.909.053 750.914.673 946.998.316 998.761.233

TOPLAM 4.967.769.949 6.525.289.789 8.246.894.262 8.285.979.131

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)

Tablo 7. Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İhracatı (değer : 1.000 USD)

ÜLKELER 2009 2010 2011 2012

Almanya 1.080.256 1.460.994 2.113.422 2.332.903

Fransa 474.101 471.319 561.277 666.106

İngiltere 334.172 531.350 543.474 563.238

(20)

İtalya 385.775 472.028 558.915 534.106

Rusya 89.711 164.873 217.992 500.260

Romanya 339.373 528.526 616.844 457.682

Irak 198.057 234.909 276.770 382.276

İran 193.453 235.811 316.688 358.196

A.B.D. 94.648 208.833 256.562 323.553

İspanya 160.637 212.526 254.222 243.654

Belçika 143.333 198.477 215.642 214.967

Polonya 151.661 158.610 184.532 170.783

Brezilya 72.070 91.359 132.090 157.607

Mısır 74.730 96.997. 154.618 141.434

Hollanda 59.037 90.014 115.219 137.104

Suudi Arabistan 43.517 56.735 79.199 122.077

Cezayir 54.497 52.446 82.275 107.840

Avusturya 56.673 66.592 90.266 95.544

Çek Cumhuriyeti 43.573 100.138 88.793 88.116

Arjantin 27.064 43.513 76.172 68.683

Diğerleri 904.927 1.164.110 1.334.567 619.850

Toplam 4.981.265 6.543.163 8.269.539 8.285.979.131

Otomotiv Yan Sanayi İthalatı

Türkiye'nin oto yan sanayi ithalatı 2010 yılında 10,4 milyar dolar, 2011 yılında 12,5 milyar dolar ve 2012 yılında da 13,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatı yapılan başlıca parçalar dizel ve yarı dizel motorlar, vites kutuları, iç-dış lastikler, montaj karoseri aksamı, motor aksam ve parçaları, ve akslar ile transmisyon aksamıdır. Yeni modellerin birçok parçası ithal edilmektedir. Türkiye'nin ithalat yaptığı başlıca ülkeler Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere, Çin ve Japonya'dır.

(21)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 21 Tablo 8. Oto Yan Sanayi İthalatı (değer: USD)

GTIP

KODU ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012

8409 Motor Aksam ve Parçaları

543.483.631 653.297.278 784.526.708 734.646.518

4011;

4012;

4013

Dış ve İç Lastikler

478.122.371 654.076.263 881.189.827 989.732.214

870870 Jant ve Tekerlek Aksamı

106.394.495,00 134.137.717,00 156.875.036,00 149.009.428

870829 Montaj Karoseri Aksamı

824.992.449,00 846.424.078,00 808.094.065,00 732.481.933,00

8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan

452.766.208,00 532.453.595,00 618.560.204,00 568.285.914,00

700711;

700721

Oto Camları 36.062.974,00 48.368.416,00 51.857.221,00 55.494.222,00

870830 Fren ve Servo Frenler

389.732.801,00 505.452.157,00 564.597.884,00 502.883.154,00

870821 Emniyet Kemerleri

43.143.041,00 46.139.198,00 47.559.764,00 36.763.246,00

8511 Ateşleme Cihazları

157.887.039,00 201.164.111,00 247.675.306,00 229.994.331,00

8507 Akümülatörler ve Aksam- Parçaları

140.116.869,00 187.421.366,00 275.251.097,00 275.259.921,00

870893 Debriyaj ve Aksam- Parçaları

114.209.527,00 162.642.576,00 194.075.477,00 181.886.692,00

870850 Akslar 239.363.120,00 424.570.394,00 624.582.282,00 533.746.721,00

(22)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 22 870891 Radyatörler 117.476.887,00 137.366.882,00 154.427.305,00 138.791.163,00 842123;

842131

Filtreler 151.765.488,00 177.898.955,00 200.262.639,00 192.080.057,00

8482 Bilyeli Rulmanlar

245.756.096,00 347.275.755,00 420.925.864,00 411.218.152,00

870840 Vites Kutuları 587.830.659,00 862.304.207,00 1.092.595.272,00 941.852.006,00 8706 Kara Taşıtları

için Motorlu Şasiler

234.362,00 841.125,00 1.967.025,00 425.246,00

8707 Kara Taşıtları için

Karoserleri

12.684.413,00 4.530.583,00 24.472.802,00 20.240.421,00

8512 Farlar ve İşaret Cihazları

166.426.703,00 226.327.152,00 246.025.113,00 242.139.970,00

870880 Amortisörler 103.100.444,00 144.345.403,00 180.018.189,00 153.451.424,00 401699 Motorlu

Taşıtlar için Kauçuk Parçalar

102.143.781,00 128.839.325,00 156.805.670,00 160.710.411,00

870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları

51.295.437,00 58.320.917,00 77.642.184,00 63.016.015,00

8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar

1.519.465.206,00 2.088.210.573,00 2.662.027.114,00 2.053.929.647,00

700910 Dikiz Aynaları 25.959.535,00 36.164.523,00 41.903.508,00 40.044.691,00 8407 İçten Yanmalı

Motorlar

424.754.761,00 434.508.123,00 451.884.554,00 458.114.146,00

841330 Motorların Yakıt, Yağ, Soğutma Pompaları

119.230.375,00 188.329.574,00 216.327.229,00 181.522.781,00

(23)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 23 870810 Tamponlar ve

Parçaları

55.372.185,00 56.983.245,00 71.791.913,00 74.717.882,00

681320;

681381

Fren Balataları

22.931.927,00 26.801.832,00 34.138.112,00 13.880.492,00

870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları,

204.049.418,00 245.803.571,00 285.464.924,00 266.021.620,00

9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler

255.178,00 6.024.962,00 6.062.693,00 5.807.910,00

940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar

11.078.400,00 14.604.070,00 17.930.642,00 17.718.368,00

841520 Klimalar 4.060.635,00 9.891.226,00 19.596.419,00 17.514.346,00 870895 Hava

Yastıkları

137.102.862,00 157.319.009,00 170.776.253,00 128.129.147,00

870899 Diğer Aksam ve Parçalar

430.784.672,00 651.266.750,00 801.812.067,00 588.338.882,00

TOPLAM 8.020.033.949 10.400.104.911 12.589.702.362 13.587.765.560

Tablo 9. Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İthalatı (değer : 1.000 USD)

ÜLKELER 2009 2010 2011 2012

Almanya 1.431.582 1.987.230 2.689.332 2.764.929

Fransa 1.695.231 1.735.285 1.711.566 1.535.543

İtalya 730.673 956.118 1.179.028 1.155.950

İngiltere 717.003 1.004.993 1.159.386 1.078.725

Çin 391.479 574.834 813.449 1.219.941

Japonya 445.732 621.070 810.143 703.140

Polonya 462.793 613.465 703.081 657.026

(24)

İspanya 427.401 537.264 623.786 601.655

Güney Kore 286.541 480.264 547.994 566.727

Çek Cumhuriyeti 345.414 358.575 445.300 600.214

A.B.D. 213.342 242.056 296.349 353.713

Hindistan 67.689 219.732 287.165 352.659

Romanya 132.073 217.878 262.705 341.505

Macaristan 62.123 86.681 100.828 112.249

Tayvan 51.012 61.243 89.815 103.837

İsveç 52.261 70.702 87.750 95.656

Slovak Cumhur. 38.273 63.201 84.639 171.586

Hollanda 42.080 37.628 74.884 65.972

Tayland 31.832 43.765 56.949 151.175

Brezilya 33.378 50.666 56.635 54.376

Diğer 403.394 503.443 579.465 901.187

TOPLAM 8.061.316 10.466.103 12.660.258 13.587.765.560

2.5) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ FUARLARI

Otomotiv ana ve yan sanayi ile ilgili olarak yurtiçinde 2013 yılı boyunca 10 adet fuar düzenlenmesi planlanmıştır. Söz konusu fuarlar ile ilgili detaylı bilgi edinmek için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği - TOBB’un resmi fuar sitesi olan http://www.fuarrehberi.org.tr web sitesi ziyaret edilebilir.

Tablo 10. Türkiye Fuar Tablosu

FUAR ADI BAŞLANGIÇ TARİHİ

BİTİŞ

TARİHİ KONUSU ŞEHİR

Automechanika İstanbul 7.Uluslararası Otomotiv Üretim, Dağıtım ve Tamir Fuarı

11 Nisan 2013 14 Nisan 2013

Uluslararası Otomotiv Üretim, Dağıtım ve Tamir

Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi/

İstanbul

Otomotiv 2013 19.

Uluslararası Otomotiv Yan

11 Nisan 2013 14 Nisan 2013

Son Kullanıcıya Gelene Kadar Bir

İstanbul Fuar Merkezi Yeşilköy

(25)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 25 Sanayi, Yedek Parça, Aksesuar

ve Servis Ekipmanları Fuarı

Otomobili Harekete Geçiren Tüm Parçalar

/İstanbul

Çukurova Otoshow Fuarı 2013 16 Nisan 2013 21 Nisan 2013

Otomobil Ticari Araçlar, Motosiklet, Bisiklet ve

Aksesuarları

Tüyap Adana Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi Adana Arüsder 2013 Araçüstü

Ekipmanları Fuarı

01 Mayıs 2013 05 Mayıs 2013

Araç Üstü Ekipmanları

İstanbul Fuar Merkezi Yeşilköy/

İstanbul

Subconist 2013 11.

Uluslararası Yan Sanayi Ürünleri Fuarı

29 Mayıs 2013 01 Haziran

2013

Ana Sanayi Firmalarının Yan Sanayicilerle Buluşması

İstanbul Fuar Merkezi Yeşilköy /İstanbul

Afyonkarahisar Otomobil, Ticari Araçlar Ve Yan Sanayi Fuarı

12 Eylül 2013 15 Eylül 2013

Otomobil, Ticari Araçlar, Motosiklet, Bisiklet, LPG Sistemleri, Yan Sanayi

Kültürpark Belediye Fuar Alanı /

Afyonkarahisar

Gaziantepautoshow Otomobil ve Ticari Araçlar Fuarı

28 Eylül 2013 06 Ekim 2013

Otomobil ve Ticari Araçlar

OFM Ortadoğu Fuar Merkezi /Gaziantep 3. Trakya Autoshow 2013 09 Ekim 2013 13 Ekim

2013

Otomobil, Ticari Araçlar, Motosiklet, Bisiklet, Modifiye, Aksesuarlar

Lüleburgaz Semt ve Fuar Alanı /Edirne

İzmir Autoshow Otomobil ve Ticari Araçlar Fuarı

22 Ekim 2013 27 Ekim 2013

Otomobil ve Hafif Ticari Araçlar

Uluslararası İzmir Fuar Alanı/İzmir Bursa Otoshow 2013 Bursa 8.

Otomobil, Ticari Araçlar, Motosiklet, Bisiklet ve Aksesuarları Fuarı

05 Kasım 2013 10 Kasım 2013

Otomobil, Ticari Araçlar

Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi/Bursa

Comvex İstanbul 2013 4.

Ticari Araçlar, Otobüs Ve Yan Sanayi Fuarı

14 Kasım 2013 17 Kasım 2013

Ticari Araçlar, Otobüs ve Yan Sanayi

Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi/

İstanbul

(26)

3) DÜNYA’DA OTOMOTİV SANAYİ

3.1) DÜNYA’DA OTOMOTİV ÜRETİMİ

Otomotiv Sanayi 1900’lü yılların başında kurulmuştur. Dünya otomotiv sanayiinde 1910 yılından itibaren Ford tarafından ABD’de temelleri atılan seri imalat ABD ve dış pazarlarda etkilerini sürdürmüş ve geniş bir pazar, ucuz ve vasıfsız bir işçiliğin olduğu bir ortamda gelişmiştir. 1970’li yıllarda yaşanan kriz seri imalata dayalı ABD ve Avrupalı üreticilerin rekabet gücünü sarsmıştır.

Japonya bu yıllarda yığın üretimi ile maliyet ve kalitede önemli gelişmeler sağlayarak uluslararası rekabette ilk sıraya yükselmiştir. Japonya’nın bu başarısı ABD ve Avrupalı üreticilerde sarsıntı yaratmıştır.

1980’li yıllarda, dünya otomotiv sektörü, Japonya, Kuzey Amerika ve Avrupa’daki geniş piyasaların belli bir doyuma ulaşması ve Japonların tasarım ve üretim tekniklerinde gösterdikleri gelişme sonucu daha fazla üretim avantajını yakalaması ve yeni teknolojileri geliştirmesi ile yeniden yapılanma sürecine girmiştir.

Dünya otomotiv üretimi 2011 yılında, 2010 yılına göre yüzde 2 oranında artarak 79,9 milyon adede ulaşmıştır. 2011 yılı motorlu araç üretimi AB (27 Ülke)’de 2010 yılına göre yüzde 3,2 oranında artarak 17,6 milyon adet olmuş ve AB’nin Dünya otomotiv üretimindeki payı yüzde 25,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. AB (Yeni Üyeler)’nin 2011 yılı otomotiv üretimi 2010 yılına göre yüzde 3,4 artarak 3,39 milyon adede yükselmiştir.

Dünya otomotiv üretimi 2011 yılında, Amerika bölgesinde 2010 yılına göre 8,7 oranında artış göstermiştir. Bölge üretiminden pay alan NAFTA ülkelerinde toplam üretim 2011 yılında %10,6 oranında artarak 13,4 milyon adet, Güney Amerika ülkelerinde ise %3’lük artışla 4,3 milyon adede ulaşmıştır. Asya-Pasifik bölgesinde de 2011 yılı üretim miktarları %0,9 oranında azalarak toplamda 41 milyon adede ulaşmıştır.

Dünya araç üretiminde en büyük 10 üretici firma; General Motors, Toyota, Ford (Jaguar-Volvo), Volkswagen Group, Suzuki, Nissan, Honda, PSA Peugeout-Citroen, Hyundai-Kia, Renault-Dacia- Samsung olarak sıralanmaktadır. Bu firmalar, 2011 verilerine göre, toplam motorlu araç üretiminin

%67’sini gerçekleştirmekte ve 70 civarında ülkede üretim tesisleri bulunmaktadır.

(27)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 27 Bu firmalar üretimlerini gelişmekte olan pazarlara, vergi ve girdi maliyetleri açısından daha uygun koşullara sahip ülkelere kaydırmaktadırlar. Üstün işgücü, yüksek kalite anlayışı, gelişmiş yan sanayisi, uluslararası teknik mevzuata uyumlu yapısı ve güçlü lojistik, enerji ve iletişim altyapıları ile Türkiye bu küreselleşme sürecinde önemli üretim merkezlerinden biri haline gelmiş olup, 2011 yılı motorlu araç üretiminde Dünya’da 15. Avrupa’da 5. sırada bulunmaktadır.

Tablo 11. Dünya Motorlu Araç Üretimi (adet)

2010 2011 % değişim

AVRUPA 19,797,591 21,070,411 +6.4%

- AVRUPA BİRLİĞİ 27 Ülke

17,078,825 17,627,080 +3.2%

13,797,321 14,233,970 +3.2%

Avusturya 104,997 152,505 +45.2%

Belçika 555,302 595,084 +7.2%

Finlandiya 6,665 2,54 -61.9%

Fransa 2,229,421 2,242,928 +0.6%

Almanya 5,905,985 6,311,318 +6.9%

İtalya 838,186 790,348 -5.7%

Hollanda 94,132 40,772 -56.7%

Portekiz 158,729 192,242 +21.1%

İspanya 2,387,900 2,353,682 -1.4%

İsveç 217,084 188,969 -13.0%

İngiltere 1,393,463 1,463,999 +5.1%

- AVRUPA BİRLİĞİ Yeni Üyeler

3,281,504 3,393,110 +3.4%

Çek Cumhuriyeti 1,076,384 1,199,834 + 11.5%

Macaristan 211,461 213,531 +1.0%

Polonya 869,474 830,631 -4.5%

Romanya 350,912 335,232 -4.5%

Slovakya 561,933 639,763 +13.9%

Slovenya 211,34 174,119 -17.6%

(28)

-DİĞER AVRUPA 1,624,209 2,254,200 +38.8%

Sırbistan 18,033 26,234 +45.5%

BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU

1,606,176 2,227,966 +38.7%

Rusya 1,403,244 1,988,036 +41.7%

Belarus 15,249 24,343 +59.6%

Ukrayna 83,133 103,077 +24.0%

Özbekistan 156,88 179,56 +14.5%

TÜRKİYE 1,094,557 1,189,131 +8.6%

AMERİKA 16,367,398 17,787,905 +8.7%

-NAFTA 12,173,015 13,468,490 +10.6%

Kanada 2,068,189 2,134,893 +3.2%

Meksika 2,342,282 2,680,037 +14.4%

USA 7,762,544 8,653,560 +11.5%

-GÜNEY AMERİKA 4,194,383 4,319,415 +3.0%

Arjantin 716,54 830,158 +15.9%

Brezilya 3,381,728 3,406,150 +0.7%

Şili 4,7 0 -100.0%

Kolombiya 41,714 32,466 -22.2%

Ekvator 22,335 23,522 +5.3%

Peru 0 0

Uruguay 0 0

Venezüella 104,357 102,409 -1.9%

ASYA-PASİFİK 40,930,255 40,574,202 -0.9%

Avustralya 244,007 224,193 -8.1%

Çin 18,264,761 18,418,876 +0.8%

Hindistan 3,557,073 3,926,517 +10.4%

Endonezya 702,508 837,948 +19.3%

İran 1,599,454 1,648,505 +3.1%

Japonya 9,628,920 8,398,654 -12.8%

Malezya 567,715 533,695 -6.0%

Pakistan 152,97 162,194 +6.0%

(29)

Filipinler 65,625 53,921 -17.8%

G.Kore 4,271,741 4,657,094 +9.0%

Tayvan 303,456 343,296 +13.1%

Tayland 1,644,513 1,457,798 -11.4%

Vietnam 42,286 31,181 -26.3%

AFRİKA 515,076 556,637 +8.1%

Botswana 0 0

Mısır 116,683 81,731 -30.0%

Kenya 660 2,945 +346.2%

Libya 0 0

Fas 42,066 59,477 +41.4%

Nijerya 0 0

G.Afrika 472,049 532,545 +12.8%

Sudan 0 0

Tunus 2,801 1,86

Zimbabwe 257 829 +222.6%

TOPLAM 77,610,320 79,989,155 +3.1%

Kaynak: OICA (Organisation Internationale Des Constructeurs D'automobiles - International Organization of Motor Vehicle Manufacturers)

Otomobil üretimi, Dünya motorlu araç üretimi içinde %74,6 ile en büyük paya sahip ürün grubudur.

Dünya otomobil üretiminde Avrupa Birliği ve EFTA ülkeleri birinci sıradadırlar, ancak Japonya ve Kore’nin uluslararası pazarlardaki pazar payı üstünlükleri devam etmekte, kendi pazarlarını ise aşırı korumaktadırlar. Pazarlama kanalları açısından Almanya, Fransa, İtalya ve İngiltere gibi ülkeler incelendiğinde, ana sanayi firmalarının çoğunlukla belirli yan sanayi firmalarından ürün aldıkları ve üretimi aksatmamak için mevcut yan sanayi firmaları ile çok sıkı bağlantıları olduğu görülmektedir.

Ana sanayi firmaları yan sanayi firmalarının kendilerine yakın çalışmalarını ve teknolojik gelişmeyi yakından takip etmelerini arzu etmektedirler.

Dünya otomobil üretimi 2011 yılında 59 milyon adet seviyesinde gerçekleşmiş, üretim bir önceki seneye göre % 2 oranında artmıştır. 2011 yılında Dünya’nın en fazla otomobil üreten bölgeleri

(30)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 30 sırasıyla, Asya-Pasifik (%46,8), Avrupa (%34,9), Kuzey Amerika (%11,8) bölgesidir. 2007–2008 dönemi üretim rakamlarına bakıldığında Dünya otomobil üretiminde Asya-Pasifik (%+1,8) ,Güney Amerika(%+6,1) ve Bağımsız Devletler Topluluğu(%+13,4) ülkelerinin payının gittikçe artmakta olduğu buna karşın Avrupa (%-5) ve Kuzey Amerika (%-4,1) bölgelerinin payının azalmakta olduğu görülür. Dünya’da 2011 yılı itibariyle en fazla otomobil üreten ülkeler ve payları şöyledir:

Çin (%23,7), ABD (%14,7), Almanya (%9,8), Japonya (%11,8), Güney Kore (%7,1), Hindistan (%5), Brezilya (%4,2), Fransa(%3,2), İspanya (%3,1), İngiltere (%2,2). Türkiye Dünya otomobil üretimde %1’lik pay ile 16.sıradadır.

Tablo 12. Dünya Otomobil Üretimi (adet)

2010 2011 % değişim

AVRUPA 17,242,565 18,250,087 +5.8%

15,260,094 15,669,861 +2.7%

12,110,446 12,425,429 +2.6%

Avusturya 86,183 130,343 +51.2%

Belçika 528,996 560,779 +6.0%

Finlandiya 6,385 2,540 -60.2%

Fransa 1,924,171 1,931,030 +0.4%

Almanya 5,552,409 5,871,918 +5.8%

İtalya 573,169 485,606 -15.3%

Hollanda 48,025 40,772 -15.1%

Portekiz 114,563 141,779 +23.8%

İspanya 1,913,513 1,819,453 -4.9%

İsveç 177,084 188,969 +6.7%

İngiltere 1,270,444 1,343,810 +5.8%

- AVRUPA BİRLİĞİ Yeni Üyeler

3,149,648 3,244,432 +3.0%

Çek Cumhuriyeti 1,069,518 1,191,968 + 11.4%

Macaristan 208,571 211,218 +1.3%

Polonya 785,000 722,285 -8.0%

Romanya 323,587 310,243 -4.1%

(31)

Slovakya 561,933 639,763 +13.9%

Slovenya 201,039 168,955 -16.0%

-DİĞER AVRUPA 1,379,077 1,940,492 +40.7%

Sırbistan 17,384 25,494 +46.7%

BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU

1,361,693 1,914,998 +40.6%

Rusya 1,208,362 1,738,163 +43.8%

Belarus

Ukrayna 75,261 97,585 +29.7%

Özbekistan 130,400 146,300 +12.2%

TÜRKİYE 603,394 639,734 +6.0%

AMERİKA 8,228,067 8,766,088 +6.5%

-NAFTA 5,084,330 5,613,696 +10.4%

Kanada 967,077 990,483 +2.4%

Meksika 1,386,148 1,657,080 +19.5%

USA 2,731,105 2,966,133 +8.6%

-GÜNEY AMERİKA 3,143,737 3,152,392 +0.3%

Arjantin 508,401 577,233 +13.5%

Brezilya 2,584,690 2,534,534 -1.9%

Şili - - -

Kolombiya 37,197 28,030 -24.6%

Ekvator - - -

Peru - - -

Uruguay - - -

Venezüella 73,757 69,115 -6.3%

ASYA-PASİFİK 32,414,823 32,479,078 +0.2%

Avustralya 205,334 189,503 -7.7%

Çin 13,897,083 14,485,326 +4.2%

Hindistan 2,831,542 3,038,332 +7.3%

Endonezya 496,524 561,863 +13.2%

İran 1,367,014 1,413,276 +3.4%

Japonya 8,310,362 7,158,525 -13.9%

(32)

Malezya 522,568 488,441 -6.5%

Pakistan 130,625 139,700 +6.9%

Filipinler 56,128 45,751 -18.5%

G.Kore 3,866,206 4,221,617 +9.2%

Tayvan 251,490 288,523 +14.7%

Tayland 554,387 537,987 -3.0%

Vietnam 40,334 29,904 -25.9%

AFRİKA 356,872 375,585 +5.2%

Botswana

Mısır 76,412 53,072 -30.5%

Kenya Libya

Fas 35,546 54,638 +53.7%

Nijerya

G.Afrika 295,394 312,265 +5.7%

Sudan Tunus Zimbabwe

TOPLAM 58,242,327 59,870,838 +2.8%

Kaynak: OICA (Organisation Internationale Des Constructeurs D'automobiles - International Organization of Motor Vehicle Manufacturers)

3.2) DÜNYA’DA OTOMOTİV YAN SANAYİ DIŞ TİCARETİ

Dünya oto yan sanayi üretimi, dünya oto ana sanayideki ilerlemelere paralel olarak gelişimini sürdürmüş, teknoloji, kalite ve maliyet konusunda önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Dünya oto yan sanayi üretiminde geleceğe bakıldığında oto ana sanayi ile uzun vadeli, şeffaf ve karşılıklı güvene dayanan işbirliklerinin öneminin artacağı, oto ana ve yan sanayi arasında düzenlenen ortak tasarım projelerinin daha da yaygınlaşacağı anlaşılmaktadır.

(33)

©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 33 Son yıllarda dünya otomotiv sektöründe teknolojik gelişmeler sonucu üretimde büyük oranda yoğunlaşma olmuş, birleşme, satın alma veya ortaklık yolu ile şirket sayısının azalması sonucu bu yoğunluk giderek artmış ve böylece sektörde aşırı kapasite ve rekabet hüküm sürmeye başlamıştır.

Dünya ihracatında, Türkiye otomotiv ana ve yan sanayi sektörünün payı %1 civarındadır.

Dünya otomotiv ana ve yan sanayi ihracatının %83’ünü Almanya, Japonya, ABD, Kanada, Fransa, Belçika, İspanya, Güney Kore, İngiltere, Meksika, İtalya, İsveç ve Çin gerçekleştirmektedir.

Avrupa piyasasındaki en büyük üretici dört ülke Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya ve İtalya’dır.

Toplam Avrupa Otomotiv sanayi üretiminin %70’ini bu dört ülke gerçekleştirmektedir. Üç büyük ABD’li otomotiv üreticisi iç piyasanın %74’ünü ellerinde tutmaktadır. ABD, otomotiv ihracatının

%0,5’ini Avrupa Birliği’ne gerçekleştirmektedir. Japonya otomotiv sektörünün Avrupa Birliği’ne olan ihracatı 1960’lı yıllarda başlamış ve 1970’li yıllarda artmıştır. 1975 yılından sonra bazı Avrupa ülkeleri Japonya’dan otomotiv ithalatına kısıtlama getirmişlerdir. Bunu izleyen yıllarda, bu uygulamaya, diğer Avrupa ülkeleri de katılmıştır.

Dünya üzerinde çeşitli marka ve modelde yapılan üretime paralel olarak tüketici tercihlerindeki farklılık ülkeler arasında ticaretteki engellerin kaldırılma çabası motorlu araç üreticilerinin sadece kendi ülke pazarını değil tüm Dünyayı bir pazar olarak kabul etmeleri ülkelerin otomotiv sektörü dış ticaretinde önemli rol oynamaktadır.

Avrupa ülkelerinin otomotiv ürünleri ticareti ağırlıklı olarak kendi aralarında yapılmaktadır.

Örneğin Almanya’nın toplam ithalatının yüzde 72’si Avrupa Birliği ülkelerinden yapılmaktadır.

3.2.1) DÜNYA İTHALATI

Tablo 13. Dünya Motorlu Araç Yan Sanayi Ürünleri İthalatı (değer: 1.000 USD, HS: 8708)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011

ABD 41,865,086 29,892,786 43,390,811 50,217,682

Almanya 29,625,127 22,385,523 27,064,323 33,690,804

Çin 11,079,803 12,394,188 17,984,581 21,163,566

Kanada 17,833,044 13,127,960 17,824,628 19,419,589

İspanya 17,425,744 13,481,959 14,798,585 17,676,052

(34)

Meksika 13,256,968 10,793,010 14,774,621 17,600,876

İngiltere 15,576,871 9,555,373 13,004,325 15,117,763

Fransa 15,906,785 10,994,865 12,105,578 13,721,55

Belçika 11,403,159 7,836,175 9,030,529 10,765,954

Rusya 5,288,431 2,802,673 5,496,866 8,788,059

İtalya 8,445,979 5,713,177 6,297,376 7,111,674

Çek Cumhuriyeti 5,653,605 4,854,550 5,673,963 7,049,390

Polonya 6,247,794 4,446,448 5,313,937 6,463,840

Slovakya 5,344,206 3,759,588 4,791,342 6,426,833

Brezilya 4,982,138 3,652,396 4,928,500 6,317,631

Japonya 6,417,650 3,948,229 5,537,651 5,907,213

İsveç 6,503,740 3,596,864 5,039,977 5,812,370

Tayland 3,412,066 2,857,326 5,065,498 5,533,007

Türkiye 5,173,791 3,401,047 4,433,075 5,230,290

Hollanda 5,018,616 3,167,537 3,811,020 5,164,414

Avusturya 5,029,721 3,201,947 3,892,689 5,028,219

Güney Kore 3,408,493 2,623,743 3,901,420 4,398,472

Arjantin 2,907,515 2,133,188 3,360,729 4,147,957

Hindistan 2,328,236 2,126,017 2,844,748 3,352,051

Diğerleri 42,487,392 32,853,319 39,602,567 45,832,345

TOPLAM 292,621,960 215,599,888 279,969,339 331,937,601

Kaynak: International Trade Center - Trademap

Dünya motorlu araç yan sanayi ürünleri ithalatında önemli paya sahip olan ABD, Almanya, Kanada, İspanya, İngiltere, Fransa, Meksika, Belçika, İtalya, İsveç, Avusturya, Japonya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Hollanda, Slovakya, Tayland, Güney Kore ve Brezilya ülkemiz açısından önemli hedef pazarlar olarak görülmektedir

(35)

Tablo 14. Dünya Motorlu Araç Yan Sanayi Ürünleri İhracatı (değer: 1.000 USD, HS: 8708)

ÜLKELER 2008 2009 2010 2011

Almanya 45,613,827 33,120,375 43,171,405 53,426,795

ABD 31,748,817 23,734,915 32,616,749 37,705,000

Japonya 29,431,036 24,657,161 35,072,686 37,489,204

G.Kore 13,096,222 10,925,988 17,821,908 21,583,360

Çin 14,584,363 11,509,181 16,645,149 20,353,476

Fransa 19,603,904 14,912,766 16,978,647 18,816,866

Meksika 11,750,648 9,229,367 13,835,301 16,801,340

İtalya 16,585,242 10,367,868 12,887,718 15,489,774

İspanya 12,450,772 8,994,500 10,257,133 11,523,224

Çek Cumhuriyeti 9,573,396 7,409,185 8,530,155 10,512,185

Kanada 10,503,582 6,120,154 8,799,539 9,368,254

Polanya 8,376,031 6,660,250 7,875,323 9,029,726

Belçika 8,077,426 5,378,775 6,253,297 7,084,600

İngiltere 7,048,488 4,911,847 5,565,954 6,635,029

İsveç 5,108,511 3,028,468 4,410,835 5,760,495

Avusturya 4,873,956 3,529,334 4,066,167 4,933,123

Tayland 4,094,798 3,003,376 4,155,972 4,581,947

Hollanda 3,844,763 2,776,623 3,413,125 4,360,679

Macaristan 3,690,338 2,660,385 3,280,948 4,217,499

Brezilya 3,510,265 2,417,430 3,381,638 3,987,029

Romanya 2,298,210 2,004,656 2,681,229 3,459,352

Tayvan 2,825,520 2,381,864 2,968,259 3,402,933

Türkiye 2,876,613 1,997,283 2,673,615 3,370,905

Slovakya 2,123,013 1,787,254 2,322,079 2,999,918

Diğerleri 22496346 16584591 20980831 24360376

TOPLAM 296,186,087 220,103,596 290,645,662 341,253,089

Kaynak: International Trade Center - Trademap

(36)

2013 yılında milli düzeyde iştirak edilecek yurtdışı oto ana ve yan sanayi fuarları tarih aralıklarına göre aşağıda sıralanmıştır.

Tablo 15. Milli Düzeyde İştirak Edilecek Fuarlar

FUAR ADI BAŞLANGIÇ

TARİHİ

BİTİŞ TARİHİ

KONUSU ÜLKE ŞEHİR

Cairo Motor Show 2013

21 Ocak 2013 25 Ocak 2013 Ticari Araç, Otomotiv, Yedek Parça

MISIR KAHİRE

Equipauto Algeria 04 Mart 2013 07 Mart 2013 Otomotiv/

Otomotiv Yan Sanayi

CEZAYİR CEZAYİR

Erbil Autoshow 07 Mart 2013 10 Mart 2013 Otomotiv, Otomotiv Yan Sanayi Ve Ticari Araçlar

IRAK ERBİL

Lagos Motor Fair and

Nigeria Autoparts

27 Nisan 2013 30 Nisan 2013 Otomotiv, Otomotiv Yan Sanayi, Yedek Parça Aksesuar

NİJERYA LAGOS

Automechanıka Johannesburg 2013

08 Mayıs 2013 11 Mayıs 2013 Otomotiv G.AFRİKA JOHANNESBU RG

Paace

Automechanıka Mexıco

10 Temmuz 2013 12 Temmuz 2013

Otomotiv ve Yan Sanayii

MEKSİKA MEXICO CITY

Automechanika Middle East

11 Haziran 2013 13 Haziran 2013

Otomativ ve Yan Sanayii

B.A.E DUBAİ

Mıms Powered By Automechanıka Moscow 2013

26 Ağustos 2013 29 Ağustos 2013

Otomotiv Yan Sanayi

RUSYA MOSKOVA

(37)

Uluslararası Otomotiv ve Yan Sanayi Fuarı

28 Ağustos 2013 31 Ağustos 2013

Otomotiv ve Yan Sanayi

RUSYA MOSKOVA

CIAPE 2013 13 Eylül 2013 15 Eylül 2013 Otomotiv ve Yan Sanayi

ÇİN PEKİN

Autoexpotehnica 30 Ekim 2013 3 Kasım 2013 Otomotiv, Otomotiv Yan Sanayi

ROMANYA BÜKREŞ

Kaynak: T.C.Ekonomi Bakanlığı

(38)

4) İRAN

4.1) GENEL SİYASİ VE EKONOMİK GÖRÜNÜM

İran’ın ekonomisi petrol fiyatlarına bağlı bir performans sergilemektedir. OPEC üyesi ülkeler içerisinde Suudi Arabistan’dan sonra ikinci büyük üretici olan İran, 154,5 milyar varil ile Dünya sıralamasında Venezüella ve Suudi Arabistan’ın ardından üçüncü olup, Dünya petrol rezervlerinin yaklaşık %10’una sahiptir. Ayrıca 33,6 trilyon metreküp ile de doğalgaz rezervleri açısından da Rusya’nın ardından dünya ikinciliğini elinde bulundurduğu tahmin edilmektedir. Döviz girdilerinin

%80’ini petrol ihracatından elde eden İran, bu haliyle petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı aşırı duyarlı olduğu için petrol dışı endüstrileri geliştirme programları uygulamaktadır. Ancak aşırı merkezi planlamacı, ithal ikameci modelde ısrar edilmesi bu programların başarıya ulaşmasını engellemektedir. Geçen yıllarda olduğu gibi 2012 yılında da petrol ihracatının İran’ın toplam ihracatının içerisindeki payının %80’ini aşacağı tahmin edilmektedir. Özellikle ham petrol varil fiyatlarının 150 dolara dayanması, genel ekonomik durum ve bütçe dengesi üzerinde olumlu etki oluştursa da ABD ve Birleşmiş Milletlerin uygulamış olduğu yaptrım kararları neticesinde İran ihraç etmiş olduğu petrolün parasını ülkeye getiremediği için bir ekonomik krizle karşı karşıya kalmış, hızla artan döviz fiyatları ve bankacılık sisteminin durması ülke ekonomisini olumsuz etkilemiş halen de etkilemeye devam etmektedir.

Tablo 16. İran -Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler Resmi Adı İran İslâm Cumhuriyeti

Nüfusu 78 milyon (2012 sonunda)

Yüzölçümü 1.648.000 km²

Diller Farsça (resmi dil) %53, Azeri Türkçesi ve Türk lehçeleri %18, Kürtçe %10, Gilaki ve Mazandarani %7, Luri %6, Beluciler % 2, Arapça % 2, diğer% 2

Resmî Din İslam

Başlıca Kentleri Tahran (8.7 milyon), Meşhed (2.9 milyon), İsfahan (2 milyon), Kerec (1.9 milyon), Şiraz (1.7 milyon), Tebriz (1.6 milyon) Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad

Ruhani Lider Ayetullah Seyid Hamaney