2.1) OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ SEKTÖRLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Otomotiv ana ve yan sanayi kapsamındaki ürünler, aşağıdaki uluslararası sınıflandırmalara göre tanımlanmaktadır.
Tablo 1. Uluslararası Ticari Sınıflandırma
(Standard International Trade Classification-SITC) SITC Açıklama
625.1 Kauçuktan yeni dış lastikler 625.9 Kauçuktan iç lastikler 663.82 Fren Balataları, yastıkları
713.31 Kara taşıtlarında kullanılan benzin motorları 713.23 Kara taşıtlarında kullanılan dizel motorlar 713.91 Benzinli motorlar için aksam ve parçalar 713.92 Dizel motorlar için aksam ve parçalar 746.1 Bilyalı Rulmanlar
748.1 Transmisyon, krank ve kam milleri 748.21 Yatak kovanları
748.4 Dişliler
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 7 748.5 Volanlar
748.6 Kaplinler 749.2 Contalar 778.12 Akümülatörler
778.3 Manyetolar, bujiler, alternatörler, marş motorları, aydınlatma 784.1 Şasiler
784.2 Karoserler 784.31 Tamponlar
784.32 Emniyet kemerleri 784.33 Fren sistem ve parçaları 784.35 Diferansiyel kutuları 784.36 Taşıyıcı akslar 784.39 Diğerleri
783.1 Binek otomobiller 782.1 Kamyonlar
781 Otobüs, minibüs, midibüs 782.2 Özel amaçlı motorlu taşıtlar 722 Traktörler
Tablo 2. Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonları Sınıflaması
(Harmonized Commodity Description and Coding System-HS)
Otomotiv Ana Sanayi
GTİP Açıklama
8701 Traktörler
8702 Toplu halde yolcu taşımaya mahsus motorlu taşıtlar
8703 Binek araçlar
8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 8705 Özel amaçlı motorlu taşıtlar
8709 Kısa mesafe eşya taşıyıcıları
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 8 Otomotiv Yan Sanayi
GTİP Açıklama
8409 Motor Aksam ve Parçaları 4011; 4012; 4013 Dış ve İç Lastikler
870870 Jant ve Tekerlek Aksamı 870829 Montaj Karoseri Aksamı
8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan 700711; 700721 Oto Camları
870830 Fren ve Servo Frenler 870821 Emniyet Kemerleri 8511 Ateşleme Cihazları
8507 Akümülatörler ve Aksam-Parçaları 870893 Debriyaj ve Aksam-Parçaları
870850 Akslar
870891 Radyatörler
842123; 842131 Filtreler
8482 Bilyeli Rulmanlar
870840 Vites Kutuları
8706 Kara Taşıtları için Motorlu Şasiler 8707 Kara Taşıtları için Karoserleri 8512 Farlar ve İşaret Cihazları 870880 Amortisörler
401699 Motorlu Taşıtlar için Kauçuk Parçalar 870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları 8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar
700910 Dikiz Aynaları
8407 İçten Yanmalı Motorlar
841330 Motorların Yakıt, Yağ, Soğutma Pompaları 870810 Tamponlar ve Parçaları
681320 Fren Balataları
870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları, Kutuları 9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler 940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 9
841520 Klimalar
8484 Metal Tabakalı Contalar, Conta Takim ve Gruplar 870899 Diğer Aksam ve Parçalar
2.2) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA SANAYİ
Oto ana ve yan sanayi endüstrisi, günümüzde Türkiye imalat sanayinin lokomotif sektörlerinden biridir. Oto ana ve yan sanayi aynı zamanda savunma sanayi ve gemi inşa sanayinin de altyapısını oluşturmaktadır. Günümüzde Türkiye, Avrupadaki en büyük otobüs üreticisi ve ikinci en büyük hafif ticari araç üreticisidir.
Otomotiv ana ve yan sanayi ihracatı 2012 yılında toplam ihracatın %6’sını oluşturmaktadır.
Otomotiv ana ve yan sanayinin toplam imalat sanayi içindeki payı yaklaşık %5 civarındadır.
Sektörde 50.000 civarında çalışan bulunmaktadır.
Türkiye’de taşıt araçları sanayi üretime 1950’lerin ortalarında başlamış, üretim 1960’ların ortalarında hız kazanmıştır. 1950’li yıllarda bazı prototip araçların üretilmesinden sonra, ilk montaj hattı 1954’te orduya jip ve kamyonet temini için kurulmuştur (Türk Willys Overland Limited).
1955’te ilk ticari kamyon montajı TOE-Türk Otomotiv Endüstrisi tarafından gerçekleştirilmiştir.
1963’te ilk yerli otobüs montajına Otobüs Karoseri A.Ş.’de MAGİRUS marka otobüslerin montajı ile başlanmıştır. 1966’da otomotiv sanayi kendi modellerinin montajına da başlamıştır. O dönemlerin otomobili “ANADOL” şimdi bir nostaljidir. Bunu takip eden üç yıl içinde, binek otomobil üreten montaj fabrikaları (Tofaş-Fiat, Oyak-Renault, ) imalata başlamıştır. İki büyük otomobil üreticisi TOFAŞ ve OYAK-RENAULT, İtalyan ve Fransız lisanslarıyla 1971’de imalat hatlarını kurmuşlardır. 1968 yılında Otomarsan-Otobüs Karoseri ve Motorlu Araçlar A.Ş 0302 serisi otobüslerin üretimine başlamıştır. Son yıllarda ise Japon ve Güney Koreli otomobil üreticileri Türkiye’de ortak girişimler başlatmışlardır. 1999 yılında ise tasarımı Türkiye’de geliştirilen kamyonların İspanya, Portekiz ve İngiltere’ye ihracatı devam etmektedir. Otomobilde ise büyük Türk otomotiv üreticileri, lisansları altında üretim yaptıkları Batılı otomotiv üreticilerinin dünya üretim merkezi olma yolunda ilerlemektedirler.
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 10 Bugün 15 firma binek otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, minibüs, midibüs ve çekici gibi çeşitli araçların üretimini yapmaktadır.
Binek otomobil üreten beş firma vardır (RENAULT, TOFAŞ (FIAT), TOYOTA, HYUNDAI, HONDA).
Onbir firma kamyon ve kamyonet üretmektedir (ANADOLU ISUZU, BMC, ASKAM (CHRYSLER), HYUNDAI, KARSAN M.A.N., MERCEDES-BENZ, FORD OTOSAN, OTOKAR, OTOYOL, TEMSA).
Onbir firma otobüs ve minibüs imal etmektedir (ASKAM, ISUZU, BMC, KARSAN,
MERCEDES-BENZ, HYUNDAI, OTOKAR, FORD OTOSAN, OTOYOL, TEMSA, M.A.N.)
Tablo 3. Otomotiv Sanayi Üreticileri
Firma Yeri Ürünler
HONDA GEBZE/KOCAELİ Binek otomobil
ANADOLU ISUZU O.S.
İSTANBUL Kamyon, kamyonet, midibüs
ASKAM GEBZE/KOCAELİ Çekici, kamyon, kamyonet, minibüs
B.M.C. İZMİR Kamyon, kamyonet, otobüs, minibüs,
midibüs, çekici FORD OTOSAN İSTANBUL/ESKİŞEHİR,
KOCAELİ
Kamyon, kamyonet, minibüs
HYUNDAI ASSAN KOCAELİ Binek otomobil, kamyonet, minibüs
KARSAN BURSA Kamyonet, minibüs, midibüs
M.A.N. ANKARA Çekici, kamyon, otobüs
M. BENZ İSTANBUL/AKSARAY Çekici, kamyon, otobüs, minibüs
OTOKAR SAKARYA Kamyonet, minibüs
OTOYOL SAKARYA Minibüs, kamyon, kamyonet, midibüs
O. RENAULT BURSA Binek otomobil
TEMSA ADANA Kamyon, kamyonet, otobüs, midibüs
TOFAŞ BURSA Binek otomobil, kamyonet
TOYOTA SAKARYA Binek otomobil
Kaynak: Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD)
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 11 Sektörde bulunan ana ve yan sanayi kuruluşları genellikle Marmara Bölgesinde yerleşmiştir.
Bursa’da iki büyük otomobil fabrikasının ve iki adet “Organize Sanayi Bölgesi”nin bulunması nedeniyle otomotiv sanayi özellikle bu ilde yoğunlaşmıştır. Otomotiv sanayi üreticilerinin 4 adedi Kocaeli’nde, 3 adedi Bursa’da, 3 adedi İstanbul’da, 1 adedi İzmir’de, 3 adedi Sakarya’da, biri Ankara’da biri de Eskişehir’dedir. Adana’da otobüs üretim ve yan sanayi bulunmaktadır.
Türk Otomotiv Sanayinin mevcut motorlu araç üretim miktarı 2011 yılı itibariyle 1.234.637 adet/yıldır. Hafif araçların (otomobil, kamyonet ve minibüs) toplam kurulu üretim miktarı 2011 yılı itibariyla 1.189.131 adet/yıldır. Otobüs üretiminde bulunan 6 firma mevcuttur. Bu firmaların toplam kurulu üretim kapasiteleri 2011 yılı itibarıyla 6.907 adet/yıldır.
Tablo 4. Araç Üretimi (adet)
2011 2012 Değişim (%)
Binek otomobil 639.734 577.296 -10
Kamyon 37.396 29.129 -22
Kamyonet 479.110 426.633 -11
Otobüs 6.907 6.427 -7
Minibüs 22.475 29.335 31
Midibüs 3.509 4.158 18
Taşıt Araçları Toplam 1.189.131 1.072.978 -10
Kaynak : OSD
Traktör Üretimi (adet)
Ürün 2011 2012 Değişim (%) Traktör 45.506 42.255 -7
Kaynak:OSD
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 12 Tablo 5. Türkiye Araç Parkı (adet)
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Binek oto. 6 140 992 6 472 156 6 796 629 7 093 964 7 544 871 8 113 111
Kamyon 709 535 729 202 744 217 727 302 726 359 728 458
Kamyonet 1 695 624 1 890 459 2 066 007 2 204 951 2 399 038 2 611 104
Otobüs 175 949 189 128 199 934 201 033 208 510 219 906
Minibüs 357 523 372 601 383 548 384 053 386 973 389 435
Traktör 1 290 679 1 327 334 1 358 577 1 368 032 1 404 872 1 466 208
TOPLAM 12 227 393 13 022 945 13 765 395 14 316 700 15 095 603 16 089 528
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
Türkiye’de, 2011 yılında 8,1 milyonu otomobil olmak üzere toplam araç parkı 16 milyon adede ulaşmıştır.
İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı “Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Şirketi” araştırmasında, 2011 yılında oto sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların hemen hepsi bulunmaktadır. Bu firmalar;
Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş., Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş., Tofaş Türk Otomobil Fabrikaları A.Ş., Mercedes-Benz Türk Anonim Şirketi, Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş., Man Türkiye A.Ş., Temsa Sanayi ve Ticaret A.Ş., Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş., Uzel Makine, Honda
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 13 Türkiye A.Ş., Otokar Otobüs Karoseri Sanayi A.Ş., Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş., Karsan Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Otoyol Sanayi A.Ş.’dir.
2.3) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV YAN SANAYİ
Türkiye Oto Yan Sanayi Gelişimi
1960’lı yıllarda tüm parçalar ana sanayi üretici firmaları içinde üretilirken, kapasitelerin artması ve yan sanayideki yatırımların gelişmesiyle birlikte sektörde önemi ve ağırlığı bulunan yan sanayi oluşmuştur. Türkiye oto yan sanayi 1964 yılında çıkarılan Montaj Sanayi Talimatıyla tam anlamıyla korumaya alınmıştır. Ana sanayide yerli yüzde oranının artırılması mecburiyeti ile yan sanayiimizin giderek güçlenmesi ve gelişmesi sağlanmıştır.
Ana üreticilerin teknik ve ekonomik desteği ile kurulan ve gelişen yan sanayi, bugün kendi alanında önemli bir potansiyel göstermektedir. Yan sanayide AB firmalarının ağırlığı daha da fazladır.
130'un üzerinde AB ve 10’un üzerinde AB dışı firma, yan sanayide lisans ve ortak yatırım kurmak suretiyle işbirliği içindedir.
Türkiye’de otomotiv yan sanayi, otomotiv sanayiindeki gelişmelerin sonucunda hızla gelişmiştir.
Türk otomotiv yan sanayi yüksek kapasitesi, geniş ürün yelpazesi ve yüksek standartlarıyla otomotiv endüstrisine ve 10,9 milyon adet olan Türkiye taşıt araçları parkına parça sağlamaktadır.
Ayrıca ihracat potansiyeli yüksek bir sektördür. Otomotiv ana sanayiimizde 1964’lerde %15 olan yerli parça kullanım oranı bugün bazı araçlarda % 90’lar seviyesini aşmıştır.
Türkiye’de Otomotiv Yan Sanayinde Mevcut Durum
Türk otomotiv ana sanayiinde faaliyette bulunan firmalar, 1.120 oto yan sanayi firması ile doğrudan çalışmaktadır. Türkiye’de 4.000 adet yan sanayi firması mevcuttur. Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’ne göre Türk oto yan sanayi 2012 yılı ihracatı 8.2 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir.
Otomotiv yan sanayii, mamul üretim kapasitesi, mamul çeşitliliği ve ulaştığı standartlar itibariyle, ülkemizde imal edilen taşıt araçları için gerekli olan yedek parçaların en az % 80’ini karşılayabilecek düzeye erişmiştir. Bu parçalar:
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 14
· Komple motor ve motor parçaları
· Aktarma organları
· Fren sistemleri ve parçaları
· Hidrolik ve havalı aksamlar
· Süspansiyon parçaları
· Emniyet aksamları
· Kauçuk ve lastik parçalar
· Şasi aksam ve parçaları
· Dövme ve döküm parçalar
· Elektrik ekipmanları ve aydınlatma sistemleri
· Aküler
· Oto camları
· Koltuklar
Türk otomotiv ana ve yan sanayi, başta Bursa olmak üzere Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşmıştır.
İki büyük otomobil fabrikasının Bursa’da bulunması ve iki adet “Organize Sanayi Bölgesi”nin kurulmuş olması otomotiv sanayiinin özellikle bu ilde yoğunlaşmasına neden olmuştur. Endüstrinin yoğun olduğu diğer şehirler İstanbul, İzmir, Kocaeli, Ankara, Konya, Adana ve Manisa olarak sıralanmaktadır.
Türkiye’nin çeşitli yerlerinde dağınık bir şekilde faaliyet gösteren ve otomotiv sektörüne parça üreten TAYSAD (Taşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği) mensubu 210 üyeden 59’u biraraya gelerek, sorunlarının çözümünü sağlamak üzere ortak girişim grubu oluşturmuş ve TOSB’u (Taysad Organize Sanayi Bölgesi) kurmuşlardır. TOSB, Otomotiv Sektörüne parça üreten yerli ve yabancı sermayeli tüm firmaların, Türkiye’de gerçekleştirecekleri yatırımları için seçtikleri en önemli merkez özelliğini taşımaktadır. Bölgede, halen üretim faaliyetinde bulunan 40 üye ve 7.000 kişinin çalıştığı 40 fabrika bulunmaktadır.
Sektördeki bilgi birikimi, tecrübe, geniş ürün yelpazesi, yüksek ihracat potansiyeli ve Türkiye’nin coğrafi avantajlarından dolayı, oto yan sanayi sektörü yabancı yatırımcıları kendine çekmektedir.
Şu anda otomotiv yan sanayinde 192 yabancı sermaye ortaklığı bulunmaktadır Dünyadaki büyük şirketlerin pek çoğu Türk firmalarıyla ortak yatırımlar yapmışlardır.
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 15 Oto yan sanayi kalite belgelendirmeleri için yoğun çabalar sarf etmektedir. TAYSAD üyelerinden 115 tanesi ISO 9000 Serisi kalite belgelerine sahiptirler. Türk oto yan sanayicileri Avrupa Kalite Ödülleri’nde (European Quality Award) Türk firmalarının öncüleri olmuşlardır. Oto lastiği imalatçısı BRİSA, 1996’da Avrupa Kalite Ödülü’nü alan ilk Türk firması olmuştur. Daha sonra BEKSA, 1997’de KOBİ dalında Avrupa Kalite Ödülü’nü almıştır. 1987’de kurulmuş olan BEKSA, lastiklerde kullanılan çelik kuşaklar ve yüksek basınç hortumları için hortum telleri üretmektedir.
2003 yılında, dünyanın ikinci en büyük otomotiv sistemleri üreticisi Bosch Grubuna ait Bosch San.
ve Tic. AŞ Bursa Fabrikası, dünyanın kurumsal mükemmellik alanında en saygın ödülleri arasında yer alan Avrupa Kalite Büyük Ödülü'nü kazanmıştır. Bosch San. ve Tic. AŞ enjektör, enjektör gövdesi, raylı sistemler için enjektör üretmektedir. Bosch Bursa fabrikası 2008 yılında aynı ödülü ikinci kez alan tek Türk firması olmuştur.
2.4) TÜRKİYE'NİN OTOMOTİV YAN SANAYİ DIŞ TİCARETİ
Otomotiv Yan Sanayi İhracatı
Bir motorlu taşıt, farklı yapı, malzeme ve teknoloji ile üretilen ve özgün yöntemlerle ve birbiri ile uyumlu olarak bir araya getirilen 5.000 dolayında parçadan oluşmaktadır. Bu parçaların üretiminde demir ve çelik, hafif metaller, plastik ve lastik, boya ve benzeri kimyasal maddeler ile cam kullanılmaktadır. Parçaların büyük bölümü yan sanayide üretilmekte ve ana sanayi bunları montaj yolu ile birleştirmek suretiyle taşıt aracını üretmektedir.
Bu nedenle motorlu taşıt araçları imalat sanayii, demir-çelik sanayii başta olmak üzere hafif metaller, plastik, lastik ve cam sanayii gibi ham madde üreten sanayii ile doğrudan ilişki içindedir.
Pazardaki yoğun rekabet nedeni ile her geçen gün değişen ürün teknolojilerinin gerektirdiği yeni malzeme ve teknikler taşıt araçları sanayii ile ham madde sanayii arasında çok yakın işbirliğinin kurulmasını gerektirmektedir.
Otomotiv sanayii kurulduğu yıllardan beri dünya otomotiv sanayii ile yakın bir entegrasyon içindedir. 1970’li yıllarda lisans alarak “Teknik İşbirliği” ile başlayan üretim işbirliği, 1980’li yılların ortasından sonra giderek artan yabancı sermaye katılımı ile “Ekonomik İşbirliği”ne dönüşmüştür.
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 16 1990 yılına kadar geçen süre içinde, ülkemizde imal edilen her türlü motorlu araç, otomotiv yan sanayiinin gelişmesini de sağlamıştır. Kapasite artışı yanında rekabet için teknoloji yenileme ve Ar-Ge çalışmaları 1990’lı yıllardan itibaren büyük hız kazanmıştır. Bu yıllarda çağdaş üretim teknikleri, yoğun eğitim programları ile uygulamaya geçirilmiş ve özellikle kalite yönetim sistemleri kurularak, firmalar uluslararası kuruluşlar tarafından belgelendirilmiştir.
Türkiye oto yan sanayiimizde 90’lı yıllara kadar bazı mamuller dışındaki tüm parçalar günün teknolojisine uygun yatırımlar ile üretilmiş, üretilen milyonlarca araçta yerli katkı oranı % 90’ları aşmış, yan sanayiimiz bu şekilde ithal ikame görevini başarı ile tamamlamıştır.
1990’lı yıllardan sonra, ana sanayideki yeni model araç yatırımlarına paralel olarak yan sanayide de çok önemli yabancı ortaklıklar ve büyük yatırımlar gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı, dünya ihracatı ile karşılaştırıldığında 1993 yılına kadar küçük ölçekte gerçekleşmiştir. Son 10 yılda sektör büyük çabalarla ihraç potansiyelini artırmıştır. İhracatın istikrarlı hale gelmesinde Türkiye’deki üretimin uluslararası sanayi ve ticaretle entegrasyonundaki başarı dikkate değer bir gelişmedir. Artık birçok firmamız Türkiye’de üretilen dünya araçlarında ortak tasarımcı olarak yer almaktadır.
Yan sanayi bugüne kadar sürdürdüğü gelişimini, gerek doğrudan yurt dışındaki üreticilere ve gerek yenileme pazarına ihracatını arttırarak devam ettirmiştir. Yan sanayiinin AB pazarına yönelik ihracatının daha da gelişeceği tahmin edilmektedir.
Türkiye’nin oto yan sanayi ihracatı 1997 yılında 896 milyon dolar iken 2012 yılında 8.2 milyar dolara ulaşmıştır. İhracatı yapılan başlıca parçalar motor aksam ve parçaları, dış ve iç lastikler, montaj karoseri aksamı, jantlar, kauçuk parçalar, transmisyon mili, frenler ve servo frenlerdir.
Aslında, Türkiye parçalar halinde pek çok otomobil, otobüs ve kamyon ihraç etmektedir.
Oto yan sanayinin ihracatında başta gelen şehirler sırasıyla Bursa, İstanbul, Kocaeli ve İzmir’dir.
Oto yan sanayi ürünleri dünyanın pek çok ülkesine ihraç edilmektedir. Başlıca ihraç pazarları Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Rusya Federasyonu, Irak ve İran’dır. 2012 yılında oto yan sanayi ihracatının %66’sı başta Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere olmak üzere AB ülkelerine
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 17 yapılmıştır. Türk firmaları, OPEL, VW, FORD, GM gibi pek çok Batılı üreticiye parça sağlamaktadırlar.
Tablo 6. Otomotiv Yan Sanayi İhracatı (değer: USD) GTIP
KODU
ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012
8409 Motor Aksam ve Parçaları
858.884.665 1.103.524.578 1.413.079.919 1.394.952.922
4011;
4012;
4013
Dış ve İç Lastikler
825.321.332 997.204.330 1.382.733.783 1.240.634.794
870870 Jant ve Tekerlek Aksamı
279.586.386 458.176.423 632.073.918 604.160.909
870829 Montaj Karoseri Aksamı
496.581.354 563.485.265 691.424.885 727.521.129
8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan
151.369.666 213.190.025 273.972.260 315.489.229
700711;
700721
Oto Camları 54.496.698 68.293.613 78.184.448 86.093.865
870830 Fren ve Servo Frenler
130.035.407 187.547.535 244.728.718 218.670.486
870821 Emniyet Kemerleri
57.015.869 94.897.822 103.833.517 92.575.996
8511 Ateşleme Cihazları
34.725.695 49.028.542 86.965.087 118.789.918
8507 Akümülatörler ve Aksam-Parçaları
147.600.668 185.099.321 227.455.663 247.510.892
870893 Debriyaj ve
Aksam-119.029.067 153.560.649 166.578.092 158.733.054
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 18 Parçaları
870850 Akslar 48.063.780 73.120.473 108.705.467 125.562.270 870891 Radyatörler 42.166.471 49.461.724 53.012.838 49.243.664 842123;
842131
Filtreler 70.046.816 87.310.151 104.024.880 110.741.491
8482 Bilyeli Rulmanlar
64.544.507 85.490.075 115.854.844 106.236.594
870840 Vites Kutuları 25.992.429 43.744.806 56.154.523 67.232.203 8706 Kara Taşıtları
için Motorlu Şasiler
293.507 493.284 384.683 1.780.811
8707 Kara Taşıtları için
Karoserleri
39.240.193 42.306.025 52.958.038 137.317.605
8512 Farlar ve İşaret Cihazları
92.168.941 116.319.928 142.015.369 151.955.002
870880 Amortisörler 77.172.630 114.950.044 131.623.968 141.523.485 401699 Motorlu
Taşıtlar için Kauçuk Parçalar
323.560.366 413.979.737 494.992.711 480.074.015
870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları
33.332.380 41.571.050 60.265.970 72.363.626
8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar
166.351.477 270.456.120 240.067.199 258.292.917
700910 Dikiz Aynaları 8.318.344 10.346.197 13.799.592 12.262.881 8407 İçten Yanmalı
Motorlar
34.201.176 51.102.068 54.461.301 50.077.786
841330 Motorların Yakıt, Yağ,
14.701.720 22.083.473 26.383.164 30.607.296
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 19 Soğutma
Pompaları 870810 Tamponlar ve
Parçaları
29.174.814 39.327.471 39.190.378 37.554.019
681320;
681381
Fren Balataları 2.354.047 3.765.502 4.865.609 7.015.603
870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları, Kutuları
23.907.126 37.431.664 62.141.857 67.992.779
9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler
193.739 156.054 184.021 188.098
940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar
72.013.135 113.988.745 143.118.820 121.112.008
841520 Klimalar 10.110.268 18.435.601 20.354.388 11.091.742 870895 Hava
Yastıkları
53.306.223 64.526.821 74.306.036 41.858.809
870899 Diğer Aksam ve Parçalar
581.909.053 750.914.673 946.998.316 998.761.233
TOPLAM 4.967.769.949 6.525.289.789 8.246.894.262 8.285.979.131
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
Tablo 7. Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İhracatı (değer : 1.000 USD)
ÜLKELER 2009 2010 2011 2012
Almanya 1.080.256 1.460.994 2.113.422 2.332.903
Fransa 474.101 471.319 561.277 666.106
İngiltere 334.172 531.350 543.474 563.238
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 20
İtalya 385.775 472.028 558.915 534.106
Rusya 89.711 164.873 217.992 500.260
Romanya 339.373 528.526 616.844 457.682
Irak 198.057 234.909 276.770 382.276
İran 193.453 235.811 316.688 358.196
A.B.D. 94.648 208.833 256.562 323.553
İspanya 160.637 212.526 254.222 243.654
Belçika 143.333 198.477 215.642 214.967
Polonya 151.661 158.610 184.532 170.783
Brezilya 72.070 91.359 132.090 157.607
Mısır 74.730 96.997. 154.618 141.434
Hollanda 59.037 90.014 115.219 137.104
Suudi Arabistan 43.517 56.735 79.199 122.077
Cezayir 54.497 52.446 82.275 107.840
Avusturya 56.673 66.592 90.266 95.544
Çek Cumhuriyeti 43.573 100.138 88.793 88.116
Arjantin 27.064 43.513 76.172 68.683
Diğerleri 904.927 1.164.110 1.334.567 619.850
Toplam 4.981.265 6.543.163 8.269.539 8.285.979.131
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
Otomotiv Yan Sanayi İthalatı
Türkiye'nin oto yan sanayi ithalatı 2010 yılında 10,4 milyar dolar, 2011 yılında 12,5 milyar dolar ve 2012 yılında da 13,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatı yapılan başlıca parçalar dizel ve yarı dizel motorlar, vites kutuları, iç-dış lastikler, montaj karoseri aksamı, motor aksam ve parçaları, ve akslar ile transmisyon aksamıdır. Yeni modellerin birçok parçası ithal edilmektedir. Türkiye'nin ithalat yaptığı başlıca ülkeler Fransa, Almanya, İtalya, İngiltere, Çin ve Japonya'dır.
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 21 Tablo 8. Oto Yan Sanayi İthalatı (değer: USD)
GTIP
KODU ÜRÜNLER 2009 2010 2011 2012
8409 Motor Aksam ve Parçaları
543.483.631 653.297.278 784.526.708 734.646.518
4011;
4012;
4013
Dış ve İç Lastikler
478.122.371 654.076.263 881.189.827 989.732.214
870870 Jant ve Tekerlek Aksamı
106.394.495,00 134.137.717,00 156.875.036,00 149.009.428
870829 Montaj Karoseri Aksamı
824.992.449,00 846.424.078,00 808.094.065,00 732.481.933,00
8483 Transmisyon Mili, Yatak, Kovan
452.766.208,00 532.453.595,00 618.560.204,00 568.285.914,00
700711;
700721
Oto Camları 36.062.974,00 48.368.416,00 51.857.221,00 55.494.222,00
870830 Fren ve Servo Frenler
389.732.801,00 505.452.157,00 564.597.884,00 502.883.154,00
870821 Emniyet Kemerleri
43.143.041,00 46.139.198,00 47.559.764,00 36.763.246,00
8511 Ateşleme Cihazları
157.887.039,00 201.164.111,00 247.675.306,00 229.994.331,00
8507 Akümülatörler ve Aksam-Parçaları
140.116.869,00 187.421.366,00 275.251.097,00 275.259.921,00
870893 Debriyaj ve Aksam-Parçaları
114.209.527,00 162.642.576,00 194.075.477,00 181.886.692,00
870850 Akslar 239.363.120,00 424.570.394,00 624.582.282,00 533.746.721,00
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 22 870891 Radyatörler 117.476.887,00 137.366.882,00 154.427.305,00 138.791.163,00 842123;
842131
Filtreler 151.765.488,00 177.898.955,00 200.262.639,00 192.080.057,00
8482 Bilyeli Rulmanlar
245.756.096,00 347.275.755,00 420.925.864,00 411.218.152,00
870840 Vites Kutuları 587.830.659,00 862.304.207,00 1.092.595.272,00 941.852.006,00 8706 Kara Taşıtları
için Motorlu Şasiler
234.362,00 841.125,00 1.967.025,00 425.246,00
8707 Kara Taşıtları için
Karoserleri
12.684.413,00 4.530.583,00 24.472.802,00 20.240.421,00
8512 Farlar ve İşaret Cihazları
166.426.703,00 226.327.152,00 246.025.113,00 242.139.970,00
870880 Amortisörler 103.100.444,00 144.345.403,00 180.018.189,00 153.451.424,00 401699 Motorlu
Taşıtlar için Kauçuk Parçalar
102.143.781,00 128.839.325,00 156.805.670,00 160.710.411,00
870892 Egzozlar, Susturucular ve Egzoz Boruları
51.295.437,00 58.320.917,00 77.642.184,00 63.016.015,00
8408 Dizel-Yarı Dizel Motorlar
1.519.465.206,00 2.088.210.573,00 2.662.027.114,00 2.053.929.647,00
700910 Dikiz Aynaları 25.959.535,00 36.164.523,00 41.903.508,00 40.044.691,00 8407 İçten Yanmalı
Motorlar
424.754.761,00 434.508.123,00 451.884.554,00 458.114.146,00
841330 Motorların Yakıt, Yağ, Soğutma Pompaları
119.230.375,00 188.329.574,00 216.327.229,00 181.522.781,00
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 23 870810 Tamponlar ve
Parçaları
55.372.185,00 56.983.245,00 71.791.913,00 74.717.882,00
681320;
681381
Fren Balataları
22.931.927,00 26.801.832,00 34.138.112,00 13.880.492,00
870894 Direksiyon Simitleri, Kolonları,
204.049.418,00 245.803.571,00 285.464.924,00 266.021.620,00
9104 Motorlu Araçların Alet Tabloları İçin Saatler
255.178,00 6.024.962,00 6.062.693,00 5.807.910,00
940120 Motorlu Taşıtlarda Oturmaya Mahsus Mobilyalar
11.078.400,00 14.604.070,00 17.930.642,00 17.718.368,00
841520 Klimalar 4.060.635,00 9.891.226,00 19.596.419,00 17.514.346,00 870895 Hava
Yastıkları
137.102.862,00 157.319.009,00 170.776.253,00 128.129.147,00
870899 Diğer Aksam ve Parçalar
430.784.672,00 651.266.750,00 801.812.067,00 588.338.882,00
TOPLAM 8.020.033.949 10.400.104.911 12.589.702.362 13.587.765.560
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
Tablo 9. Ülkelere Göre Oto Yan Sanayi İthalatı (değer : 1.000 USD)
ÜLKELER 2009 2010 2011 2012
Almanya 1.431.582 1.987.230 2.689.332 2.764.929
Fransa 1.695.231 1.735.285 1.711.566 1.535.543
İtalya 730.673 956.118 1.179.028 1.155.950
İngiltere 717.003 1.004.993 1.159.386 1.078.725
Çin 391.479 574.834 813.449 1.219.941
Japonya 445.732 621.070 810.143 703.140
Polonya 462.793 613.465 703.081 657.026
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 24
İspanya 427.401 537.264 623.786 601.655
Güney Kore 286.541 480.264 547.994 566.727
Çek Cumhuriyeti 345.414 358.575 445.300 600.214
A.B.D. 213.342 242.056 296.349 353.713
Hindistan 67.689 219.732 287.165 352.659
Romanya 132.073 217.878 262.705 341.505
Macaristan 62.123 86.681 100.828 112.249
Tayvan 51.012 61.243 89.815 103.837
İsveç 52.261 70.702 87.750 95.656
Slovak Cumhur. 38.273 63.201 84.639 171.586
Hollanda 42.080 37.628 74.884 65.972
Tayland 31.832 43.765 56.949 151.175
Brezilya 33.378 50.666 56.635 54.376
Diğer 403.394 503.443 579.465 901.187
TOPLAM 8.061.316 10.466.103 12.660.258 13.587.765.560
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
2.5) TÜRKİYE’DE OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ FUARLARI
Otomotiv ana ve yan sanayi ile ilgili olarak yurtiçinde 2013 yılı boyunca 10 adet fuar düzenlenmesi planlanmıştır. Söz konusu fuarlar ile ilgili detaylı bilgi edinmek için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği - TOBB’un resmi fuar sitesi olan http://www.fuarrehberi.org.tr web sitesi ziyaret edilebilir.
Tablo 10. Türkiye Fuar Tablosu
FUAR ADI BAŞLANGIÇ TARİHİ
BİTİŞ
TARİHİ KONUSU ŞEHİR
Automechanika İstanbul 7.Uluslararası Otomotiv
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 25
Çukurova Otoshow Fuarı 2013 16 Nisan 2013 21 Nisan 2013 Ticari Araçlar Ve Yan Sanayi Fuarı Bursa Otoshow 2013 Bursa 8.
Otomobil, Ticari Araçlar,
Ticari Araçlar, Otobüs Ve Yan Sanayi Fuarı
©T.C. Ekonomi Bakanlığı, 2013 26