BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER

(1)

BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER

DEVIR BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER SATIŞ SÖZLEŞMESI - III

(2)

SATICININ BORÇLARI

• Satıcının ayıptan sorumluluğu

• TBK m. 219: «Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde

azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur.

Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur.»

(3)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Ayıptan sorumluluğun şartları

• Maddî şartlar

• Satılan şey ayıplı olmalıdır.

• Satılan şeyde satıcının bildirdiği bir niteliğin veya dürüst-lük kuralına göre satılanda bulunması gereken bir niteliğin mevcut olmamasına, “ayıp” denir.

• Ayıp türleri

• Maddi ayıp

• Ekonomik ayıp

• Hukuki ayıp

• Bildirilen niteliklerdeki ayıp

(4)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Ayıptan sorumluluğun şartları (devam)

• Maddî şartlar (devam)

• Satılan şey ayıplı olmalıdır. (devam)

• Ayıp türleri (devam)

• Bulunması gereken niteliklerdeki ayıp

• Açık (görünürdeki) ayıp

• Gizli ayıp

• Gizlenmiş ayıp

• Alıcı bu ayıbı bilmemelidir.

• Alıcı ayıplı malı kabul etmemiş olmalıdır.

• Ayıp, hasarın alıcıya geçmesinden önce mevcut olmalıdır

(5)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Şeklî Şartlar

• Satılanı gözden geçirme

• Gözden geçirmenin içeriği ve biçimi

• Gözden geçirme süresi

• Gözden geçirme yeri

• Gözden geçirme giderleri

(6)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Şeklî Şartlar (devam)

• Ayıbı bildirme

• Ayıp bildiriminin hukukî niteliği

• Ayıp bildiriminin içeriği

• Ayıp bildiriminin tâbi olduğu şekil

• Ayıp bildiriminin süresi

• Başka yerden gönderilen (mesafeli) satışlarda satılanı koruma yükü

• Zamanaşımı süresine uyma yükü

(7)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Alıcı lehine ayıptan doğan haklar: Seçimlik haklar

• Seçimlik hakkın hukukî niteliği

• Seçimlik hakların kullanılmasının sınırlandırılması

• TBK. m. 227/III’e göre satıcı, alıcıya aynı malın ayıpsız bir benzerini hemen vererek ve uğradığı zararın tamamını gidererek seçimlik hakları kullanmasını önleyebilir.

• Durum alıcının sözleşmeden dönme hakkını kullanmasını haklı göstermiyorsa, satıcının talebi üzerine hâkim, satılanın onarılmasına veya satış bedelinin indirilmesine karar verebilir.

• Aynı şekilde, TBK. m. 228/II’ye göre satılan, alıcıya yükletilebilen bir sebep yüzünden yok olmuş, başkasına devredilmiş veya şekli değiştirilmiş ise, dönme hakkı

kullanılamaz.

(8)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Alıcı lehine ayıptan doğan haklar: Seçimlik haklar (devam)

• Seçimlik hakkın hukukî niteliği (devam)

• Seçimlik hakların kullanılmasının sınırlandırılması (devam)

• Alıcı, ayıplı olduğunu bilerek malı kullanmış veya tüketmiş ise, ayıptan feragat etmiş sayılacağından, bu hâlde de sözleşmeden dönemez.

• Birden çok maldan veya birden çok parçadan oluşan bir mal, birlikte satılmış olup da bunlardan bazılarının ayıplı çıkması hâlinde dönme, sözleşmenin tümü için değil, kural olarak yalnız ayıplı mal veya parçalar hakkında söz konusu olur.

• Satılanın değerindeki eksiklik satış bedeline çok yakınsa, alıcı ya sözleşmeden döner ya da ayıpsız bir benzeriyle değiştirilmesini ister.

(9)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Seçimlik hakkın çeşitleri

• Sözleşmeden dönme hakkı

• Dönmenin hüküm ve sonuçları

• Alıcının borçları

• Alıcının satılanı geri verme borcu

• Alıcının elde ettiği yararları geri verme borcu

• Satıcının borçları

• Satıcının satış bedelini faizi ile birlikte geri verme, yargılama giderlerini ödeme ve zararları giderme borcu

• Satılanı ve satış bedelini geri verme borçlarının zaman ve sırası

• Zararın tazmini (doğrudan ve dolaylı zararın giderilmesi)

(10)

SATICININ AYIPTAN SORUMLULUĞU

• Ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme hakkı

• Satılanın, ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme hakkı

• Satılanın ücretsiz olarak onarılmasını isteme hakkı

• Ayıptan sorumluluğu kısıtlayan veya kaldıran anlaşmalar

• Ayıptan sorumluluğun diğer taleplerle ilişkisi

• Ayıptan sorumluluğun genel hükümlere göre tazminata ilişkin hükümler ile ilişkisi

• Ayıptan sorumluluğun temel yanılması ve aldatma ile ilişkisi

• Ayıptan sorumluluğun haksız fiil sorumluluğu ile ilişkisi