BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER

BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER

DEVIR BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELER

SATIŞ SÖZLEŞMESI - II

TAŞINIR SATIŞ SÖZLEŞMESİ

• TBK. m. 209/I: «Taşınır satışı, Türk Medenî Kanunu uyarınca taşınmaz sayılanlar dışında kalan ve diğer kanunlarda taşınır olarak belirtilen şeylerin satışıdır.»

• Tarafların Borçları

• Satıcının Borçları

• Satıcının aslî borçları

• Malın zilyetliğini alıcıya devir borcu

• Satılanın mülkiyetini devretme borcu

SATICININ BORÇLARI

• Satıcının Yan Borçları

• Satılanı muhafaza borcu

• Aydınlatma ve bilgi verme borcu

• Gerekli belgeleri sağlama borcu

• Devir giderleri ödeme borcu

• Satılanı ifa yerinden başka yere taşıma (gönderme) giderleri

SATICININ BORÇLARI

• Satıcının Temerrüdü

• Ticarî olmayan (adi) satışlar ile belirli (kesin) süreli olmayan ticarî satışlarda satıcının temerrüdü

• Belirli süreli ticarî satışlarda satıcının temerrüdü

• Satış, her şeyden önce ticarî bir satış olmalıdır.

• Temerrüdün hüküm ve sonuçları

• Satıcının, alıcının müspet zararını giderme borcu ve bunun kapsamı

• TBK m. 213/II: «Satıcı borcunu ifa etmezse alıcı, satış bedeli ile kendisine devredilmeyen

satılanın yerine, bir başkasını satın almak için dürüstlük kurallarına uygun olarak ödediği bedel arasındaki farka göre hesaplanacak zararın giderilmesini isteyebilir.» (Somut Yöntem)

• TBK m. 213/III: «Satılan, borsada kayıtlı veya piyasa fiyatı bulunan mallardan ise alıcı, onun yerine bir başkasını satın alma zorunda olmaksızın, satış bedeli ile belirlenmiş ifa günündeki piyasa fiyatı arasındaki farka göre hesaplanacak zararın giderilmesini isteyebilir.» (Soyut Yöntem)

SATICININ BORÇLARI

• Satıcının Zapttan Sorumluluğu

• TBK m. 214 vd. hükümlerinde düzenlenmiştir.

• TBK m. 214: «Satış sözleşmesinin kurulduğu sırada var olan bir hak dolayısıyla, satılanın tamamı veya bir kısmı bir üçüncü kişi tarafından alıcının elinden alınırsa satıcı, bundan dolayı alıcıya karşı sorumlu olur.

Alıcı, elinden alınma tehlikesini sözleşmenin kurulduğu sırada biliyor idiyse satıcı, ayrıca üstlenmiş olmadıkça bundan dolayı sorumlu olmaz.

Satıcı, üçüncü kişinin hakkını gizlemişse, sorumluluğunu kaldırma veya

sınırlama konusunda yapılmış olan anlaşma kesin olarak hükümsüzdür.»

SATICININ BORÇLARI

• Satıcının Zapttan Sorumluluğu

• Çeşitleri

• Tam zapt

• Kısmî zapt

• Şartları

• Maddi Şartları

• Satış sözleşmesi geçerli olarak kurulmuş olmalıdır .

• Satılan alıcıya devredilmiş (teslim edilmiş) olmalıdır

• Alıcı, satılan üzerindeki üçüncü kişinin hakkını, dolayısıyla malın elinden alınma

tehlikesini sözleşmenin kurulduğu sırada bilmemelidir.

SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU

• Şartları

• Maddi Şartları (devam)

• Üçüncü kişi satılan şey üzerinde sahip olduğu zapt hakkını alıcıya karşı kullanmış olmalıdır.

• Satıcının kusurlu olması şart değildir.

• Şeklî Şartları

• Zaptın ihbarı

• Zaptın ispatı

• Zaptın bir mahkeme kararıyla ispatı

• Zaptın, bir mahkeme kararı olmaksızın ispatı

• Alıcı, zapttan doğan haklarını zamanaşımı süresi içinde kullanmalıdır.

SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU

• Zaptın hüküm ve sonuçları (Alıcının zapttan doğan hakları)

• Tam zapt hâlinde

• Alıcı satıcıdan, ödemiş olduğu satış bedelinin faiziyle birlikte geri verilmesini ister.

• Alıcı, satıcıdan satılanı elinden alan üçüncü kişiden isteyemeyeceği giderleri de ister.

• Alıcı, davayı satıcıya bildirmekle kaçınılabilecek olanlar dışında kalan bütün yargılama giderleri ile yargılama dışındaki giderleri de satıcıdan isteyebilir.

• Alıcı, satıcıdan satılan şeyin tamamen elinden alınması yüzünden doğrudan doğruya uğradığı diğer zararların da giderilmesini isteyebilir.

• Alıcı, satıcıdan kusursuz olduğunu ispat etmedikçe, satılanın elinden alınması yüzünden uğramış olduğu diğer zararların giderilmesini de isteyebilir.

• Kısmî zapt hâlinde

SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU

• Zapttan sorumluluğun sözleşme ile sınırlandırılması veya kaldırılması

• Kural: Düzenleyici nitelikte olan zapttan sorumluluk hükümleri sorumsuzluk anlaşmasıyla kaldırılabilir.

• İstisnalar

• Satıcı, alıcıdan TBK. m. 214/III’e göre üçüncü kişinin hakkını gizlemişse, taraflar arasında yapılmış olan sorumsuzluk anlaşması kesin olarak hükümsüzdür.

• Sorumluluğun sınırlandırılması veya kaldırılması, hukuka, ahlaka, kişilik haklarına veya dürüstlük kuralına aykırı olduğu takdirde de anlaşma geçersizdir.

• Satıcının ağır kusurundan sorumlu olmayacağına ilişkin önceden yapılan

sorumsuzluk anlaşması da kesin olarak hükümsüzdür.

SATICININ ZAPTTAN SORUMLULUĞU

• Alıcının zapttan doğan haklarının diğer haklarla yarışması

• Alıcının zapttan doğan hakları, TBK. m. 112’ye göre satıcının borçlarını hiç veya gereği gibi ifa etmemesinden doğan hakları ile yarışabilir.

• Alıcının zapttan doğan hakkı, TBK. m. 32’ye göre temel yanılması ve TBK.

m. 36’ya göre aldatma hükümleriyle de yarışabilir.

• Alıcının zapttan doğan hakkının, sebepsiz zenginleşme veya haksız fiil

sorumluluğundan doğan hakkı ile yarışması