DÜNYA' - 14 Ocak 196S
Y
|l|l1llllllllllllllllllllllllllll|||||||||||||||||||||liilllliai!l!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimilllllllllll1lllllllllllllllllllllllllilllllllll!lllllllllllllllllinuillllll
| Bağımsız Millî Türk Devleti kurnıa kararının altında
( imzası o l a n üçlerden birinin tabutu arkasından
Bü y ü k vatansever ve
asker A. Fuat Cebesoy
S Evvelki gün ta b u tu önün- = de eğildiğimiz büyük asker £ ve vatansever Ali Fuad Ce li besoy, yalnız sim i arkadaşı £ değil, aynı zam anda Türk H M illetinin geleceğine d air fi- £ kirlerinde onu anlam ış ve Ü ona in an m ış olan b ir idea- £ list sıfatiylc M ustafa Ke - Ü malTe birlikte «Milli hâki - £ m iyete d ay an an bir Türk H devleti» n i k u ran yüce ko - £ »Hitanlarım ızın başlıcası ve = M ustafa Kem al’in sağ kolu | idi.
ğ M ustafa Kemal, genç h a- £ y atındaki ü stü n görüşleri, £ Ç anakkale savunm ası ve za- £ feri ile Türk ordusunun ger il çek lideri olm uştu: Fuad Pa £ şa, O’n u n bu vasıflarına ilk Ü in a n a n yakını, O’nun ideal- £ lerini paylaşan ve O’m ınla ğ birlikte Halep kuzeyinde £ verdiği son savaşla, Milli £ T ürk devletinin kuruluşu £ in a n ın a katılm ıştı.
£ M. K em al Paşa, 19 Mayıs £ 1919 da Anadolu'ya ayak £ b astık ta n sonra, arkadaşı £ Fuad P aşa aradığı ilk silâh £ ark a d a şla rın d an biri olmuş- ğ tu ; 29 Mayıs 1919 da, Ordu £ M üfettişi sıfatiylc kolordu- £ lara, kıyılarım ıza düşm an - £ ların bir çıkarm a yapm aları = ih tim âlin i bildirm iş ve s «köylümüzün ellerindeki si li lâhlarla, kendi köylerini ko £ rum aya çalışm alarını, düş - j | m an sa ra y a çıkarsa asker ve £ halk ta ra fın d a n karşı kon- = masını» tebliğ etm işti. £ Ali Fuad P aşa, kalbinin ğ b ü tü n heyecanı ile bekle- £ diği b ir emirle, m illî m üca- ğ delenin ateşi içine kendisini £ attığını, te k ra rla r dururdu, ğ M. Kemal, m em leketin içi £ ne düştüğü yokolma teh lik e
sinden kurtulm asının, an - cak A nadolu'da bir m illi dev let kurm akla m üm kün ola cağı k a ra rın ı tatb ik e hız verdiği bugünlerde, aynı ka- n a a ta k a tıla n Hüseyin Rauf Orbay’m , A n k ara’da AU F u ad Cebesoy’un k ararg âh ın d a olduğunu öğrenince sevin - miş ve 10 H aziran 1919 gü n ü çektiği gizli bir telle, o n ları y an ın a çağırm ıştı.
Yazan:
Naşit ULUĞ
19 H aziran 1919 günü A - m asya’da buluşan üç y ürek li insan, Erzurum ’daki silâ h lı kuvvetlerin başındaki Ka- rabekir Paşaya, bu birleşiş bir şifre ile bildirilm işti:
«İstanbul’da yaptığı te - m aşlard an sonra bize m ü lâ ki olm ak üzere h a rek et eden eski Bahriye Nazırı R auf Bey, İzm ir vilâyeti İçinden geçerek ve o rad a k u m an d an arkadaşlarım ızın görüşlerini de alarak, A n k ara üzerinden Y irm inci Kolordu K um anda n ı Ali Fuad P aşa ile birlik - te bugün Amasya’ya geldiler. Genel durum üzerinde görü şüyoruz. Neticeyi y arın bil - direceğiz..»
19 - 20 H aziran gecesini, M. Kemal, bu iki ark ad aşın a k u rtarıcı fikirlerini şu s a tır larla dile getiren m u h tırası üzerinde a n la ttı ve onlarla ta m b ir m u ta b a k a ta vardı - lar:
' «Padişah ve hüküm eti, m il Jetin haklarını, v a ta n ın is - tiklâlini savunm ada acz gös teriyorlar, m illî d irenm e ğe karşı düşm anlarla b irlik
te cephe alıyorlar, istiklâli ve v a ta n ın bütünlüğünü teh likeye sokm aktan çekilimi - yorlar; a rtık ondan meded u m m ak ta ve onunla beraber yürüm ekte m ân a yoktur.
M illetin istiklâlini gene m illetin azim ve k a ra rı k u r ta ra c a k tır; haklı dâvasını b ü tü n cih an a ilân edecek, h e r tü rlü tesir ve m u ra k a beden m asu n bir m illî heyet kurulm alıdır. B unun için de, illerden gelecek tem silcilerle m illlî bir Kongrenin akdine kesinlikle lüzum vardır. K ongrenin toplanm ası için en em in yer Sivas’tır.»
Bir üçlü k a ra r, K onya’da O rdu M üfettişi M ersinli Ce m al, Erzurum ’da K arabckir P aşalarla yapılan tem a sla r la son şeklini alıp, d ah a ön ce davet edilen Erzurum K ongresi konusunda da mu tab ık kalınm ıştı.
21 H aziran 1919 akşam ı M. Kemal, Ali Fuad Paşa, R auf ve Üçüncü Kolordu Ku m an d an ı Albay R efet (Bele) Beyler toplanm ışlar, Am as ya’da bulunmayan kum an - d a n la rla fik ir birliğine v a r m ışlar ve 22 H aziran 1919 ta rih î Am asya k a ra rla rın ı im zalam ışlardı. Bu k a rarlar, m illeti toplayıcı ve m illî b ir liği k urucu esaslar kabul e - dilmiş, k u m an d an lar, m illi- m ücadelenin sonuna k ad ar b u n la ra bağlılıklarını imza ve ta a h h ü t etm işlerdi.
M ustafa K em al böylcce, orduları otoritesi a ltın a top lam ış, A nadolu’daki sivil ida re de Milli. M ücadele k adro su içine sokulm uştu.
Böylece, batıd ak i silâhlı kuvvetleri teşkil eden F*uad P aşan ın birlikleri, doğudaki K arabekir P aşan ın kuvvet - lcri ile birlikte «Anadolu’d a ki bu p lânlı kuruş» u n ko ruyucusu ve dayanağı ol - m u ştu : M. K em al bu d u ru m u İsta n b u l’a yazdığı bir m ek tu p ta: «Artık İstanbul, A nadolııya hâkim değil, tâ bi, olm ak m ecburiyetinde - dir» deniyordu.
Lefkc’de ilk m illî kuvvet ler k a ra rg â h ın ı kurduğu v a ta n to p ra ğ ın a aziz nâşını kattığım ız, k a h ra m a n ko - m u ta n ın im zasını da ta şı - y an Amasya k ara rla rın ın baş langıcını alıyoruz. O nun me zar taşı, bu ta rih i k a ra rla rın gölgesinde ebediye k ad ar dim dik m em leket ufuklarına b ak acak tır:
«V atanın tam am iyeti ve m illetin istiklâli tehlikede - dir. Merkezî h ü k ü m et itilâf devletlerinin tesir ve m ü ra - kabesi a ltın d a bulunduğun - dan. deruhte ettiği mesuliye tin icaplarını yerine g etire m em ektedir. Bu hâl, m illeti mizi yokmuş gibi gösteriyor. M illetin istiklâlini, gene m il le tin azim ve k a ra rı k u r ta racaktır.»
Millî M ücadelenin erlerle birlikte siperlerde dövüşen «Memetçiğe», Batı Anadolu Milli K uvvetleri Umum Ko m u ta n ın a Ulu T anrıdan ra h m etler dileriz.
|j Ö ğünlerin Ali Fuad (Cebesoy) Paşası: 20. Kolordu K ontu- £ ta n ı iken Birinci Cihan Savaşında kazandığı kılıçlı altın jjjj liyakat, güm üş im tiyaz ve liyakat Türk ve A lm an harb
m adalyaları ile göğsü süslü olduğu hâlde.
Taha Toros Arşivi
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . 11 II İ l 11 11 1I I1 11 > 11 ı u I I
