Domatesin kontrollü atmosferde (KA) muhafazası üzerine bir araştırma

Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., (1998) 14: 45-57

Domatesin Kontr

ollü Atmosferde (KA)

Mu

hafazası Üzerine Bir

Araştırma

M. Hakan ÖZER*

Fatih MASA

Tçı**

ÖZET

Bu

araştırma

1996

yılında, Bursa-Mustafakemalpaşa'da

taze

tüketim

için yaygın

olarak

yetiştiriciliği yapılan

Aslea 68 domates

çeşidinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada

özellikle

muhafaza

süresinin

kısa olduğu

pembe

ve

kırmızı olum

dönemleri

seçilerek

sahip

olunan

tüketim p

eriyot-larınm, meyvelerin

kontroliii atmosfer

(KA)

'

d

e

muhafaza edilmek

suretiyle

uzatı/ması amaçlanmıştır.

Araştırma

sonucunda; Aslea 68 domates

ı.-·eşidinde

tüm KA

uygulamaları

ile

kırmızı

olum dönemine

ait meyvelerde

mulıat"aza

süresi,

başlangıçtaki

kalitede

büyük b

i

r değişim

görülmeksizin 24

gün

olurken

,

%

5

C0

2 :

%

3

0

2 bileşimi

bu

olum

dönemi için

uygun gaz

bileşimi

o

l

arak

belirlenmiştir.

%

3

C

0

2 :

%

3

0

2

ve

%

3C0ı

:

%

5

Oı bileşimleri ise p

embe

domateslerde

·

kalitenin

en uzun

süreli

korunduğu bileşimler olmuştur. Ayrıca,

KA 'in bu

etkisi

24 günlük depolama süresine

ilaveten 6

günlük raf

ömrü

boyunca

da

devam

etmiştir.

6.

gün

sonunda

pembe

meyve

l

erin

tamamen

kızardığı

ve taze

tüketim için uygun

görünüş-lezzet ile

birlikt

e

sertfiğe

de sahip

olduğu belirlenmiştir.

A

n

ahta

r

Sözcük

l

e

r

:

Domat

es

, muhafa

za,

kontrollü atmosfer

(

KA

).

Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitldleri Bölümü, Oğrelim Üyesi Ziraat Yüksek Mühendisi

ABSTRACT

AResearch on The Controlled Atmosphere (CA) Storage of

Tomato

This

study was ca

rri

ed

out with tomato

cv. Aslea

68

which is widel

y

grown

in

Mustafakemalpaşa-Bursa

for

f~esh

co~s

umption,.

in

199?

.

T

he

s

tud

y

was

a

im

e

d

to

pr

o

l

ong the

consumptıon

perıods

of

fruıts

espe

c

ıall

y

at

pink

a

nd r

ed

ripe

stages

with

short

s

t

orage

p

e

riod

,

b

y s

torin

g

und

er

cont

r

o

lled

at

mosph

e

r

e (CA)

condition

.

At the

end of

th

e

r

esea

r

ch,

the

s

f

orage

period

of fruits

h

arvested at

both ripening

stages

was

prol

o

n

ged

t

o

24 days

wit

h

CA

storage without

a

s

i

gn

ifi

ca

nt

c

hange in

th

e

initial quality

,

and

o/o

5

CO

ı

:

o/o

3

O

ı

was

determined as

th

e

m

ost s

uit

able gas comb

i

nation for this period

.

Th

e

comb

i

nations o/o

3

C0

2 :

o/o

3

0

2

and

o/o

3

C0

2 :

o/o

5

Oı

were

th

e

a

t

mosp

h

e

r

es

at which

the qu

a

l

ity

of

pink

tomatoe

s

was

r

et

ained

for

the

l

onges

t tim

e.

M

oreove

r,thi

s

effect of

CA

c

ontinued

during the 6-day

s of

sh

elf

lif

e

in

addition to 24-days

s

t

orage, a

nd

the pink

fru

i

t

s

were

obs

erve

d

to

b

e c ome

r

ed comp

l

ete

l

y

at

th

e e

nd

of

th

e

6

1

Jı

day, possessing

the

most suitab

le

taste, appearanc

e

and firmness for

fresh consumption.

Key

Words

:

T

oma

t

o,

storage,

c

ontrolled

atmos

ph

ere (CA).

GİRİŞ

Genel

sebze üretiminin

yaklaşık

113'

ünü

oluşturan

domate

s

üretimini~.

daha

ziyade

Marmara, Ege

ve

Akdeniz bölge

lerinde

yoğu

nla

şt

ı

ğ

ı

görülür.

üzeilikle

Marmara

bölgesi,

1190000 ton ile

Türkiye üretiminin

o/o

20'sini

karşılarken

,

Bursa ili de bu bölge üretimind

e

ya

kla

ş

ık

%

83

'

lük bir

paya sahiptir (Anonymous

1993)

.

Özellikle

son

yıllarda

önemli

miktarda

ihr

acat

ı

ge

r

çe

kl

eş

tiril

e

n

yaş

meyve seb

ze

ler

arasında

yer

alan

domateste

,

kazanılan

uzak

pazarların

kaybedilmemes

i,

üretim

,

ambalaj, muhafaza

ve

d

ağ

ıtım

te

kniklerimizi

dah

a

da

etkinleştirerek

rekabet

gücümüzü

devam

ettirmemize

,

yan

i depolama

esnasında

kalitenin

korunma

s

ı

ya

nında

,

öncelikle

2-3 crün

sürecek

taşımalarda

da mutlaka KA' li

si

s

temleri kullanarak bu noktalara

en

az

kayıpla ulaşmamıza bağlıdır.

l

senberg

( 1979)

'

in

bildirdi

ğ

in

e

göre

;

domates

di

ğ

er

sebzelerle

karşılaştırıldığında,

KA

'

de muhafaza

çalışmalarına daha fazla konu olmuş

?ir sebzedir.

~~.d

ve West

tarafından

ge

rçekle

şt

iritmi

ş

KA

u

yg

ulamalarınd

a

ılk çalışılan

urun

olarak

kabul

edilmektedir.

Bu

araştırıcıların

l

2°C'de

yapmış oldukları çalışma

sonucunda,

en etkili gaz

bil

eş

imi

%

5

C0

2 :

%

5

O

ı

46

olarak

belirlenmiştir.

Eave

s

ve

Lockhart

(1961)

i

se,

Kidd

ve

West tarafından

u

ygu

l

anan orijinal

KA tekniklerini

geliştirerek Ca(OH)ı absorbantı

kull

anmak suret

i

yle

,

ortamdaki C

0

2

konsantrasyonunu uzun

s

üre

aynı

düzeyde

tutmayı amaçlamışlardır.

l

2.7°C'

lik s

ıcaklıkta

d

e

nenen

%

5

C0

2:

o/o

2.5 0

2 bileşimi, olgunlaşmayı yavaşlatarak,

m

eyve

l

erin

1

2

hafta sü

r

ey

l

e

muhafaza

edilmesi

ne

imkan

verirke

n

, %

2.5

C0

2 :

%

2.5

0

₂ hastalıkların

k

o

ntr

o

lünd

e

en etkili

bileşim olmuştur.

Bir

başka çalışmada,

d

o

m

a

t

es

m

eyve

leri

yeşil

o

lum d

ö

n

em

inde h

asa

t

edi

l

e

rek

,

12

.

7°C

sıcaklık

ve farklı

KA

koşullarında

muhaf

azay

a

alınmıştır.

6

haftalık

muhafaza

so

nunda, ko

ntr

o

l

me

yve

leri

tamamen

kırmızı

r

enge sa

hip

o

lurken

, %

5

C0

2 :

o/o

3

0

2 bileşimi,

m

eyve

l

erdeki

olgunlaşmayı

geciktire

r

ek

,

aynı

s

ür

e son

und

a

p

e

mbe

kalmasını

sağlamıştır (Parsons ve Penney 1970

)

. Isenberg

(

1 979)'in

bildirdiğine

göre;

Murata

,

yeşil

olum ve

dönüşüm

döne

mind

e

hasat

edilmiş

me

yv

eleri 6.5

°

C

sıcaklık, %

2.5

C0

2 :

%

1

0

Oı,

%

5

COı :

o/o

10 Oı

,

o/o

"10

C0

2 :

o/o

1

0 0

2

bileşimlerinde muhafazaya aldığında,

KA

uygulamalarında

reng

in k

o

ru

n

-ması şeklinde

benzer

sonuçları belirlemiştir.

Mizuna

,

20

°

C

sıcaklıkta

%

O

ile

21 0

2 arasında değişen

8

farklı

at

m

os

fer

bileşiminin, yeşil

domates

mey

ve

l

er

inde

klimakterik

üz

e

ri

n

e

etk

i

leri

ni

araştırmıştır.%

14'

ün ü

ze

rindeki

0

2 konsantrasyonlarında k

l

imak-te

ri

k

yükselişi

görülürken,

% 7 0

2

k

o

n

santrasyo

nu me

yveler

tarafından

üre

-tile

n

C0

2

ve

C

2

~ miktannı azaltmıştır.

Mizuna

çalışma

s

onuc

unda

;

KA

'

d

e

muhafa

za

edilen

d

oma

t

eslerde optima

l

o

l

gun

lu

k

i

ç

in

%

3

C0

2:

%

7

0

2 bileşimini önermiştir. Düşük

0

2

k

ons

antra

syo

nunun bir

sera

çeşidi

o

l

an

Cx-54

ü

zeri

n

deki

etkilerini belirlemek

amacıyla yapılan çalışmada;

0

2

kon

s

antras

yo

nun

u

n

düşmesi

ile muhafaza

s

üre

s

i

uzamış,

kontroldek

i

33

gü

nl

ük muhafa

za süre

s

i

o/o

10

0

2

'

d

e 62

gün,

%

3

0

2

'

de

76 gün ve%

I

0

2

'

d

e

8

7

güne

çıkmıştır

(Salunkhe

ve

Wu

1973).

A

n

de

r

so

n

ve

Par

so

n

s

·

(

1

971)

ta

r

afından yeşil

dönemde

hasat

e

dilmi

ş

Florade

l

v

e H

o

me

s

t

ead

çeşitlerinde yapılan

KA denemeleri

s

on

u

c

unda

;

%

O

C0

2 :

% 3

0

2

l

ezze

tin

korunması,

% 5 C02

:

%

3

Oı'de olgunlaşmanın

gec

i

kt

i

r

i

l

m

e

s

i

için

en

etk

il

i gaz

bileşimleri

o

l

a

r

ak

belirlenmiştir.

Ancak %

5

oranlarında

dom

a

t

es

lerde

yüksek C0

2 zararianmaları görülmüştür. Vo

l

k

in

d

ve

S

hum

atov

(

1

9

72)'u

n

çalışmalarında

en

i

yi so

nu

c

u

% 5

COı +

o/o

3

Oı

+

o/o

92 N

2 bileşimi vermiş,

m

eyvele

r

bu

bileşimde

18

günlük

muhafaza

so

n

u

n

da

t

aze

l

iklerini

korumuştur. Alınasi

v

e Saray (1978)

i

s

e

Paprika

do

m

a

t

e

s

l

er

inde

yaptığı çalışmada,

e

n ide

al ortam o

la

rak 8-

1

0

°

C

sıcaklık,

% 85

-9

5

n

.

n. i

l

e

%

2

-

3

C0

2 :

%

6-

1

0

0

2 bileşimini belirlemişlerdir.

Vidi

g

a

l

v

e

ark.

(

1

9

7

9)

,

A

n

ge

la ve

Kad

a

çeşitlerini

n

o

r

mal

atmosfer (NA),

m

od

ifi

ye a

t

m

o

s

f

e

r

(MA)

ve

KA

koşullarında

muhafazaya

almışlardır.

KA

bileşimleri

meyve

l

eri

n

sa

h

i

p

olduğu

kali

te

kriterlerini

u

zun sü

r

ey

l

e

korurken, her iki çeşitte

de

en

i

y

i

sonuçları

% 8 C0

2 :

%

5

0

2 bileşimi vermiştir.

Depo

l

a

ma

s

üre

s

i

nce

ö

rn

ek

l

e

r

de p

H

ve

titre

edi

l

eb

il

i

r

asit

miktarı azalırken,

suda

eriyeb

ili

r kur

u

madde ve Vit.C

içeriğinde artış gözlenmiştir.

Kaynaş

ve ark. (199S

)'

n

ca

Invuctus

çeşidinin yeşil

olum

meyveleriyle

yaptıkları çalış~ada, m~yveler

12

o

c

ve

%

90-95

n.n

.

içeren

koşullarda,

NA

,

~ve

~

sı

s

temler~nde

70

ün muhafaza

etmişlerdir.

Depolama

süresınce fızıksel

ve

kım

y

a

sa

l

~eğişimler

sonucunda elde

~dilen

bulgulara

,

göre; NA

'

.?

e 3

0

gü~

depolanabilen domatesler

,

PVC

ıle oluşturulan

MA de

40~50. ~n

, %3

.5

Oı

.

% 3 C0

₂

içeren KA

koşullarında

ise

60-70 gün

depolanabılmıştır.

Basel

(1981)

tarafından

yapılan çalışmada

ortama

O

ı,

COı

ve

N

ı

gaziarına

ilaveten

CO

gazıda

ilave

edilmiştir.

Çalışma sonucunda~

%

S

CO

ı

:

%

4

0

2 :

%

11 CO

:

% 80

N

2

bileşiminde

olgun

domateslerın

8 hafta

depolanabileceği belirlenmiştir.

Morris

ve

ark.

(1982)'nın yaptığı

benzer

çalışmada;

% 2 C0

2 :

%

4 0

2 :

%

5

CO

bileşiminde

meyvelerin

7

hafta

çürüme

olmaksızın,

sertlik

,

renk

,

yeme

kalitesinde bir kayba

uğramadan

depolanabileceği saptanmıştır.

MATERYAL

ve

YÖNTEM

Aslea 68

çeşidinin kullanıldığı

denemeler

,

Uludağ

Üniv. Ziraat

Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümündeki

"

Kontrollü

Atmosferde

Soğuk

Muhafaza Tesisinde

"

yürütülmüştür.

Muhafaza

süre

s

ince

tekrarlanan fizik

s

el

ve kimyasal arializler de

Uludağ Üniv.

Ziraat

Fakülte

s

i Bahç

e

Bitkil

e

ri

Araştırma

ve Uygulama

Laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. Araştırma soğuk

depoya

yerleştirilen

ve içlerindeki

atmosferin

kontrol

edilebildiği

10

adet

120 lt hacmindeki plastik

soğuk

hücrelerde

yürütülmüştür.

Aslea

68

çeşidine

ait

meyveler

,

literatürde

belirtildiği

gibi (Ryall

ve

Lipton

1979,

Weichman 1987), pembe ve

kırmızı

olum

dönemleri dikkate

alınarak

hasat

edilmiştir.

Hasattan sonra

soğuk

depo

y

a

g

etirilen

domate

s

ler

40x30x8cm

boyutundaki karton

kutulara,

her kutuya

yaklaşık

3

.

5 kg

me

y

ve

gelecek

şekilde yerleştirilmiş

ve

hava

ile

3

°

C'Iik

sıcaklıkta

ön

soğutmaya

tabii

tutulmuştur.

Her bir

s

oğuk

hücreye

ikisi

pembe

,

iki

s

i de

kırmızı olum

dönemine

ait

meyveleri bulunduran

4

karton

kutu

yerleştirilmiştir.

Pla

s

tik

soğuk

hücrelere

yerleştirilen

meyvelere uygulanacak

sıcaklık

,

ni

s

pi

nem

ve

atmosfer

bileşimleri

[(%

COı

:

%

0

2)-

0:2l(kontrol),

5:3

,

5

:

5

,

3

:

3

,3:

5]

lit

e

r

a

-türde belirtilen

ve

bunlara

yakın

değerler

olacak

şekilde seçilmi

ş

tir

(Ea

ves

v

e

Lochart 1961, Parsons

ve

Penney 1970, Volkind

ve Shumatov

197

2,

R

y

all

ve

Lipton 1979).

V'ygulamalar

8

±

0.5

°

C

sıcaklık

ve

%90-95

n

.

n

.

koşullarında

g~rçekleştirilmiştir.

Domatesler

bu

şartlarda

24 gün süreyle

muhafaza

edil

-dıkten

sonra

raf

ömrü

durum

tespiti

amacıyla da

20

±

2

°

C

sıcaklık ve

%

55-60

n.n.'e sahip oda

koşullarında

6 gün

bekletilmiştir

(Alma

s

i

v

e

Saray

1978

).

..

Muha~azaya alınan meyvelerde depolama

ba

ş

lan

g

ıcı

,

10

.,

1

7.

ve

2

4

.

gunlerde

analızler yapılmış, aynı analizler

raf

ömrü

sonuna

tekabül eden

24+6.

g

ünde de

tekrarlanmı

ştır.

Örnekler üzerinde

yap

ıl

a

n ana

li

z

l

er

;

ağ

ırlık

kaybı

(%), so

lunum

hızı

(

m

gC0

2

/

k

g

h

) (S

ürekli

Hava

Akımı

m

etodu-Dokuzoğuz

1

96

0)

,

titre

e

dilebilir

as

it

(sitrik

asit

c

in

si

nd

e

n

)(

%

) (Anony

m

ou

s

1

983),

pH

,

s

uda

e

ri

ye

bilir

kuru madde

(%)

(Ano

n

y

m

ou

s

19

83),

Vit.C

(

mg/lOO

g) (Pearso

n

1970), karat

e

n

(

ppm)

(Kılıç

ve a

rk

.

1991)

,

Ii

kope

n

(

ppm)

(Kılıç

ve ark.

1991

)

,

invert

şeker

(g/l

OO

g)

(Bilişfi

197

6)

, kuru

ağırlık

(

%

)

(Cemeroğlu

1

976),

m

eyv

e

e

ti

sertliği

(

lb

)

(ll.lmm

çaplı

Effegi

tipi

e

l

penetrometr

esi

ile

),

mey

ve

k

a

buk r

e

n

gi

(Anonym

o

u

s

1

966) ve ge

n

e

l

gö

rünüm-le

zzet

t

es

ti

(5

kişiden oluşan

jüri

tarafından;5-çok

i

y

i

,

4-iy

i

,

3-satılabilir, 2-satılamaz, I-kullanılamaz şeklinde

puanlar

ver

il

ere

k

)

şeklin­

dedir.

Çalışma "

Tesadüf

Blokları

F

ak

t

örye

l

Denem

e

D

ese

ni

"

n

e gö

re

2

tekerrürlü

kurulmuş,

i

s

tati

s

tiki

sonuçlar DUNCAN

te

s

ti

0.0

l

h

a

ta

dü

ze

yinde

değerlendirilmiştir.

ARAŞT~ASONUÇLAR1

Farklı

KA

bileşimlerinde

muhafaza

ya

alınan

d

o

mat

es

lerd

e

,

muhafaza

ve

raf

ö

mrü

süresince

dikk

ate

alınan bazı

param

etre

lere

ait

so

nuçlar

,

Çizelge

1

'

de

verilmiştir.

3.1.

Ağırhk Kaybı:

Her

iki

o

lum

dönemjne

ait

m

eyve

lerd

e

muhafaza

s

üre

s

i

uzadıkça ağırlık kaybında

önemli

artışlar olduğu

belirlenmiştir.

Bu durum raf

ömrü

sü

re

s

in

ce

de devam

etmiştir

(Ç

izel

ge

I

ve

2).

Muhafaza

so

nunda her iki

olum

dön

em

inde

de

,

e

n

düşük ağırlık kaybı

5:5, en yüksek

ağırlık kaybı

0:21

uygulamalarından alınmıştır.

Raf

ö

mrü

sonunda

,

en

yükse

k

ağırlık kaybı

y

in

e

olum dönemlerin

e

gö

re

değişmeksizin

0

:2

1

uygulamasında saptanmıştır.

3.2. Solunum

Hızı:

Solunum

hızındaki değişimierin

o

lum

dönemlerine

gö

r

e

farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir.

Her

i

ki

olum

döneminde de ilk lO

gün sonunda azalan

so

lunum

hızı,

muhaf

aza so

nun

a

doğru

pembe d

o

mate

s

lerd

e

artmış, kırmızı

dom

a

t

es

ler

de ö

n

e

mli

bir

değişim

göstermemiştir

(Çi

ze

lge 1). Raf

ö

mrü

s

üresince i

s

e h

er

iki

o

lum

dönemi

domate

s

lerde

önemli

artışlar belirlenmiştir.

Muhaf

aza so

nund

a e

n

düşük

so

lunum

hızı,

pembe

olum

d

ö

neminde

5

:3,

kırmızı

o

lum d

ö

n

emi

nd

e

i

s

e

5:5

u

ygu

lama

s

mda

saptanmıştır.

3

.

3. Titre Edilebilir Asit:

Pembe

d

o

m

ates

l

e

rd

e

ilk lO

gün

lü

k

periyatta

görülen

yükseliş, kırmızı

d

o

m

a

te

s

lerde

aynı

dü

zey

de

ge

rçek

-leşmemiştir.

Muhafaza

so

nundaki

değişimler

pembe

ve

kırmızı

dom

a

te

s

lerd

e

azalış

yönünde

gerçekleşirken,

bu

azalış kırmızı

d

o

mate

s

l

e

rde

daha

dikk

a

t

çekici

düzeylerde

olmuştur

(Ç

i

ze

l

ge

1

).

Aynı azalışlar

r

af

ömrü

sü

r

esi

nc

e

d

e

Çizelge:

1

Farklı

KA

Koşullarında

Muhaf

aza Edilen Aslea 68

Çeşidinde Bazı

Kal

i

te

.

ı

.

Kriterlerinin Deneme Süresince

Değisım erı Depolama Süresi IGOnl

Analizler Uygulama

o

10 17 24 24+6

Kırmızı Pembe Kırmızı Pembe Kırmızı Pembe Kırmızı Pembe Kumızı Pembe 0:21 0.00 0.00 0.74 0.85 1.40 1.61 3.15 3.30 6.92 6.40 AOırlrk Kaybı 5:3 0.00 0.00 0.20 0.40 0.96 0.90 1.14 2.00 3.17 3.98 1%1 5:5 0.00 0.00 0.37 0.52 0.93 0.91 1.32 1.96 3.85 3.87 3:3 0.00 0.00 0.27 0.69 1.02 1.36 1.91 2.78 3.90 400 3:5 0.00 0.00 0.39 0.78 0.94 0.93 1.48 2.31 3.80 3.84 0:21 52.18 57.49 46.61 48.48 45.00 54.51 47.15 46.30 69.79 6ll.1B Solunum 5:3 52.18 57.49 35.49 37.11 38.20 45.76 41.23 4616 63.52 59.71 Hızı _{5:5 52.18 57.49 41.63 43.08} 42.28 43.41 42.94 46.40 63.39 61.25 lmg!COılkghl _{3:3 52.18 57.49 37.17 44.76 39.83} 48.21 44.48 47.91 65.10 62.81 3:5 52.18 57.49 40.09 52.80 43.54 53.62 47.86 53.65 56.60 62.14 0:21 0.46 0.54 0.46 0.55 0.44 0.47 0.39 0.39 0.38 0.35 IT Al 5:3 0.46 0.54 0.45 0.56 0.46 0.54 0.42 0.47 0.41 0.45 % 5:5 0.46 0.54 0.46 0.56 0.41 0.55 0.39 0.45 0.38 0.45 3:3 0.46 0.54 0.47 0.56 0.42 0.54 0.40 0.45 0.38 0.43 3•5 0.46 0.54 0.44 0.55 0.42 0.55 0.40 0.50 0.40 0.44 0:21 4.40 4.34 4.47 4.37 4.55 4.51 4.70 4.59 4.66 4.64 PH 5:3 4.40 4.34 4.41 4.35 4.46 4.39 4.58 4.43 4.57 4.52 5:5 4.40 4.34 4.43 4.33 4.50 4.40 4.54 4.40 4.54 4.44 3:3 4.40 4.34 4.43 4.34 4.55 4.43 4.59 4.45 4.56 4.51 3:5 4.40 4.34 4.41 4.36 4.49 4.48 4.57 4.51 4.57 4.53 0:21 4.46 4.52 5.40 4.65 5.30 4.61 5.91 4.73 5.70 4.00 KM 5.3 4.46 4.52 5.12 4.51 5.40 4.54 5.57 4.62 5.64 4.80 1%1 5:5 4.46 4.52 5.12 4.60 5.40 4.70 5.62 4.71 5.64 4.76 3:3 4.46 4.52 5.13 4.71 5.37 4.76 5.69 4.82 5.64 4.00 3:5 4.46 4.52 5.26 4.60 5.44 4.60 5.73 4.64 5.65 4.65 0:21 16.64 16.45 18.71 13.63 20.99 17.37 22.03 19.31 20.08 20.15 Vitamiı C 5:3 16.64 16.46 17.91 13.60 21.01 16.89 21.94 16.44 21.48 18.16 lmg/100 gl _{5:5 16.64 16.46 19.90 20.49 20.39 17.68 21.66} 19.22 23.34 19.93 3:3 16.64 16.46 19.99 14.35 21.17 19.86 22.15 19.48 23.46 10.30 3:5 16.64 '16.46 18.61 16.61 21.48 16.42 22.46 20.49 22.49 20.67 0:21 10.96 7.82 15.35 9.13 18.55 10.51 19.99 18.26 27.79 17.79 Karaten 5:3 10.96 7.82 11.79 9.90 12.81 14.30 16.58 13.25 19.43 16.24 !ppm) _{5.5 10.96 7.82 13.54 10.51} 17.49 13.75 19.29 14.55 20.99 14.99 3:3 10.96 7.82 14.76 7.45 15.23 11.54 20.13 14.51 24.51 15.93 3:5 10.96 7.82 15.28 13.66 22.21 •14.59 23.97 17.54 25.14 20.14 0:21 13.12 13.91 27.69 18.23 38.49 25.10 39.15 29.27 41.11 3316 5:3 13.12 13.91 23.05 18.28 26.08 20.80 35.25 24.49 38.16 14.14 Likopen 5:5 23.12 13.91 24.14 16.74 33.15 19.38 27.17 24.49 35.31 24.14 lppml _{3:3 23.12 13.91 21.93 19.79 25.85} 19.24 32.29 24.97 34.09 27.25 3:5 23.12 13.91 26.88 17.23 27.05 20.77 . 37.06 28.46 36.93 31.80 0:21 2.51 2.11 2.62 2.18 2.56 2.26 2.70 2.40 3.19 2.51 invert _Şeker 5:3 2.51 2.11 2.55 2.20 2.62 2.23 2.84 2.28 2.93 2.41 5:5 2.51 2.11 2.52 2.34 2.62 2.26 2.84 2.33 2.96 1.29 lg/100 gri _{3:3 2.51 2.11 2.43} 2.30 2.71 2.30 2.80 2.39 2.91 241l 3:5 2.51 2.11 2.63 2.17 2.60 2.35 2.84 2.38 2.96 2.44 0:21 5.15 6.50 3.52 5.50 2.92 4.00 2.72 3.25 2.00 2.88

Meyve _Sertliği Eti 5:3 5.15 6.50 4.25 6.00 3.52 4.85 3.25 4.12 2.52 3.8!1

5:5 5.15 6.50 4.05 5.70 3.37 4.70 3.20 3.90 2.37 3.81

ll bl _{3:3 5.15 6.50 4.30}

5.32 3.25 4.82 3.15 3.64 2.45 3.52 3:5 5.15 6.50 4.15 5.22 3.10 4.67 3.00 3.60 2.10 3.50

...__

3.4. pH

:

pH

değerinde

muhafaza

süresının uzaması

ile birlikte

,

meyvelerin

tümün

de titre

edilebilir asit

oranındaki azalışa zıt

yönde

artışlar olduğu belirlenmiştir

(Çizelge 1

).

Aynı değişim

raf

öm

rü

süres

inc

e

de devam

etmiştir. Depolama

so

nunda en

düşük

pH

değerleri,

her iki o

lum döneminde

de

5:5

uygulamasından alınmıştır.

En yüksek

pH

değerleri

i

se yine

o

lum

dönemlerine göre

değişmeksizin

0:21

uygulamasında

tespit

edilmiştir.

Çizelge:

2

Pe

mb

e ve

Kırmızı

Olum Dönemine

Ait

Meyvele

rde

Uygulamax

Muhafaza

Süresi

int

e

raksi

yonunun

Ağırlık Kaybı

Üzerine Etkileri

(*

)

A~ırlık Kaybı(%)

Uygulamalar Muhafaza Süresi (gün) Kırmızı Pembe

o

0.00 i 0.00 i 10 0.74 h 0.85 hı 0:2ı 17 1.40 cf 1.61 g 24 3.15 c 3.30c 24+6 6.92a 6.40a

o

0.00 i 0.00 i 10 0.20 ı 0.40a 5:3 ₁₇ 0.96 gb 0.90 h 24 1.14 fg 2.00 f 24+6 3.ı7 c 3.98 b

o

0.00 i 0.00

i

10 0.37 ı 0.52ı 5:5 17 0.93 h 0.91 g 24 ı .32 ef ı.96 d 24+6 3.85 b 3.87 b

o

0.00

i

O.OOj 3:3 10 0.27 ıi 0.69 ı ı7 1.02g 1.36 g 24 1.91d 2.78 d 24+6 3.90 b 4.00b

o

O.OOi O.OOi 10 0.39ı 0.78 hı 3:5 17 0.94 gh 0.93 h 24 1.48e 2.31 e 24+6 3.80b 3.84 b

3.5. Suda Eriyebilir

Kuru Madde

(KM)

:

KM

oranlarında

her iki

olum döneminde de

muhafaza

s

ür

es

iyle birlikte önemli

artışlar olduğu

,

aynı

art

ı

şların

raf

ö

m

r

ü

s

ür

es

ince

de

devam

ettiği

belirlenmiştir

(Çize

l

ge

1

).

Muhafaza

son

unda, en

düşük

ve

en

yüks

ek

değerlerin

alındığı

uygulamal

ar

arasındaki farklılıklar,

pembe

domateslerde

i

s

t

a

ti

s

tiki

olarak ö

n

e

mli

bulu-nurken

, k

ırmızı

d

o

mateslerde ise

öne

m

siz

bulunmuştur.

3.6

.

Vitamin C: Doma

t

e

s

terin

V

it.

C

miktarında

muhafaza

süresiy

l

e

birlikte

bazı artışlar olduğu belirlenmiştir.

Raf

öm

rü

so

nunda

yapılan

değerlendirmede

i

s

e pembe

domateslerde

Vit.C

miktarı

artarken

,

kırmızı

domate

s

lerd

e

azalmıştır.

Pembe

ve

kırmızı

domateslerde Vit.C

miktarındaki

değişime uygulamaların

etkile

rinin i

s

tatistiki

açıdan

önem

l

i

olmadığı,

depo

l

am

a so

nund

a e

n

yü

ksek Vi

t.C

miktarınm

her iki olum döneminde de

3:5

uygulamasından alındığı

tespit

edilmiştir.

3.7. Karoten

:

Tüm domates

terin karat

e

n

değerleri,

gerek muhafaz

a

ge

r

ek

se

raf ö

m

r

ü s

ür

es

in

i

n

uzamasıyla

birlikte

önemli

artışlar göstermiştir.

Muhafaza sonunda

e

n

düşük

karaten

miktarı

olum

dönemlerin

e

göre

değişmeksizin

5

:3

uygulamasında saptanmıştır.

Pembe domateslerd

e

en

düşük

ve

e

n yü

ks

ek k

a

r

o

ten

miktarının

e

lde

edildiği

u

y

gulamalar

arasındaki

fark i

s

tatistiki

açıdan

ö

nemli

bulunurken

,

kırmızı

domateslerde böy

l

e önemli

bir fark

belirlenememiştir.

3.8.

Likopcn: Her

iki

o

lum d

ö

n

emlerine

ait m

eyve

lerde

muhafa

za

sü

r

e

s

inin

uzamasıyla

bir

likte

likopen

değerlerinde

öne

mli

artışlar olmuştur.

Bu

artışlar

raf

ö

mrü

s

üresince

de

devam

etmiştir

(Ç

i

zelge

1

).

Uygulamaların

likopen

miktarına

etki

l

erin

in i

sta

ti

s

tiki

ola

rak

önemli

olduğu bulunmuştur.

M

uh

afaza

s

onunda

e

n

yüksek

likopen

değerlerinin belidendiği

u

yg

ulam

a

,

olum dönemlerin

e

g

ö

r

e değişmeks

izin

0:21

uygulaması olmuştur.

Raf

ö

m

r

ü sonun

d

a

li

ko

pen

değeri,

p

e

mbe

ve

kırmızı

domate

s

lerde

,

uygulaınalara

gö

re

değ

i

ş

meksizin

artı

ş

gös

terirken

,

en

yüksek

değer

y

in

e

0:21

uygulamasından alınmıştır.

3.9.

İnvert

Şeke

r:

Meyvelerin

in

vert

şeker

kapsamında

,

ge

re

k

muhafaza

ger

e

k

se

r

af ö

mrü

s

üresinin

uzama

s

ıyla

birlikte

ö

nemli

artı

ş

lar

o

l

duğu bul

u

nmu

ş

tu

r

(

Çizelge

1).

Bununla

birlikte

,

zaman

iç

e

ri

s

inde

be

li

rlenen bu

ö

nemli

a

r

t

ışların,

uygulamalar

düzeyinde

istati

s

tiki

aç

ıd

an

ö

n

emli

olmadığı belirlenmiştir.

3

.

10.

Meyve

Eti

Sertliği

(MES): Meyv

e

lerin mes

değerleri

muhafaza

ve

r

af

ömrü

süresinin

u

zamasıy

la

birlikte

önem

li

ö

l

çüde

a

za

lı

ş

gö

s

termiştir

(Ç

i

ze

l

ge

1).

Her iki olum d

ön

eminde de, muhafaza

ve

raf

ömrü

sonunda e

n

düşük

me

s

değeri

0:21

uygulamasında belirlenmiştir

.

3.11.

Meyve Kabuk Rengi: Pembe domat

es

l

e

rde

ger~k muh

a

faza

gerek

s

~

raf ömrü sonunda,

0:21

uygulama

s

ı pembe rengin korunmasında

en

az

etk

ıli

gaz

bileşimi

olm

uştur

.

Kırmı

z

ı

domateslerde de

,

0

:

21

uygulaması

52

hariç

diğer

uygulamalar meyvenin depolama

başlangıcındaki

renkl

e

rinin

öne

mli

değişim olmaksızın korunmasını sağlamıştır

(Çizelge

3

).

Çize

l

ge: 3

Farklı

KA Koşullarında

Muhafaza

Edilen

Domateslerin

,

Olum Dönemlerine

Göre, Meyvel

e

rin Kabuk Renklerind

e

Muhafaza

ve Raf Ömrü Süresince

Belirlenen

Değişimler Olum Dönemi Uvızulama 0:21 5:3 Pembe 5:5 3:3 3:5 0:21 5:3 Kırmızı 5:5 3:3 3:5 • OG: Orange Group •• RG: Red Group

o

oa• 288 OG288 OG288 OG288 OG288 Ra•• 448 RG44B RG448 RG448 RG44B Süre ( giin) 10 17 24 24+6

OG28A O-RG30C 0-RG 30A O-RGJ2A OG28A O-RG30C 0-RG 30C 0-RG 30A OG28A 0-RG 30C 0-RG 30C O-RG30C OG28A 0-RG 308 O-RG30A O-RG32A OG28A O-RG30B 0-RG 30A O-RGJ2A RG44B RG45B RG458 RG458 RG448 RG44A RG44A RG45B RG44B RG44A RG44A RG45C RG44A RG44A RG44A RG45C RG44B RG44B RG45A RG45A

Çizelge:

4

Farklı

KA

Koşullarında

Muhafaza Edilen Domatesleri

n, O

lu

m

Dönemlerine

Göre, Meyve

l

erin Muhafaza ve

Raf Ömrü

Süresince

Genel Görünü

m-Le

zzet

Açısından Yapılan

Kalit

e

Puanlamaları

OlumDönemi Süre (giin)

Uygulama

o

10 17 24 24+6 0:21 5 4.3 3.6 2.9 2.6 5:3 5 4.8 4.2 3.2 2.8 Pembe 4.6 4.8 3.4 2.6 5:5 5 3:3 5 4.8 4.4 3.9 3.7 3:5 5 4.8 4.2 3.7 3.8 0:21 5 4.4 3.8 2.2 1.2 5:3 5 4.9 4.1 3.8 2.4 Kırmızı _{5:5 5 4.7 4.2 3.7 2.2} 3:3 5 4.6 3.4 2.7 1.4 3:5 5 4.7 3.2 2.8 1.4

3.12.

Genel

Görünüın-Lezzet:

Depolamanın

1

O.

günü sonunda

önemli farklar olmamakla birlikte 0:21

uygulaması,

her iki olum döneminde

de,

diğer

KA uygulama

larına

göre,

en

düşük

genel görünüm-.lezzet değerini

vermiştir.

Bundan 1

hafta

so

nra

ise uygulamalar

arası kalıte

farklılıklan

belirginle

ş

me

ye başlamıştır.

Muhafaza sonunda,

en yüksek genel

gör.ünüm-lezzet

puanı

,

pembe d

o

mateslerde 3:3

ve 3:5

,

kırmızı

domateslerde tse.

s:3

uygulamalarından alınmıştır.

En

düşük puanı

i

s

e 0:21

uygulaması vermışhr.

Benzer

so

nuçlar raf ömrü sonunda

da belirlenmiştir

(Çizel

ge 4).

TARTIŞMA

Ryall

ve

Lipton

(

1979)'a göre;

!dimakt

er

ik bir ürün

olan

domate

s,

sah

ip

olduğu

solunum

hızı ile

"o

rta

" so

lunum

hızı gösteren ürünler grubuna

dahil edilmektedir. Yüksek ortam

sıcaklıklarında y

üksek olan solunum hızı

,

ürünün

muhafazaya

alınmasıyla

önemli ölçüde

yavaşlatılmakla

birlikte

,

ortam

havasının bileşimi

de

kayıpları

belirleyen

etmenler

arasındadır.

Çalışmamızdaki bileşimler içinde solunum hızının yavaşlatılması

üzerine

%

5 C0

2 :

%

3

0

2

ve

%

5

C0

2 :

%

5 0

2 bileşimleri

en etkili uygulama

olmuştur.

Solunum

hızının en

yüksek

olduğu

uygulama ise 0:21

(kontrol)

o

larak

belirlenmiştir.

Bu

son

uçlar

,

farklı

KA

koşullarında

domate

s

in

so

lunum

hızında düşüşü

belirleyen Pal

ve

Buescher (1993) ile Yang ve

Chinnan

(1988)'ın sonuçları

ile paralellik göstermektedir.

Çalışmamızda

raf

ömrü

so

nunda kontrolde

%

6-7 olan

ağırlık kaybı,

KA

uygulamalarında

%

3-4

dolaylarında kalmıştır. Benzer sonuçlar Kaynaş

ve ark. ( 1 995)

tarafından

da elde edilmi

ştir.

Bu araştırıcı

lar

,

70

gün süreyle

muhafa

zaya

aldıkları

domate

s

meyvelerinde KA'de muhafaza ile

ağırlık

kayıpları,

NA ve

MA'e göre önemli ölçüde

azaltılarak

ekonomik değer artışı

sağlandığını belirlemişlerdir.

Çalışmamızdaki

KA uygulamalarının meyvelerde titre

edilebilir asit

miktarındaki

azalışı yavaşlatması,

Vidi

g

al

ve ark.

(1979)'nın

sonuçları

ile

benzerdir.

Bunun

yanında, yaptığımız çalışmada,

meyvelerin pH miktarında

muhafaza

s

üre

s

inin

uzamasıyla

birlikte, titre

edilebilir

asit

miktarındaki

azalışa zıt

yönde

artışlar görülmüştür.

pH

miktarındaki artış

üzerine

KA

yavaşlatıcı

etki gösterirken,

aynı

etki

kontrolde

belirlenememiştir.

Sonuçlar,

farklı KA

uygulamalarının kontrole

göre

pH

miktarındaki

artışı azalttığını

b~lirleyen Bhowrnik ve Pan (1992) ile paraleldir.

Yaptığımız

çalışmada,

seçilen tüm

KA

uygulamaları

kontrole

göre,

KM miktanndaki

artışı azaltarak daha

olumlu sonuçlar vermiştir.

Kaynaş

ve

ark.

(

1995) ile

Vidigal

ve ark.

(1979)

tarafından da benzer

sonuçlar

alınmıştır.

Araştıncılar çalışmalarında,

başta

NA olmak

üzere

KA

uzamasıyla

birlikte

arttığını,

ancak

KA

uygulamalarının

bu

artışı yavaşlattığını saptamışlardır.

Domat

es

m

e

y

v

elerinin olgunluk d

ö

nem

i, mey

ve

lerdeki Vit.

C

miktarını

etkil

e

yen en önemli faktördür. Me

yve

l

e

rin

kırmızı

r

e

n

ge sa

hip

olduğu

d

ö

nem

,

d

o

mate

s

lerd

e

Vit.C

miktarının

e

n

yüksek

olduğu

d

ö

n

e

m

olmakla

birlikte

,

d

e

polama,

işleme

ve

uzak m

esa

f

e

l

ere

taşıma imkanının

e

lde

s

i için domate

s

l

er

daha

erken olum

d

ö

n

e

ml

er

ind

e

h

asa

t

e

dilir.

Çalışmamızda,

muhafaza

s

üresince

belirlenen

Vit.

C

artışları

ü

z

erine

,

KA

uygulamaları

kontro

l

e göre olgunluktaki

ilerlemeyi

yavaşlatarak, azaltına

y

önünde etkili

olmuştur.

Sonuç

l

ar

Vidigal

ve ark (

1985)

il

e

Kaynaş

v

e

a

r

k.

(

1995)'in

bulgularıyla

paralellik

göstermiştir.

Domateslerde

olgunlaşmanın

en önemli

belirtilerind

e

n

b

iri

olan renk

başta

ge

l

en

kalite

kr

it

er

l

eri aras

ında

yer alır. Goode

n

ou

g

h

v

e

T

h

om

as (

1980)

,

çalışmalarında

tüm

KA

bileşimlerinin, yeşil, sarı,

p

e

mbe

v

e

açık kırmızı

olum

dönemlerinde hasat

edilmiş

domateslerde kl

o

rofi

l

kaybı

ile likop

e

n

v

e

karot

e

n

oluşumunu baskı altında

tutarak

olgunluğu yavaşlattığını

belirle-mişlerdir. Çalışmamızda

da, tüm KA

uygulamaları,

p

e

mbe

ve

kırmızı

domat

e

slerd

e

k

i

k

a

roten

v

e

likopen

oluşumunu yavaşlatarak

meyveler

i

n

muhafaza

başlangıcındaki

renklerini

korumasını sağlamıştır.

Weichmann

( 1987)

birçok üründe

olduğu

g

ibi

d

o

mat

es

l

e

rde

d

e,

ort

a

mdaki 0

2'

nin

düşürülerek,

C0

2

'i

n

arttırılması

s

onucunda

,

me

y

vel

e

rde

şeker oluşumunun baskı altına alındığını belirlemiştir. Çalışmamızda

da

KA

uygulamalarındaki artış

kontroldeki

kadar

belirgin

olmamıştır.

Bu

durum

,

KA

koşullarında

o

l

gunluktaki

ilerlemenin

baskı altında tutulmasından

kaynaklandığı şeklinde açıklanabilir.

Olgunluğun

ilerlemesiyle birlikte, domate

s

m

e

yvel

e

rinde görülen

yumuşama

Salunkhe

ve

Desai (l984)'e

gör

e

pektin

es

tera

z

ve po

li

ga-l

akturonaz gibi

pektik

enzimieri

n

aktivitesindeki

artış

n

eden

i

y

l

edir.

Çalışmamızdaki

KA

uygulamalarının

tümü

kont

r

o

l

e gö

re

,

her

iki

o

lu

m

dönemindeki meyvelerde muhafaza

ve

raf

ömrü süresinc

e s

ert

li

k

değeri azalışını

önem

l

i ö

l

çüde

yavaşlatmışlardır.

Bu durum

Kaynaş

v

e ark

. (

I 995)

tarafından yapılan çalışma

son

u

c

und

a

,

KA

uygulamaları

k

o

ntrol

i

l

e

karşılaştırıldığında,

depolama

s

üresince pektin

miktarındaki azalmayı, dolayısıyla

meyve

yumuşamasını

önem

li

ö

l

çüde

yavaştatmıştır şeklinde

belirtilmiştir.

8

°

C

sıcaklık

ve % 90

-

95

n.n.

koşullarında yaptığımız çalışma

sonu-cunda

;

pembe

ve

kırmızı

o

lum

dönemi domateslerinde

s

eç

i

len

KA

u

y

gul

a

-maları ile meyve kalitesinin kontrole

göre çok daha iyi korunarak,

24

gün

depolanabileceği belirlenmiştir.

KAYNAKLAR

Ano

n

ymo

u

s,

19

66.

RHS

Colour Chart The

Royal Horticultural

Societ

y

,

London.

Anonymous

,

1983.

Gıda

Maddeleri

Muayene ve

Ana~iz

Yöntemleri

Kitabı. Tarım

Orman ve

Köy

İşleri Bakanlığı, Gıda Işleri

Gen. Md. Gen

el

Ya

y

.

No:

65,

Özel

Y

ay.

No:

62-105.

Ankara,

796s.

Anonymous

,

1993.Tarımsal Yapı

ve Üretim.

T.C.

Başbakanlık

Devlet

İstat.

Enst.,

403

s.

·

Almasİ,

E., Saray,

T

.

1978. Storage of Tomato-Shaped paprika in Controlle

d

Atmospheres

International Congre

ss

of Food

Science

and

Technology Abst.,

p135.

Anderson,

R.

,

Parsons, C.S.

19

7

1. Controll

e

d Atmospheres

Extend

T

he

Storage

Life

of

Matur

e

-Green Tomatoe

s.

Proceeding

s

of

Th

e

Int

e

rn

atio

n

a

l

Congress

of Refrigeration

(13

1

h),

Washington.

B

ase

l

,

R.M

.

1981.

Acidified

an

d Controlled Atmesphere Bulk Storage

of

H

o

rti

c

ultur

a

l

Food

Commoditie

s.

Dissertation Abstr

ac

t

s

Inte

r-n

a

tional

-

B. 42

(2),

p151.

Bho

w

mik,

S.R., Pan,

J.C. 1992. Shelf Life

of

Matur

e

-Gr

ee

n Tomat

oes

Stored in Controlled

Atmesphere and High Hurnidity. Journal

of

Food Science, 57(4):

948-953.

Bilişli,

A. 1976.

Bazı

Çilek

Çeşit

le

rinin

Derin Dondurmaya

Elverişliliğ

i

Üze

rinde

Araştırmalar.

Doktora Tezi

(Yayınlanmamış)

,

Yalova, 88

s.

Cemeroğlu,

B.

1976.

Reçel,

Marmelat

,

Jöl

e

Üretim Teknolojisi ve Anali

z

Metotları

(Bursa).

Gıda

Kontrol

Eğitim

ve

Araştırma

Ens.

Yay.

No

:

5, 95s.

Doku

zoğ

u

z,

M. 1960

.

Meyve ve

Sebzelerde

Hasat-Tasnif-Ambalaj-Muha-f

aza-Na

kil

(Eg

e Ün

iv

. Ziraat Fak.)

.

Yay. No : 10, 137s.

Eav

es,

C.A

.,

Lockhart

,

C.L. 1961

.

Storage of Tomatoes in Artific

a

l

Atmo

s

phere

s

Using The

Calcium

Hydroxide Ap

so

rption Method.

J

.

Hort. Sci.,

36: 85-91.

Goodenough

,

P

.

W., Thomas, T

.

H. 1980

.

Comparati

v

e Physiolg

y

of

Field

Gr

ow

n Tomatoes During Ripening on The Plant or Retard

ed

Ripening in Contr

o

lled Atmosphere

.

Annual

s

of

Aplied Biology

,

94

(3)

: 445-455.

l

se

nberg

,

F.M.R

.

1979. Controlled Atmesphere Storage

of

Veg

e

table

s

(Ed:

Jul

es

Janick

,

In: Hort. Rew. Vol:l, The

Avı

Publishing Compan

y

INC.

Westport, Connecticut, Florida,

380-387.

Kaynaş,

K

.

, Öz

e

lk

ök,

i.S

.,

Sürmeli, N

.

l995. D

o

mates Me

yv

e

s

inin Kontrollü

ve

M

o

difiye

Atınosferde Depolanması

Ü

ze

rine Bir

Araştırma.

Tür-ki

ye

2

.

U

lu

sa

l Bah

çe

Bitkil

e

ri Kongr

es

i,

Cilt 2,

Çukurova

Üniv.

Ziraat

Fak.

Ad

a

n

a.

82-85.

Kılıç,

0.

,

Çopu

r,

U.,

Görtay,

Ş.

1991.

Meyve

ve Sebze

İşleme

Teknolojisi

Uy

g

ul

a

m

a

Kılavuzu.

U.Ü. Ziraat Fak.

Gıda Bilimi

ve

Teknoloji

s

i

Böl. D

ers

Notu

No :

7

,

Bursa, 143s.

Morri

s

, L.L.

,

M

a

n

s

fi

e

ld

,

D., Str

a

nd

,

L. 1982. Th

e

Role

of

CA, Including CO

,

in Pr

olo

nging Th

e

Storage

Lif

e

of

Toınatoes.Syınposiuın.

Serie

s,

Oregon

S

tate University.Schoo

l

of

Agricultura

e

N

o:

1,285-287.

Pal,

R

.

K.

,

Bu

esc

h

e

r, R.W

.

1

993.

R

es

piration

and Ethylene

Ev

a

l

utian

of

C

e

rt

ain

Fruit

s

and

V

e

getable

s.

Journ

a

l

of Food

Science

and

Techn

o

lo

gy,

Irıdia;

30

(

1): 29-

32

.

Par

so

n

s

,

C.S

.,

Penney,

R.W

.

1970.

Storage of

Matur

e-G

r

ee

n

Toınatoes

in

Controll

e

d

Atmo

s

phere

s.

J.American Society

for Hort. Science;

95

(

6): 791-794

.

Pear

so

n

,

D

.

1970

.

The Chan Analy

s

t of

Fods. Am Chill

,

L

o

ndon, p233.

Ryall, A.L.

,

Lipton W.J. 1979

.

Handling, Tran

s

portation a

n

d Storage of

Fruit

s a

nd

V

e

getable

s.

AVI Pub

l

ishing Company, Vol: 1

,

INC

.,

Westp

o

rt

,

Connecticut, p 587.

SaJunkh

e

, D

.

K., Wu, M.T. 1973. Effect of Law Oxygen Atme

s

phere Storage

on

Rip

e

nin

g an

d A

ss

ociated Biochemical Chang

e

s in Tomato Fruit

s

.

V. Am

e

r

.

Sac

.

Hort. Vci. 98:

1

2-1

4.

Salunkhe, D

.

K

.,

Desai,

B.B

.

1984

.

Po

s

tharve

s

t Biotechnology

of

Vege-tabl

es.

V

o

l.2

,

CRC Pres, INC. Florida

,

p194.

Vidigal

,

J.C.

,

Sigrist

,

J

.,

Figueiredo, I.B.

,

Medin

a,

J. 1979

.

Cold Storage and

C

o

ntroU

e

d

Atmesphere

Storage of Tomatoes. Baletim do

T

ec

hn

o

l

ogia

d

e

Alimento

s,

Brazil,

16

(

4): 421-442

.

Volkind

,

I.L.

,

Shumatov

,

C

.

F. 1972

.

Storage of Fresh Vegetable

s

in

Controll

e

d

Atmesphere

Kon

s

ervnaya-i-

Ovoshche

s

ushi

l

naya

-Promy

s

hl

e

nna

s

t No.1 1

:

20-21

.

Weichm

a

nn

,

J

.

1987. Po

s

tharv

es

t Phsiology

of Vegetabl

es

. Mar

ee

l Dekker

Ine

.

270, Medi

so

n

.

Evenue

,

N

ew

York

,

p597

Yang, C.C

.

,

Chinnan, M.S. 1988. Modelling

of

Colour Development of

Tomat

oes

in Modified Atmesphere Storage Transactions of the