çeltikçi ve kaşıkgaga nesilleri tükenme tehlikesi altındaki türler arasında. "
Türkiye kuş türleri açısından Avrupa'nın en zengin ülkesi olma özelliğini kaybetmek üzere. Her dört kuş türünden birini yitiren Türkiye'de 45 türün varlığı kritik sınırda. Avrupa'da su kuşu sayısı artarken 'koruma altındaki' göllerini, sazlıklarını yitiren Türkiye'de durum tam tersi.
Doğa Derneği Genel Müdürü Güven Eken, düzenli olarak gözlenen kuş türü bakımından Avrupa'nın önde gelen ülkelerinden biri olarak gösterilen Türkiye'nin bu özelliğini yitirmek üzere olduğunu, çoğunluğu yırtıcı olan 45'e yakın kuş türünün neslinin kritik düzeyde ve tehlike altında olduğunu söyledi.
Türkiye'de varlığı bilinen yaklaşık 460 kuş türünden 300 kadarının düzenli olarak gözlemlendiğini belirten Eken, uyardı:
"Türkiye kuş türü açısından Avrupa'nın en zengin ülkesi olma şansını hızla kaybetmeye başladı. Son yıllarda
Türkiye'de sulak alanların kurutulması, büyük ölçekli baraj projeleri, kumul, tuzlu çayır ve bataklıkların denetimsizlik sonucu tarım alanlarına dönüştürülmesi, türlerin azalması ve yok olmasını hızlandırdı. Su kuşları için durum daha da dramatik boyutta ve bunların türleri çok daha hızlı azalıyor."
Korunan alanlar bitti
Özellikle Orta Anadolu'da büyük kayıp var. Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Ereğli Sazlığı gibi korunan alanların birer birer kaybedildiğini belirten Eken, "Bu değerli doğal alanlarımızla birlikte dikkuyruk, flamingolar azaldı. Barajlar nedeniyle de en çok alaca yalıçapkını, kılkuyruk, bağırtlak, yeşil arı gibi türler de kırmızı hat sınırında bulunan türler listesine girdi" dedi.
'Küresel ısınma değil'
Her dört su kuşu türünden üçünün sayısının son 10 yıl içinde dramatik bir şekilde azaldığını belirten Güven, bu durumun gelişmiş ülkelerde tam tersi olduğuna dikkat çekti:
"Kuş türlerinin azalması küresel ısınma gibi nedenlere bağlanıyor. Oysa, gelişmiş ülkelerdeki su kuşları, aksine durumu en iyi olan kuş türleri arasında yer alıyor. çünkü İspanya gibi kurak ülkelerde bile yürütülen koruma
çalışmalarının etkisi ile kuş türleri sayısının arttığı biliniyor. Ancak Türkiye'de koruma çalışmaları yetersiz kalıyor. Bu konuda derneğimizin de yaptığı etkinliklerin daha geniş platformlara yayılması gerekir."
Kuşların binlerce yıldır göç sırasında aynı rotayı kullandığını belirten Eker'in "Yeterli oranda besin bulamayan kuşlar, yollarına aç ve barınak olmadığı için de yorgun devam etmek zorunda kalıyor. Bunun sonucu türlerin büyük kısmı yolculuğunu tamamlayamıyor. Yetişkin kuş sayısı azalınca bu türlerin üremeleri azalıyor. Dikkuyruklar bu nedenle azaldı. İnsanlar gibi evleri ve yiyeceklerini kaybedince çoğalamıyorlar" diye konuştu.
Ak kuyruklu kartal, mezgeldek, bağırtlak 'gidici'
Kelaynak, ak kuyruklu kartal, bozkır delicesi, bozkır kartalı, şah kartal, küçük orman kartalı, ulu doğan, büyük orman kartalı, telli turna, mezgeldek, su çulluğu, çizgili ishakkuşu, balık baykuşu, kılkuyruk bağırtlak, alaca yalıçapkını ve çöl toygarı. Bu türlerin yanı sıra nesilleri tükenme tehlikesi altında sayılan türlerse büyük ak balıkçıl, çeltikçi, kaşıkçı, flamingo, kaşıkgaga, yaz ördeği, pasbaş patka, kadife ördek, dikkuyruk, kara çaylak, sakallı akbaba, kızıl akbaba, kara akbaba, çayır delicesi, tavşancıl, ada doğanı, bıldırcınkılavuzu, turna, toy, büyük cılıbıt, büyük kızkuşu, kara gagalı sumru, kır baykuşu, küçük ebabil, İzmir yalıçapkını, yeşil arıkuşu ve çöl kuyrukkakanı olarak sayılıyor. Kızıl şahin de kaçak avcılık, kaçakçılık, tarım alanlarında kullanılan ilaçlar gibi etkenlerle nesli risk altında bulunan türlerden. RADİKAL 07.10.2006
