• Sonuç bulunamadı

AN KA RA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "AN KA RA"

Copied!
20
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

AN KA RA

ÜN İV ER Sİ TE Sİ

EL MA DA Ğ MY O

EB H2 12 YÖ NE Tİ Cİ AS İS TA NL IĞ I

ÖĞR. GÖR. NI MET ÖZGÜL ÜNSAL K Ö SE

(2)

İÇERİK

STRES YÖNETİMİ 1. Stres Kavramı 2. Stres Türleri 3. Stres Belirtileri 4. Örgütsel Stres 5. Stres Faktörleri

6. Stresin Yol Açtığı Sorunlar 7. Stresle Başa Çıkma

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 2

(3)

3. STRES BELİRTİLERİ

Fiziksel belirtiler;

baş ve sırt ağrısı, düzensiz uyku, çene kasılması, diş gıcırdatma, kabızlık, döküntü, kas ağrıları, hazımsızlık ve ülser, yüksek tansiyon veya kalp krizi, aşırı terleme, iştahta değişiklik, yorgunluk veya enerji kaybı, kazalarda artış, kalp vurum sayısının hızlanması, kan

basıncında artış, nefes darlığı, çarpıntı, baş ağrısı, terlemeler, mide krampları, seslere ve ışığa karşı aşırı duyarlılık, uykusuzluk ve düzensiz uyku, ellerde titreme, bitkinlik, kas gerginliği, kas ve eklem ağrıları vb.dir.

(4)

3. STRES BELİRTİLERİ

Duygusal belirtiler;

kaygı, endişe, sıkıntı, gerginlik, huzursuzluk, durgunlaşma,

kayıtsızlık, çöküntü, sinirlilik, kaygı, kızgınlık, endişe,

karamsarlık, kızgınlık,

depresyon veya çabuk ağlama, ruhsal durumun hızlı ve sürekli değişmesi, asabilik, gerginlik, özgüven azalması veya

güvensizlik hissi, aşırı hassasiyet veya kolay

kırılabilirlik, öfke patlamaları, saldırganlık veya düşmanlık, duygusal tükenmişlik hissi vb.dir.

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 4

(5)

3. STRES BELİRTİLERİ

Zihinsel belirtiler;

unutkanlık, dikkati toplayamama, kararsızlık, organize olamama, ilgi azalması, azalan yaratıcılık, işlem hatalarında artış, zihinsel durgunluk, olumsuzluklara

yönelme, karar vermede güçlük, unutkanlık, zihin karışıklığı,

hafıza kayıpları, unutkanlık, dikkat veya konsantrasyon

bozukluğu, aşırı derecede hayal kurma, tek bir fikir veya

düşünceyle meşgul olma, mizah anlayışı kaybı, düşük verimlilik, iş kalitesinde düşüş, hatalarda artış muhakeme gücünde zayıflama vb.dir.

(6)

3. STRES BELİRTİLERİ

Sosyal belirtiler;

insanlara karşı güvensizlik, başkalarını sürekli suçlama, randevulara gitmeme veya sık sık iptal etme, insanlarda hata bulmaya çalışmak ve sözle

rencide etmek, haddinden fazla savunmacı bir tutum, insanlarla kolay iletişim kuramamak,

erken kırılmak veya darılmak, sosyal süreçleri iyi

kullanamamak, anomi ve yabancılaşma eğilimlerinin güçlü olması vb.dir.

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 6

(7)

4. ÖRGÜTSEL STRES

Örgütler içinde inançların tutumların, değerlerin,

davranışların ve çeşitli duyguların yaşandığı ve farklı kişilik yapılarının eşgüdüm halinde çalışması gereken sosyal

sistemlerdir.

Örgütlerde ortaya çıkan ve örgütü etkisi altına alan gerilimli

havaya veya iklime ÖRGÜTSEL STRES denmektedir.

(8)

4. ÖRGÜTSEL STRES

Örgütsel stresin çeşitli kaynakları veya nedenleri vardır.

Örgütsel strese neden olan faktörleri Cooper ve Marshal aşa!

ğıdaki gibi sıralamaktadırlar:

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 8

Örgütsel kültür ve iklim Örgütsel kültür ve iklim

İşin niteliği, İşin niteliği,

Rol belirsizliği, Rol belirsizliği,

Bireyler arasında ilişkiler, Bireyler arasında ilişkiler, Kariyer geliştirme faktörleri, Kariyer geliştirme faktörleri, Örgütsel yapı,

Örgütsel yapı,

(9)

5. STRES FAKTÖRLERİ

Bireysel Stres Faktörleri Orta Yaş Bunalımı Aile Sorunları

Ekonomik Sorunlar

Siyasi ve Politik Belirsizlikleri

Sosyo-Kültürel ve Teknolojik Değişmeler Ulaşım Sorunları

Kişilik Özellikleri

(10)

5. STRES FAKTÖRLERİ

Örgütsel Yapı ve Politikalardan Kaynaklanan Stres Faktörleri Değerlendirme ve Kariyer Sorunları

Hiyerarşik ve Merkezi Örgüt Yapıları Liderlik Stili

Örgütsel İletişim Sorunları Yetki ve Sorumluluk Denkliği Karara Katılım Sorunları

Rol Çatışması ve Belirsizliği Adaletsiz ve Düşük Ücret Mobbing

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 10

(11)

5. STRES FAKTÖRLERİ

İşten Kaynaklanan Stres Faktörleri Aşırı İş Yükü ve Zaman Baskısı Tekdüzelik

Elverişsiz Çalışma Ortamı

Fazla Mesai ve Vardiyalı Çalışma Sistemi

İşyeri Düzeni

(12)

6. STRESİN YOL AÇTIĞI SORUNLAR

Bireysel Sorunlar

Her insan stresten şu veya bu şekilde etkilenir ve her insanın stres katsayısı yani stres toleransı farklıdır. Yani her insanın kaldırabileceği stres düzeyi vardır. Bazı insanların strese karşı daha dayanıklı olmaları, kişilik özellikleri kadar, beslenme alışkanlıkları, sosyal destek olanakları, stresle baş etme becerileri daha yüksektir. bu durum stresle başa çıkma veya onu yönetme konusunda kişiye bazı avantajlar sağlar.

Bireysel Sorunlar

Her insan stresten şu veya bu şekilde etkilenir ve her insanın stres katsayısı yani stres toleransı farklıdır. Yani her insanın kaldırabileceği stres düzeyi vardır. Bazı insanların strese karşı daha dayanıklı olmaları, kişilik özellikleri kadar, beslenme alışkanlıkları, sosyal destek olanakları, stresle baş etme becerileri daha yüksektir. bu durum stresle başa çıkma veya onu yönetme konusunda kişiye bazı avantajlar sağlar.

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 12

Psikosomatik Sorunlar

Kalp atışlarının artması, çarpıntı, baş ağrısı, mide ve kaslarda gerginlik, ateş basması, baş dönmesi, nefes darlığı, boğazda yutkunma güçlüğü, titreme, hazımsızlık, yorgunluk, göğüs ağrısı, hiper tansiyon, cinsel iktidarsızlık, şeker hastalığı, egzama, sedef hastalıkları, saç ve kıl dökülmesi kireçlenme, migren ve kronik baş ağrıları…

Psikosomatik Sorunlar

Kalp atışlarının artması, çarpıntı, baş ağrısı, mide ve kaslarda gerginlik, ateş basması, baş dönmesi, nefes darlığı, boğazda yutkunma güçlüğü, titreme, hazımsızlık, yorgunluk, göğüs ağrısı, hiper tansiyon, cinsel iktidarsızlık, şeker hastalığı, egzama, sedef hastalıkları, saç ve kıl dökülmesi kireçlenme, migren ve kronik baş ağrıları…

Zihinsel Sorunlar

Stres ve gerilim fazla enerji tüketmeye neden olur. Bu durum onun kendisini zayıf, güçsüz, her an kötü bir şey olacakmış duygusunu yaşamasına neden olur. Kişi bu durumda hazır ve tetiktedir. Bu teyakkuz hali onun kronik gerilim ve dolayısıyla stres yaşamasına neden olur. Bu durumdaki bir insanın ödeyeceği bedel dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğudur. Aşırı duygusal gerilimin ortaya çıkaracağı diğer bir sorun ise hafıza kayıplarıdır.

Zihinsel Sorunlar

Stres ve gerilim fazla enerji tüketmeye neden olur. Bu durum onun kendisini zayıf, güçsüz, her an kötü bir şey olacakmış duygusunu yaşamasına neden olur. Kişi bu durumda hazır ve tetiktedir. Bu teyakkuz hali onun kronik gerilim ve dolayısıyla stres yaşamasına neden olur. Bu durumdaki bir insanın ödeyeceği bedel dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğudur. Aşırı duygusal gerilimin ortaya çıkaracağı diğer bir sorun ise hafıza kayıplarıdır.

Davranışsal Sorunlar

Her şeyden önce şunu belirtmek gerekir ki aşırı stres bir rahatsızlık halidir ve çeşitli davranışsal sorunlara neden olur. İçe kapanma, sosyal süreçleri kullanamama, anomi, ve yabancılaşma, uykusuzluk veya aşırı uyuma isteği, yeme düzensizliği (aşırı yemek yeme veya iştahsızlık) konuşma güçlükleri, sigara, alkol düşkünlüğü, gevşemede güçlükler olarak sıralanabilir.

Davranışsal Sorunlar

Her şeyden önce şunu belirtmek gerekir ki aşırı stres bir rahatsızlık halidir ve çeşitli davranışsal sorunlara neden olur. İçe kapanma, sosyal süreçleri kullanamama, anomi, ve yabancılaşma, uykusuzluk veya aşırı uyuma isteği, yeme düzensizliği (aşırı yemek yeme veya iştahsızlık) konuşma güçlükleri, sigara, alkol düşkünlüğü, gevşemede güçlükler olarak sıralanabilir.

(13)

6. STRESİN YOL AÇTIĞI SORUNLAR

ÖRGÜTSE LSORUNL

AR ÖRGÜTSE LSORUNL

Verimsizlik

AR

Verimsizlik İşe Geç Gitme veya Devamsızlık

İşe Geç Gitme veya Devamsızlık

İş Gücü Devri İş Gücü

Devri ÇatışmaÇatışma

Yabancılaş ma Yabancılaş

ma

Yorgunluk Tükenmişlikve

Yorgunluk Tükenmişlikve

(14)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 14

Stresle Başaçıkmada Kullanılabilecek Bireysel Yöntemler

(15)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

Stresle Başaçıkmada Kullanılabilecek Bireysel Yöntemler

(16)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 16

Stresle Başaçıkmada Kullanılabilecek Bireysel Yöntemler

(17)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

Stresle Başaçıkmada Kullanılabilecek Bireysel Yöntemler

(18)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 18

Stresle Başaçıkmada Kullanılabilecek Bireysel Yöntemler

(19)

7. STRESLE BAŞA ÇIKMA

ÖRGÜTSEL STRESLE BAŞAÇIKMA YOLLARI

Destekleyici Örgütsel İklim

Çalışma Ortamının İyileştirilmesi

İş Ve Görevlerin

Yeniden Düzenlenmesi

Zenginleştirmİş e

Örgütsel Rollerin Belirlenmesi Çatışmaların Ve

Azaltılması Kariyer

Planlanması İşi Ve İşyerini

Değiştirme Personeli Güçlendirme

Eğitim Ve Geliştirme Programları

Stres Danışmanlığı

Stres Yönetimi

Eğitimi Olumlu Örgüt

İklimi Sosyal Destek

Sistemleri, Koçluk, Zaman

Yönetimi

Etkin İletişim Katılımcı

Yönetim Ücret Yönetimi

(20)

KAYNAKÇA

TENGİLİMOĞLU, D., BAŞPINAR, N. Ö., & TUTAR, H. (2012). Büro Yönetimi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Altıntaş, E. (2004). Stres Yönetimi. İstanbul:Aktüel Yayınevi. Aydın, İ. P. (2002). İş Yaşamında Stres.

Ankara: Pegem A Yayınları.

Balcı, A. (2000). Öğretim Elemanlarının İş Stresi. Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayınları.

Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1999). Stres ve Başaçıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve Davranışı. Psikolojinin Temel Kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Erdoğan, İ. (1996). İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.

Ertekin, Y. (1993). Stres ve Yönetim. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.

Hargreaves, G. (Çev. C. Akkoyunlu). (1994). Stresle Baş Etmek. İstanbul: Doğan Kitap.

Heather, R.S ve diğerleri. “Stress: Causes Conseeguences And Coping Strateies”. Stress Management:

July-August, 1982.

Jere, Y. E. (1989) (Çev. F. Dilber). Gerilim Altındaki Yönetici. İlgi Yayınları: İstanbul .

Kırel, Ç. (1994). Stresin Bireysel Sonuçları, Stres Yönetimi. Eskişehir: A.Ü. Açıköğretim Fakültesi Yayınları.

Şahin, N. H. (1995). Stresle Başaçıkma. Olumlu Bir Yaklaşım. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

Silah, M. (2005). Endüstride Çalışma Psikolojisi. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Tutar, H. (2004). İş Yerinde Psikolojik Şiddet. Ankara: Platin Yayıncılık.

Tutar, H. (2010). Kriz ve Stres Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Klarreich, S. (1999). Stressiz Çalışma Ortamı. Ankara: Öteki Yayınevi.

Ö Ğ R . G Ö R . N I M E T Ö Z G Ü L Ü N S A L K Ö S E 20

Referanslar

Benzer Belgeler

Haliyle sa¤ gözden al›nan çocuk bilgisi sol yar›m küreye gi- derek, hastan›n sözel olarak verdi¤i yan›t› etkiliyor.. S›ra- lad›klar›m›z›n tümünü göz önünde

-Stres yaratan olay ya da durumu gerçekçi bir şekilde değerlendirmek,. -Kendini gerçekçi bir şekilde

• Öz-saygının geliştirilmesi. Stresle başa çıkmak için başvurulacak yollardan biri, özsaygının geliştirilmesidir. Özsaygının geliştirilmesi, stresle bireysel

Elde edilen bulgulara göre, yetersiz öz yeterlik algısı düzeyi ile kaçma-soyutlanma (duygusal - eylemsel) stresle başa çıkma tarzı düzeyi arasında pozitif

STRES ÇEŞİTLERİ  Fiziksel Stres  Hava Kirliliği,  Gürültü,  Kalabalık,  Radyasyon,  Sıcaklık,Soğukluk  Duygusal Stres.. Yaşamımızı direkt

Yaşamın kendisi anlamlı olmayıp, önemli olan yalnızca elde edilmek istenen sonuç olduğunda, kişi kendini geliştiremeyen, stresini.. yönetemeyen bir

Stres sistemler İçin kendi varlığını tehdit edene verdiği yanıtdır.. Stres canlılar için var oluşun tehdit edilmesine

STRES ÇEŞİTLERİ  Fiziksel Stres  Hava Kirliliği,  Gürültü,  Kalabalık,  Radyasyon,  Sıcaklık,Soğukluk  Duygusal Stres.. Yaşamımızı direkt