• Sonuç bulunamadı

Pakistan Depremi,Hindistan’a Uyar› Dünya’n›n MerkeziDaha H›zl› Jeoloji

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Pakistan Depremi,Hindistan’a Uyar› Dünya’n›n MerkeziDaha H›zl› Jeoloji"

Copied!
1
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

5

Aral›k 2005 B‹L‹MveTEKN‹K

B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹

Pakistan Depremi,

Hindistan’a Uyar›

Pakistan’da geçti¤imiz Ekim ay›nda meydana gelen 7,6 büyüklü¤ündeki deprem, en az 73.000 cana mal oldu. Ancak sismoloji

uzmanlar›, “felaket daha da büyük olabilirdi, ve ileride olacakt›r” diyorlar.

Deprem, Pakistan’dan Hindistan’›n kuzeyi ve Nepal üzerinden do¤u Hindistan’a kadar 2500 k›m uzunlu¤unda bir yay çizen fay bölgesinin en bat› ucundaki 40 km’lik bir parçay› k›rd›. Bu fay zonu, Hindistan alt

k›tas›n›n, 40 milyon y›l önce Asya ile çarp›flmas›ndan beri hâlâ y›lda 2 metre h›zla manto tabakas›n›n içine dald›¤› ve bu sürecin bir parças› olarak Himalaya da¤lar›n›n yükselmesine neden oldu¤u bölge.

Büyük depremler, yeni k›r›lan fay parças›n›n hemen do¤usundaki bir parçay› önce 1885 y›l›nda, daha sonra da 1905’te 19.500 kiflinin yaflam›n› yitirdi¤i bir depremle k›rm›fl. Colorado Üniversitesi’nden sismolog Roger Bilham ve tektonik fizikçisi Peter Molnar ile, Hindistan Astrofizik Enstitüsü’nden yerbilimci Vinod gaur taraf›ndan yap›lan incelemelere göre son 200 y›l içinde fay›n daha uzun parçalar› k›r›lm›fl ve Ekim depreminden 30 kat daha büyük depremler üretmifl. Ancak, tüm bu depremler, Himalaya yay›n›n›n yar›dan biraz daha uzun bir bölümünü k›rm›fl. Bu arada Himalaya eteklerinin hemen alt›ndaki Ganj ovas›nda kentsel nüfus, 1905 depreminden bu yana 10 kat artm›fl. Pakistan depreminin büyüklü¤ündeki bir depremin en az 200.000 kifliyi öldürebilece¤i, Yeni Delhi gibi bir mega metropolü vurmas› halindeyse 2 milyon kiflinin yaflam›n› yitirece¤i hesaplan›yor.

Science, 14 Ekim 2005

Dünya’n›n Merkezi

Daha H›zl›

Üzerinde yaflad›¤›m›z gezegenin merkezinin, kabu¤undan daha h›zl› döndü¤ü kesinleflti. Yeni bulgulara göre merkezin hareketi, bir kat›dan çok ak›flkan›n dönüfl biçimini and›r›yor. Merkezin kabu¤a göre h›z› (y›lda 0.3° ve 0.5° aras›nda) küçük olmakla birlikte, gerçek. Asl›nda Illinois Üniversitesi’nden Xiadong Song ve Columbia

Üniversitesi’nden Paul Richards daha 1996 y›l›nda merkezin ak›flkan benzeri ya da diferansiyel hareketiyle ilgili ilk kan›tlar› ortaya koymufllar, ancak yerbilimcilerin tümünü ikna edememifllerdi. Dünya’n›n demirden oluflan merkezi iki katmandan olufluyor. 2400 kilometre çapl› iç çekirdek kat› demirden yap›l›. S›v› demirden d›fl katman›n çap›ysa 7000 km.

Song ve Richards, son 35 y›l içerisinde meydana gelen büyük depremlerde oluflan ve gezegenimizin iç ve d›fl çekirde¤inden de geçen, dalga formu çiftleri denen benzer 17 sismik dalga setini

incelemifller. Daha aç›k bir ifadeyle, araflt›rmac›lar, ayn› yerde, ama

farkl› zamanlarda meydana gelen deprem dalgalar›n› mercek alt›na

alm›fllar. Görülmüfl ki, iki dalga da e¤er iç

çekirdekten geçmemifllerse ayn› özellikleri tafl›yor.

Ancak e¤er iki deprem dalgas› da iç çekirdek içinden geçmifl ve depremlerin oluflumlar› aras›nda da dört y›ldan daha uzun bir süre geçmiflse, dalga formlar› farkl› oluyor. Bu farklar, Dünya’n›n kat› iç çekirde¤inin diferansiyel dönüflü konusunda yads›namaz kan›tlar sunuyor. Song’a göre s›v› d›fl çekirdekteki dinamonun oluflturdu¤u elektromanyetik bir bükülme, iç çekirde¤e, manto ve kabu¤a göre daha h›zl› bir dönme hareketi veriyor olabilir. S›v› d›fl çekirdek, iç çekirde¤e kayda de¤er bir sürtünme kuvveti uygulamad›¤› gibi, onu mantonun dönüfl hareketinden yal›t›yor. Astronomy, Aral›k 2005 PhysicsWorld, Ekim 2005

Jeoloji

Üst manto Alt manto D›fl çekirdek ‹ç çekirdek haber 11/23/05 9:48 PM Page 5

Referanslar

Benzer Belgeler

olduğunu sezen Tapdık Emre kötü ağızları susturmak için kızını Yunus Emre’ye vermek istedi.. Lütuf reddedilir

Kataraktl› hastalarda hümör aközde IgG de¤erleri bireyler aras›nda farkl›l›k göstermekle birlikte, ortalama IgG de¤erleri ile yafl, cinsiyet ve katarakt olgunlu¤u

Kimlik Kartı veya geçerlilik süresi dolmamış pasaportları ile şahsen başvurarak ücreti karşılığında yeni şifrelerini edinebileceklerdir (Nüfus cüzdanı veya

yük kütüphanesi ve Vittoria bulvariyle Freguglia caddesinin teşkil ettiği köşede bir kahve-lokanta ile 1 inci kat plânı dol- muş oluyor. yüksekliğinde olup yalnız birinci

Bir iş sahibinin arzusu üzerine mimar tarafından hazırlanan proje mevkii tatbike konulmaz ise, o binanın inşası için miktarı tesbit edilen malzemenin ve bütün binanın

Bal i Işın, Affan Galip Kırımlı, Atıf Ceylân Bedi Sargın, Reha Ortaçlı, Muzaffer Seven, Ve- dat Erer, Ekrem Yene!, Cevdet Beşe, Fethi Tulgar, Feyyaz Baysal, Münir Arısan,

Ekstra bir güvenlik katmanı için Akıllı İç Mekan Sirenini Akıllı İç Mekan Kameranıza ekleyin, Siren yalnızca İç Mekan Kamerasıyla çalışır.... Akıllı

Seramik adı Yunanistan‘da şarap ve diğer içkilerin içildiği keramos adı verilen şekillendirilmiş boynuz kapların adıyla anılmıştır.. Periodic table with ceramics