PİYASALAR
1
Yunanistan’ın IMF’ye ödeme yapamayarak temerrüde düşmesi ve yardım programının uzatılması konusunda herhangi olumlu bir gelişme olmaması Euro’ya satış getirdi. EUR/USD paritesi en düşük 1,1032 seviyesini test ettiği günü %0,8 gerileyerek sonlandırdı.
ABD’de ADP istihdam ve ISM imalat endeksinin beklentileri aşması Dolar endeksine yükseliş getirdi. GOÜ para birimlerinin büyük çoğunluğu günü değer kaybıyla tamamlarken, Brezilya Reali ve Kolombiya Pezosu günün en çok kaybeden para birimleri oldu.
Döviz Piyasası
Gün içerisinde yurtdışında Yunanistan, yurtiçinde ise Meclis Başkanlığı seçimlerinin takip edildiği piyasada kur dar bir bantta hareket etti. Meclis Başkanlığı seçiminde partilerin ortak bir aday üzerinde anlaşmaya varmaması koalisyon konusunda endişe yaratırken TL’ye satış getirdi. USD/TL kuru günü %0,4 yükselerek 2,6917 seviyesinden tamamladı.
Emtia Piyasası
OPEC ülkelerinin Brent petrol üretiminin 2012 yılından beri en yüksek seviyeye ulaşması ve ABD petrol stoklarındaki artış küresel arzın arttığını göstererek petrol fiyatlarında gerilemeye sebep oldu. Brent petrolün varil fiyatı günü %2,5 gerileyerek tamamladı.
Altın, iyi gelen ABD verilerinin ardından Dolar’ın güç kazanmasıyla günü %0,3 gerileyerek ons başına USD 1.169 seviyesinden sonlandırdı.
1.383
1.169 115,1
62,0 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130
1.100 1.150 1.200 1.250 1.300 1.350 1.400 1.450 1.500
Oca 14 Mar 14 May 14 Tem 14 Eyl 14 Kas 14 Oca 15 Mar 15 May 15 Tem 15 Altın ($/Ons) Brent Petrol ( $/Varil, sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
2,6917 2,8336
1,1053
1 1,05 1,1 1,15 1,2 1,25 1,3 1,35 1,4 1,45 1,5
2 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3
Oca 14 Mar 14 May 14 Tem 14 Eyl 14 Kas 14 Oca 15 Mar 15 May 15
$/TL Sepet
€/$ (Sağ eks)
Kaynak: Bloomberg
$/TL 2,3350 2,6816 2,6917 0,4% 15,3%
€/TL 2,8266 2,9897 2,9758 -0,5% 5,3%
Sepet* 2,5808 2,8345 2,8336 0,0% 9,8%
€/$ 1,2098 1,1147 1,1053 -0,8% -8,6%
$/Yen 119,78 122,50 123,17 0,5% 2,8%
$ Endeks 90,27 95,49 96,31 0,9% 6,7%
Ka yna k: Reuters , Bl oomberg * (0,5$+0,5€)
31 Ara 14 30 Haz 15 Yıl Sonuna
Göre Değişim 1 Tem 15 Günlük
Değişim
Altın($/Ons) 1.184 1.172 1.169 -0,3% -1,3%
Petrol(Brent) 57,3 63,6 62,0 -2,5% 8,2%
Gümüş($/Ons) 15,7 15,7 15,6 -1,0% -0,8%
Kaynak: Reuters , Bloomberg
31 Ara 14 1 Tem 15 Günlük Değişim
30 Haz 15 Yıl Sonuna
Göre Değişim
2
Borsalar
BİST-100 endeksi TBMM başkanlığı seçiminin son turunda da partilerin ortak bir aday üzerinde uzlaşamamasının koalisyona ilişkin soru işaretlerini ve erken seçim riskini artırmasıyla satışlarla karşılaştı ve günü %0,7 değer kaybederek sonlandırdı.
ABD'de borsalar dünü enerji şirketlerinin öncülüğünde yükselişle kapatırken, yatırımcılar Yunanistan konusundan dolayı temkinli kalmayı tercih etti.
Hacmin daha çok 5 ve 10 yıllık kağıtlarda yoğunlaştığı tahvil piyasasında 2 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi günü 4 baz puan gerileyerek %9,72 seviyesinden sonlandırdı.
TCMB’nin yaptığı toplam fonlama miktarı 70,8 milyar TL düzeyine gerilerken; bu rakamın 52 milyar TL’lik kısmı %7,50’den haftalık repo fonlamasından, 4,2 milyar TL’lik kısmı %10,25’ten piyasa yapıcılığı imkanından, 14,6 milyar TL’lik kısmı %10,75’ten BİST repo, BAPP ve kotasyondan oluştu. Ortalama fonlama maliyeti %8,33 düzeyine geriledi.
Türkiye'nin 5 yıl vadeli CDS-kredi temerrüt faizi (Türkiye’nin borçlarını iflasa karşı sigortalamanın maliyeti) 219 seviyesine; 2030 vadeli USD cinsi gösterge Eurobond faizi ise %5,20 seviyesine geriledi.
%8,33
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Oca 13 Şub 13 Mar 13 Nis 13 May 13 Haz 13 Tem 13 Ağu 13 Eyl 13 Eki 13 Kas 13 Ara 13 Oca 14 Şub 14 Mar 14 Nis 14 May 14 Haz 14 Tem 14 Ağu 14 Eyl 14 Eki 14 Kas 14 Ara 14 Oca 15 Şub 15 Mar 15 Nis 15 May 15 Haz 15 TCMB Ağırlıklı Fonlama Faizi ve Faiz Koridoru
Ağırlıklı Fonlama Faizi Gecelik Borç Alma-Verme Faizi 0,2 542
%9,72
0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
6,5 7,5 8,5 9,5 10,5 11,5
Oca.14 Şub.14 Mar.14 Nis.14 May.14 Haz.14 Tem.14 Ağu.14 Eyl.14 Eki.14 Kas.14 Ara.14 Oca.15 Şub.15 Mar.15 Nis.15 May.15 Haz.15
Kaynak: BIST,*bileşik faiz (Ağırlıklı Ort)
Göst. Faizi (Sol Eks,*)
Milyon TL
Gösterge Tahvil* 7,97 9,76 9,72 -0,04 1,75
USD Libor( 3 aylık) 0,26 0,28 0,28 0,00 0,02
EUR Libor( 3 aylık) 0,06 -0,01 -0,01 0,00 -0,07
O/N İMKB Repo 10,85 10,53 10,43 -0,11 -0,42
Eurobond 2030* 4,73 5,21 5,20 -0,01 0,47
Ka yna k: Reuters , BIST, Bl oomberg * bi l eşi k fa i z
1 Tem 15 Yıl Sonuna
Göre Değişim
31 Ara 14 30 Haz 15 Günlük
Değişim
BIST-100 85.721 82.250 81.682 -0,7% -4,7%
BIST-30 106.150 100.434 99.446 -1,0% -6,3%
Sanayi 78.725 82.237 82.182 -0,1% 4,4%
Hizmetler 62.195 58.510 58.410 -0,2% -6,1%
Mali 115.225 107.918 106.653 -1,2% -7,4%
Bankalar Endeksi 159.267 139.939 139.939 0,0% -12,1%
Dow Jones 17.823 17.620 17.758 0,8% -0,4%
S&P 500 2.059 2.063 2.077 0,7% 0,9%
DAX 9.806 10.945 11.181 2,2% 14,0%
Nikkei 225 17.451 20.236 20.329 0,5% 16,5%
Bovespa 50.007 53.081 52.758 -0,6% 5,5%
Günlük Değişim
31 Ara 14 30 Haz 15 1 Tem 15 Yıl Sonuna Göre Değişim
81.682
60.000 65.000 70.000 75.000 80.000 85.000 90.000 95.000
0 100 200 300 400 500 600 700
Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca.15 Mar.15 May.15 İşlem Hacmi (milyon TL)
BIST 100 Endeks (sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg
3
PİYASALARDAKİ GELİŞMELER
Haziran ayında imalat PMI 49’a gerileyerek sektörde daralmaya işaret etti.
İTO’nun istatistiklerine göre İstanbul'da Haziran ayında perakende fiyatlar %0,25, gıda harcamaları grubu ise %1,68 geriledi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre İhracat parite etkisi ve jeopolitik gelişmelerle Haziran'da %6,4 azalışla USD 11,7 milyar, yılın ilk altı ayında %8,1 azalışla USD 73,26 milyar oldu.
Dünya Bankası Türkiye’nin 2015 yılı büyüme tahminini %3'te tutarken, siyasi belirsizliklerin seçim sonrasında da devam ettiğini ve bunun tahminlerde aşağı yönlü riskler yarattığını belirterek, 2016 ve 2017 büyüme tahminini %3,5'e çekti.
Almanya'da imalat PMI Haziran'da 51,9 ile beklentiler doğrultusunda gerçekleşti.
Euro Bölgesi imalat PMI Haziran'da nihai 52,5 değerini alarak sektörde büyümenin devam ettiğini gösterdi ve beklentilere paralel gerçekleşti.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, kurtarma programları çerçevesinde Yunanistan'da yapılan emeklilik ve vergi reformlarını savundu.
Yunanistan'da referandum öncesi yapılan son anket kreditörlerin sunduğu önlemlere "Evet" diyenlerin %47, "Hayır" diyenlerin ise %43 oranında olduğunu ortaya koydu.
ABD'de açıklanan ADP Ulusal İstihdam Raporu'na göre, özel sektörde istihdam artışı Haziran'da 237.000 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
ABD'de Markit tarafından hazırlanan imalat sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Haziran ayında nihai 53,6'ya gerileyerek önceki aya göre düşüş kaydetti.
ABD'de ISM imalat endeksi Haziran'da yeni siparişler ve istihdam artışına paralel olarak 53,5'e yükselerek beklentilerin üzerinde açıklandı.
Haziran ayında imalat PMI 49’a gerileyerek sektörde daralmaya işaret etti. İmalat sektöründe üretim ve yeni siparişler gerilerken, ihracat siparişleri TL'deki değer kaybına rağmen düşüşü sürdürdü. İmalat PMI yılın ilk altı ayının beşini daralmaya işaret eden 50 düzeyinin altında geçirdi.
İmalat PMI'ı oluşturan beş temel göstergeden sadece istihdam endekse pozitif katkıda bulunurken, üretim, yeni siparişler, girdi stokları ve tedarikçilerin teslim süreleri daralmaya işaret etti.
Yeni siparişlerdeki daralma altıncı ayına girerken, daralma Mayıs ayına kıyasla hızlandı. Mayıs'ta 49,2 değerini alan yeni siparişler alt endeksi 48,2'ye geriledi. Ankete katılan şirketler siparişlerdeki gerilemenin seçim sonrası belirsizlikteki artıştan kaynaklandığını belirttiler.
Şirketlerin yeni ihracat siparişleri ise daha keskin bir düşüş kaydederek Mayıs'taki 49,2 düzeyinden 47,7'ye indi. Şirketler ihracat siparişlerindeki gerilemenin gerekçeleri olarak zayıf piyasa koşullarını, Çinli üreticilerle rekabeti ve bölgesel istikrarsızlığı gösterdi.
Yeni siparişlere paralel üretimdeki daralma da altıncı ayına girdi. Mayıs'taki 49,8 seviyesinden 47,5'e inen üretim alt endeksi bu yılın ilk altı ayının ortalamasına yakın bir değer aldı.
Pazardaki zayıf koşullar satın alma faaliyetlerinde de düşüşe yol açtı. Girdi stokları önceki aya kıyasla yatay seyrederken, mamul mal stokları artış kaydetti.
Girdi fiyatları Haziran'da uzun vadeli ortalamaların üzerinde artış kaydederken, şirketler girdi maliyeti baskılarının gerekçesi olarak TL'nin Dolar karşısındaki değer kaybını göstermeye devam etti. Fabrika çıkış fiyatlarındaki artış ise 14 ayın ikinci yüksek düzeyinde gerçekleşti. Sektörün istihdamı ise Haziran'da zayıf da olsa artış gösterdi. İstihdam Mart ayı hariç son altı yıldır aralıksız artış kaydediyor.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre İhracat parite etkisi ve jeopolitik gelişmelerle Haziran'da %6,4 azalışla USD 11,7 milyar, yılın ilk altı ayında %8,1 azalışla USD 73,26 milyar oldu. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, "Haziran ayında Euro/Dolar paritesinin geçen yılın aynı ayına oranla %18 gerilemesinin aylık bazda ihracata USD 1,2 milyar negatif etkisi oldu. İlk 6 aylık toplam parite etkisi ise toplamda USD 6,8 milyara ulaştı" dedi.
Büyükekşi Haziran'da Dolar bazında ihracatın %6,4 gerilemesine karşın miktar bazında %5,4 artış yaşandığına dikkat çekerek,
"Haziran ayında AB'ye ihracat Dolar bazında %5,5 gerilerken, kilogram bazında %8,4 artış yakalandı. Euro bazında AB'ye ihracat ise Haziran ayında %14,7 artış gösterdi" dedi.
İhracatın yılın ikinci yarısında daha iyi performans göstermesini beklediğini belirten Büyükekşi, Yunanistan'ın, Euro’dan ayrılma ihtimalinin ihracat açısından önemli bir risk taşımadığını belirterek "Yunanistan krizinin, dış ticaretimiz üzerindeki etkisinin sınırlı olmasını bekliyoruz. Ancak Yunanistan krizi yüksek borçluluk oranlarına sahip İtalya, Portekiz, İspanya gibi ülkelere de sıçrarsa, o zaman AB için büyük sıkıntılar yaşanabilir" dedi.
Dünya Bankası Türkiye’nin 2015 yılı büyüme tahminini %3'te tutarken, siyasi belirsizliklerin seçim sonrasında da devam ettiğini ve bunun tahminlerde aşağı yönlü riskler yarattığını belirterek, 2016 ve 2017 büyüme tahminini %3,5'e çekti. Dünya Bankası'nın Temmuz ayı ekonomi notunda önümüzdeki dönemde, AB'de yeni yeni başlayan toparlanmanın ve reel döviz kuru değer kaybının yılın geri kalanında sanayi faaliyetlerini ve ihracatı desteklemesinin beklendiği belirtilerek, "Cari açığın milli gelire oranının %4,6'ya ve enflasyonun %7'ye gerileyerek ekonominin 2015 yılında %3 büyüyeceği tahminimizi koruyoruz. Ancak, küresel finansal ortamın giderek sıkılaştığı ve siyasi belirsizliğin hakim olduğu bir dönemde, 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin büyüme tahminimizi (sırasıyla %3,9 ve %3,7'den) %3,5'e düşürüyoruz" denildi.
Döviz kurundaki değer kaybının Ocak ayından itibaren yeniden yükselişe geçen petrol fiyatlarının etkisini artırdığı ve Mayıs ayında gıda fiyatlarında yaşanan düşüşün getirdiği rahatlamanın etkisini bastırdığı belirtilen notta, "Gıda fiyatları, 2014 ilkbahar aylarında yaşanan kötü hava koşullarının zayıf hasada yol açmasından dolayı yüksek seyretmişti. 2015 yılı hasat dönemi başladığı için bu etki yavaş yavaş kaybolmaktadır" denildi ve şöyle devam edildi: "Önümüzdeki dönemde, elverişli hava koşulları ve daha iyi bir hasat gıda enflasyonunun düşürülmesine yardımcı olacaktır. Döviz kuru üzerindeki baskıların kontrol altında tutulacağı varsayıldığında, 12 aylık enflasyonun Aralık 2015 ayı sonu itibarıyla %7'ye gerilemesi muhtemeldir."
TCMB fonlamasının ortalama maliyeti artarken, bankalararası borç verme oranının ise politika koridorunun üst sınırında kaldığı hatırlatılan notta, "Beklenmekte olan Fed faiz oranları artışı, taşıma ticareti (carry trade) getirilerini düşürecek ve muhtemelen yükselen piyasaların para birimlerini baskı altına alacak. Bu nedenle, TCMB'nin finansal istikrarı sağlarken destekleyici politikalar için hareket alanı sınırlanacaktır" denildi.
Notta büyüme üzerindeki risklerin şu anda dengede olduğu belirtilerek, "Olumsuz taraftan bakıldığında, istikrarlı bir hükümet kurma girişimlerinin sonuçsuz kalmasından dolayı uzayan bir siyasi belirsizlik dönemi, yatırımcı hassasiyetini ve tüketici güvenini olumsuz yönde etkileyebilir ve bu durum da finansal piyasalardaki dalgalanmaları artırabilir. Yukarı yönlü temel risk, istikrarlı bir hükümetin hızlı bir şekilde kurulmasının sonucu olarak özel talepteki toparlanmadır" denildi.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, kurtarma programları çerçevesinde Yunanistan'da yapılan emeklilik ve vergi reformlarını savundu. Draghi yaptığı açıklamada, "Emeklilik sistemine yönelik tedbirler ilerici olmak için dizayn edildi ve 1000 Euro’nun üzerinde emekli maaşlarına büyük ölçüde uygulandı" diye konuştu. Vergi reformu üzerinde varılan anlaşmayı da anlatan Draghi, vergi sisteminde reformun amacının vatandaşların adil şekilde vergi ödemelerini sağlamak olduğunu belirtti.
5
Yurtiçinde takip edilecek veri bulunmazken, ABD tarım dışı istihdam, işsizlik oran, saatlik kazançlar, Euro Bölgesi’nde ÜFE verileri takip edilecek.
Bugün küresel piyasaların gözü ABD tarım dışı istihdam verisinde olacak. Cuma günleri açıklanan veri 3 Temmuz’da ABD piyasalarının tatil olması sebebiyle bugün açıklanacak. FED’in faiz artırımı için enflasyon ile birlikte yakından izlediği iki veriden biri olan tarım dışı istihdam artışının Haziran ayında 233 bin olması bekleniyor. Sert kış koşulları sebebiyle ekonominin daraldığı ilk çeyreğin ardından ikinci çeyrekle birlikte aktivitenin toparlandığını görüyoruz. Özellikle son dönemde gelen konut satışları, üretim verileri ve işsizlik maaş başvuruları gibi veriler toparlanmaya işaret ediyor. Bu ayki istihdam verisinin de bu güçlü görünümü ortaya koymasını bekliyoruz. İstihdam artışıyla birlikte açıklanan bir diğer veri de işsizlik oranı. İstihdamdaki artışın aksine geçen ay işsizlik oranı artarak %5,50’e yükselmişti. Bunun en önemli sebebi kriz sebebiyle uzun süredir işsiz olan ve artık iş aramayı bırakmış kişilerin ekonomideki toparlanmayla birlikte iş bulma ümidinin artması ve tekrar iş gücüne dahil olması. Bu açıdan baktığımızda işsizlik oranındaki bu artış olumlu olarak görülebilir.
VERİ GÜNDEMİ
UYARI: Bu bülten T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz.
