16.11.2017 Aktif Taşıma Nedir? Aktif Taşımanın Özellikler ve Çeşitleri | Yeni Biyoloji
Küçük yapılı moleküller n az yoğunluktak ortamdan çok yoğun ortama enerj yan ATP (Adenoz n Tr Fosfat) harcayarak geç ş ne akt f taşıma den lmekted r.
Akt f taşıma olayında, hücre zarı üzer nde por adı ver len del kler bulunmaktadır ve bu del klerden geçeb lecek büyüklüktek
moleküller taşıyıcı prote n ve taşıyıcı enz mler n yardımıyla gerçekleşmekted r. Akt f taşıma hem hücre dışına hemde hücre ç ne doğru gerçekleşeb lmekted r.
Akt f Taşıma Ned r? Akt f Taşımanın Özell kler ve Çeş tler
Akt f taşıma olayında sıcaklık öneml b r faktördür. sıcaklığın artması le b rl kte taşıma hızı da artar. Ancak sıcaklık artışının devam etmes durumunda se akt f taşıma hızı azalır. Pek neden böyle olmaktadır? Çünkü yukarıda fade ett ğ m z g b akt f taşıma taşıyıcı prote n ve enz mler n yardımını almaktadır. Bu nedenle sıcaklığın artarak yüksek sev yelere gelmes prote n ve enz mler denatüre etmekted r.
Akt f Taşıma 2 çeş tt r;
Büyük moleküller n hücre ç ne alınmasını sağlayan Endos toz
Hücre çer s ndek büyük moleküller n atılmasını sağlayan Ekzos toz
16.11.2017 Aktif Taşıma Nedir? Aktif Taşımanın Özellikler ve Çeşitleri | Yeni Biyoloji
ÖNEMLİ NOT: Yukarıda fade ett ğ m z endos toz ve ekzos toz taşıma olayı bazı b yoloj kaynaklarında farklı b r taşıma olarak ele alınır. Ama genelde b rçok b yoloj kaynağında akt f taşımanın çeş tler olarak geçmekted r. teor k olarak doğru b r b lg d r. Bu nedenle b zde s zlere akt f taşımanın çeş tler böyle fade etme gereks n m h ssett k.
Akt f Taşımanın Özell kler
Akt f taşıma olayında enerj harcanmaktadır. Yan ATP harcanmaktadır.
Madde geç ş az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğrudur.
Madde der ş m aynı olan ortamlarda küçük moleküller akt f taşıma le taşınır.
Akt f taşıma olayı yalnızca canlı hücrelerde meydana gelmekted r.
Akt f taşımada enz mler ve prote nler rol almaktadır.
Akt f taşıma olayında yoğunluk farkı olmak zorunda değ ld r. Yoğunluk farkının şart olduğu taşıma yöntem pas f taşımadır.
Akt f taşıma olayında k ortam arasındak yoğunluk farkı korunab lmekted r. Ancak bu durum her akt f taşıma ç n geçerl değ ld r.
Akt f taşımada ve kolaylaştırılmış d füzyonda b r taşıyıcı kullanılması, küçük moleküller n taşınması, enz mler n görev alması, canlı hücrelerde gerçekleşmes ortaktır.
Akt f taşıma örnekler
İnce bağırsaklarda yer alan gl kozun kana karışması akt f taşıma ç n güzel b r örnekt r. Ayrıca böbreklerde gerçekleşen ger em l m olayıda akt f taşımaya güzel örnekt r.
Akt f Taşıma Çeş tler
16.11.2017 Aktif Taşıma Nedir? Aktif Taşımanın Özellikler ve Çeşitleri | Yeni Biyoloji
Hücre zarında por olarak adlandırılan del kler bulunmakta ve bu del klerden geçemeyecek büyüklüktek maddeler n hücre ç ne alımasına endos toz den lmekted r. Endos toz fagos toz ve p nos toz olmak üzere 2 çeş t bulunmaktadır.
a. Fagos toz: Katı bes n maddeler n n, vez kül oluşturacak b ç mde, hücre s toplazmalasına alması olayına fagos toz den lmekted r.
b. P nos toz: Hücre zarında por olarak adlandırılan hücre boşluklarından geçemeyen sıvı maddeler n p nos t k cep oluşturarak hücre ç ne alınmasına p nos toz den lmekted r.
Endos toz, fagos toz ve p nos toz hakkında detaylı b lg almal ç n tıklayınız.
Ekzos toz
Hücre çer s nde büyük moleküllü s nd r lmeyen atıkların hücre zarıyla dışarı atılmasına sağlayan taşıma şekl ne ekzos toz den lmekted r.
Ekzos toz özell kler hakkında detaylı b lg s tem z çer s nde yer almaktadır.
