Gövden n yan tomurcuğundan gel şen yapılardır. B r d kot l ( k çenekl ) b tk yaprağı, yaprak ayası ve yaprak sapından oluşur.
Yaprak sapının gövdeye bağlandığı yere yaprak kını adı ver l r.
Yaprak (Yaprağın Kısımları, Yapısı, Çeş tler , Görevler ve
Özell kler )
20.12.2017 Yaprak (Yaprağın Kısımları, Yapısı, Çeşitleri, Görevleri ve Özellikleri) | Yeni Biyoloji
Yaprak ayası daha fazla güneş ışığının tutulmasını sağlayan gen ş b r yüzeye sah pt r. İlet m demetler yaprak çer s nde dallanarak yaprak damarlarını meydana get r r.
Yaprakların damarlanma şekl nde, tek çenekl ve ç çenekl b tk lerde farklılıklar vardır. Buğday ve mısır g b tek çenekl b tk lerde paralel damarlanma vardır.Bu damarlanmada, ana damar veya damarlar bel rg n olarak kalındır. Yan damarlar ana damarlara paralel olarak uzanır.
Fasulye, asma, çınar ve gül g b ç çenekl b tk lerde ağsı damarlanma gözlen r. Ağsı damarlanma da ana damar bel rg n olarak d ğer damarlardan kalındır.
20.12.2017 Yaprak (Yaprağın Kısımları, Yapısı, Çeşitleri, Görevleri ve Özellikleri) | Yeni Biyoloji
Ana damarın nce kollara, bu kolların ağ şekl nde daha nce kollara ayrılmasıyla yaprak yüzey nde ağsı b r görünüm meydana gel r.
B r yaprak, b r tek yaprak ayasından oluşuyorsa bas t yaprak adını alır.Yaprak ayası k veya daha fazla yaprakçıktan oluşuyorsa, b leş k yaprak adını alır.
B r yaprağın kes t m kroskopla ncelen rse, yaprağın alt ve üst yüzeyler n n tek sıralı ep derm s hücreler yle örtülü olduğu görülür.
Bu hücreler, kloroplastları bulunmadığı ç n renks zd r.
Hücreler arasında boşluk bulunmaz ve ep derm s dokusunun yüzey , hücreler n n salgıladıkları mumsu küt kula tabakasıyla örtülüdür.
Fotosentez ç n gerekl olan karbon d oks t ve solunum ç n gerekl olan oks jen, ep derm s hücreler arasında bulunan stomalarla alınır. Stomalar ayrıca terleme le su atılmasını da sağlar. Yapraktak k ep derm s arasında bulunan çok hücrel kısma mezof l tabakası den r.
Mezof l tabakası ç nde, yaprak damarları ve parank ma dokusu yer alır. Özümleme parank ması hücreler nden meydana gelen bu bölge, yaprağın fotosentez yapan kısmıdır.
Mezof l tabakasında; pal zat ve sünger parank ması olmak üzere k farklı özümleme parank ması vardır.
Pal zat parank ması: Üst ep derm s tabakasının altında ve ep derm se d k olarak yerleşm ş, uzun, s l nd r şekl ndek hücrelerden oluşan tabakadır. Çok sayıda kloroplasta sah p olan pal zat parank ması hücreler nde bol m ktarda fotosentez yapılır.
Sünger parank ması: Bu dokudak hücreler dü- zens z b r şekle sah pt r ve aralarında gen ş boşluklar bulunur. Bu boşluklarda karbon d oks t, oks jen ve su buharı vardır.
Yaprakta bulunan damarlar, let m demetler n n devamıdır. Damarların üst kısmında ks lem, alt kısmında se floem yer alır.
Örnek ..
20.12.2017 Yaprak (Yaprağın Kısımları, Yapısı, Çeşitleri, Görevleri ve Özellikleri) | Yeni Biyoloji
I. Pal zat parank ması II. Sünger parank ması
III. Stoma bulunan ep derm s
şekl ndek yapıların fotosentez hızları, çoktan aza doğru nasıl sıralanab l r?
A) I – II – III B) III – II – I C) I – III – II D) II – I – III E) II – III – I Çözüm ..
B r b tk n n yaprağında en çok bulunan ve bol kloroplastlı olan hücreler pal zat parank masındadır. Bu nedenle, en hızlı fotosentez bu hücrelerde yapılır. Pal zat parank masının alt kısmında bulunan sünger parank ması hücreler , daha az sayıda kloroplast
çerd kler nden, fotosentez m ktarı b raz daha düşüktür. Ep derm s hücreler n n farklılaşmasıyla oluşan stoma hücreler hem sayıca az, hem de daha az kloroplast taşıdıklarından en yavaş fotosentez hızına sah pt rler.
Cevap A Örnek
Bazı b tk lerde,
l. Stoma bulunmayan yeş l nce gövde ll. Kazık kök
lll. Sadece üst yüzey nde stoma bulunan yapraklar lV. Su depolanmış kalın gövde
V. Gen ş, parçalı yapraklar
Vl. Kalın mantar tabakasıyla korunan gövde g b özell kler bulunur.
Bu özell klerden, aşağıdak ler n hang s nde ver lenler n k s de, karşısında bel rt len ortama en uygundur?
Çözüm ..
Kurak ortam b tk ler nde;
20.12.2017 Yaprak (Yaprağın Kısımları, Yapısı, Çeşitleri, Görevleri ve Özellikleri) | Yeni Biyoloji
Kazık kök
Su depolayan gövde
Kalın mantar tabakalı gövde
Stomaların yaprak der nl ğ ne gömülmes ve stomaların yaprağın alt yüzey nde yoğunlaşması Yaprakların nce olması g b adaptasyonlar vardır.
Neml ya da su ortamındak b tk lerde se;
nce gövde
Parçalı ve gen ş yaprak Saçak ve yüzeyde kök
Stomaların yaprak üst yüzey nde yoğunlaşması g b adaptasyonlar bulunur.
Buna göre I. ve III. özell kler su b tk ler ne özgüdür. D ğerler uygunluk göstermez.
Cevap E
