BÖLÜM 8
ZAMAN RÖLELER (ZAMANLAYICILAR) :
PLC içersinde bulunan zaman röleleri genellikle klasik kumanda sistemlerindeki zaman röleleri gibi görev yaparlar. PLC’ de ancak klasik zaman rölelerinin dnda farkl bir zamanlayc daha vardr. Bu zaman rölesi kalc tip (toplamal tip)zaman rölesidir.
Zaman rölesi tipi ve adres numaras ne olursa olsun PT (Preset Time) deerine en fazla 32767 deeri girilebilir. Çünkü zaman rölesi deerleri Word alan içersindedir.
15 bitin toplam 32767 olup 16. bit, word deerinin art veya eksi olmasn belirler. Say
sistemleri bölümünde inceleyiniz.
8. 1 – Çekmede gecikmeli zaman röleleri – Düz zaman röleleri (TON):
Giriine enerji geldikten bir süre sonra çkn aktif yapan yani kontaklarn konum deitiren, giriindeki enerji kesildiinde ise kontaklar hemen konum deitiren zaman röleleridir. Klasik kumandada kullanlan düz zaman röleleri gibi görev yapar.
S7 200 CPU 212’ de T32……..T63 adreslerine sahip 32 zaman rölesi içerir.
S7 200 CPU 215……..CPU 226’ da ise T32…….T255 adreslerine sahip zaman rölelerini içerir.
Eer TXXX> ayar deeri = (PT) ise, çk biti set (1) olur. Yani zaman rölesi kontaklar
konum deitirmi olur. Sayma ilemi 32767 deerine ulatnda durur.
TON zaman rölelerinde IN giriine gelen sinyal “0” olursa, sayma deeri sfrlanr ve zaman rölesi çk “1” ise çk da sfrlanr.
S7 200 CPU 212 S7 200 CPU 215……226
TON
Zaman
Taban TXX Zaman
Taban TXXX
1 ms T32 1 ms T32 – T96
10 ms T33….T36 10 ms T33….T36, T97…..T100
100 ms T37….T63 100 ms T37….T63, T101…T255
IN TON
PT = 1……32767 PT
PT = MW, VW, SMW, IW, QW, AIW, SM, SW, LW, T, AC Sabit saylar.
Operantlar :
IN = I, Q, M, SM, T, V, S, L TXXX
TON
105 Timer On
Preset Time
TON ( düz) zaman rölesinin çalma diyagram ( örnek T37 için):
Zaman rölesinin zaman belirlenirken bir önceki sayfada tabloda bulunan deerler göz önünde bulundurulmaldr. Yukardaki örnekte T37 adresine sahip zaman rölesi seçilmi olup PT deeri 5 verilmitir. Buna göre 5x100 = 500 ms = 0.5 sn sonra T37 zaman rölesi kontan kapatarak Q0.0 çk rölesini enerjilendirir.
Örnein PT deeri 150 verilmi olsayd : 150x100 = 15000ms = 15 sn. sonra T37 zaman rölesi çkn “1” yapacakt.
Örnein PT deeri 150 verilmi ancak T37 yerine T34 zaman rölesi kullanlm olsun:
Bu kez T34, 150x10 = 1500 ms = 1.5 sn sonra çkn “1” yapacakt.
PT deerinin maksimum 15 bit karl olan 32767 verilebileceini unutmaynz.
100 ms tabanl zaman röleleri için maksimum zaman aral : 100 x 32767 = 3276700 ms = 3276.7 sn = 54.6 dk.’ dr.
10ms tabanl zaman röleleri için maksimum zaman aral : 10 x 32767 = 327670 ms = 327.67 sn = 5.46 dk.’ dr.
Buna göre örnein 6 dakikalk bir zaman gecikmeli çözüm için 10ms zaman tabanl zaman röleleri kullanlamaz.
IN TON
5 PT
Network 2 T37, 0.5 saniye sonra kontan kapatarak Q0.0 çk rölesini enerjilendirir.
Q0.0 T37
1 2 3
0 4 5 6 I0.0
T37
0 1 T37çk (bit’ i)
0.5 sn (500 ms) 100ms
ekil 8.1 : Çekmede gecikmeli – düz zaman rölesi (TON) çalma diyagram
PT= 5 ise
I0.0 T37
Network 1 I0.0 sensörü aktif olduu sürece zaman rölesi zaman sayma ilemini gerçekletirir.
106
1 2
3 4
5 6
1 2
3 Max = 32767
Max = 32767
5x100 = 500 msn = 0.5 sn.
TON zaman rölesinin çalma özellikleri :
TON zaman rölesi, IN giriinde “1” sinyali olduu sürece sayma ilemini gerçekletirebilir. IN giriindeki “1” sinyali kesildiinde sayma deeri ve zaman rölesi çk
sfrlanr. IN girii "1" olduu sürece PT deerine ulatnda çkn "1" yapar ve kontaklar
konum deitirir. IN girii "0" yapldnda çkn sfrlar ve kontaklar normal konumuna döner. TON zaman rölesi, girii "1" olduu sürece 32767 ' ye kadar sayma yapar ve çk
"1" olarak kalr. Bu deerden sonra sayma ilemi durur ve IN girii "0" olana kadar çk "1"
olarak kalr. TON zaman rölelerinde, PT deerine ulamadan IN girii "0" yaplrsa sayma deeri de sfrlanr.
8. 2 – Çekmede gecikmeli kalc tip (toplamal tip) zaman röleleri (TONR) :
Bu tip zaman rölesinin daha önce açklanan TON zaman rölesinden pek fark yoktur.
Zaman rölesinin sayma ilemi srasnda çekmede gecikmeli zaman rölesinin (TON) IN giriinin “0” yaplmas durumunda zaman deeri sfrlanr ve eer çk da “1” ise çk da sfrlanr.
TONR zaman rölesinin çalma özellikleri :
TONR zaman rölesinde ise IN giriine “1” sinyali geldiinde zaman rölesi, zaman sayma ilemini balatr. TONR, IN giriindeki sinyal kesildiinde (“0” olduunda) zaman sayma deerini saklar ve IN girii yeniden “1” yaplrsa zaman sayma ilemine saklad
deerden itibaren devam eder.
Bu durumu bir örnekle açklayalm. TONR zaman rölesine 20 sn’ lik bir deer girilmi
olsun IN girii “1” yapldnda zaman deeri saymaya balar. 12 saniye sonra IN girii”0”
yaplsn. Bir süre sonra IN giri deeri yeniden “1” yapldnda TONR zaman rölesi zaman sayma ilemine 12. saniyeden devam eder. PT deerine ulatnda kontaklar konum deitirir.
Dier çalma özellikleri TON zaman rölesi ile ayndr.
S7 200 CPU 212’ de T0 …….. T31 adreslerine sahip 32 adet zaman rölesi bulunmak- tadr.
S7 200 CPU 215……226’ da T0 …….. T31 ve T69……T95 adreslerine sahip 63 adet zaman rölesi bulunmaktadr.
Eer TXXX> ayar deeri (PT) ise, çk biti set (1) olur. Yani zaman rölesi kontaklar
konum deitirmi olur.
S7 200 CPU 212 S7 200 CPU 215……226
TONR
Zaman
Taban TXX
Zaman
Taban TXXX
1 ms T0 1 ms T0 – T64
10 ms T1….T4 10 ms T1….T4, T65…..T68
100 ms T5….T31 100 ms T5….T31, T69….T95
IN TONR
PT = 1……32767 PT
PT = MW, VW, SMW, IW, QW, AIW, SM, SW, LW, T, AC Sabit saylar.
Operantlar :
IN = I, Q, M, SM, T, V, S, L TXXX
TONR
107
Timer ON Retentive
TONR ( düz) kalc tip zaman rölesinin çalma diyagram (örnek T3 için):
Aadaki örnekte 8.2' de T3 adresine sahip zaman rölesi seçilmi olup PT deeri 6 verilmitir. I0.0 sensörü, 30 ms sonra açldndan (0 yapldndan) zaman sayma ilemi durmutur. Bir süre sonra I0.0 sensörü yeniden kapatldnda zaman sayma ilemi 30 ms’
den balayarak devam eder. 60 ms sonunda T3 zaman rölesi çkn “1” yapar. Yani açk kontan kapatr ve kapal kontan açar. Böylece herhangi bir röleyi 60 ms sonra çaltrr veya durdurur.
Örnee göre: 6x10 = 60 ms = 0.06 sn sonra T3 zaman rölesi kontan kapatarak Q0.0 çk rölesini enerjilendirir. Bu süre, I0.0 sensörünün kapal olmas artna baldr.
Örnein PT deeri 1200 verilmi olsayd : 1200x10 = 12000ms = 12 sn. sonra T3 zaman rölesi çkn “1” yapacakt. Bu süre, I0.0 sensörünün kapal olmas artna baldr.
PT deerinin maksimum 15 bit karl olan 32767 verilebileceini unutmaynz.
0.03 sn (30 ms) + 0.03 sn (30ms) 1
2 3
0 4 5 6 I0.0
Max = 32767
T3
0 1 T3 çk (bit’ i)
10ms
ekil 8.2 : Çekmede gecikmeli kalc tip düz zaman rölesi (TONR) çalma diyagram
32767
7 PT= 6 ise
I0.0
108
1 2
3
4 5
6 7
8
IN TONR
600 PT
Network 2 T3, 6 saniye (6000 ms)sonra kontan kapatarak Q0.0 çk rölesini enerjilendirir. ( I0.0 kapal yani 1 olduu sürece) I0.0' n kapal durumu süresi toplam 6 sn. dir.
Q0.0 T3
Network 1 I0.0 sensörü aktif (1) olduunda zaman sayma ilemi balar, I0.0 pasif (0) oldu-
unda sayd zaman saklar (hafzada tutar) bir süre sonra I0.0 yeniden "1" olduunda zaman sayma ilemine kald yerden devam eder.
T3
Timer On Retentive
Network 3 T3 TONR zamanlaycsnn RESET' lenmesi ( zaman rölesi çk ve sayma deeri sfrlanr).
T3 I0.1
R 1
100 ms tabanl zaman röleleri için maksimum zaman aral : 100 x 32767 = 3276700 ms = 3276.7 sn = 54.6 dk.’ dr.
10ms tabanl zaman röleleri için maksimum zaman aral : 10 x 32767 = 327670 ms = 327.67 sn = 5.46 dk.’ dr.
1ms tabanl zaman röleleri için maksimum zaman aral : 1 x 32767 = 32767 ms = 32.767 sn = 0.546 dk.’ dr.
Buna göre örnein 1 dakikalk bir zaman gecikmeli çözüm için 1ms zaman tabanl zaman- layc kullanlamaz.
8.3 - Dümede gecikmeli (ters) zaman röleleri (TOF) :
1. nesil PLC’ lerde bu tip bir zaman rölesi bulunmamaktadr. MicroWIN 16 programnda bu tip bir zaman rölesi komutu yoktur. Ancak MicroWIN 32 programnda ve yeni nesil PLC’ lerde bulunmaktadr. Örnein S7 200 CPU 221 – 222 - 224 – 226 gibi.
TOF zaman röleleri TON zaman röleleri ile ayn adreslere sahiptir.
TOF zaman röleleri, IN giriine “1”sinyali geldiinde çkn ayn anda “1” yapar. Yani kontaklarn hemen konum deitirir. Ancak verilen zaman deeri, IN girii “0” olduktan yani IN giriine bal olan sensör açldktan sonra balar. IN giriine bal sensör açldktan sonra girilen süre deeri sonunda TOF zaman rölesinin kontaklar normal konumuna döner.
Girilen zaman deeri bitmeden IN giriine bal sensör kapatlacak yani “1” yaplacak olursa zaman deeri sfrlanr ve ikinci komut “0” yapldndan yani sensör açldndan itibaren zaman yeniden balar.
TOF zaman röleleri MicroWIN 32 programnda ve yeni nesil PLC’ lerde kullanla- bilir.
TOF ( ters) zaman rölesinin çalma diyagram ( örnek T38 için):
T38 çk (bit’ i) 1
2 3
0 4 I0.0
T38
0 1 0.4 sn (400 ms)
100ms
ekil 8.3 : Dümede gecikmeli – ters zaman rölesi (TOF) çalma diyagram
32767
109
PT= 4 ise
1 2
3 4
1 2
3
1 2
3 4
Max.= 32767 Max=32767
Aada 1.nesil PLC’ ler için oluturulabilecek ters zaman rölesi devresi verilmitir.
Zaman rölelerinin zaman tabanlarna göre maksimum aadaki deerler verilebilir.
Zamanlayc Tipi Zaman taban (ms) Max.zaman deeri Zamanlayc adresi
TON, TOF
1 ms 32767 ms (0.546dk) T32 – T96
10 ms 32767 ms (5.46dk) T33….T36, T97….T100 100ms 32767 ms (54.6dk) T37….T63, T101….T255
TONR
1 ms 32767 ms (0.546dk) T0 – T64
10 ms 32767 ms (5.46dk) T1….T4, T65….T68 100ms 32767 ms (54.6dk) T5….T31, T69….T95
UYARI ! : PLC’ de ayn zaman rölesi adresi (numaras) birden fazla zaman- laycya verilemez. Örnein TON zamanlaycya T40 verilmise TOF zamanlaycya T40 adresi verilemez.
I0.1 Network 1
M0.0
M0.0
Network 2
T37
M0.0 I0.1 T37
TON IN
PT 200 Network 3
Q0.0 M0.0
ekil 8.4 : Dümede gecikmeli – ters zaman rölesi devresinin oluturulmas
(20 sn)
110
STL Network 1 LD I0.1 O M0.0 AN T37
= M0.0 Network 2 LD M0.0 AN I0.1 TON T37, +200 Network 3 LD M0.0
= Q0.0
8.4 - Zaman rölesi adreslerine göre zaman deerlerinin hesab ve zaman deerlii (PT - Preset Time) :
Bir zaman rölesi 20 saniyeye ayarlanacaktr. Verilen zaman deerine göre hangi tip zaman rölesinde hangi zaman deerlii (PT) yazlmaldr.
20 saniye = 20.000 milisaniye’ dir.
1ms’ lik zaman rölesi T32 ya da T96 için, PT = PT = 20.000
10ms’ lik zaman rölesi T33….T36 ya da T97….T100 için, PT = PT = 2.000
100ms’ lik zaman rölesi T37….T63 ya da T101….T255 için, PT = PT = 200 deerleri yazlabilir.
Bir zaman rölesi 15.5 dakikaya ayarlanacaktr. Verilen zaman deerine göre hangi tip zaman rölesinde hangi zaman deerlii (PT) yazlmaldr.
15.5 dakika = 930 saniye = 930.000 milisaniye’ dir.
1ms’ lik zaman rölesi T32 ya da T96 için, PT = PT = 930.000
PT deeri = maksimum 32767 olabilecei için bu zaman röleleri kullanlamaz.
10ms’ lik zaman rölesi T33….T36 ya da T97….T100 için, PT = PT = 93.000
PT deeri = maksimum 32767 olabilecei için bu zaman röleleri de kullanlamaz
100ms’ lik zaman rölesi T37….T63 ya da T101….T255 için, PT = PT = 9.300
15.5 dakikalk zaman için bu zaman röleleri seçilmelidir.
20.000 1 (ms)
20.000 (ms) 10 (ms)
20.000 (ms) 100 (ms)
930.000 (ms) 1 (ms)
930.000 (ms) 10 (ms)
930.000 (ms) 100 (ms)
111
(ms)
8.5 - Çekmede gecikmeli – Düz zaman rölelerinin (TON) kontak durumlar : IN giriine (ya da bobinine) enerji verildikten sonra ayarlanan süre sonunda kontaklar
konum deitiren, enerjili olduu sürece bu durumunu koruyan, enerjisi kesildiinde ise kontaklar hemen konum deitiren (normal konuma dönen) zaman röleleridir.
8. 6 - Dümede gecikmeli – Ters zaman röleleri (TOF) kontak durumlar :
IN giriine (ya da bobinine) enerji verildii anda kontaklar hemen konum deitiren, enerjili olduu sürece kontaklar konum deitirmi halde kalan, enerjisi kesildiinde ise ayarlanan süre sonunda kontaklar normal (balangç) konuma dönen zaman röleleridir.
Zaman rölesinin
enerjisinin kesildii an ZR
GA
ZR
GK
ZR
GA
ZR
GK
ZR
GA ZR
GK
ZR
GA
ZR
GK
Zaman rölesinin enerjilendii an Normal konum
(enerjisiz) Normal konum
(enerjisiz) ZR
GA
ZR
GK
Ayarlanan sürenin sonunda
ZR
GK
ZR
GA
ZR
GK
ZR
GA
Çalma süresi (enerjili)
ZR
GK ZR
GA
Normal konum (enerjisiz)
ZR
GK
ZR
GA
Zaman rölesinin
enerjilendii an Zaman rölesinin
enerjisinin kesildii an Normal konum
(enerjisiz)
Gecikme süresi (enerjili)
Gecikme süresi (enerjisiz ) Çalma süresi
(enerjili)
112
Zaman ayar
sonu
Zaman rölesi enerjili
8.7 - Ar akm rölesinin görevi ve yaps :
Ar akm röleleri; motorun iki faza kalmas, gerilim yükselmesi, sürtünmesi, yatak bozulmas – skmas, ar yüklenmesi, gibi nedenlerden dolay ebekeden tam yük akmnn üstünde bir akm çekebilir. Motorun tam yük akmnn üstünde bir akm çekmesi bir süre sonra snmasna ve yanmasna yol açar. Bu nedenle motor devrelerinde mutlaka ar
akm röleleri kullanlmaldr. Yukarda saylan nedenlerden dolay motor ar akm çektiinde ar akm rölesi, kontan konum deitirerek motoru çaltran kontaktörün enerjisinin dolaysyla motorun enerjisinin kesilmesini salar.
Ar akm röleleri genellikle manyetik ve termik olmak üzere iki tipte imal edilirler.
Termik tipte olanlar daha çok kullanlr.
Termik ar akm röleleri :
ekilde sürekli çalmay salamak için mühürleme konta gösterilmemitir. Sürekli çalmay salamak için START butonuna paralel mühürleme konta balanmaldr.
Örnekte motor klemensi yldz balanmtr.
Akm ayar dümesi
U V W
Z X Y
º º º º
• •
• •
•
M M
L1 L2 L3 N
Bimetal
95
96 97
98
Termik ar akm rölesi yap olarak bimetal elemanlar, bimetal üzerine sarlm iletkenler, sürgü kolu, akm ayar dümesi, kapal ve açk olmak üzere 2 adet kontak siste- minden olumaktadr. Örnein motorun etiketinde 11 A yazl ol- sun. Bu durumda ar akm rölesi akm ayar dümesi ile etiketinde yazl olan deere (çok sk çalp duran motorlarda 1.2 kat dee- rine) ayarlanr. Motor, yukarda açklanan nedenlerden dolay 15 A çekerse devresine bal olan sigorta atmaz. Dolaysyla sigorta ar akmda görev yapmam olur.
Ar akm rölesi 11A’ e ayarlandndan bimetal üzerine sarl iletkenlerden 15 A geçerken iletkenler snarak bimetali str ve bimetal bükülür ve sürgü kolunu saa doru (ekle göre) iterek kon- tak sisteminin konum deitirme- sini yani kapal kontan açlmasn
açk kontan kapanmasn salar.
Bu durumda kontaktör bobinine seri bal olan 95- 96 nolu kapal
kontaklar açlarak kontaktör bobi- ninin enerjisini keser. Kontaktör, ana kontaklarn açarak motora giden üç faz enerjiyi keser ve motor durur. Böylece ar akm rölesi, motorun ar akm çekmesi sonucu bir süre sonra yanmasn
önlemi olur. Ar akm çekilmesine neden olan arza giderilmedikçe motor yeniden çaltrlmamaldr.
Sürgü kolu
ekil 8.5 : Termik ar akm rölesinin yaps ve balants
113
Ar akm rölesi balanrken, balanaca motorun etiket akm göz önünde bulundurulmaldr. Ar akm rölesi akm deeri ile motor etiket akm deerleri uyumlu olmazsa motorun çalmasnda veya ar akm rölesinin görev yapmasnda bir çok aksaklklar olur. Bu durumu bir örnekle açklayalm. Motor etiketinde 8 A yazl olsun. Bu motor için 4 – 6 A lik termik ar akm rölesi balandn düünürsek Motor normal 8 A çekerken bile yani herhangi bir arza söz konusu deilken ksa bir süre sonra termik ar
akm rölesi, herhangi bir arza olmad halde motoru durdurur. Yine bu motor için 12 – 15 A’ lik bit ar akm rölesi balandn düünürsek, bu kez motor herhangi bir arzada dolay 11 A çekerse ar akm rölesi en az 12 A’ de görev yapacandan 11A geçse bile görev yapmayacak ve motor bir süre sonra yanacaktr. O halde bu motor için 7 - 10 A’ lik ar akm rölesi kullanlmaldr.
PLC uygulamalarnda, ar akm rölesinin konta herhangi bir sensör gibi kullanlr.
96 98
95 97
M º º º º M
M AA
95 96
M
~
3
ekil 8.7 : Ar akm rölesinin güç ve kumanda devresinde gösterilii
L1 L2 L3
114
Ar akm rölesinin 97 - 98 nolu konta PLC uygulamalarnda kullanlabilir.
a b
ekil 8.6 : Bimetal elemann snmadan ve sndktan sonraki durumu
Bimetal, uzama katsaylar farkl olan iki ayr cins metalin (demir ve pirinç gibi) birbirine perçinlen- mesi ile oluturulmu bir elemandr. Birbirine perçinli ya da yaptrlm bu iki eleman
sndnda daha fazla uzayan metal daha az uzayan metalin üzerine doru bükülerek ekil 8. 6 b’ deki durumu alr. ekil 8.6 a’ da bimetal elemann snmadan önceki durumu görülmek- tedir. Bimetal eleman büküldüünde ekil 8. 5’ de görülen sürgü kolunu iterek kontak sisteminin konum deitirmesini salar.
8.8 - Zaman röleleri ile ilgili örnekler :
Örnek 1: Bir motorun çaltktan bir süre sonra durdurulmas
Network 1 : Eer I0.0 aktifse (1 ise) ve T37' nin konta kapal ise o zaman Q0.0 aktif (1) olur.
Aama 1
200
Aama 2
Network 1 I0.0 artk basl deildir. Akm mühürleme konta üzerinden geçer. Mühürleme, T37 kontan
açncaya kadar devam eder. Zaman rölesi sayarken T37 kapaldr ve normalde kapal kontak akmn geçmesine izin verir.
Network 2 : Eer Q0.0 aktif ise T37 zaman rölesi, çalmaya balar. Zaman rölesi 20 sn sonunda Network 1' deki kontan açarak Q0.0' n enerjisini keser ve pasif yani "0" olmasn salar.
I0.0 T37
I0.0 T37
Q0.0
Q0.0 Q0.0
Q0.0 Q0.0
Q0.0
(200x 100= 20 sn)
Komut Listesi (STL) Program) NETWORK 1 LD I0.0 O Q0.0 AN T37
= Q0.0 NETWORK 2 LD Q0.0 TON T37, +200 Network 2 : Q0.0 aktifse T37 zamanlaycs çalr.
T37
PT IN TON
200
(200x 100= 20 sn) T37
PT IN TON
115
ekil 8.8 : Bir motorun çaltrldktan bir süre durdurulmasnn LADDER ve STL devresi
Örnek 1' deki devrede zaman, butona (sensöre) basld anda balamaktadr.
Eer zamann butona basld anda deil de butondan el çekildii anda balamas
isteniyorsa aadaki devre oluturulmaldr.
Örnek 2: Bir motorun çaltktan bir süre sonra durdurulmas (zamann balamas
start butonundan el çekildikten sonra)
Network 1 : Eer I0.0 aktifse (1 ise) ve T37' nin konta kapal ise o zaman Q0.0 aktif (1) olur.
Aama 1
Network 2 : T37, henüz çalmaz : Çünkü I0.0 halen açktr.
T37 Aama 2
Network 1 : I0.0 artk basl deildir. Mühürleme T37 kontan açncaya kadar devam eder. Zaman rölesi sayarken T37 konta kapaldr ve kapal kontak akmn akmasna izin verir.
Network 2 : Eer Q0.0 altifse (1 ise) ve artk I0.0 kapal ise T37 çalmaya balar. T37, 20 sn sonunda Network 1' deki kapal kontan açarak Q0.0' n enerjisini keser ve Q0.0 pasif (0) olur.
I0.0 T37 Q0.0
Q0.0 Q0.0
Q0.0
Q0.0
Komut listesi
(STL) program)
NETWORK 1 LD I0.0 O Q0.0 AN T37
= Q0.0 NETWORK 2 LD Q0.0 AN I0.0
TON T37, +200
I0.0
200
(200x 100= 20 sn) T37
PT IN TON
I0.0
200
(200x 100= 20 sn) T37
PT IN TON
Q0.0 I0.0
116
ekil 8.9 : Bir motorun çaltrldktan bir süre durdurulmasnn LADDER ve STL devresi
Örnek 3: Bir motorun start butonuna basldktan bir süre sonra çaltrlmasnn programlanmas
ekil 8.10' daki devrede I0.0 start butonuna basldnda M0.0 yardmc rölesi set edilir (çalr). M0.0 yardmc rölesi Network 3' deki kontan kapatarak zaman rölesinin çalmasn salar. Zaman rölesi, 5 sn. sonra Q0.0 çk bobini devresindeki (Network 4' de) kontan kapatarak Q0.0’ n “1” olmasn (çalmasn) salar. Q0.0, zaman rölesi devresindeki (Network 3' de) kontan açarak zaman rölesinin sayma ilemini durdurur.
Q0.0’ n bobin devresindekiT33 konta açlr. Ancak Q0.0, mühürleme konta üzerinden çalmaya devam eder.
I0.1 butonuna basldnda M0.0 yardmc rölesi reset edilir (durur). M0.0 yardmc
rölesi, zaman rölesi (Network3) ve Q0.0 çk bobini (Network4) devrelerindeki kontaklarn
açarak sistemin durmasn salar.
I0.0
I0.1
S
R M0.0
M0.0 1
1
Network 1 : M0.0 yardmc rölenin Set edilmesi
M0.0
500
(500x10= 5 sn)
T33 Q0.0
Q0.0
Q0.0
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 S M0.0, 1 NETWORK 2 LD I0.1 R M0.0, 1 NETWORK 3 LD M0.0 AN Q0.0 TON T33, +500 NETWORK 4 LD T33 O Q0.0 A M0.0
= Q0.0
M0.0
Network 2 : M0.0 yardmc rölenin Reset edilmesi
Network 3 : M0.0 yardmc rölesi aktifse (1 ise) T33 zaman rölesi çalr.
T33
PT IN TON
Network 4 : T33, 5 sn sonunda kontan kapatarak Q0.0' n çalmasn
salar. Q0.0 çaltnda Network 3' deki kontan açarak zaman rölesinin devre d kalmasn salar.
ekil 8.10 : Bir motorun start butonuna basldktan bir süre durdurulmasnn LADDER ve STL devresi
117
Örnek 4: Bir motorun stop butonuna basldktan bir süre sonra durdurulmasnn programlanmas.
Network 4 : I0.1 butonuna basldnda M0.1 yardmc rölesi çalr.
M0.1, mühürlemesini yaparak çalmaya devam eder.
M0.1 ayn zamanda Network 3' deki kontan kapatarak I0.1 (durdurma) butonuna basld halde Q0.0'n çal- masnn devam etmesini salar.
I0.0
I0.1
S
R M0.0
M0.0 1
1
Network 1 : I0.0 butonuna basldnda M0.0 yardmc rölenin Set edilmesi.
M0.0 T37
T37
Q0.0
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 S M0.0, 1 NETWORK 2 LD I0.1 R M0.0, 1 NETWORK 3 LD M0.0 O M0.1 AN T37
= Q0.0 NETWORK 4 LD I0.1 O M0.1 AN T37
= M0.1 NETWORK 5
LD M0.1
TON T37, +250
M0.1
M0.1
I0.1 M0.1
M0.1
Network 2 : I0.1 butonuna basldnda M0.0 yardmc rölenin Reset edilmesi
Network 3 : M0.0 , çaltnda Q0.0 çk da aktif (1) olur.
Network 5 : I0.1 butonuna basldnda M0.1 çalarak Network 5' deki kontan kapatr ve T37 zamanlaycs da çalr. 25 sn sonunda Network 4' deki kontan açarak M0.1' in enerjisini keser. Bu durumda Network 5' deki M0.1 konta açlr ve T37 zamanlaycsnn da enerjisi kesilir. Ayn zamanda T37, Network 3' deki kontan
açarak Q0.0' n çalmasn durdurur.
250
(250x100= 25 sn) T37
PT IN TON
118
ekil 8.11 : Bir motorun stop butonuna basldktan bir süre durdurulmasnn LADDER ve STL devresi
Örnek 5 : Bir motorun yldz – üçgen çaltrlmasnn programlanmas
ekil 8.12 'deki devrede I0.0 start butonuna basldnda I0.0 giri rölesi enerjilenerek kontan kapatr ve Q0.0 çk rölesini enerjiler. I0.0 start butonundan el çekilse bile Q0.0, mühürlemesi olduu için Q0.0 çk rölesi çalmaya devam eder. Q0.0 çk rölesi tüm açk kontaklarn kapatr. TON zaman rölesi ve Q0.1 çk rölesi (yldz) enerjilenir. Zaman rölesi 5 sn. sonunda kapal kontan açarak Q0.1 çk rölesini devreden çkarr ve Network 4' deki açk kontan kapatarak Q0.2 çk rölesini (üçgen) enerjilendirir. Q0.2 çk rölesi, mühürlemesini yapar ve zaman rölesini devreden çkartr. Böylece 5 sn sonunda Q0.0 ve Q0.2 çk röleleri sürekli çalrlar. Motor üçgen olarak çalmaya devam eder. I0.1 stop butonuna basldnda, ya da I0.2 ar akm rölesi attnda; bu sensörlere ait giri röleleri enerjilenerek kontaklarn açarlar. Q0.0 çk rölesinin enerjisi kesilir. Q0.0 çk rölesi de çalma srasnda kapanm olan kontaklarn açarak devredeki tüm elemanlarn enerjisini keser.
UYARI ! : Eer zaman rölesinin kontaklar baka bir yerde kullanlacaksa kapal
konta ile kendi bobin devresi açtrlmamaldr.
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 O Q0.0 AN I0.1 AN I0.2
= Q0.0 NETWORK 2 LD Q0.0 AN Q0.2 TON T37, + 80
NETWORK 3 LD Q0.0 AN T37 AN Q0.2
= Q0.1
NETWORK 4 LD T37 O Q0.2 A Q0.0 AN Q0.1
= Q0.2 Network 1 : Ana kontaktörün (Q0.0) çaltrlmas
I0.0 Q0.0
Q0.0
Q0.2 T37
Q0.2
Q0.1 I0.1 I0.2
Q0.0
c
c Stop Termik
AA
Q0.1 Q0.0 T37 Q0.2
cO
Network 3 : Yldz kontaktörünün (Q0.1) çaltrlmas
Network 2 : T37 zamanlaycsnn çaltrlmas
Q0.0 Q0.2
50
(50x100 = 5 sn) T37
PT IN TON
Network 4 : Üçgen kontaktörünün (Q0.2) çaltrlmas
ekil 8.12 : Bir motora yldz - üçgen yol vermenin LADDER ve STL devresi
119
Örnek 6 : Sa - sol (iki yönlü) çalan bir motorun yldz – üçgen çaltrlmasnn programlanmas
Network 1 : Motoru saa (ileri) yöne çaltracak kontaktörün çaltrlmas
I0.0 Q0.0
Q0.0
Q0.2
T40
Q0.3
I0.1
Q0.2
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LDN I0.0 AN I0.3 LD I0.1 O Q0.0 ALD
AN Q0.1
= Q0.0 NETWORK 2 LDN I0.0 AN I0.3 LD I0.2 O Q0.1 ALD
AN Q0.0
= Q0.1 NETWORK 3 LD Q0.0 O Q0.1 AN Q0.3 TON T40, + 50
NETWORK 4 LD Q0.0 O Q0.1 AN T40 AN Q0.3
= Q0.2
NETWORK 5 LD Q0.0 O Q0.1 LD T40 O Q0.3 ALD
AN Q0.2
= Q0.3 C1
C2
C Q0.1
CO
(50x100=5 sn.) TON 50
IN
PT T40
Q0.3 Q0.1
Q0.0 Q0.3
Network 2 : Motoru sola (geri) yöne çaltracak kontaktörün çaltrlmas
I0.3
I0.0 Q0.1
Q0.1
I0.2 Q0.0
I0.3
Network 3 : T40 zamanlaycsnn çaltrlmas
Network 4 : Motor sarglarn yldz balayacak olan yldz kontak- törünün çaltrlmas
Q0.1 Q0.0
Stop
Stop
Termik AA
Termik AA
T40
Network 5 : Motor sarglarn üçgen balayacak olan üçgen kontaktörünün çaltrlmas
Q0.1
Q0.0 Q0.3
ekil 8.13 : ki yönlü çalan bir motora yldz - üçgen yol vermenin LADDER ve STL devresi
120
Sembol tablosu :
Sembol Adres Açklama Start1
Start2 Stop Termik.
Saa Sola Yldz Üçgen 5 sn.lik zam.
I0.0 I0.1 I0.2 I0.3 Q0.0 Q0.1 Q0.2 Q0.3 T40
Motoru saa çaltrma butonu Motoru sola çaltrma butonu Motoru durdurma butonu Termik ar akm rölesi Saa çaltrma çk
Sola çaltrma çk
Yldz çaltrma çk
Üçgen çaltrma çk
5 sn.lik zamanlayc
ki yönlü yldz-üçgen çalan motorun güç devresi :
q q q q q q
U V W R
S T
x e1
x x x
q q q q q q
Z X Y
q q q q q q
x x
x x x
q q q q q q
x x xe2
C1 (Q0.0)
C2 (Q0.1)
C (Q0.3)
C O (Q0.2)
ekil 8.14 : ki yönlü çalan bir motora yldz - üçgen yol vermenin güç devresi
121
Örnek 7 : Bir motorun periyodik çaltrlmasnn (5 sn. çalma, 5sn. durma) programlanmas.
Sembol tablosu :
Sembol Adres Açklama Start
Stop Termik Bant motoru 5 sn.lik zam.
5 sn.lik zam.
I0.0 I0.1 I0.2 Q0.0 T37 T38
Motoru çaltrma butonu Motoru durdurma butonu Termik ar akm rölesi konta
Band Motorunu çaltrma çk
5 sn.lik çaltrma zamanlayc
5 sn.lik durdurma zamanlayc
Çalma diyagram:
I0.0
I0.1
S
R M0.0
M0.0 1
1
M0.0 T37
T38
Q0.0
T37 Q0.0 T38 I0.2
(50x100=5 sn.) TON 50
IN
PT
(50x100=5 sn.) TON 50
IN
PT T37
Network 1 : M0.0 yardmc rölenin SET edilmesi Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 S M0.0, 1 NETWORK 2 LD I0.1 O I0.2 R M0.0, 1 NETWORK 3 LD M0.0 LPS
AN T37
= Q0.0 LRD
AN T38 TON T37, +50 LPP
A T37 AN Q0.0 TON T37, +50 Network 2 : M0.0 yardmc rölenin RESET edilmesi
Network 3 : Q0.0 çknn 5 sn aktif (1), 5 sn pasif (0) yaplmas
ekil 8.15 : Periyodik (5 sn çalma, 5 sn durma) bir motorun LADDER ve STL devresi
122
5 sn 5 sn
t
M
5 sn 5 sn
Örnek 8 : Sa-sol (iki yöne) çalan bir motorun periyodik çalmasnn programlan- mas ( 5 sn saa çalma, 3 sn bekleme, 5 sn sola çalma, 3 sn bekleme)
ekil 8.16: ki yönlü periyodik çalan (5 sn çalma, 3sn bekleme, 5 sn çalma) bir motorun LADDER ve STL devresi I0.0
I0.1
S
R M0.0
M0.0 1
1
M0.1 T37
T38 Q0.1
T37 I0.2
(30x100=3 sn.) TON 30
IN
PT T37
Network 1 : M0.0 yardmc rölenin Set edilmesi
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 S M0.0, 1 NETWORK 2 LD I0.1 O I0.2 R M0.0, 1 NETWORK 3 LD I0.0 O M0.1 O T40 A M0.0 AN T38 LPS
AN T37 AN Q.01
= Q0.0 LRD
TON T37, +50 LPP
= M0.1 NETWORK 4 LD T37 O M0.2 A M0.0 AN Q.01 TON T38, +30
= M0.2 NETWORK 5 LD T38 O M0.3 A M0.0 AN Q0.0 LPS
AN M0.4 AN T39
= Q0.1 LRD
TON T39, +50 LPP
= M0.3 NETWORK 6 LD T39 O M0.4 A M0.0 AN Q.00 TON T40, +30
= M0.4 I0.0
T40
M0.0 Q0.0
(50x100=5 sn.) TON 50
IN
PT
M0.1
(50x100=5 sn.) TON 50
IN
PT
M0.3
(30x100=3 sn.) TON 30
IN
PT M0.2
M0.0 Q0.1 T38
M0.2
M0.3
Q0.0 M0.4 T39
T38 M0.0 Q0.1
T39
M0.4
M0.0 Q0.0 T40
M0.4
Network 2 : M0.0 yardmc rölenin Reset edilmesi
Network 3 : Motorun 5 sn saa çaltrlmas
Network 4 : Motorun 3 beklemesi (durmas).
Network 5 : Motorun 5 sn sola çaltrlmas
Network 6 : Motorun 3 beklemesi (durmas).
T39
123
Sembol tablosu :
Sembol Adres Açklama Start1
Stop Termik.
Saa Sola 5 sn.lik zam.
3 sn.lik zam.
5 sn.lik zam.
3 sn.lik zam.
I0.0 I0.1 I0.2 Q0.0 Q0.1 T37 T38 T39 T40
Motoru çaltrma butonu Motoru durdurma butonu Termik ar akm rölesi konta
Saa çaltrma çk
Sola çaltrma çk
5 sn.lik zamanlayc çalma zaman
3 sn.lik zamanlayc durma zaman
5 sn.lik zamanlayc çalma zaman
3 sn.lik zamanlayc durma zaman
Örnek 9: Bir motor start butonuna basldnda hemen çalacak start butonu brakldktan 15 saniye sonra kendiliinden duracaktr. Kenar tetiklemeler kullanlarak tasarm gerçekletirilecektir.
S Q0.0
1 I0.0
Network 1 : I0.0 start botonu ile Q0.0' n SET, T37' nin RESET edilmesi
Komut listesi (STL) program
NETWORK 1 LD I0.0 EU
S Q0.0, 1 R T40, 1
NETWORK 2 LD I0.0 ED
S M0.0, 1
NETWORK 3 LD M0.0 TON T40, + 150
NETWORK 4 LD T40 R M0.0, 1 R Q0.0, 1 P
Network 2 : I0.0 start butonu brakldnda (el çekildiinde) M0.0 yardmc
rölesinin SET edilmesi.
Network 3 : T40 zamanlaycsnn çaltrlmas.
ekil 8.17 : Bir motorun çaltrma butonu brakldktan 10 saniye sonra durdurulmasnn LADDER ve STL devresi
124
R T37
1
S M0.0
1 I0.0
N
M0.0
(150x100=15 sn.) TON 150
IN
PT T40
Network 4 : T40 zamanlaycsnn, süre sonunda M0.0 yardmc rölesini ve Q0.0 çk rölesini RESET etmesi.
R M0.0
1 T40
R Q0.0
1
Örnek 10 : Start butonuna basldnda 1. motor hemen çalacak, 1. motor çal- tktan 20 sn sonra 2. motor çalacaktr. ki motor birlikte 30 sn çaltktan sonra 1. motor duracak, 2. motor stop butonuna basncaya kadar çalmasna devam edecektir. ki motordan herhangi birisinin ar akm rölesi attnda iki motor da duracaktr.
M1
M1 Klasik kumanda devresi
ZR1
GK
º º
ZR1
M2
AA1 AA2
º º
I0.2
T37 TON IN
PT 200
I0.3 I0.0 I0.1 Q0.1
Q0.1
T37 Q0.2
STL Komut Listesi Network 1
LDN I0.2 AN I0.3 AN I0.0 LPS LD I0.1 O Q0.1 ALD LPS AN T38
= Q0.1 LPP
TON T37, +200 LPP
LD T37 O Q0.2 ALD
= Q0.2 TON T38, +300
ekil 8.18 : Ladder devresi
Network 1
125
M1
M2
Stop Start
20 sn
Çalma diyagram
AA1 AA2 Stop
30 sn
ZR2 M2
ZR2
GA
T38
T38 TON IN
PT 300 Q0.2
M1
M2
Örnek 11 : Bir sistemde 3 adet motor çalacaktr. Start butonuna basldnda 1. ve 2.
motorlar birlikte ve sürekli çalacak, 10 sn sonra 1. motor duracak 3. motor çalmaya balayacaktr. 2. ve 3. motorlar birlikte 20 sn çaltktan sonra 2. motor duracak, 3.motor stop butonuna baslncaya kadar çalmasna devam edecektir. Stop butonu sistemi herhangi bir anda durdurabilecektir.
Hata!
I0.0 I0.1
T38
M0.0
M0.0 T37
STL Komut Listesi Network 1
LDN I0.0 LD I0.1 O M0.0 ALD
LPS
= M0.0 AN T37
= Q0.1 LRD
AN T38
= Q0.2 LRD
TON T37, +100 LPP
A T37
= Q0.3 TON T38, +200
ekil 8.19 :
T37 IN
PT TON
100
T38 IN
PT TON
200 Q0.1
Q0.2
Q0.3 T37
LPS
LRD
LRD
LPP
A Klasik kumanda devresi
GK
M1 ZR2
A ZR1
º º º º
M2
ZR1 GA
GA
ZR1
M3
ZR2 M1
M2
Stop Start
Çalma diyagram
M3
10 sn 20 sn
Ladder Devresi Network 1
126
Örnek 12: Bir makine tezgahnda 4 adet motor çaltrlacaktr. Start butonuna basldnda 1. ve 3. motorlar sürekli çalacak, her iki motor birlikte çalrken iki motordan herhangi birisinin ar akm rölesi attnda onlarn yerine 2. ve 4. motorlar devreye girerek sürekli çalacaklardr. 2. ve 4. motorlar devreye girdiinde 20 saniye çaltktan sonra sistem tümüyle duracaktr. Ayrca sistemi herhangi bir anda durdurabilmek için stop butonu kullanlacaktr.
Q0.0
I0.2
I0.0 I0.1
T37
Q0.0
Q0.2
STL Komut Listesi Network 1
LDN I0.0 LD I0.1 O Q0.0 ALD
AN I0.2 AN I0.3
= Q0.0
= Q0.1 Network 2
LDN I0.0 LD I0.2 O I0.3 O Q0.2 ALD
AN T37
= Q0.2
= Q0.3 TON T37, +200
ekil 8.20 :
T37 IN
PT TON
200 Q0.1
Q0.2
Q0.3 (AA1)
I0.3
(AA3)
I0.0 Network 2
M1
M3
M2
M4 Klasik kumanda devresi
M1
M1 ZR
º º
AA1
GA
ZR
º º
M3
M2
M4 AA3
M2 M1
M2
Start
Çalma diyagram
M3
20 sn M4
1.veya 3.motorun ar akm rölesiatt an
Network 1
Ladder devresi
127
AA1 AA3
I0.2 I0.3
(AA1) (AA3)
Örnek 13 : Bir tezgahta 3 adet motor çaltrlacaktr. Start butonuna basldnda 1.motor 5 saniye süre ile çalacak, 5 saniye sonunda 1. motor duracak 2. ve 3. motorlar devreye girecektir. Her iki motor 10 saniye birlikte çaltktan sonra 2. motor duracak, 1.
motor tekrar devreye girecektir. 1. ve 3. motor birlikte 20 saniye çaltktan sonra sistem tümüyle duracaktr. Sistemi herhangi bir anda durdurabilmek için ayrca stop butonu kullanlacaktr.
M0.0
I0.0 I0.1
T37
M0.0 STL Komut Listesi
Network 1 LDN I0.0 LD I0.1 O M0.0 ALD
AN T39 LPS
= M0.0 LDN T37 O T38 ALD
= Q0.1 LRD
TON T37, + 50 T37
IN
PT TON
50
Q0.1 T39
LRD
T38
M1 LPS
Klasik kumanda devresi
A
A
º º
GA ZR3
º º
M1
M2
GA ZR1
GA ZR2
ZR1 GK
ZR1
GK
ZR2
M3
ZR2
ZR3 M1 M3 M1
M2
Start
Çalma diyagram
M3
20 sn
5 sn 10 sn
Çalmann sonu
Network 1
Ladder devresi
128
Örnek 14 : Bir sistemde 3 adet motor bulunmakta olup çalma u ekildedir. Start butonuna basldnda 1. motor hemen çalacak, 10 saniye çaltktan sonra duracak ve ayn anda 3. motor çalmaya balayacaktr. 3. motor 20 saniye çaltktan sonra duracak ve ayn anda 2. motor çalmaya balayacak, 2. motor 15 saniye çalp duracaktr.
Motorlar herhangi bir anda durdurabilmek için ayrca stop butonu kullanlacaktr.
Klasik kumanda devresi
A
A
º º
GA ZR3
º º
M1
M3
GA ZR1
GA
ZR2
ZR1
GK ZR1
GK
ZR2
ZR2
M2
ZR3 M1
M2
Start
Çalma diyagram
M3
15 sn 10 sn 20 sn
T37 Q0.2 STL Komut Listesi
LPP
A T37 LPS
AN T38
= Q0.2 LRD
= Q0.3 LRD
TON T38, + 100 LPP
A Q0.1 A Q0.3 TON T39, + 200 T38
IN
PT TON
100
Q0.3 LPS
T38
M2
M3
LRD
LPP
T39 IN
PT TON
200 Q0.1 Q0.3
ekil 8.21 :
LRD LPP
129
Çalmann sonu
Örnek 15 : Aada çalma diyagram verilen sistemin klasik kumanda ve ladder devresini çizerek STL komut listesini yazalm.
Klasik kumanda devresi
Y
Y
GA
M1
M2 ZR1
GA
ZR1
GK ZR2
ZR2 ZR1
º º º º
Start
Çalma diyagram
M1
3 sn M2
3 sn
5 sn 5 sn 3 sn
M0.0
I0.0 I0.1
T37
M0.0 STL Komut Listesi
NETWORK 1 LDN I0.0 LD I0.1 O M0.0 ALD AN T39 LPS
= M0.0 AN T37
= Q0.1 LRD
TON T37, +100 LRD
A T37 AN T38
= Q0.3 LRD A T37 TON T38, +200 LPP
A T38
= Q0.2 TON T39, +150 T37
IN
PT TON
100 Q0.1 T39
LRD
T37
M1 LPS
T38 IN
PT TON
200
T39 IN
PT TON
150
T38 Q0.3
M3
T37
T38 Q0.2
M2 LRD
LRD
LPP
ekil 8.22 : Ladder devresi
Network 1
Stop butonuna baslncaya kadar periyodik
130
Ladder devresi
Örnek 16 : Aada çalma diyagram verilen sistemin ladder devresini çizerek STL komut listesini yazalm. 3. motorun ar akm rölesi attnda tüm sistem duracaktr.
M0.1
I0.0 I0.1 I0.2 M0.0 STL Komut Listesi
Network 1 LDN I0.0 AN I0.1 LD I0.2 AN M0.1 0 M0.0 ALD
= M0.0 M0.0
M1
M2
Start
Çalma diyagram
10 sn 4 sn 6 sn
M3
Stop
5 sn Biti
Ladder devresi
Network 1
131
Stop’a basldktan 10 sn sonra LPP
M0.0
I0.0 I0.1
T37
M0.0 STL Komut Listesi
Network 1 LDN I0.0 LD I0.1 O M0.0 ALD
LPS
= M0.0 AN T37
= Q0.1 LRD
AN T38 TON T37, + 30 LPP
A T37
= Q0.2 TON T38, + 50 T37
IN
PT TON
30 Q0.1
LRD
T37
M1 LPS
T38 IN
PT TON
50
Q0.2 M2
ekil 8.23 :
T38 Network 1
Termik AA3
Stop
Hata!
Hata!
T39 IN
PT TON
100 M0.1
I0.0 M0.1
Network 5 LDN I0.0 LD M0.0 O M0.1 ALD
AN T40 LPS
= M0.1 AN M0.0
TON T39, +100 LPP
A T39
= M0.2 TON T40, + 50 M0.0
M0.0 LPS T40
LPP
M0.2 T39
T40 IN
PT TON
50 M0.2
I0.0 Q0.3
Network 4 LDN I0.0 LD M0.0 O M0.2 ALD
= Q0.3 AN M0.2 A T37 TON T38, + 60 M0.0
T38 IN
PT TON
60 M0.2
M3 M0.2
I0.0 T37 Q0.2 Network 2
LDN I0.0 LD M0.0 O M0.2 ALD
LPS
AN T37
= Q0.2 LPP
AN M0.2 TON T37, + 40 M0.0
T37 IN
PT TON
40 M0.2 LPS M2
LPP
Network 2
Network 3
Network 4
Network 5
ekil 8.24 :
I0.0 T37 Q0.1
Network 3 LDN I0.0 A M0.0 A T37 AN T38
= Q0.1 M0.0
M1 T38
132
T37 Termik
AA3
Örnek 17: Bir sistemde 2 adet motor çaltrlacaktr. Start butonuna basldnda 1.
motor hemen çalacak, 6 saniye çalp duracak ve ayn anda 2. motor çalmaya balaya- caktr. 2. motor çalmaya baladktan 5 saniye sonra 1. motor yeniden çalacaktr. 2. mo- tor, çaltktan 13 saniye sonra duracaktr. 2. motor durduktan 7 saniye sonra da 1. motor duracaktr. Sistemi herhangi bir anda durdurabilmek için ayrca stop butonu kullanlacaktr.
T39 IN
PT TON
60 M0.0
I0.0 M0.0 STL Komut Listesi
NETWORK 1 LDN I0.0 LD I0.1 O M0.0 ALD AN T42 LPS
= M0.0 LDN T39 O T40 ALD
= Q0.1 LRD LPS
TON T39, +60 A T39 AN T41
= Q0.2 LPP A T39 TON T40, +50 LPP
A T40 TON T41, +80 TON T42, +150 I0.1
Q0.1 LPS
T42
LPP
M1
T41
T40 IN
PT TON
50
LRD T39
T40
T39 Q0.2
M2
ekil 8.25 :
Start
Çalma diyagram
M1
6 sn M2
5 sn 8 sn
Biti
Ladder devresi
Network 1
7 sn
T39
T41 IN
PT TON
80
T42 IN
PT TON
150
133
15 sn
T40 LPS
LPP
T42
