AVRUPA TÜRKLERİNE ANADİLLERİNDE SAĞLANAN AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME
OLANAKLARI
Yard. Doç. Dr. Mehmet Emin MUTLU
Anadolu Üniversitesi, AÖF, Eskişehir/Türkiye Memutlu@anadolu.edu.tr Öğr. Gör. Nermin ÇETİNÖZ
Anadolu Üniversitesi, AÖF, Eskişehir/Türkiye ncetinoz@anadolu.edu.tr
Özet
Avrupa ülkelerinde yaşayan Türk vatandaşlarının eğitimi için Milli Eğitim Bakanlığı ve Anadolu Üniversitesi tarafından uzaktan öğretim yöntemiyle çeşitli eğitim programları
yürütülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilk veya lise öğrenimini tamamlamak isteyen öğrenciler için Açıköğretim Lisesi ve Açıkilköğretim okulları
hizmet vermektedir.Açıköğretim Lisesi Batı Avrupa programları 1995-1996, Açıkilköğretim okulu Batı Avrupa programı ise 2000-2001 öğretim yılından itibaren MEB ve Anadolu Üniversitesinin işbirliğinde yürütülmektedir. Anadolu Üniversitesi 1986 yılından beri yaşamlarını Avrupanın değişik ülkelerinde sürdüren lise ve dengi okul mezunu vatandaşlarımızın yükseköğretim taleplerini karşılamaya çalışmaktadır.
Anadolu Üniversitesi’nin Batı Avrupa’da İşletme, İktisat, Kamu Yönetimi lisans programları ve Dış Ticaret, Turizm-Otelcilik, Halkla İlişkiler, Bilgi Yönetimi ön lisans
programları kapsamında eğitim vermektedir. Üniversite, 1986 Ekim ayında Almanya'nın Köln şehrinde bir büro açmıştır. Bu büro, başta Almanya olmak üzere, Fransa, Hollanda, Belçika, Avusturya, İsviçre, İngiltere, İsveç, Norveç, Danimarka gibi
çeşitli Avrupa ülkelerinde yaşayan yurttaşlarımıza açık yükseköğretim hizmetlerini yerel olarak sunmaktadır. Halen Avrupa’nın değişik ülkelerinde yaşayan 2000 vatandaşımız halen Anadolu Üniversitesine bağlı değişik yükseköğretim programlarında
eğitim görmektedir. Sunulan uzaktan eğitim, kitap, televizyon ve danışmanlık hizmetlerine ek olarak eğitim teknolojileri, e-öğrenme hizmetleri, video konferans ve e-
sınav gibi yedi farklı ortamda gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada Batı Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşlarına MEB ve Anadolu Üniversitesi tarafından sunulan açık ve
uzaktan öğrenme olanakları incelenmiş, özellikle bugüne kadar uygulanan e-öğrenme deneyiminden elde edilen sonuçlar değerlendirilerek, Batı Avrupa’da yaşayan Türk
vatandaşlarına anadillerinde sunulan açık ve uzaktan eğitim olanaklarının geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Abstract
Various education programs prepared by the Ministry of National Education (MNE) and Anadolu University are available for the education of Turkish people living in Europe.
Anadolu University offers different educational programs using distance education methods.
1
Open Education High School and Open Education Elementary Schools are offered by the MNE to students who would like to complete their elementary or high school education. MNE and Anadolu University have been cooperating in offering the Open Education High School West Europe Programs and Open Education Elementary School
West Europe Programs since 1995-1996 and since 2000-2001 respectively.
Anadolu University tries to meet the higher education demands of our citizens graduated from highs schools and equivalents and who are living in different countries in Europe since 1986. Anadolu University offers Business Administration, Economics, Public Management bachelor’s degree programs and Foreign Trade, Tourism and Hotel
Management, Public Relations and Information Management Associate Degree Programs. The University opened an office in Cologne in Germany in October, 1986.This office offers the open higher education services locally to our citizens living
in Germany, France, Holland, Belgium, Austria, Switzerland, England, Sweden, Norway and Demark. 2000 citizens currently living in different cities in Europe receive
education in different higher education programs offered by Anadolu University. The mentioned distance education programs are offered in seven different environments
such as educational technologies, e-learning services, video-conference and e- examination in addition to book, television and facilitation services. This study investigates the open and distance education opportunities offered to Turkish citizens living in the West Europe by the MNE and Anadolu University; evaluates the results of
the e-learning practices applied so far; and makes suggestions for the improvement of open and distance education opportunities in Turkish offered to Turkish citizens living
in West Europe.
Giriş
Yurtdışında yaşayan 4.700.000’in üzerindeki Türk’ün 3.5 milyonu Batı Avrupa ülkelerinde yaşamaktadır. Bunların 2.5 milyonu Almanya’da bulunmaktadır. Halen Batı Avrupa’da 540.000’i Almanya’da olmak üzere ilk ve ortaöğretime devam eden 1 milyon Türk öğrencisi bulunmaktadır. Yüksek öğrenim gören Türklerin sayısı 44.000’e ulaşmıştır. Sadece Almanya’da işçi çocuğu 24.000 Türk üniversite öğrencisi mevcuttur. Avrupa genelinde 80.000 Türk işvereni 35 milyar Euro’luk toplam cirolarıyla 420.000 kişiye istihdam sağlamaktadır.
.
2
Türk öğrencilerin okullaşma oranı her eğitim kademesinde akranları ülke vatandaşlarının ve diğer göçmen gruplara mensup öğrencilerin gerisinde bulunmaktadır. Batı Avrupa ülkeleri içinde en çok Türkün bulunduğu Almanya örneğine bakarsak, Almanya’da okul öncesi eğitim gören Türk çocuklarının okullaşma oranı gayrı-resmi tahminlere göre %70 iken bu oran, Alman çocuklarında %90’ın üzerine çıkmaktadır. Özel eğitim okullarına Türk öğrencilerin %6.7’si(30.000 öğrenci) devam ederken Alman öğrencilerin %3.7’si bu okullara kayıtlı bulunmaktadır.
Almanya’da mesleki eğitim gören 8200 Türk öğrencisi mevcuttur.
Öğrenme güçlüğü olmadığı halde çoğunlukla dil yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerle çok sayıda Türk çocuğunun özürlü çocukların gönderildiği Sonderschulelere gönderildiği görülmektedir. Bu
okullardaki Türk öğrenci oranı %7 dir. Türkiye’den gönderilen
öğretmenlerin verdikleri Türkçe Türk Kültürü derslerinin zorunlu ders kapsamına alınmayarak, ders saatleri dışında kurs niteliğinde verilmesi, sınıf geçmede bir rol oynamaması derslere öğrencilerin katılımını azaltmakta, Türkçe eğitiminin yaygınlaşmasını zorlaştırmaktadır.
Alman Yüksek Öğretim Çerçeve Yasası’na göre gençlerin yüksek öğretim kurumlarına alınmalarında AB üyesi ülkelerle üçüncü ülke gençleri arasında ayırım gözetilmekte, bu kurumlara AB üyesi ülkelerin gençleri Alman gençleri ile eşit koşullarda kabul edilirken, Türk gençleri üçüncü ülke vatandaşları için ayrılan %6-8 oranındaki kontenjan
çerçevesinde mütalaa edilmektedir.
3
Eğitim alanındaki bu durum Türklerin iş piyasasına girmelerini olumsuz yönde etkilemektedir. En çok vatandaşımızın bulunduğu Almanya’da genel işsizlik oranı %12 iken, bu oran Türkler arasında %24’e çıkmaktadır. İşsiz Türklerin %90’ından fazlasını vasıfsız işçiler oluşturmaktadır
MEB ve Ana. Ü. Tarafından Batı Avrupa’da Sunulan Uzaktan Eğitim Olanakları
Açık ilköğretim Okulu
Özellikle Batı Avrupa da yaşayan ancak, herhangi bir nedenle öğrenimini tamamlayamamış yurttaşlarımıza, uzaktan öğretim yöntemi ile ilköğretim ve ortaöğretim mezunu olma olanağı sağlamak üzere MEB ile Anadolu Üniversitesi arasında 03.11.1999 tarihinde bir protokol imzalanmıştır. Bu protokole göre, 2000-2001 öğretim yılında açık ilköğretim okulu ve açık öğretim lisesi uygulamaları, yurttaşlarımızın yoğun olarak yaşadığı Köln, Hamburg, Frankfurt, Münih, Berlin ve Stuttgart şehirlerinde sürdürülmektedir.
Açık İlköğretim Okulu, ilköğrenimini tamamlayamayan, ilkokuldan sonra okuma olanağı bulamayan ya da çeşitli nedenlerle
ortaokulların/ilköğretim okullarının her hangi bir sınıfından ayrılarak iş yaşamına atılan 15 yaşın üstündeki yetişkinlere, zihinsel engelliler hariç, ilköğrenimlerini tamamlama olanağı vermek amacıyla kurulmuştur. Batı Avrupa ülkelerinde yaşayan vatandaşlarımız da Türkiye Cumhuriyeti güvencesinde eğitim veren bu okula kayıt yaptırarak eğitimlerine devam edebilirler.
4
Program müfredatı ve verilen dersler uzaktan eğitim yöntemiyle verilmektedir. Müfredatın içeriği Türkiye’dekiyle aynıdır.
Programda öngörülen koşulları yerine getirenlere T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Açık İlköğretim Okulu Diplomasi verilir. Bu diplomanın Türkiye’deki örgün eğitim yapan okullardan alınan diplomalara denkliği yasal olarak güvence altına alınmıştır. Yurtdışında da 8 yıllık eğitim veren ilköğretim okulları diplomasına denk kabul edilmektedir.
ERK KIZ TOP
AKTİF 45 55 100
DONUK 11 17 28
MEZUN 4 6 10
TOPLAM 60 78 138
Tablo 1.
2002/2003. AOL öğrencilik durumlarına ve cinsiyete göre öğrenci sayıları
Açıköğretim Lisesi Yurtdışı Programı
Alman eğitim sistemi içindeki Türk öğrencilerin başarı durumu ve yükseköğretime geçiş yapan okul türlerine seçilmelerindeki yetersiz sayısal dağılım, bu ülkedeki çocuk ve gençlerimize alternatif yollar sunma gerekliliğini yaratmıştır.
Açıköğretim Lisesi programları ile öğrencilerin çok küçük yaşta adeta ellerinde olmayan nedenlerle kaybettikleri eğitim şansını yeniden elde
5
etmeleri ve Almanya ‘da Türk Milli Eğitim Sistemine göre “ lise “ öğretimi görmeleri mümkün hale gelmiştir.
Açıköğretim Lisesi Yurtdışı Programı adı ile yürütülen bu sisteme kayıt olmak isteyen öğrenci adaylarının ortaokul ve dengi mezunu olmaları ve Anadolu Üniversitesi’nin Köln’de bulunan Batı Avrupa Bürosuna başvurmaları yeterli olmaktadır.
1990-1991 öğretim yılından bu yana, çoğunluğu Almanya’dan yaklaşık 3000 dolayında kişinin yararlandığı bu programdan 1500 öğrenci mezun olmuştur.
Batı Avrupa Açıköğretim Lisesi Batı Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşlarına aşağıdaki olanakları sunmaktadır.
• Herhangi bir nedenle öğrenimlerine devam edemeyen kişilere okula gitme zorunluluğu olmadan kendi kendine çalışarak, yarım bıraktıkları öğrenimlerini tamamlama ve bir üst öğrenime devam edebilme olanağı sağlamaktadır.
• Türkiye’de orta öğrenimlerini yarıda bırakarak Almanya’ya göç eden ve Almanya’da zorunlu eğitim yaşını doldurmuş olmaları nedeniyle, genel ya da mesleki eğitim kurumlarına devam edemeyen, dolayısıyla Alman iş yaşamında gerekli olan eğitim düzeyine ve niteliğine sahip olamayan gençlere, Türkiye’de yarım bıraktıkları lise öğrenimini tamamlama imkanı ile Almanya’da iş, eğitim ve yaşam olanaklarını artırmaktadır.
• Türkiye’ye kesin dönüş yapma zorunda veya isteğinde olan, ailelerin Almanya’da ortaöğrenimlerini tamamlayamayacak
6
durumda olan çocuklarını Türk eğitim sistemi içine alarak lise mezunu olmalarının ve Türkiye’de üniversiteye gidebilmelerini sağlamaktadır.
• Alman eğitim sistemi içinde çeşitli nedenlerle başarısız olan ve zorunlu eğitim yaşını doldurduktan sonra, mesleki eğitim için gerekli olan düzeyde bitirme derecelerine ulaşamadan sistemin dışına çıkanlara, alternatif eğitim yolu olanağının verilmesini sağlamaktadır.
• Almanya’daki Türk gençliğinin Türkçe dil düzeylerinin ve Türk kültürü bilgilerini geliştirilmesinin, ülkeleri hakkında bilgilerin artırılmasının ve ülkeleriyle bağlarının güçlendirilmesini sağlamaktadır.
T.C Anadolu Üniversitesi Batı Avrupa Yükseköğretim Programı Anadolu Üniversitesi İşletme , İktisat ve Açıköğretim Fakülteleri’nin yürüttüğü 2ve 4 yıllık yükseköğretim Batı Avrupa programları şunlardır:
İşletme Fakültesi:
- İşletme Bölümü
İktisat Fakültesi:
- İktisat Bölümü
- Kamu Yönetimi Bölümü
7
Açıköğretim Fakültesi - Dış Ticaret Ön lisans Programı
- Turizm ve Otelcilik Ön lisans Programı - Halkla İlişkiler Ön lisans Programı - Bilgi Yönetimi Ön lisans Programı.
ÜLKELER ERKEK KIZ TOPLAM
Almanya 456 376 832
Avusturya 45 21 66
İsviçre 28 31 59
Hollanda 22 18 40
Fransa 8 19 27
Diğer 39 30 69
TOPLAM 598 495 1093
Tablo 2
2007-2008 yılı T.C Anadolu Üniversitesi Batı Avrupa Yükseköğretim Programı’nda kayıtlı öğrencilerin ülkelere göre dağılımı
8
Sunulan tüm öğretim materyalleri biçim ve içerik açısından öğrencinin kendi kendine öğrenmesini sağlayacak şekilde tasarlanmaktadır. Anadolu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Sistemi’nde bugün ders kitapları, televizyon programları, akademik danışmanlık hizmetleri, e- öğrenme hizmetleri ve video-konferans uygulamaları ana öğretim materyallerini
oluşturmaktadır. Sistemde buna ek olarak sınav ve öğrenci destek hizmetleri de yer almaktadır. Öğrencilerin temel öğrenme materyali ise basılı kitaplardır.
Öğrencilerin İnternet üzerinde istedikleri zamanda ve istedikleri yerde ders çalışmalarını sağlayan bir dizi elektronik öğrenme hizmeti
'Açıköğretim e-Öğrenme Portalı' adı altında sunulmaktadır.
Alıştırma yazılımları (e-Alıştırma, e-Ders)
Elektronik ders kitapları (e-Kitap)
Deneme Sınavları (e-Sınav)
Sesli Kitaplar (e-Sesli Kitap)
Televizyon Eğitim Programları (e-Televizyon)
Akademik Danışmanlık Hizmetleri (e-Danışmanlık) e-Ders
Video görüntüleri eşliğinde ders anlatımları içeren e-Ders yazılımları ile katılımcılara öğretici ders içeriği sunulmaktadır. Etkileşimli
animasyonlar ve canlandırmalarla desteklenen konu anlatımlarının yanı sıra çeşitli örnek olaylar ve ders içeriğine uygun geliştirilen araçlarla, katılımcıların içerikle olan etkileşimi en üst düzeyde gerçekleşecek şekilde tasarlanmıştır.
9
e-Kitap
İnternette ders çalışan katılımcıların kitaplara kolayca erişebilmelerini sağlamak amacıyla ders kitapları internet ortamında sunulmaktadır.
Kağıda basılmaya ihtiyaç duymadan, bir bilgisayar yardımıyla
okunabilen elektronik kitaplar, basılı kitaplara göre pek çok avantaj ve kolaylık sağlamaktadır.
e-Sınav
e-Sınav hizmeti, öğrencilerin resmi sınavlar öncesi kendilerini denemeleri ve başarı durumlarını gerçeğe yakın biçimde ölçmeleri amacıyla sunulmaktadır. Bir derste birkaç deneme sınavı gerçekleştiren katılımcı, o anda resmi sınava girdiğinde alacağı sınav notuna benzer sonuçlarla karşılaşabilmektedir. e-Sınav hizmetine girildiğinde sorular, ilgili derse ait soru bankasından her ünite için rassal olarak seçilerek ekrana gelmektedir.
e-Sesli Kitap
e-Sesli Kitap hizmeti, görme engelli ve kitaplarını dinleyerek çalışmayı tercih edecek katılımcılara yönelik olarak sunulmaktadır. Bu hizmet sayesinde katılımcılar sesli kitapları, MP3 formatıyla internet üzerinden bilgisayarlarına indirerek dinleme olanağına sahiptirler. e-Sesli Kitap hizmetinde, profesyonel seslendirme sanatçıları, kitapları radyofonik bir biçimde seslendirmekte ve ses efektleri ile kitaplar
zenginleştirilmektedir.
e-Televizyon
10
Katılımcıların kolay erişimini sağlamak amacıyla televizyon programları internet ortamında sunulmaktadır. Katılımcılar ders videolarını
bilgisayarına indirerek daha esnek çalışma saatlerine sahip olabilirler.
Katılımcılar programları bir kez bilgisayarına yükledikten sonra, istediği dersin istediği ünitesini zamana bağlı kalmadan seyredebilirler.
e-Danışmanlık
e-Danışmanlık hizmeti, katılımcıların derslerle ilgili sorularını dersin akademik danışmanına sorarak birkaç gün içinde yanıt alabileceği bir hizmettir. Her dersin bir akademik danışmanı ve bir moderatörü bulunmaktadır. Danışmanlara gönderilen bu sorular bir moderatör tarafından incelenerek, geçersiz olanlar iptal edilmekte, ilgisiz olanlar doğru kanala yönlendirilmekte ve akademik içerikli olanlar ise ilgili danışmana yanıtlaması amacıyla iletilmektedir. Danışman tarafından yanıtlanan soru ve yanıtlara bütün katılımcılar erişebilmektedir.
Bap Seçme Sınavı
Batı Avrupa Programlarında öğrencilik hakkını elde etmenin
koşullarından biri, Batı Avrupa Programları Seçme Sınavında yeterli başarıyı sağlamaktır. Batı Avrupa Programları (BAP) için Avrupa’da altı ülkede toplam on bir merkezde yapılan bu sınav, Yükseköğretim
Kurulu’ndan alınan yetkiye dayalı olarak Üniversitemiz tarafından yapılmaktadır.
Anadolu Üniversitesi’nin Batı Avrupa’daki Açık Yükseköğretim Programlarında öğrenim görmek isteyen, fakat BAP Seçme Sınavına katılmamış olan adaylar da, Türkiye’de ÖSYM tarafından yapılan
11
Öğrenci Seçme Sınavına katılıp 160 veya daha üzerinde bir puan almışlarsa ve başvuru sırasında bulundukları ülkede en az altı ay geçerli bir oturma iznine sahipseler, Batı Avrupa Bürosuna kesin kayıt için başvuruda bulunabilmektedirler.
İkinci Üniversite
Örgün bir yükseköğretim kurumundan mezun olanlar veya öğrenci olanlar Batı Avrupa açık yüksek öğretim programlarına sınavsız
girebilmektedirler. Bunun için iki yıllık bir yüksek öğretim programında öğrenci olan veya mezun olanlar ise Batı Avrupa’daki açık
yükseköğretim programları içinden iki yıllık veya dört yıllık programa seçme sınavına katılmaksızın kayıt yaptırabilirler. YÖK tarafından tanınmış, yurtdışındaki üniversitelerde öğrenci veya mezun olan adayların bu uygulamadan faydalanabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olması gerekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı
olmayan adayların Batı Avrupa Programlarına kayıt yaptırabilmeleri için BAP Seçme Sınavına katılıp en az 160 puan almaları gerekmektedir.
Batı Avrupa Programlarının Sunduğu Haklar ve Olanaklar
BAP’tan alınan diplomalar Türkiye’de aynı alanda eğitim veren diğer fakültelerin diplomaları ile eşdeğerdir.
Yurtdışında yaşayan mezunlar ise bulundukları ülke mevzuatına göre denklik işlemi yaptırabilmektedir. Örneğin önlisans
diplomaları Almanya’da “Allgemenie Hochshulreife” düzeyinde, lisans diplomaları ise “Lisans Diploması” olarak tanınmıştır.
12
Bu diplomalarla daha ileri bir eğitim programına da başvurmak mümkündür. Programlara kayıtlı öğrenciler öğrenciler öngörülen dikey geçiş kayıt koşullarını yerine getirmek kaydıyla, ikinci sınıftan sonra diledikleri bir Alman üniversitesine de kayıt yaptırabilirler. Çok sayıda öğrencimiz bu haktan yararlanarak çeşitli Alman üniversitelerine yatay geçiş yapabilmişlerdir.
Batı Avrupa e-Sertifika Programları
Çeşitli alanlarda eğitim almak isteyen ve yaşamlarını Avrupa’nın değişik ülkelerinde sürdüren en az lise ve dengi okul mezunu vatandaşlarımızın eğitim taleplerini karşılamak üzere aşağıda listelenen, Batı Avrupa e- Sertifika Programları açılmıştır.
Batı Avrupa Perakendecilik Sertifika Programı
Batı Avrupa İşletmecilik Sertifika Programı
Batı Avrupa Pazarlama Sertifika Programı
Batı Avrupa Girişimcilik Sertifika Programı
Batı Avrupa Perakendeciliğe Giriş Sertifika Programı
Batı Avrupa Yönetim ve Organizasyon Sertifika Programı
Türkçe Sertifika Programı A1, A2, B1,B2 düzeyi.
13
Programların işleyişi ve öğrenme ortamlarında basılı materyal e-öğrenme ortamı kullanılmaktadır. Öğrenciler uzaktan öğretim yöntemine göre hazırlanmış ders kitapları ve internet ortamında verilen e-Alıştırma, e- Kitap, e-Televizyon, e-Danışmanlık ve e-Sınav hizmetlerinden yararlanarak sınavlara hazırlanabilmektedir. Program kayıt yaptırdıktan sonra 12 haftalık bir ders çalışma süresini kapsamaktadır. Sertifika sınavları Bahar, yaz ve güz olmak üzere yılda 3 kere tarihte
Almanya/Köln’de gerçekleştirilmektedir.
Programların işleyişi ve öğrenme ortamlarında basılı materyal e-öğrenme ortamı kullanılmaktadır. Öğrenciler uzaktan öğretim yöntemine göre hazırlanmış ders kitapları ve internet ortamında verilen e-Alıştırma, e- Kitap, e-Televizyon, e-Danışmanlık ve e-Sınav hizmetlerinden yararlanarak sınavlara hazırlanabilmektedir. Program kayıt yaptırdıktan sonra 12 haftalık bir ders çalışma süresini kapsamaktadır. Sertifika sınavları Bahar, yaz ve güz olmak üzere yılda 3 kere tarihte
Almanya/Köln’de gerçekleştirilmektedir.
Sonuç ve Öneriler
Ana. Ü. Açıköğretim Fakültesi Batı Avrupa’da yaşayan öğrencilere farklı eğitim düzeyinde uzaktan eğitim görme olanağı sunan tek eğitim
kurumudur. Açıköğretim Fakültesinin sunduğu bu hizmetlerin geliştirilmesi için yeni araştırma çalışmaları yapılmalıdır
14
Batı Avrupa’da yaşayan Türk işveren örgütleri ile işbirliğine girilerek sertifika ve lisans programlarında bu ülkelerin işgücü ihtiyacına yönelik yeni programlar geliştirilmelidir.
Açıköğretim Fakültesinin sahip olduğu gelişmiş e-öğrenme olanakları kullanılarak, Batı Avrupa’da yaşayan her yaştan ve eğitim seviyesinden Türklerin kendi kültür ve anadillerini öğrenmeleri ve geliştirmelerine yönelik programlar geliştirilmelidir.
Özetlemiş olduğumuz bu olanaklar ile Batı Avrupa veya Türkiye’de örgün öğretime başlayamamış ya da öğreniminin herhangi bir
aşamasında örgün öğrenimini sürdürememiş bireylere açıköğretim ile öğrenimlerini tamamlama olanağı sağlanmaktadır.
Açıköğretim’in herhangi bir seviyesinden örgün eğitime veya tersi yönde geçiş yapmak isteyen öğrencilere esnek olanaklar ve fırsat eşitliği
sağlanması için Batı Avrupa ülkeleriyle hükümetler nezdinde işbirliğine gidilmelidir.
Öğretimine Türkiye’de veya Batı Avrupa’da devam etmek isteyen açıköğretim öğrencileri için denklik konusunda çok açık ve fırsat eşitliğini bozmayan geçiş koşulları oluşturulmalıdır.
Kaynakça
McIsaac, M. S., Murphy, K., & Demiray, U. (1988). Examining distance education in Turkey. Distance Education, 9(1) 106-114.
Mutlu, M. E. (2004). E-Learning Applications in the Open Education Faculty of Anadolu University, European Association forDistance Learning (EADL) Conference 2004, Istanbul, May 26-28,
2004.http://bilgi.anadolu.edu.tr/yayinlar/2004/ELearning%20Application
15
s%20in%20Open%20Education%20Faculty%20of%20Anadolu%20Univ ersity.pdf
Türk Eğitim Sistemi Kapsamında SunulanUzaktan Öğretim Hizmetleri
<http://www.munihegitim.de/download/acikogretim.pdf>
Açık Lise web sitesi
<http://www.aciklise.net/index.php?option=com_content&task=blogsecti on&id=0&Itemid=9>
Alman Eğitim sistemi
<http://www.tcberlinbe.de/tr/egitim/AlmanEgitimSistemiHakkinda.pdf>
Adres: Nermin Çetinöz Anadolu üniversitesi Yunusemre Kampüsü Açıköğretim Fakültesi Kat:7/723 Eskişehir/Türkiye
16
