T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BÜRO YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
BÜRO YÖNETİMİ EĞİTİMİ BİLİM DALI
ORTAÖĞRETİMDE EĞİTİM AMAÇLI İNTERNET KULLANIMI
(TEKİRDAĞ İLİ ÖRNEĞİ)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan Müjgan YILMAZ
Ankara Mayıs, 2012
T.C.
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BÜRO YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI
BÜRO YÖNETİMİ EĞİTİMİ BİLİM DALI
ORTAÖĞRETİMDE EĞİTİM AMAÇLI İNTERNET KULLANIMI
(TEKİRDAĞ İLİ ÖRNEĞİ)
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Müjgan YILMAZ
Danışman: Prof. Dr. Emine ORHANER
Ankara Mayıs, 2012
ÖNSÖZ
Her yıl milyonlarca insan internet kullanımına dahil olmaktadır, gittikçe daha büyük bir iletişim ağı haline gelen internet kısa sürede hayatımızın vazgeçilmezleri arasına girmiştir. Gün geçtikçe daha ucuz ve kolay erişilebilir bir hizmet olan ve bir bilgi okyanusu olarak tanımlanan internetin özellikle gençlerin ve çocukların eğitiminde kullanılmasının gerekliliği yadsınamaz. Bireylerin internet kullanmalarının eğitimlerine sağladığı katkının saptanması, eğitimde internet kullanımının geliştirilmesi bakımından önemli bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda ortaöğretimde eğitim amaçlı internet kullanımının ne durumda olduğunun araştırması önem arz etmektedir.
Bu çalışmada “Ortaöğretimde eğitimde internet kullanımı nasıldır?” sorusuna cevap aranmıştır. Ortaöğretimde internet kullanımının ne durumda olduğu ele alınmış, buna bağlı eğitimde internet kullanımı hakkında detaylı bir bilgi birikimi oluşturulmaya çalışılmış bu doğrultuda öğretmen ve araştırmacılara katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Araştırma boyunca danışmanlığımı yürüten Prof. Dr. Emine ORHANER’e, desteğinden ve emeğinden dolayı Arş. Gör. Ayşegül ERMEÇ’e ve anket uygulamalarında bana yardımcı olan Tekirdağ İli Ortaöğretim Kurumları’na teşekkürü bir borç bilirim.
ÖZET
ORTAÖĞRETİMDE EĞİTİM AMAÇLI İNTERNET KULLANIMI (TEKİRDAĞ İLİ ÖRNEĞİ)
YILMAZ, Müjgan
Yüksek Lisans, Büro Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Emine Orhaner
Mayıs 2012, 103 Sayfa
Bu çalışmanın amacı, ortaöğretimde eğitim amaçlı internet kullanımının ne durumda olduğunu belirlemektir.
Bu araştırmada betimsel yöntem yani anket (survey) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Tekirdağ il merkezinde bulunan ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 400 öğrenci oluşturmaktadır. Yapılan analizlere göre ulaşılan temel sonuç internetin öğrencinin eğitimine çeşitli yönlerde katkı sağladığıdır.
Araştırmada eğitimde internet kullanımı çeşitli boyutlarda ele alınmıştır. Öğrencilerin genel olarak internete karşı tutumları okul başarılarını etkilemediği ya da olumlu etkilediği yönündedir. İnternetin okul başarısını olumlu etkilediğini düşünenlerin öğretim ve öğrenmeye katkısına yönelik daha olumlu bir yaklaşım geliştirdikleri saptanmıştır. Öğrencilerin çoğunluğunun interneti ödev ve sohbet amaçlı kullandıkları saptanmıştır. Ödev amaçlı kullananların internetten okul yaşantısında daha fazla yararlandıkları saptanmıştır. İnternetin kişisel gelişim dahilinde olan öğrencinin kültürel gelişimi ve soysal iletişimine katkı sağladığı saptanmıştır. Öğrencilerin internetteki bilgiye karşı olumlu tutum geliştirdikleri ve internet üzerinde ihtiyaç duyulan bilgiye erişmede yeterli oldukları yönünde görüş bildirdikleri saptanmıştır.
ABSTRACT
USE OF INTERNET FOR THE PURPOSE OF EDUCATION IN HIGH SCHOOLS
(TEKIRDAG PROVINCE STUDY)
YILMAZ, Müjgan
Postgraduate, Office Management Education Field
Thesis Advisor: Prof. Dr. Emine ORHANER May 2012, 103 Pages
The aim of this study is to determine the nature of internet use for the purpose of education in high schools.
Descriptive method- survey- used in this study. Population of the study consists of 400 students who attend high schools in central district of Tekirdag province. Main outcome achieved from analysis is that internet provides various contributions to student’s education.
Use of internet for education diversely analysed in this study. Common two opinions of students towards internet are internet has no effect or has positive effects on their success at school. Those who think internet has positive effect on their success at school determined to have more positive opinion on internet’s contributions to teaching and learning. It is established that most of the students uses internet to do homework and chat. The ones who do their homework with help of internet also use and benefit from it more in school than others. The study shows internet makes contributions to students’ cultural improvement and social communication which are the parts of personal development. It is determined that students have positive opinions information on internet and also they think that they are adequate to find the needed information.
İÇİNDEKİLER JÜRİ ONAY SAYFASI ... ii ÖNSÖZ ... iii ÖZET ... iv ABSTRACT ... v İÇİNDEKİLER ... vi TABLOLAR LİSTESİ ... ix ŞEKİLLER LİSTESİ ... xi
KISALTMALAR LİSTESİ ... xii
1. BİRİNCİ BÖLÜM ... 1 GİRİŞ ... 1 1.1. Problem ... 1 1.2. Amaç ... 3 1.3. Önem ... 3 1.4. Varsayımlar ... 4 1.5. Sınırlılıklar ... 5 1.6. Tanımlar ve Kısaltmalar ... 5 1.7. İlgili Araştırmalar ... 6 2. İKİNCİ BÖLÜM ... 8 KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 8 2.1. İnternet ... 8
2.2. İnternetin Temel Kavramları ... 10
2.2.1 İletim Kontrol Protokolü ve İnternet Protokolü ... 10
2.2.2 Hyper Text Markup Language ... 11
2.2.3 World Wide Web ... 11
2.2.4 Domain Name System ... 13
2.2.5 İnternet Adresleri Oluşumu ... 14
2.3. İnternetin Gelişim Süreci ... 17
2.3.1. Dünyada İnternetin Gelişim Süreci ... 17
2.3.2. Türkiye’de İnternetin Gelişimi ... 20
2.4. İnternet ve Eğitim ... 23
2.5.1. Web Sayfaları ... 29
2.5.2. Açık Erişim ... 31
2.5.3. E-Posta Ve E-Posta Grupları ... 35
2.5.4. Sosyal Ağ Siteleri-Forumlar ... 37
2.5.5. Elektronik Kütüphaneler ... 41
2.5.6. Arama Motorları ... 45
2.6. İnternette Bilgi Güvenilirliği ... 49
3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ... 53 YÖNTEM ... 53 3.1. Araştırma Modeli ... 53 3.2. Evren ve Örneklem ... 53 3.3. Verilerin Toplanması ... 53 3.4. Verilerin Analizi ... 56 4. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ... 57 BULGULAR VE YORUM ... 57
4.1. Öğrencilerin Kişisel Özellikleri ve Okuldaki Başarı Düzeylerine İlişkin Bulgular ... 57
4.2. Öğrencilerin Kişisel Bilgisayar Sahipliği, İnternete Bağlanma Yeri ve Saatine İlişkin Bulgular ... 58
4.3. Öğrencilerin İnterneti Genel Olarak Kullanım Amaçlarına İlişkin Bulgular ... 59
4.4. Öğrencilerin Sosyal Ağ Sitesi Adresi Sahipliği ve Adreslerin Hangi Sıklıkla Kontrol Ettiğine İlişkin Bulgular ... 60
4.5. Öğrencilerin İnterneti Kullanmalarının Okul Başarılarını Etkileme Durumuna İlişkin Görüşleri Ve İnternette Araştırma Yaparken Tercih Ettikleri İnternet Siteleri Uzantılarına İlişkin Bulgular ... 61
4.6. Öğrencilerin İnternete Girme İmkanları Olmaması Durumunda İnternete Girmek Yerine Tercih Edecekleri Etkinliklere İlişkin Bulgular ... 62
4.7. İnternetin Öğrencinin Eğitimine Katkısına İlişkin Bulgular ... 64
4.8. Öğrencilerin Okuldaki Başarı Düzeyi İle İnternet Kullanmalarının Okul Başarılarını Etkilemesi Arasındaki İlişkiye İlişkin Bulgular ... 75
4.9. İnternetten Bilgiye Erişebilme Yetisi İle Araştırma Yaparken Tercih Edilen Site Uzantısı Arasındaki İlişkiye İlişkin Bulgular ... 76
4.10. Okul Yaşantısında İnternetten Yararlanma İle İnterneti Ödev Amaçlı Kullanım Arasındaki İlişkiye İlişkin Bulgular ... 77
4.11. Bilgi Edinme Doğrultusunda İnternete Karşı Tutum İle İnternete Genellikle Bağlanılan Yere İlişkin Bulgular ... 78
4.12. İnternetin Öğretim ve Öğrenmeye Katkısı İle İnternet Kullanımının Okul
Başarısını Etkilemesine İlişkin Bulgular ... 79
4.13. İnternet Yaşantısına İlişkin Tutum İle Okul Başarısına İlişkin Bulgular ... 81
4.14. İnternet Yaşantısı Tutumu İle İnternet Kullanma Saatine İlişkin Bulgular .. 82
4.15. İnternetin Okul Yaşantısına Katkısı İle İnternet Kullanmanın Okul Başarısını Etkilemesine İlişkin Bulgular ... 84
4.16. İnternetin Sosyal İletişim Yeteneğine Katkısı İle Sosyal Ağ Sitesindeki Adresini Kontrol Sıklığına İlişkin Bulgular ... 85
4.17. İnternetin Kültürel Gelişime Katkısı İle Cinsiyete İlişkin Bulgular ... 86
4.18. Sosyal Ağ Sitelerinin Eğitimde Kullanımına İlişkin Bulgular ... 87
4.19. Sosyal Ağ Sitesindeki Adres Kontrol Sıklığı İle Sosyal Ağ Sitelerinin Eğitimde Kullanımına İlişkin Bulgular ... 88
5. BEŞİNCİ BÖLÜM ... 90 SONUÇ VE ÖNERİLER ... 90 5.1. Sonuçlar ... 90 5.2. Öneriler ... 92 KAYNAKÇA ... 95 EK1: VALİLİK İZNİ ... 102
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. İnternette Geçerli Olan Kuruluş Kodları ... 14
Tablo 2. İnternette Geçerli Olan Coğrafi Kodlar ... 16
Tablo 3. Ankara Üniversitesi Açık Erişim Sistemi Yayın Dağılımı ... 34
Tablo 4. Facebook Kullanıcılarının Ülkelere Göre Dağılımları ... 39
Tablo 5. Üniversite Elektronik Kütüphane Web Adresleri ... 43
Tablo 6. Eğitimde İnternet Kullanımı Anketi Maddelerine Ait Faktör Yükleri ... 55
Tablo 7. Sosyal Ağ Sitelerinin Eğitime Katkısına İlişkin Faktör Yükleri ... 56
Tablo 8. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Demografik Özellikleri ve Okul Başarı Düzeyine İlişkin Sayı ve Yüzde Dağılımları ... 57
Tablo 9. Öğrencilerin Kişisel Bilgisayar Sahipliği, İnternete Bağlanma Yeri ve Saatine İlişkin Sayı ve Yüzde Değerleri ... 58
Tablo 10. Öğrencilerin İnterneti Genel Olarak Kullanım Amaçlarına İlişkin Sayı ve Yüzde Değerleri ... 59
Tablo 11. Öğrencilerin İnterneti Kullanım Amaçlarına İlişkin Grafiksel Dağılım ... 60
Tablo 12. Öğrencilerin Sosyal Ağ Sitesi Adresine Sahip Olma Durumu ve Sahip Olanların Adreslerini Hangi Sıklıkla Kontrol Ettiğine İlişkin Sayı ve Yüzde Değerleri 60 Tablo 13. Öğrencilerin İnterneti Kullanmalarının Okul Başarılarını Etkileme Durumuna İlişkin Görüşleri Ve İnternette Araştırma Yaparken Tercih Ettikleri İnternet Siteleri Uzantılarına Sayı ve Yüzde Değerleri ... 61
Tablo 14. Öğrencilerin İnternete Girme İmkanları Olmaması Durumunda İnternete Girmek Yerine Tercih Edecekleri Etkinliklere İlişkin Sayı ve Yüzde Değerleri ... 62
Tablo 15. Öğrencilerin İnternete Girme İmkanları Olmaması Durumunda İnternete Girmek Yerine Tercih Edilecek Etkinliklere İlişkin Grafiksel Dağılım ... 63
Tablo 16. İnternetin Öğrencinin Eğitimine Katkısına İlişkin Sayı, Yüzde ve Aritmetik Ortalama Değerleri ... 64
Tablo 17. Öğrencilerin Okuldaki Başarı Düzeyi İle İnternet Kullanımlarının Okul Başarılarını Etkilemesine İlişkin Çapraz Tablo Sonuçları ... 75
Tablo 18. İnternet Üzerinden İhtiyaç Duyulan Bilgiye Erişebilme Yetisi İle İnternette Araştırma Yaparken Tercih Edilen Site Uzantısına İlişkin Anova Sonuçları ... 76
Tablo 19. Okul Yaşantısında İnternetten Yararlanma İle İnterneti Ödev Amaçlı Kullanım Arasındaki İlişkiye İlişkin İndependest Samples T-Test Sonuçları ... 77
Tablo 20. Bilgi Edinme Doğrultusunda İnternete Karşı Tutum İle İnternete Genellikle Bağlanılan Yer Arasındaki İlişkiye İlişkin Anova Sonuçları ... 78
Tablo 21. İnternetin Öğretim ve Öğrenmeye Katkısı İle İnternet Kullanımının Okul Başarısını Etkilemesi Arasındaki İlişkiye İlişkin Anova Sonuçları ... 80
Tablo 22. İnternet Yaşantısına İlişkin Tutum İle Okul Başarısına İlişkin Anova
Sonuçları ... 81
Tablo 23. İnternet Yaşantısına İlişkin Tutum İle Haftalık İnternet Kullanma Saatine İlişkin Anova Sonuçları ... 83
Tablo 24. İnternetin Okul Yaşantısına Katkısı İle Okul Başarısına Etkisine İlişkin Anova Sonuçları ... 84
Tablo 25. İnternetin Sosyal İletişim Yeteneğine Katkısı İle Sosyal Ağ Sitesindeki
Adresini Kontrol Sıklığına İlişkin Anova Sonuçları ... 85
Tablo 26. İnternetin Kültürel Gelişime Katkısı İle Cinsiyete İlişkin İndependest Samples T-Test Sonuçları ... 87
Tablo 27. Sosyal Ağ Sitelerinin Eğitim Amaçlı Kullanımına İlişkin Dağılımlar ... 87
Tablo 28. Sosyal Ağ Sitesindeki Adres Kontrol Sıklığı İle Sosyal Ağ Sitelerinin
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. İnternet Kullanıcılarının Nüfusun Toplam Nüfus İçindeki Payı ... 19
Şekil 2. İnternete Erişimi Bulunan Haneler ... 19
Şekil 3. Türkiye’deki İnternet Kullanımına İlişkin Temel Göstergeler ... 21
Şekil 4. Ülkelere Göre İnternet Hızları ... 22
Şekil 5. Yaş Ve Gelişmişlik Düzeyi, 2011 Yılında İnternet Kullanıcılarının Yaş Ve Gelişmişlik Düzeyi ... 25
Şekil 6. Ulusal Tez Arşivinde Bulunan Tezlerin Üniversitelere Göre Dağılımı ... 35
KISALTMALAR LİSTESİ DNS: Domain Name System, Alan İsimlendirme Sistemi
HTML: Hyper Text Markup Language, Hipermetin İşaretleme Dili HTTP: Hyper Text Transfer Protocol, Hipermetin Transfer Protokolü
IANA: Internet Assigned Numbers Authority, İnternet Tahsisli Sayılar Kurumu IP: Internet Protocol, İnternet Protokolü
ITU: International Telecommunication Union, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği LAN: Local Area Network, Yerel Ağ Bağlantısı
SAS: Sosyal Ağ Siteleri
TCP: Transmission Control Protocol, İletim Kontrol Protokolü UDP: User Datagram Protocol, Kullanıcı Datagram Protokolü WWW: World Wide Web, Dünya Çapında Web
1. BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ
1.1.Problem
Bilgi ve iletişim teknolojilerinde 20. yüzyılda gerçekleştirilen radyo, televizyon gibi buluşlardan sonra, 21. yüzyıla damgasını vuran buluş internet olmuştur (Varol ve Alkan, 1997: 146). En genel tanımı ile internet, dünya çapında bilgisayarların birbiri ile bağlandığı ağdır.
Eskiden bilgisayar destekli eğitimin sosyal etkinliği azalttığı ve hatta kestiği düşünülürken günümüzde, internette sürekli ilişki ve haberleşmeden kaynaklı farklı görüşlere karşı engellemelerin önüne geçilmiştir (Ergün 1998:3).
İnternet, orijinal olarak bilim adamları arasında hızlı iletişim ve bilgi paylaşımını gerçekleştirmek üzere tasarlanmış olmakla birlikte, daha sonra ticari ve diğer amaçlar için de kullanılmaya başlanmıştır. İnternete bağlı bilgisayarlar arasında her gün bilim, ticaret, eğlence vb. konularla ilgili belki binlerce kütüphanelik bilgi akışı gerçekleşmektedir. İnternet’in giderek daha çok kullanıldığı alanların başında ise eğitim gelmektedir(Acun, 2000: 37).
İnternet, öğrencilerin öğrenme alışkanlıklarını ve deneyimlerini zenginleştirmek için kullanabilecekleri mükemmel bir araçtır. Bu aracın kullanılmasında ilk hedef, öğrencileri internet ile tanıştırıp, onların dünya çapında oluşturulmuş bu ağın bir parçası olma tutumunu kazanmalarına yardımcı olmaktır. Daha ileri seviyelerde ise, bu ağ içerisinde, öğrencilerin proje tabanlı çalışma ortamlarından etkin bir şekilde faydalanmalarını sağlamaktır. Bu projelerin seçimi ve sınıf içerisinde uygulanmasında ise internetin öğrenme sürecinde bir araç olarak düşünüldüğü devamlı göz önünde bulundurulmaktadır (Altun ve Altun, 2002:147).
Öğretmen merkezli müfredata dayalı; ders anlatımı ve laboratuar uygulamaları ile hareketli ve karmaşık sistemlerin öğrenciye anlatımında güçlük çekilmektedir. Bu alanlarda kullanılan örnekler, metotlar ve aletler öğrenciler tarafından yeterince
incelenememekte veya test edilememekte, dolayısıyla konunun kavranmasında güçlük çekilmektedir. Yine farklı kişilik ve alt yapıdan gelen öğrencilerin, bir konuyu belirli bir zaman diliminde anlayabilme ve konuyu kavrayabilmeleri, her birinin sahip olduğu farklı anlama kabiliyetleri ve anlama hızlarından dolayı farklılık arz ettiğinden, hedeflenen seviye klasik yöntemlerle sağlanamamakta veya yetersiz kalmaktadır (Ekiz, Bayam ve Ünal, 2003:666).
Öğretimin artık sadece okullarla ve sınıflarla sınırlı olmadığı, yaşam boyu öğrenmemin zorunlu olduğu günümüz toplumları, bireylerin ve toplumlarının gereksinimlerini yeniden sorgulamaktadır. Bilgi çağı, “öğrenmeyi öğrenme” temel becerisinin öğrenciye kazandırılmasında bilgiye çeşitli kaynaklardan ulaşma, değerlendirme ve kullanma becerilerinin kazandırılmasını da zorunlu kılarak öğrenci ve öğretmenin rolünü değiştirmektedir. Yeni teknolojiler ve özellikle de internet, öğrencinin bilgiye ulaşma ve kullanma becerilerini geliştirmeye katkıda bulunurken bir yandan da onların aktif olarak sürece katılmasını sağlamaktadır (Akkoyunlu, Sağlam ve Atav, 2004:887).
Öğrenme ortamlarındaki etkinliği arttırmada Web gibi bilgi kaynakları önemli rollere sahip olabilmektedir. Öğrencilerin kendilerince yeni hedefler ve sorular üretmesi bu ortamlarda ulaştıkları bilgiyi yetersiz bulduklarında yeni bilgileri araştırmalarına neden olacaktır. Bilgi kullanımının öneminin gittikçe arttığı görülmektedir. Bu kullanım, bilgiye yönelik problem çözme işlemlerini, bilgiye olan gereksinimleri tanımlamayı, ilgili bilgi kaynaklarını belirlemeyi, ilişkili bilgiyi elde etmeyi, düzenlemeyi ve birçok kaynaktan yararlanarak bilgiyi sentezlemeyi kapsamaktadır (Yalçınalp ve Aşkar 2003:15).
Ağ üzerinde eğitim yapmak, sadece öğrencilerin değil, öğretmenlerin de izole durumda kalmalarını engellemektedir. Birçok site üzerinden haber ve tartışma gruplarına, yeni bilgi ve projelere ulaşılarak paylaşılabilmekte ve katkı sağlanabilmektedir. Öğretmenler, internet üzerinden ders planlarına, kitaplara, dergilere, veri depolarına, görüntü ve ses bilgilerine vb. ulaşıp kullanabilmektedir (Ergün 1998:3).
1.2.Amaç
Bu araştırmanın temel amacı, ortaöğretimde eğitim amaçlı internet kullanımının ne durumda olduğu sorusuna cevap aramaktır. Belirlenen bağımsız değişkenlerle öğrencilerin internet kullanmalarının eğitimlerine sağladığı katkının saptanması hedeflenmiştir.
Belirlenen bu amaç kapsamında aşağıdaki hipotezler oluşturulmuştur: Hipotezler:
H1: Öğrencilerin okuldaki başarı düzeyi ile internet kullanmalarının okul başarılarını etkilemesi arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H2: İnternet üzerinden ihtiyaç duyulan bilgiye erişebilme yetisi ile internette araştırma yaparken tercih edilen site uzantısı arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H3: Okul yaşantısında internetten yararlanma ile interneti ödev amaçlı kullanım arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H4: Bilgi edinme doğrultusunda internete karşı tutum ile internete genellikle bağlanılan yer arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H5: İnternetin öğretim ve öğrenmeye katkısı ile internet kullanımının okul başarısını etkilemesi arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H6: Okul başarısı ile internet yaşantısına ilişkin tutum arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H7: İnternet kullanma saati ile internet yaşantısına ilişkin tutum arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H8: İnternetin okul yaşantısına katkısı ile internet kullanmanın okul başarısını etkilemesi arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H9: İnternetin sosyal iletişim yeteneğine katkısı ile sosyal ağ sitesindeki adresini kontrol sıklığı arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H10: İnternetin kültürel gelişime katkısı ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki vardır. 1.3.Önem
Teknolojik gelişmelerle birlikte yaygın olarak kullanılmaya başlayan internetin bilginin paylaşılması, yayılması ve hızla ulaşılması bakımından günümüzde, eğitim açısından önemli araçlardan biri haline geldiği görülmektedir.
Öğretimin artık sadece okullarla ve sınıflarla sınırlı olmadığı, yaşam boyu öğrenmenin zorunlu olduğu günümüz toplumları, bireylerin ve toplumlarının gereksinimlerini yeniden sorgulamaktadır. Bilgi çağı, “öğrenmeyi öğrenme” temel becerisinin öğrenciye kazandırılmasında bilgiye çeşitli kaynaklardan ulaşma, değerlendirme ve kullanma becerilerinin kazandırılmasını da zorunlu kılmakta, öğrenci ve öğretmenin rolünü değiştirmektedir. Yeni teknolojiler ve özellikle de internet, öğrencinin bilgiye ulaşma ve kullanma becerilerini geliştirmeye katkıda bulunurken bir yandan da onların aktif olarak sürece katılmasını sağlamaktadır.
İnternetin eğitimde kullanılmasıyla birlikte, öğrenci bilgiye ulaşmada okul ve öğretmen kavramlarının dışına çıkmaktadır. Öğrencinin rolü artık sadece kendisine sunulan bilgiyi almak değil, aynı zamanda bilgiyi arayıp bulmak ve ondan yararlanmaktır. Bu doğrultuda en önemli kaynaklarından biri olan internet öğrencilerin araştırma yapma becerisini, öğrenme alışkanlıklarını geliştirip zenginleştirmekte ve öğrenci araştırdıkça bir sorunun birden fazla cevabı olabileceğini görerek fikirlerini tartışma imkanı bulmaktadır. Yapılacak çalışmalarla öğrencilerin interneti eğitim amaçlı kullanma düzeyleri ve karşılaştıkları sorunları tespit edip çözüm önerileri üretilerek “yaşam boyu öğrenme” yaygınlaştırılabilir. Bireyin doğru bilgiye nasıl ulaşıp organize edeceğini ve günlük hayatta nasıl kullanacağını öğrenmesi açısından bu çalışmalar önem kazanacaktır.
1.4. Varsayımlar
Bu araştırmanın temelinde aşağıdaki varsayımlar yer almaktadır:
1) Seçilen örneklem grubunun, araştırmaya veri sağlamada ve evreni temsil etmede yeterli olduğu varsayılmıştır.
2) Anket sorularının yapılacak araştırma için geçerli ve güvenilir olduğu varsayılmıştır.
3) Veri kaynağı olarak kullanılan, anket formlarının doğru olarak cevaplandırılacağı varsayılmıştır.
4) Araştırmanın sonucuna ulaşmada kullanılan istatistiksel analizlerin yeterli ve geçerli olduğu varsayılmıştır.
1.5. Sınırlılıklar
Bu araştırmanın temelinde aşağıdaki sınırlılıklar yer almaktadır:
1) Araştırma kapsamı, maliyet ve zaman yetersizliği nedeniyle Tekirdağ ili ortaöğretim kurumlarıyla sınırlı tutulmuştur.
2) Araştırma bulguları, anketlerin geri dönüş oranı ve ankette yer alan soruların kalitesi ile sınırlıdır.
1.6. Tanımlar ve Kısaltmalar
Bu araştırmada geçen bazı kavramlar aşağıda tanımlanan anlamlarıyla kullanılacaktır:
Eğitim: Genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir. Eğitim sürecinde kişilerin davranışlarında meydana gelebilecek değişmelerin istendik yönde olması beklenir. Bu anlamda eğitim, bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme süreci olarak ifade edilir (Demirel, Seferoğlu ve Yağcı, E., 2001:1).
İnternet: İnternet, teknik olarak, birçok bilgisayarın ve bilgisayar sistemlerinin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. Bu iletişim ağında bilgisayarlar birbirlerine fiziksel olarak (kablolar, uydu baglantıları, telsiz bağlantısı) bağlıdır ve geliştirilen bazı özel protokollerle (İletim Kontrol Protokolü/İnternet Protokolü-TCP/IP-Transmission Control Protocol/İnternet Protocol) birbirine bağlı bilgisayarlar arasında bilgi paylaşımına dayalı aktiviteler (dosya alma/ gönderme, sohbet vb. gibi) yapma olanağı sunar (Sadi, 2000: 58).
Eğitsel Amaçlı İnternet Kullanımı: Öğrencilerin internet üzerinden bilgiye kolay erişimi ve paylaşımı, öğrencinin araştırmacı kişiliğini geliştirip bilgiye erişme yollarını öğrenmesi ve kullanması, öğrenme alışkanlıklarını kazanması, öğretmenlerin sınıf içi etkinlikler ve kullandıkları materyallere katkı sağlaması, iletişim becerilerini arttırması, sergi, müze, eğitici film vb. etkinliklere online katılarak kültürel gelişimine katkı sağlaması, internet üzerindeki iletişim kanallarından öğrencilerin aralarında ve öğretmenleriyle haberleşmesi vb. amaçlarla interneti kullanmasını kapsamaktadır.
1.7. İlgili Araştırmalar
Demir (2001), Gaziantep Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde görev yapan 40 öğretim elemanı ve 400 öğrenci üzerine yapılan “Öğretim Elemanları ve Öğrencilerin İnternetin Öğretim Amaçlı Kullanımına İlişkin Görüş ve Tutumlarının İncelenmesi” konulu araştırmada: Öğretim Elemanları açısından düşünüldüğünde öğrencilerin interneti eğitim amaçlı kullanımında eksiklikler olduğu, Öğretim Elemanlarının internet kullanımında çalıştıkları bölümün etkili olduğu ve interneti haberleşme ve araştırma için kullandıkları saptanmıştır. Öğrenciler açısından düşünüldüğünde, interneti kullanım amaçları devam ettikleri bölümlere göre farklılaşmaktadır, Matematik, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencileri interneti eğlence amaçlı kullanırken, İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümü araştırma için kullanmakta olduğu saptanmıştır.
Akınoğlu (2002), Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 185 öğrenci ve Marmara Üniversitesi kampüsü içerisinde bulunan internet kullanım merkezi ile Kadıköy ve Ümraniye ilçesinde ulaşılan oniki internet kafedeki 102 internet kullanıcısı üzerinde yapılan “Eğitim ve Sosyalleşme Açısından İnternet Kullanımı” konulu araştırmada: İnternetin iletişim, bilgilenme, eğitim, araştırma, eğlence, boş zaman değerlendirme ve sosyalleşmede önemli roller üstlendiği saptanmıştır.
Gümüş (2003), Türkiye’deki 81 ilde bulunan emniyet müdürlüğü şubeleri, internet kafeler ve müşterileri ile 5 il (Elazığ, Diyarbakır, Malatya, Bingöl, Adıyaman) milli eğitim müdürlüğünde bulunan ilköğretim okullarında 2748 kişi üzerinde yapılan “İnternet Kafelerin (Dijital Kütüphaneler) Denetlenmesi ve Eğitim Amaçlı Kullanımının Teşviki” konulu araştırmada: Ağırlıklı olarak gençler ve öğrenciler tarafından kullanılan internet kafelerin oyun ve eğlence içerikli algılandığı, internet kafelerin denetiminin bu mekanların topluma yararlı hale getirilmesi ve eğitim amaçlı kullanımı açısından önemli olduğu saptanmıştır.
Yılmaz (2006), Celal Bayar Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü (Sınıf Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Fen Bilgisi Öğretmenliği), Türkçe Eğitimi Bölümü (Türkçe Öğretmenliği) 2005-2006 öğretim yılı bahar döneminde öğrenimi sürdüren 2911 öğrenci üzerinde yapılan “Eğitim Fakültesinde Eğitim Görmekte Olan Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi” konulu araştırmada: Öğretmen adaylarının bilgisayar ve
internet kullanımına yönelik tutumları olumlu düzeyde olduğu, bilgisayar ve internet kullanımına yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin; cinsiyet, aile gelir düzeyi, ailenin oturduğu yerleşim birimi, kendine ait bilgisayar olması, bilgisayarı öğrenilen ortam, deneyim süreleri, kullanım sıklığı, bilgisayar ve internetin kullanıldığı ortam, e-posta kullanım sıklığı, bilgisayarın etkileri hakkında bilgi düzeyi, bilgisayarla ilgili ahlaki konulardaki bilgi düzeyi olduğu saptanmıştır.
Kaya (2010), Kütahya ili Simav ilçesinde görev yapan 23 ilköğretim sosyal bilgiler öğretmeni ve 316 öğrenci üzerinde yapılan “İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde 6. ve 7. Sınıflarda İnternet Kullanımı” konulu araştırmada: Öğretmenler açısından düşünüldüğünde derslerinde etkili ve kalıcı bir eğitim yapabilmek, alanlarına en iyi şekilde hakim olabilmek, güncel gelişmeleri takip edebilmek gibi açılardan bilgisayar ve internet kullanımı desteklenmelidir. Öğrenciler açısından düşünüldüğünde ise, öncelikle derslerindeki başarı düzeylerini yukarı taşıyabilmek, ödev, proje ve performans çalışmalarında örnekleri incelemek ve araştırmalar yapabilmek açısından internet kullanımının faydalı olduğu saptanmıştır.
2. İKİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. İnternet
Bilgi ve iletişim teknolojilerinde 1980’li yıllardan itibaren meydana gelen gelişmeler küreselleşme eğilimlerinin artmasıyla toplumların siyasal, ekonomik ve sosyal yapılarında köklü değişimlerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu gelişmeler sonucunda ortaya çıkan internet, yazılı metinlerin, ses ve video görüntülerinin hızlı bir biçimde işlenmesi, depolanması ve iletilmesi sürecinin bilgisayar ağları vasıtasıyla daha geniş coğrafyalara ulaşmasını sağlamaktadır (Sarıkaya, Kara ve Erdoğan, 2010:33).
İnternet, TCP/IP protokolünü tanıyan ağların oluşturduğu büyük bir ağdır (Akın, 1996:35). İnternet protokolleri bir takım nakil protokollerinden oluşmaktadır günümüzde bilinen Transmission Control Protokol (TCP) ve Internet Protokol (IP) en iyi iki protokoldür (Cisco System, 2004:569).
Daha basit bir dille internet, açılımı olan “interconnected network” yani birbirine bağlı ağlar olarak tanımlanabilir ( Schneider, Evans ve Pinard, 2009:2). Ağ, birden çok bilgisayarın birbirine bağlı kullanılmasıyla oluşturulan çalışma biçimidir (Kabakçı ve Taşkın, 2003:41). Ağlar sayesinde bilgisayarlar aralarında bilgi alışverişi yaparak donanım paylaşabilmektedir.
İnternetin kuruluş amacı bugünkü kullanım amaçlarından oldukça farklı bir içerik taşımaktadır, tamamen savaş stratejisi içeren bir ağ olarak inşaa edilmiştir (Gümüştepe, 1999:2). Dünya çapında yaygın olan, sürekli büyüyen ve gelişen internet, günümüzde insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma" istekleri doğrultusunda kullanılmaktadır. Bu teknolojinin yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde
erişebilmektedir. İnternet'i bu haliyle bir bilgi denizine, oldukça büyük bir kütüphaneye benzetebiliriz (İnan, 1999:9). Bir anlamda internet bilgi bulmak amacıyla diğer bilgisayarlara seyahat etmek için seçilen bir yoldur. Bu yüzden “veri otoyolu” olarak da adlandırılmaktadır (Akkoyunlu, 2003:9).
Milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlayan küresel bir ağ olan internetin temel özelliklerini altı ana başlıkta toplayabiliriz:
Merkezsiz: İnternet üzerinde belirli bir merkez bilgisayar bulunmamaktadır. Bilgiler internet üzerinde paketler halinde değişik yollarla aktarılmaktadır. Belirli makineleri kapatarak interneti kullanılmaz duruma getiremeyiz. Bu özellik internetin en başta bir askeri proje olarak tasarlanmasından kaynaklanmaktadır.
Özgür: Çeşitli yasaklar getirilmeye çalışılsa da kullanıcılar çeşitli yollarla yasakları delebilmektedir. Buna en güzel örnek yasaklara rağmen hala pek çok yasadışı faaliyetin internet üzerinden artarak sürmesidir.
Küresel: İnternet yayını belirli bir coğrafi alan ile sınırlı değildir. Radyo veya televizyon gibi belirli bir yayın alanı yoktur. Türkiye’de yayınladığımız bir siteye dünyanın her yerinden ulaşılabilmektedir.
Dinamik: Kullanıcılar da ziyaret ettikleri sitelere katkı yapabilmektedir. Örnek olarak internet üzerinden yayınlanan bir gazeteye okuyucular anında yorum yazabilmektedir.
Sınırsız: İnternet ülke sınırları ile sınırlanamaz. Örnek; ülkemizde bir dönem yasaklı siteler arasına giren “youtube” sayfasına Proxy server üzerinden bağlanmak ya da Dns ayarlarını değiştirmek suretiyle kolayca girilebilmekteydi. Asenkron: Televizyon veya radyo yayınları gibi insanların aynı anda aynı yayını
izlemesi veya dinlemesi zorunluluğu yoktur, kullanıcı kendi seçimini yapabilmektedir. Zaman sınırlaması olmaksızın yayın dünyanın her yerinden izlenebilmektedir (Civelek, 2009:14-16).
Bilgisayarları birbirlerine bağlamanın en önemli amacı, bilgisayarların sahip oldukları kaynakları kullanıcılarla paylaştırmaktır (Ayfer,1996:13). Bu paylaşım sonucunda bir bilgisayarın üzerinde kayıtlı olan veriler tek bir bilgisayar üzerinden
milyarlarca bilgisayara ulaşabilmektedir. Dünyanın birçok yerine kolayca ulaşmamızı sağlayan bir iletişim ağı olan internet kimilerine göre dünyanın sekizinci harikası olarak adlandırılır. Yazılı olmayan kuralları olan ama sahibi olmayan bir anlamda kendi toplumu olan dünyanın en büyük sosyal yapısı olarak bilinmektedir.
Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), dünyada internet kullanıcısı sayısının 2011 yılı itibariyle 2 milyara ulaştığını bildirmiştir. Her yıl milyonlarca insan internet kullanımına dahil olmaktadır, bu gelişmeler ışığında iletişim örgütünün başkanı Toure, 2015 yılında dünya nüfusunun en az yarısının geniş bant internete erişimi bulunmasının beklendiğini açıklamıştır. Gittikçe daha büyük bir iletişim ağı haline gelen ve milyarlarca kullanıcısı bulunan internet kısa sürede hayatımızın vazgeçilmezleri arasına girmiştir.
2.2. İnternetin Temel Kavramları
İnternetin yapısını oluşturan çeşitli protokoller mevcuttur, bu protokoller sayesinde kullanıcı internet üzerinden işlemlerini gerçekleştirmektedir.
2.2.1 İletim Kontrol Protokolü ve İnternet Protokolü
Bağlantısız bir protokol olan IP, paketlerin adresleme ve yönlendirme işlemlerini yapmaktadır. Yani, mesajların iletilmesi için ilk olarak makineler arasında bağlantı kurulmamakta ve mesajların yerine ulaşıp ulaşılmadığı kontrol edilmemektedir. İletim katmanında bilgisayarlar arası iletişim için oturumlar düzenlenmektedir burada da TCP kavramı karşımıza çıkmaktadır, bağlantılı ve güvenilir bir iletişim sağlayan TCP bir anlamda iki bilgisayarın iletişim kuralları için anlaşmaları demektir. TCP’ye uygun olarak gönderilen paketler için bir onay mesajı beklenmekte eğer belirli bir süre içinde onay mesajı gelmezse paket onay almak için tekrar gönderilmektedir. Bu da iletimin güvenli olması anlamına gelmektedir (Yıldırımoğlu, 2009:14).
İletim Kontrol Protokolü (TCP)/Internet Protokolü (IP) kullanımının temelde iki amacı vardır:
1) Ağlar arasında hiçbir şirkete bağımlı olmayan evrensel bir iletişim dili kurmak 2) Donanım ve yazılıma bağımlı olmamak (Demirkol, 2001:11-12)
Protokollerin çoğunun IP datagramlarının alt katman protokollerine nasıl taşınacağını gösteren TCP/IP protokol kümesinde 100 kadar protokol bulunmaktadır. Setteki Anahtar Protokoller İletim Kontrol Protokolü (TCP), Internet Protokolü (IP) ve Kullanıcı Datagram Protokolü’dür (UDP- “User Datagram Protocol”). TCP/IP başından beri Yerel Ağ bağlantısı (LAN-“Local Area Network”), Yerel ve Geniş Bölge Ağları (LAN-WAN) bağlantısı, bilgisayar ağı yönetimi ve bilgi servisi sağlanması gibi konulara da hitap etmektedir. Protokol kümesi akla gelebilecek her tip bilgisayara destek vermektedir. TCP/IP`nin kaynak kodu genel ortamda bulunup, kullanımı teşvik edilmektedir (Çağıltay, 1994:8)
2.2.2 Hyper Text Markup Language
Hyper Text Markup Language web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan protokoldür (İnan, 1999:73). Yani internet üzerinde bir web sayfası oluşturmak için kullanılan betik dilidir. HTML dosyalarının aktarımı için HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) kullanılmaktadır. HTML dosyaları sunucu bilgisayarın sabit diskinde .html ya da .htm uzantısı ile saklanmaktadır. Yazılan html dosyaları düz yazı dosyalarıdır. Yazılan html dosyalarının bir C ya da Pascal programında olduğu gibi bir derleyici ile derlemesine gerek yoktur (MEGEP, 2011:15).
Sayfalara resim, film ve ses eklenerek metinler değişik şekillerde HTML sayfaları üzerinden ekrana getirilir. Web sayfası yazarken kullandığımız yazım dili olan HTML, Web sayfasının oluşturulması için bazı biçimleri ve eklentileri içerisinde barındırmaktadır, kendine özgü kural ve komutları vardır (Alabay, 2005:18).
2.2.3 World Wide Web
World Wide Web internetteki çoğu siteye bağlanmamıza izin veren protokollerden biridir. En belli başlı birimi, internete bağlandığınızda web tarayıcınızla gördüğünüz herhangi bir sayfadır (Özbay ve Yetişener, 2000:30).
Web protokolünden önce internet üzerindeki her şey metin tabanlı ve sadece bir akademik araştırma aracıydı ki bu araştırmayı yapmak da oldukça tuhaf komutlar girmeyi gerektirmekteydi. Bugünün grafiksel ve kolay kullanımı olan aygıtlardan oldukça ilkeldi (Ivens, 2003:10).
World Wide Web’in babası olarak bilinen Tim Berners Lee 1991 yılında, Cenevre yakınlarındaki Avrupa parçacık fiziği laboratuarında (CERN) çalışırken bilgi otobanı olarak bilinen ve bilgisayarı ile tarayıcısı olan herkesin kullanabileceği Web’i bulmuştur (CNN, 2003). Tim Berners Lee’nin asıl amacı internete yüklenen bilgilerin düzenlenmek ve tekrar ulaşılmasını kolaylaştırmaktır çünkü bu bilgilere erişim zor ve zaman alıcıdır. (Djambazov, 2011:15). CERN’de çalışan araştırmacılar tarafından üretilen dokümanlara bilgisayar ağı üzerinden rahat ulaşmak amacı ile geliştirilen bu araç, kullanımı çok kolay olduğu ve bilgiyi yayınlama, alma imkanları tanıdığı için WWW bugün internet üzerindeki servisler içinde en hızlı gelişenidir (Civelek, 2009:95).
World Wide Web’den önce, elektronik verinin resim, film ve video görüntüsü, ses ve metin gibi çok farklı şekillerinin bir arada kullanımını sağlamak ve bu bilgiye dağıtık ortamlardan çeşitli kullanıcıların donanım ve yazılımdan bağımsız olarak erişimini sağlamak neredeyse mümkün değildir. Bir dönem bilgiye erişimde tavşan dişli yardımcımız Gopher ortaya çıkmıştır (Sincap anlamına gelir ve Minnesota Üniversitesi’nin Maskotudur). Gopher sunucularının çoğu üniversitelerde bulunmaktaydı, üniversiteler de Minnesota Üniversitesi’ndeki Gopher Kök Sunucusunu ana dizin olarak kullanmaktaydı. Makaleler üniversitelerdeki sunuculara gönderilmekte ve Gopher sayesinde arama motoruna araştırma yazısının başlığını girerek ilgili makale bulunmaktaydı. Gopher Kök Sunucusunun adresi gopher://gopher.tc.umn.edu’dur günümüzde kullandığımız adreslerden farklı olarak “http” ve “www” içermemektedir. Ancak Web’in gelişmesine bağlı olarak bu sunuculardaki tüm bilgiler Web’e taşınmıştır ve bu sunucular bugün çalışmamaktadır. WWW sayesinde sadece Gopher değil neredeyse tüm diğer internet bilgi servislerine (WAIS, Anonymous FTP, Gopher, Usenet vb.) artık kendisi üzerinden ulaşım sağlamaktadır (Civelek, 2009:96-97; Ivens, 2003:10).
2.2.4 Domain Name System
Her bilgisayar internet üzerinden bir eşi daha olmayan bir kimlik numarası almaktadır buna IP adresi denir. IP adresi bir anlamda ev adresi gibidir, ağın içinde bilgisayarın bulunmasını ve tanınmasını sağlamaktadır. Türkçe anlamı “Alan İsimlendirme Sistemi” olan DNS (Domain Name System) Host (internete doğrudan bağlı bilgisayar) alan isimlerini IP adresine çevirmeye yarayan bir sistemdir (Schneider vd,2009:6).
İnternet protokolü adresleri yetkili kuruluşlarca tahsis edilmektedir, Türkiye’de bu işle ilgili olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve TÜBİTAK’ın ortaklaşa yürüttükleri TR-NET grubu görevlidir (Ayfer, 1996:22). Yaygın olarak kullanılmakta olan internet protokolünün dördüncü sürümü IP Sürüm 4’tür (IP version 4 - IPv4). İnternetin çok hızlı gelişmesi karşısında gerek sayı gerekse hizmet kalitesi olarak, güvenlik ve mobilite gibi özellikler açısından zamanla ortaya çıkan ihtiyaçları karşılama açısından yetersiz kalmaya başlamasıyla yeni bir İnternet protokolü geliştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. IPv4’te karşılaşılan sorunların giderilmesi ve IPv4’ün yerini alması amacıyla “Yeni Nesil İnternet Protokolü” olarak da adlandırılan IP Sürüm 6 (IP version 6 - IPv6) geliştirilmiştir. Dünya çapında IPv6’ye geçişin temelinde yatan en önemli etken IANA (Internet Assigned Numbers Authority) ve Bölgesel İnternet Kayıt Kurumları tarafından yönetilen ve tahsisi yapılan IPv4 bloklarının artan IP adresleme talebi karşısında hızla tükenmesidir. Mobil cihazların artması ve genişbant erişimle beraber her zaman ağa bağlı cihazların yaygınlaşması dışında Bölgesel İnternet Kayıt Kurumlarının kurulmasından önce IP adreslerinin verimli tahsis edilmemesi de adres uzayının tükenmesini hızlandıran nedenlerdendir. IANA’nın IPv4 adres havuzunun 2011 itibariyle tükeneceği, Bölgesel İnternet Kayıt Kurumlarının IPv4 adres havuzunun ise Ocak 2012’de tükeneceği tahmin edilmektedir (Sağıroğlu, 2011:5-6).
Adres havuzundaki IPv4 adresleri bitince öncelikle 2012 yılından itibaren sadece IPv6 protokolü üzerinden erişilebilen bir takım aygıtların ve servislerin piyasaya çıkması planlanmaktadır. Eğer sadece IPv4 protokolü kullanan bir aygıt veya ağ
üzerinde kalınırsa, altyapı veya aygıtlar yenilenene kadar bu yeni servislere erişebilmek için özel ağ geçidi hizmetlerini kullanmak gerekecektir (Daşkıran, 2011:4).
Domain name system, internet adlarını organize eden bir servistir. DNS, internete bağlı hostları hiyerarşik bir yapı içerisinde adreslendirir. Daha basit bir anlatımla asıl işlevi, host adlarına karşılık gelen fiziksel adresleri (IP numaralarını) bulmaktır (Akın, 1996:48). İnternete bağlı kurum ve kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilmekte ve bir kurum veya kuruluşun domain adresi hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içermektedir (İnan, 1999:37). Bu kısaltmalar ve ne anlama geldiği aşağıda verilmiştir:
Tablo 1. İnternette Geçerli Olan Kuruluş Kodları
COM (Commercial) Bu alan ticari kuruluşlar için tasarlanmıştır.
EDU (Education) Bu alan eğitim amaçlı kurumlar; üniversite, lise, kolejler vb. eğitim veren kurumlar internet üzerine bu alandan kaydolmaktadır.
NET (Network) Bu alan servis sağlayıcılar için tasarlanmıştır.
ORG (Organization) Bu etki alanı bir anlamda kar amacı gütmeyen kuruluşlar için tasarlanmıştır, devlet dışı olan bazı kuruluşlar buradan kayıt olmaktadır.
INT (International) Bu alan uluslararası organizasyon kuruluşları için tasarlanmıştır.
GOV (Goverment) Bu alan hükümete bağlı kurumlar için tasarlanmıştır.
Kaynak: Internet Assigned Numbers Authority (IANA)
2.2.5 İnternet Adresleri Oluşumu
İnternet, bilgisayarlardan meydana gelen geniş bir ağ olduğundan bu ağa bağlanan her bilgisayarın tanınan bir adresi bulunmaktadır. Bu adresleme sistemi açıklaması verilen DNS’dir. DNS aynı zamanda TCP/IP gibi bir servis protokolüdür (Kabakçı ve Taşkın, 2003:43). İnternette her host’un bir adresi bulunmak zorundadır; bu bakımdan internet adresi bazen host adresi olarak anılmaktadır. Hostname ve domainname olarak iki kısımdan oluşmaktadır (İnan, 1999:34).
Eğer internet adresleri olmasaydı verilerin ağ üzerinden gönderimini sağlanamazdı, insanlar 1970’lerde olduğu gibi verileri göndermek için ya insan kullanmak ya da bilgisayardan bilgisayara bu aktarımı elle yapmak zorunda kalırlardı (Icaan, 2011:4).
Adreslemenin nasıl olduğunun bilinmesinin sağlayacağı en büyük katkılardan biri şüphesiz araştırma yapma ve bilgi edinme aşamasıdır. Özellikle son yıllarda internette yaşanan bilgi kirliliği arasından doğru bilgiyi süzgeçlemekte IP adreslerinin yapısının bilinmesi faydalı olabilmektedir. IP adresleri bir anlamda ev adresleridir, bu doğrultuda ne için hangi adrese gidileceği ya da hangi kapının çalınacağının bilinmesi gerekmektedir.
Alan Adları Sistemi, internette kullanıcıların dolaşım yeteneklerini kolaylaştıran merkezi bir işlevi yerine getirmektedir. Bu ise iki bileşenin yardımı ile yerine getirilir. Alan ismi (domain name) ve buna karşı gelen İnternet Protokol numarasıdır (IP). Alan ismi dediğimizde ön ek “http://www.” dahil edilmemektedir. Asıl alan adı kısmı ön ekten sonra gelen kısımdır (Soysal, 2006:489-490). IP adreslerinin genel formatı aşağıdaki gibidir:
hostname.domainname (bilgisayaradı.bölgeadı)
Alan adları, internette kullanıcıların dolaşım yeteneklerini kolaylaştıran merkezi bir işlevi yerine getirmektedir. Bu ise iki bileşenin yardımı ile yerine getirilebilmektedir. Alan ismi (domain name) ve buna karşı gelen İnternet Protokol numarasıdır (IP). Örnek verecek olursak http://www.gazi.edu.tr bu internet adresinde kullanılan terimlerin anlamı aşağıdaki gibidir:
http://, HTML (Hyper Text Markup Language) www, WWW ( World Wide Web)
gazi, internet hostunun içinde bulunduğu alt ağın ismidir. Genelde adresin gerçek anlamını ifade eder ve firma, kuruluş veya kuruluşun özleştiği adı gösterir.
edu, kuruluş kodu , adresin faaliyet kolunu gösterir.
Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu’nun belirlediği coğrafi kodların bazıları Tablo 2’de görülmektedir.
Tablo 2. İnternette Geçerli Olan Coğrafi Kodlar
Ülke Adları Kod Ülke Adları Kod
AFGANİSTAN AF KANADA CA JAPONYA JP KANADA CA ALMANYA DE KARADAĞ ME ARNAVUTLUK AL KIBRIS CY AVUSTRALYA AT KIRGIZİSTAN KG BELÇİKA BE KOLOMBİYA CO
BEYAZ RUSYA BY KORE CUMHURİYETİ KR
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ AE MACARISTAN HU
BOSNA HERSEK BA MALTA MT
BREZILYA BR MISIR EG
BULGARİSTAN BG MOĞOLİSTAN MN
CEZAYİR DR ÖZBEKİSTAN A
ÇEK CUMHURİYETİ GB PANAMA PA
ÇİN CN POLONYA PL
DANIMARKA DK PORTEKİZ EN
DOMİNİK CUMHURİYETİ DO ROMANYA RO
FAS MA RUSYA FEDERASYONU RU
FINLANDIYA BE SAN MARINO SM
FİLİPİNLER PH SENEGAL SN
FRANSA FR SIRBISTAN RS
GANA GH SİNGAPUR SG
GÜNEY SUDAN SS SLOVAKYA SK
GÜRCİSTAN GE SOMALİ SO
HIRVATISTAN IK SUDAN SD
HİNDİSTAN IN SURİYE SY
HOLLANDA NL SUUDİ ARABİSTAN SA
IRAK IQ TACİKİSTAN TJ İNGİLTERE GB TAYLAND TH İRLANDA IE TUNUS TN İSPANYA IS TÜRKİYE TR İSRAİL IL TÜRKMENİSTAN TM İSVEÇ SE UKRAYNA UA İSVİÇRE CH URUGUAY UY İTALYA BT YEMEN YE İZLANDA IS YUNANİSTAN GR JAMAICA JM ZİMBABVE ZW
2.3.İnternetin Gelişim Süreci
2.3.1. Dünyada İnternetin Gelişim Süreci
İnternet günümüzdeki kullanım amacından çok farklı bir amaçla ortaya çıkmıştır. ABD Savunma Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan ARPA olarak da bilinen DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency- Savunma İleri Düzey Araştırma Projeleri Kurumu) adlı kurum ARPANET adlı bir bilgisayar ağı kurmuştur. Bu ağın asıl amacı savaş durumunda kullanılmak üzere bir sistem geliştirmektir. (Akın, 1996:36).
Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri tarafından 1951 yılında MIT (Massachusetts Institute of Technology) Sovyetler Birliği’nin nükleer bomba saldırısından korunmak için uyarıcı bir ağ sistemi kurmak üzere görevlendirilmiştir. Project Lincoln adı altında tasarlanan projenin içeriği radar takibi ve hedef belirleme yapabilecek bilgisayar tarafından yönetilen bir sistemdir. İki bilgisayardan oluşan ve 23 merkezi kapsaması tasarlanan projede her merkezde 50 radar operatörünün aynı anda 400 uçağı izleyebileceği düşünülmekteydi. 1951 için oldukça radikal olan bu fikir 1962 yıllarına gelindiğinde Joseph Carl Robnett Licklider tarafından temelleri atılan internetin esin kaynağı olmuştur (Waldrop, 2008:78-79).
Joseph Carl Robnett Licklider 1962’de asıl alanı deneysel psikoloji olan, Pentagon tarafından IPTO’yu (Information Processing Techniques Office- Bilgi İşleme Teknikleri Ofisi) organize etmek için görevlendirilmiştir. Çalışmanın ilk safhasında amaçlanan DARPA’nın farklı merkezlerdeki bilgisayarlarını birbirine bağlamaktır (Waldrop, 2008:79). Zamanla bu ağa çeşitli üniversite ve araştırma kurumlarının bağlanması ile ağ genişlemiş ve ‘Internet’ adı altında dünyayı saran bir ağ konumuna gelmiştir.
Lawrance Roberts isimli bir DARPA çalışanı 1966 yılı sonunda “ARPANET” isimli bir proje önerisi yapmıştır. İlk bağlantı 1969 yılında ARPANET çerçevesine dört merkezle yapılmış ve ana bilgisayarlar arası bağlantılar ile internetin ilk şekli ortaya çıkmıştır. ARPANET’i oluşturan ilk dört merkez University of California at Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute (SRI), University of California at Santa Barbara (UCSB)’dir (Balay, Timuçin, Çağlar, Şentürk, ve Özkılıç, 2006:50).
İlk hosthost iletişim protokolü olan NCP (Network Control Protokol-Ağ Denetim Protokolü) 1970 yılında ARPANET bünyesinde ortaya konmuştur ve hızı 56 Kbps olan ülke çapındaki ilk bağlantı kurulmuştur. Bunu Massachusetts Institute of Technology ile Utah arasındaki ikinci bağlantı takip etmiştir (Özbay ve Yetişener, 2000:22).
Vinton Cerf isimli DARPA bilim adamı 1972 yılında, Stanford üniversitesinden arayüz uzmanı olan Robert Kahn ile birlikte her bilgisayarın ARPANET’e bağlanması için TCP/IP ‘yi geliştirmişlerdir (William, 2002:26).
İletim Kontrol Protokolü ve Internet Protokolü’nün 1978 yılına kadar dört uyarlaması geliştirilmiş ve bunlar denenmiştir. 1980 yılında bu küme sabitleşmiş ve ARPANET'e bağlı bilgisayarlar arasındaki iletişimi kolaylaştırmıştır. 1983 yılında tüm ARPANET kullanıcıları TCP/IP protokolüne geçmişlerdir. Aynı yıl içerisinde, Savunma Bakanlığı Internet'inde kullanılmak üzere TCP/IP standartlaştırılmış ve DNS kullanıma sunulmuştur. 1987 yılına gelindiğinde internete bağlı bilgisayar sayısı 10.000’e ulaşmıştır. 1 Kasım 1988 tarihinde internet üzerinde yayılan bilgisayar virüsü 60.000 bilgisayardan 6.000’ine zarar vermiştir (Çağıltay, 1994:3).
Hızlı teknolojik gelişmelerin yaşandığı 1990 yılında ARPANET ortadan kalkmış yerini NSFNET almıştır, bir yıl sonra ise WWW ortaya atılmıştır. 1995’te ilk kez internete ses veren RealAudio ve Sun JAVA kullanılmaya başlanmıştır. İnternet ulaşımı verilmesi yaygınlaşmış bunun doğal bir sonucu olarak da sunucu adı almak için ücret ödenmesi sistemi başlatılmıştır ve WWW ile arama motorları teknolojilerinde patlama yaşanmıştır. 1997 yılında neredeyse tüm ülkeler internete bağlanmıştır, e-ticaretin temelleri de bir yıl içinde atılarak hayatımıza girmeye başlamıştır (Özbay ve Yetişener, 2000:27).
İnternet 2000’li yıllara gelindiğinde neredeyse tüm dünyayı kapsar hale gelmiştir, birçok kişi gerek iş hayatında gerekse sosyal hayatında interneti yoğun şekilde kullanmaya başlamıştır.
Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), dünyada internet kullanıcısı sayısının 2011 itibarıyla iki milyara ulaştığını bildirmiştir.
Toplam nüfus: 6.5 milyon Toplam nüfus: 7 milyon
(Kaynak: ITU ( International Telecommunication Union ) “The World in 2011- ICT Facts and Figures” )
Şekil 1. İnternet Kullanıcılarının Nüfusun Toplam Nüfus İçindeki Payı
Yedi milyon kişiye ev sahipliği yapan dünyanın üçte biri internet kullanıcısıdır. Son beş yılda gelişmekte olan ülkelerin internet kullanımını artmıştır, internet kullanım payı %44’den %62’ye çıkmıştır (ITU, 2011:1).
(Kaynak: ITU ( International Telecommunication Union ) “The World in 2011- ICT Facts and Figures”)
Şekil 2. İnternete Erişimi Bulunan Haneler
Uluslararası Telekomünikasyon Birliğinin ulaştığı bir başka veri ise dünyada var olan 1.8 milyar hanenin 0.7 milyarının evinde bilgisayar mevcuttur ve bunların 0.6 milyarı aynı zamanda internet kullanıcısıdır. Son üç yıl içinde gelişmekte olan ülkelerde internet kullanımı %7 artmıştır (ITU, 2011:2). Dünya üzerindeki ülkelerin çoğu bilginin
Gelişen İnternet Kullanmayan %65 Gelişmiş Çin: %37 Hindistan:%10 Diğer Gelişmekte Olan Ülkeler:%53 Gelişmiş Gelişen İnternet Kullanmayan %82 Çin: %28 Hindistan:%6 Diğer Gelişmekte Olan Ülkeler:%66
2011*
2006
0.6 milyar kullanıcı, bilgisay ar ve internet sahibi 0.7 milyar kullanıcı ve bilgisayar sahibi 1.8 milyar hane internet kullanıcısıpaylaşılması ve dağıtımında mükemmel bir araç olan internetin yaygınlaşması ve daha yararlı kullanılmasına yönelik çalışmalarla birlikte bu işler için büyük yatırımlarla yapmaktadır (Gümüştepe, 1999:2). Her yıl milyonlarca insan internet kullanımına dahil olmaktadır bu gelişmeler ışığında iletişim örgütünün başkanı Toure, 2015 yılında dünya nüfusunun en az yarısının genişbant internete erişimi bulunmasının beklendiğini açıklamıştır (ITU, 2011:3).
2.3.2. Türkiye’de İnternetin Gelişimi
Türkiye’ye ilk olarak internet teknolojisi 1987 yılında Ege Üniversitesinin öncülüğünde kurulan Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı ile gelmiştir. Türkiye’de internetin doğum günü olarak kabul edilen tarih ise 12 Nisan 1993’tür. Bu tarihte Ankara-Washington arasında kiralık hatla kurulan bağlantı sayesinde Türkiye internetle tanışmıştır. İnternetin ülkemize geldiği ilk yıllarda ODTÜ ve Ege üniversiteleri üzerinden sadece TÜBİTAK ve üniversitelerin kullanımına izin verilmiştir (Balay vd., 2006:51).
İnternete erişim olanaklarının yaygınlaşmasıyla birlikte ülkemizde 1995 yılında Bilkent ve Boğaziçi Üniversiteleri, 1996 yılında da İstanbul Teknik Üniversitesi internete bağlanmıştır. 1993-96 yılları arasında, üniversitelerimizin çoğu ve zamanla birçok kamu kurumu da ODTÜ üzerinden internet erişimine sahip olmuştur. Sonraları, internet servisi alan özel kuruluşların sayısı da sürekli artmıştır (Kaya, 2006: 310).
Türkiye’de interneti yaygınlaştırmak için çeşitli çalışmalar yapılmaktadır en önemlilerinden biri İnternet Üst Kurulu’nun internetin Türkiye’ye gelişinin 8. Yıl dönümünde Türkiye internetini büyütmek, yeni projeler başlatmak, interneti geniş kitlelere tanıtmak, yaymak, toplumun gündemine interneti yerleştirmek ve Türkiye internetine ivme verecek etkinliklerin yapılması amacıyla 9-23 Nisan’ı “İnternet Haftası” olarak ilan etmesidir (Seferoğlu, 2008:165).
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) tarafından 2011 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre (bkz. Şekil 3) Türkiye genelinde hanelerin %42,9’u İnternet erişim imkanına sahiptir. Bu oran 2010 yılının Nisan ayında %41,6 olarak tespit edilmiştir.
(Kaynak: TÜİK, 2011, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni Sayı: 170)
Şekil 3. Türkiye’deki İnternet Kullanımına İlişkin Temel Göstergeler
Aynı araştırmada hanelerin %39,3’ünde genişbant internet (ADSL, kablolu ve kablosuz sabit bağlantılar ile 3G bağlantı) erişim imkanı bulunmaktadır. ADSL %34,5 ile tüm haneler, %80,2 ile İnternet kullanılan haneler arasında İnternet erişim imkanı sağlarken, 3G bağlantı tüm hanelerin %5,3’ünde, internet kullanılan hanelerin ise %12,2’sinde internet erişim imkanı sağlamaktadır.
Şekil 4’de görülen Uluslararası Telekominikasyon Birliği’nin (ITU- International Telecommunication Union) 2011 yılında yaptığı araştırmaya göre Türkiye genişbant internet erişiminde 23. sıradadır.
Kore cumhuriyetinde sabit geniş bant bağlantılarının neredeyse hepsi 10 mbit/s ve üstündedir. Venezuella, Gana ve Moğolistan’da ise 2 kbit/s altındadır. Türkiye’de ise 2 mbit/s ile 10 mbit/s arasındadır. 256 kbit/s olan internet kullanıcıları internette video gibi verisi yoğun olan servisleri kullanırken problem yaşarlar. Ortalama bir internet kullanımı için en az 2 mbit/s hıza ihtiyaç vardır. Gelişmekte olan ülkeler arasında olan Türkiye’nin internet erişim hızı gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında çok iyi olmasa da
25,4 38 35,9 30 40,1 38,1 41,6 42,9 43,2 41,6 46,4 45 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 İnternet erişim imkanı olan haneler 16‐74 yaş grubu bireylerde bilgisayar kullanımı 16‐74 yaş grubu bireylerde internet kullanımı 2008 2009 2010 2011
veri transferi ve bilgiye ulaşma aşamasında kullanımda büyük sorunlar yaşanmamaktadır. Korea (Rep.) Bulgaria Portugal United Kingdom France Sweden Denmark Singapore United States Czech Republic Spain Finland Georgia Switzerland Germany Slovak Republic Hungary Slovenia Ireland Estonia Chile Arab Emirates Turkey Azerbaijan Morocco Serbia Oman Colombia Tunisia Qatar Jordan Mongolia Venezuela Ghana %10 %20 %30 %40 %50 %60 %70 %80 %90 %100
(Kaynak: ITU ( International Telecommunication Union ) “The World in 2011- ICT Facts and Figures”)
Şekil 4. Ülkelere Göre İnternet Hızları %0
≥ 10 Mbit/s ≥ 2 to < 10 Mbits/s ≥256 kbit/s to < 2 Mbit/s
2.4. İnternet ve Eğitim
Eğitim, insanın yaşantısında ihtiyaç duyduğu uygun istendik davranışları kazanmasına etki eden bir süreçtir. İçinde yaşanılan zaman, ihtiyaca göre uygun davranışlar söz konusu olduğunda önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. İhtiyaca cevap verebiliyorsa alınan davranışlar zamanın ihtiyaçlarına göre değişmektedir. Eğitim iki kademede ele alınmaktadır: ilki, toplum olarak bir arada yaşayan insanları uyum içerisinde ve birbiriyle barışık olarak yaşamaları için gerekli olan gelenek görenek, insani ve ahlaki duyguların ağırlıklı olduğu eğitim; ikincisi ise insanların kendisinin ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayabilmek, yaşantılarını istedikleri gibi sürdürebilmek ve toplumsal sorumluluğu yürütebilmek amacıyla edinilen mesleki eğitimdir (Şimşek, 1997:193). Her iki eğitimde de genel amaç, hayat kalitesini yükseltmek ve daha iyi bir yaşam olanağı sağlamaktır.
Eğitim olmasa ne olurdu sorusunun yanıtı eğitimin gerekliliğini vurgulamaktadır. Yanıtı en basit olarak verecek olunursa insanın yaban yaşama geri dönüşü olurdu. Eğitimin sürekliliği esastır çünkü her kuşak eğitilmeye muhtaçtır. Bu eğitimin bir kısmı okulda verilirken belli bir yaştan sonra kişi kendi kendini eğitmelidir (Soykan, 2010:291-293).
Günümüzde eğitim sistemlerinde amaçlanan etkin öğrenme, aktif ve işbirliğine dayalı öğrenmedir. Oysa yazı, ses ve doğrusal video pasif bir öğrenme meydana getirmektedir. İnternetin eğitim sistemine katılması ise öğrenci pasif öğrenici olmaktan çıkıp kendi kendisini yönlendirici bir konuma getirmektedir. Özellikle baştan itibaren sırasıyla anlatan, not tutturan ve kaynak gösteren öğretmen tiplerinin ortaya çıkmasıyla öğrenciler, kitaptan veya ders notlarından sınav öncesi çalışırız diyerek ders esnasında ders dinlemiyor ve tam öğrenememektedir. Hatta geleneksel öğretimde yüzeysel ve yalancı bir öğrenme (pseudo learning) oluyor da denilebilir (Ergün, 1998:1-2).
Eğitimin kalıcı olabilmesi açısından kişi ihtiyacı olan bilgiyi nereden ve nasıl elde edebileceğini bilmelidir. Kişi hazır bilgiyi pasif bir alıcı bir plak olmaktan çıkarak onu devamlı olarak yeni problemler çözecek aktif bir kişi haline getirilmelidir (Şimşek, 1997:194). Aktif bilişsel süreçler ‘dikkat,’ ‘gelen bilgileri düzenleme’ ve ‘yeni bilgileri
var olanlarla kaynaştırma’ eylemlerinden oluşmaktadır. Bu bilişsel süreçleri geçiren öğrenenler aktif birer işlemci konumuna gelir, insan belleğinin alabildiği kadar bilgiyi alıp depolayan, pasif alıcı olarak değil, bilginin farkındalığını taşıyan etkin bireyler haline gelmelidir (Yılmaz ve Akkoyunlu, 2005:13).
Eğitim insanlara bilgi vermenin yanında bilgi üretme, anlama ve yorumlama yeteneği kazandırır. Toplumun bireylerine verilen eğitim, insan sermayesine yapılan bir yatırımdır, eğitim sayesinde insanlar yaşamları boyunca daha üretken olmaktadır. İnsan üzerinde yapılan bir yatırım olan eğitim diğer yatırımlardan farklıdır çünkü insan üzerinde yatırım yaparak onu eğiten kimse, bu eğitimin gerektirdiği üretim artışı üzerinde sürekli bir mülkiyet hakkı elde edememektedir. Örneğin bir firma işçilerine verdiği eğitim sonucunda kazandırmış olduğu hünerlerin sahibi olamamaktadır; çünkü insanlar özgürdür. Günümüzde gelişmişliğin ölçüsünü belirleyen en önemli faktörlerden birisi eğitim hizmetlerine verilen önceliktir, hizmetin uygun şartlarda yapılması sonucu ortaya çıkan önemli sosyal faydalar ve topluma olumlu dışsallıklar yayması eğitim hizmetlerinin bu denli önem arz etmesinin nedenidir. Ulusal zenginlik için eğitimin kalite ve etkinliği birinci derecede önem taşımaktadır çünkü bir ülke için zenginlik tek başına kalkınmışlık değildir; kalkınmışlık bir ulusal bilinçlenme ve değişme olayıdır. Bu sebeple, yaratıcılığı ve yenilikçiliği zorunlu kılmaktadır. Birey kalkınmanın beynidir dolayısıyla bilinçlenmesi, arama, çalışma, öğrenme, düşünme isteği ile donatılması gerekmektedir. Bunların yolu ise eğitimden geçmektedir (İnaç, Güner ve Sarısoy, 2006:59-62).
Çağımızı karakterize eden başlıca vasıflar arasında büyük ve yoğun insan toplulukları, aşırı hareket, dinamizm, hızlı değişme, bilimsellik ve ileri teknoloji yer almaktadır. Dolayısıyla çağımızda başarının temeli bilgi ve teknoloji şeklinde değişmiş olan daha üst seviyede bilgiye sahip toplumlar hem ekonomik hem de politik bakımdan güçlü hale gelmektedir (Tanrısever ve Akçakaya, 2007:149).
Toplumun hemen hemen her alanını etkileyen, toplum ve kişisel yaşamın düzenini yeniden biçimlendiren bir unsur olan internet eğitim konusunda da önemli bir yer teşkil etmektedir. Klasik eğitim sistemlerinde verilen bilgi karşısında pasif alıcı olarak görülen öğrenci hızla gelişen dünyada bilgiye karşı pasif alıcı olmaktan çıkıp ihtiyaç duyduğu bilgiyi saptayabilen ve ulaşabilen birey haline gelmiştir. Bilgiye ulaşma sürecinde en
büyük yardımcısı da kuşkusuz bilgiye kolay, ucuz ve hızlı ulaşabileceği bir bilgi okyanusu olan internettir.
Ülkemizde çok değil ortalama on yıl önce oldukça maliyetli ve ağır çalışan bir sisteme sahip olan internet günümüzde oldukça uygun ve hızlıdır. Bir lüks olmaktan çıkıp hemen hemen her ailenin karşılayabileceği bir hizmet haline gelmiştir. İnternet topluma bilgi yaymakta kullanılabilecek büyük bir güçtür. International Telecommunication Union tarafından yayınlanan 2011 yılında internet kullanıcılarının yaş ve gelişmişlik düzeyi (bkz. Şekil 5) verilerinde internet kullanımının gelişmişlik düzeyi ile doğru orantılı olduğu saptanmıştır.
(Kaynak: ITU ( International Telecommunication Union ) “The World in 2011- ICT Facts and Figures”)
Şekil 5. Yaş Ve Gelişmişlik Düzeyi, 2011 Yılında İnternet Kullanıcılarının Yaş Ve Gelişmişlik Düzeyi
İnsanlar hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde 25 yaş üstü interneti daha fazla kullanmaktadır.
Gelişmekte olan ülkelerde internet kullanımı 25 yaş altı %30 iken 25 yaş üstü % 23’tür.
%23
İnternet Kullanan İnternet Kullanmayan
25 Altı 25 25 Üstü 25 Altı 25 Üstü Altı 25 Üstü
Gelişmiş Gelişen Dünya
0.0 2.0 1.5 1.0 0.5 2.5 3.5 3.0 %30 %77 %29 %71 %77 %70 %23 %64 %34 %36 %66 M i l y a r İ n s a n
Gelişmekte olan ülkelerde 25 yaş altı kişilerin %70’i (1.9 milyar kişi) internet kullanmaz, eğer gelişmekte olan ülkelerde okullara internet hizmeti verilirse internet kullananlara oldukça büyük bir katkı sağlanabilir.
Bir ülkede eğitim seviyesini gösteren okullaşma oranı, eğitimin bütçe ve milli gelir içindeki payı, mesleki-teknik eğitim düzeyi, nüfusun ilk, orta ve yüksek öğretimdeki dağılımı gibi göstergeler de sosyo-ekonomik gelişme düzeylerini belirleyen çok önemli ölçütler olmuştur. Böylece, uzun dönemde eğitim yatırımları, ülkelerin gelişmişlik farklılıklarını da yansıtan önemli bir gösterge olarak genel kabul görmektedir (İnaç vd., 2006:66-67).
Günümüzde güçlü olarak kabul edilen toplum ya da kişiler bilgiye ulaşabilen, ulaştığı bilgiyi kendi yapısına uydurabilen, buna yenilerini katabilen ve bilgileri yayanlardır. Bu nedenle, günümüz toplumlarının ihtiyaç duyduğu insan profili artık değişmiştir. Öğrenmenin okullarla sınırlı olmadığı hayat boyu öğrenmenin bir zorunluluk olduğu günümüz toplumları, birey ve toplumun gereksinimlerini yeniden sorgulamak zorunda kalmışlardır. İçinde bulunduğumuz bilgi çağı, “öğrenmeyi öğrenme” temel becerisinin öğrenciye kazandırılmasında bilgiye çeşitli kaynaklardan ulaşma, değerlendirme ve kullanma becerilerinin kazandırılmasını da zorunlu kılmaktadır (Akkoyunlu, 2003:17).
Öğrenme sadece hayatımızın belirli bir dönemine özgü değil, hayat boyu devam eden bir süreç olup ihtiyaç duyulan her zaman ve her yerde mevcut olması gerekmektedir (Aküner, 2005:135). Ülkemizde hayat boyu öğrenme yaklaşımıyla ilgili çeşitli çalışmalar mevcuttur, Devlet Planlama Teşkilatı’nın dokuzuncu kalkınma planında ele aldığı hayat boyu öğrenme yaklaşımını değer ve ilkelerin bilgi toplumunun ihtiyaçları doğrultusunda yeniden tanımlandığı söylenebilir. Hayat boyu öğrenme farklı şekillerde yorumlanmakla beraber, bu yorumlarda aşağıda belirtilen ortak noktaların bulunduğu görülmektedir:
Eğitim ve öğrenmenin değerine gerçek ve güçlü bir istek ve inanç duyulmaktadır.
Yaş, cinsiyet ya da istihdamdaki konumuna bakılmaksızın, insanlarda öğrenme fırsat ve imkanlarından yararlanmak için ortak bir isteğin bulunduğuna ve insanların bu konuda daha da isteklendirilmesi gerektiğine inanılmaktadır.
Hayat boyu öğrenmeye göre şekillendirilmiş bir eğitimde kullanılan öğretme ve öğrenme araç ve yöntemleri geleneksel yaklaşımdan çok farklıdır.
Hayat boyu öğrenme bireyin aktif öğrenme potansiyeline odaklanarak ve bu yeteneğini kullanarak bireyi merkezde konumlandırır dolayısıyla bireylere daha fazla seçme ve girişim fırsatı tanınmalı, öğrenmenin konusu ve niteliği bireyin ilgi ve ihtiyaçlarına uygun hale getirilmelidir. Günümüze kadar küçük bir azınlığın ayrıcalığı olarak kalan hayat boyu öğrenmenin herkese ulaşan fırsatların hazırlanmasıyla mümkün olacağı vurgulanmaktadır (DPT, 2009:10). Özellikle teknolojideki gelişmelerin başında gelen, büyük bir hızla daha çok kullanıcı kitlesine ulaşan internet sayesinde hayat boyu öğrenme ya da bilgiye ulaşma bir kitlenin ayrıcalığı olmaktan çıkıp neredeyse her sınıftaki insanın kullanabileceği bir hakka dönüşmüştür.
Teknolojideki hızlı gelişmeler doğrultusunda ülkelerin eğitim politikaları; öğrenmeyi öğrenen bireylerin yetiştirilmesi, bireylerin de eğitimlerini istedikleri yerde ve kendilerine uygun zamanda almaları, hatta bireylerin bilgi düzeyi ve öğrenme becerilerine göre öğrenebilmelerine olanak sağlanması üzerine kurulmaktadır (Kaya, 2006: 353).
Klasik eğitim sisteminde bilgiler öğrenciyi hazır mama olarak sunulmasından kaynaklı araştırma boyutu eksik kalmaktadır. Bunun içinde yaratıcı düşünce yeterince gelişememektedir. Öğrenme yetenek ve kapasiteleri kişiye göre farklılık gösterdiği için sınıflardaki kitle eğitimleri kimine kolay kimine zor gelmektedir (Vural, 2000:117-118). Bu noktada öğrenci elinin altındaki internet sayesinde kendi hızına uygun öğrenme fırsatı yakalamaktadır.
İnternet, okulun duvarlarını yıkarak dünyaya açan, bir okulun verebileceğinden çok daha fazla kaynak sağlayan bir teknolojidir. Öğrencilerin öğrenme alışkanlıklarını ve tecrübelerini zenginleştirmek için kullanabilecekleri mükemmel bir araçtır. Günümüzde öğrencilerin büyük bir kısmı internetle tanışmışlardır her şeyden önce internet öğrenci için geniş bir bilgi kaynağıdır. Ders dışında bilgisini geliştirmek isteyen öğrenciye sıkıcı olmayan, görüntülerle desteklenmiş eğlenceli bir bilgi kaynağı sunar bu da öğrenciyi bilgiye daha rahat çekecek ve onu saatlerce bilgi ile baş başa bırakabilecektir. Bilgiyi elde etme sürecinde öğrenci üzerinde motivasyon kaynağı sayabileceğimiz internetin okullarda da kullanılmasının öğrenciye aşağıdaki kazanımları sağlayacağı düşünülmektedir.
