Türkiye'deki kadastro yenileme çalışmalarında ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kullanılabilirliğinin araştırılması

(1)

T.C.

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

TÜRKĠYE’DEKĠ KADASTRO YENĠLEME ÇALIġMALARINDA ORTOFOTO VE YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ UYDU GÖRÜNTÜLERĠNĠN

(2)

(3)

TEZ BĠLDĠRĠMĠ

Bu tezdeki bütün bilgilerin etik davranıĢ ve akademik kurallar çerçevesinde elde edildiğini ve tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalıĢmada bana ait olmayan her türlü ifade ve bilginin kaynağına eksiksiz atıf yapıldığını bildiririm.

DECLARATION PAGE

I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work.

Ġmza Fazıl NACAR

(4)

ÖZET DOKTORA TEZĠ

TÜRKĠYE‟DEKĠ KADASTRO YENĠLEME ÇALIġMALARINDA ORTOFOTO VE YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ UYDU GÖRÜNTÜLERĠNĠN

KULLLANABĠLĠRLĠĞĠNĠN ARAġTIRILMASI Fazıl NACAR

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı

DanıĢman: Doç. Dr. Hakan KARABÖRK

2015, 196 Sayfa Jüri

Doç. Dr. Hakan KARABÖRK Prof. Dr. Cemal BIYIK Prof. Dr. Ferruh YILDIZ Doç. Dr. Mustafa ATASOY Yrd. Doç. Dr. ġaban ĠNAM

Ülkemizde ilk tesis kadastrosu 100 yılı aĢan bir zaman almıĢ, son yıllarda ihaleli kadastronun da devreye girmesiyle % 99 civarında tamamlanmıĢtır. Bu uzun süreçte gerek ölçü yöntemindeki değiĢiklikler ve gerekse teknolojideki geliĢmeler nedeniyle değiĢik ölçü sisteminde farklı yöntemlerle paftalar üretilmiĢ ve bu sebeple kadastro tamamlanmadan yenileme ihtiyacı doğmuĢtur. YaklaĢık 30-40 yıldır kadastro paftaları görülen çeĢitli eksiklikler nedeniyle yenilenmektedir. Son dönemde kadastro yasasında yapılan değiĢiklikle kadastronun amaçları arasına “Mekansal bilgi sisteminin altlığını oluĢturma‟‟ eklenmiĢtir. Bu yeni hedefle birlikte kadastro yenileme faaliyetleri dünya bankası kredileriyle de desteklenerek artmıĢ, özellikle köylerde grafik yöntemle üretilen paftaların yenilenmesine hız verilmiĢtir. Kadastro mevzuatımız ikinci kadastroyu yasaklamıĢ ancak istisnai bir madde ile yenileme çalıĢmalarının önü açmıĢtır. Ancak yapılan kadastro yenileme çalıĢmaları “mekânsal bilgi sisteminin altlığını oluĢturma” amacını sağlamaktan uzak olup sadece sayısallaĢtırma yapılmaktadır. Kadastronun yaĢayan bir olgu olduğu sürekli güncel tutulması gerektiği son yıllardaki teknolojik geliĢmelerle daha da belirgin hale gelmiĢtir. Özellikle ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kadastro yenileme çalıĢmalarında kullanılabilirliği sağlanırsa ülke kadastrosu sürekli güncel tutulabilecektir.

Bu amaçla Konya, Adana ve ġanlıurfa‟da 3 pilot bölge (eğimin fazla olmadığı ve açık alanlar) seçilmiĢtir. Bu bölgelerde CORS yöntemiyle GNSS kullanılarak detay alımı yapılmıĢtır. Konya 1/1000 ve 1/2000 ölçeğinde, Adana 1/5000 ölçeğindeki ve ġanlıurfa‟daki 1/5000 ölçekli WorldView-2 yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden elde edilen ortofoto ve vektör haritalar parsellerin ve alt parsellerin alanları elde edilmiĢtir.

Tapu alanı ile Kadastro paftasının sayısallaĢtırılmasıyla elde edilen alan, ortofoto alanı, vektör harita alanı ve alım (arazi) alanı karĢılaĢtırılmıĢtır. Ayrıca en az ve en çok cephe kayıklıkları tüm bölgeler için belirlenmiĢtir. Jeodezik ölçme, hava fotogrametrisi ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden elde edilen pafta maliyetleri hesaplanarak analiz yapılmıĢtır. Yapılan çalıĢma ıĢığında, yenileme kadastrosunda, hava fotografından ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin elde edilen 1/5000 ölçekli ortofoto görüntülerinin kullanılabileceği sonucuna varılmıĢtır.

(5)

ABSTRACT Ph.D THESIS

Investigation of using orthophoto and high-resolution satellite imagery for cadastral renovation work in Turkey

Fazıl NACAR SELÇUK UNIVERSITY

Graduate School of Naturel and Applied Sciences Department of Geodesy and Photogrammetry Advisor: Assoc. Prof. Dr. Hakan KARABÖRK

2015, 196 Pages Jury

Assoc. Prof. Dr. Hakan KARABÖRK Prof. Dr. Cemal BIYIK

Prof. Dr. Ferruh YILDIZ

Assoc. Prof. Dr. Mustafa ATASOY Assist.Prof. Dr. ġaban ĠNAM

Establishment cadastre took exceeding a century in our country , it is completed circa 99% with the come into play of land registry by tendering in recent years. Map sheets are produced by different methods in different measurement system due to changes in both measurement methods and development in technology within this long process and therefore it has appeared in need of renewing map sections. Map sections are renewed about 30 to 40 years due to the various deficiency identified. Recently, “Creating the Base of Spatial Information System” has been included among the objectives of land registry with changes in land registry legislation. Land registry activities have increased supporting by World Bank loans support with this new goal and specifically the renewal of the map sections, which is produced by graphic method have been accelerated. Our land registry legislation is banned to second land registry process however it is paved the way of renovation process with an exceptional item in the legislation. However, activities of the land registration is too far from achieving objective of “Creating the Base of Spatial Information System” only digitization is carried out. It is a case of living in the land registration and technological developments in recent years is constantly kept up to date with the need has become more pronounced. Specifically, if usability of ortho-photos and high resolution satellite images can provided in the of land registration process, the country cadastre information will be kept up to date. Tree pilot area in Konya, Adana and ġanlıurfa (areas where not more the slope and open) have been selected for this purpose. In these regions, details are measured using CORS and GNSS methods. the areas of plots and sub-plots in scales of 1/1000 and 1/2000 in Konya and 1/5000 in Adana and 1/5000 in ġanlıurfa have been obtained from ortho-photos and vector maps which is obtained from WorldView-2 high resolution satellite imagery.

The area is obtained by digitizing the deed area and land registration plots, ortho-photo area, vector map area and purchasing (land purchase) area have been compared. Additionally, minimum and maximum offsets for facades have been identified for these regions. The cost of sheets obtained from geodetic measurements, aerial photogrammetry and high resolution satellite imagery have been calculated and analyzed. As a result of works performed, it was concluded that ortho-photos in scales of 1/1000 which are obtained from aerial photographs and high resolution satellite imagery can be used in renovation of cadastral process.

(6)

TEġEKKÜR

ÇalıĢmalarım süresince değerli katkılarını esirgemeyen baĢta danıĢmanım Sayın, Doç. Dr. Hakan KARABÖRK olmak üzere, Sayın Prof. Dr. Ferruh YILDIZ‟ a, Sayın Doç. Dr. Mehmet Çağlar MEġHUR‟ a, Sayın Doç. Dr. Tayfun ÇAY‟ a, Sayın Harita Teknikeri Vedat KARA‟ ya, Arazi çalıĢmalarında yardımcı olan Sevgili Öğrencilerime teĢekkürlerimi sunarım.

Ayrıca çalıĢmalarım süresince benden manevi desteklerini esirgemeyen sevgili eĢim ve çocuklarıma da teĢekkür ederim

Fazıl NACAR KONYA, 2015

(7)

ĠÇĠNDEKĠLER ÖZET ………..………..……… iv ABSTRACT .………..…………. v ĠÇĠNDEKĠLER………..………….. vii KISALTMALAR………..……….. x 1.GĠRĠġ ... 1 2. KAYNAK ARAġTIRMASI ... 7 3. MATERYAL VE METOD ... 20

3.1 Adana – KarataĢ - Gökçeli ve Çakırören Mahallesi ÇalıĢma Bölgesi ... 20

3.2 ġanlıurfa – Akçakale - Aydınlı ve Deniz Mahallesi ÇalıĢma Bölgesi ... 27

3.3 Konya – Selçuklu - Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı Mahallesi ÇalıĢma Bölgesi .. 34

3.4 Kadastro Yenileme ÇalıĢmaları ... 44

3.4.1. 2859 Tapulama ve kadastro paftalarının yenilenmesi ... 44

3.4.2. 22-A Yönetmeliği ... 45

3.4.3. Yenileme mevzuatlarının karĢılaĢtırması ... 46

3.4.4 Diğer Yenileme Faaliyetleri... 47

3.4.4.1 Hata düzeltmesi yoluyla yapılan yenileme faaliyetleri ... 47

3.4.4.2 SayısallaĢtırma yolu ile yenileme ... 48

3.5 Dijital (Sayısal) Fotogrametri ... 49

3.5.1 Ortofoto ... 49

3.5.1.1 Sayısal ortofoto ... 49

3.5.2 Dijital fotogrametrinin avantajları ... 50

3.6. Son Dönemde Aktif Olarak Kullanılan Uyduların Teknik Özellikleri ve Harita Yapım Açısından Değerlendirilmesi ... 51

3.6.1. TH-01 uydu görüntüsü ... 51

3.6.2 GeoEye-1 uydu görüntüsü ... 52

3.6.3 GÖKTÜRK-2 uydu görüntüsü ... 52

3.6.4 KOMPSat-5 uydu görüntüsü ... 52

3.6.5 SPOT 6 & 7 uydu görüntüsü ... 52

3.6.6 TerraSAR-X uydu görüntüsü ... 53

3.6.7 QuickBird-2 uydu görüntüsü ... 53

3.6.8 WorldView-1 uydu görüntüsü ... 53

(8)

3.6.10 WorldView-3 uydu görüntüsü ... 54

3.7 ÇalıĢma Esnasında Kullanılan Mesleki Programlar ... 54

3.7.1 Netcad 5.0 ... 54

3.7.2 TUSAGA – Aktif ( CORS ) ... 54

3.7.3 Erdas Imagine yazılımı ... 56

4. UYGULAMA ... 57

4.1 Adana –KarataĢ- Çakırören ve Gökçeli Mahalleleri ÇalıĢma Bölgesi ... 57

4.2.ġanlıurfa-Akçakale-Deniz ve Aydınlı Mahalleleri ÇalıĢma Bölgesi ... 77

4.3 Konya- Merkez –Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı Mahalleleri ÇalıĢma Bölgesi .... 91

5. DEĞERLENDĠRME ... 102

5.1 ÇalıĢma Alanlarındaki Parsellerin Ġncelenmesi ... 102

5.1.1 Adana ili KarataĢ ilçesi Çakırören mahallesi ... 102

5.1.2 Adana ili KarataĢ ilçesi Gökçeli mahallesi ... 116

5.1.3 ġanlıurfa ili Akçakale ilçesi Deniz mahallesi ... 134

5.1.4 ġanlıurfa ili Akçakale ilçesi Aydınlı mahallesi ... 141

5.1.5 Konya ili Selçuklu ilçesi AĢağıpınarbaĢı mahallesi ... 146

5.1.6 Konya ili Selçuklu ilçesi Dokuz mahallesi ... 149

5.2 Yöntemlerin Maliyet Analizi ... 157

5.2.1 Adana ili KarataĢ bölgesi ... 157

5.2.1.1 1/5 000 Ölçekli fotogrametrik harita üretimi maliyet hesabı (2014 fiyatlarına göre-sayısal kamera kullanımı durumunda); ... 158

5.2.1.1.1. Jeodezik çalıĢmalar ... 158

5.2.1.1.2. Hava kamerası ile fotoğraf çekimi ... 158

5.2.1.1.3. Fotogrametrik nirengi iĢlemleri ve yöneltme parametreleri (Xo, Yo, Zo, ω, φ, К) ... 159

5.2.1.1.4. Kıymetlendirme ... 159

5.2.1.1.5. Sayısal ortofoto üretimi ... 160

5.2.1.1.5.1 Sadece sayısal ortofoto görüntüsü üretilirse ... 160

5.2.1.1.5.2 Kıymetlendirme ile beraber sayısal ortofoto görüntüsü üretilirse ... 160

5.2.2 Konya ili Selçuklu bölgesi ... 162

5.2.2.1 1/1000 Ölçekli fotogrametrik harita üretimi maliyet hesabı (2013 fiyatlarına göre-analog kamera kullanımı durumunda) ... 162

(9)

5.2.2.1.3. Bir adet analog fotoğrafın (23 cm x 23 cm) fotogrametrik tarayıcılarla

sayısallaĢtırılması ... 163

5.2.2.1.7. Hava fotoğraflarının banyosu, baskısı ve büyültmesi ... 165

5.2.2.2 1/1000 Ölçekli fotogrametrik harita üretimi maliyet hesabı (2014 fiyatlarına göre-sayısal kamera kullanımı durumunda) ... 168

5.2.2.2.2. Hava kamerası ile fotoğrafı çekimi ... 168

5.2.2.2.5.2 Kıymetlendirme ile beraber sayısal ortofoto görüntüsü üretilirse .. 169

5.3 ġanlıurfa Ġli Akçakale Bölgesi ... 171

5.2.3.1 1/5 000 Ölçekli harita üretimi maliyet hesabı (2014 fiyatlarına göre-uydu görüntüsü kullanımı durumunda) ... 171

5.2.3.1. 2. Uydu görüntüsü alımı ... 172

5.2.3.1.3. Jeoreferanslama ... 172

6. SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 176

7.KAYNAKLAR ... 180

EKLER ………...……… 185

(10)

KISALTMALAR LĠSTESĠ FIG : Uluslar Arası Kadastrocular Birliği TKMP : Türkiye Kadastro Modernizasyon Projesi TKGM : Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü TUCBS : Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi GNSS : Global Navigation Satellite System GAP : Güneydoğu Anadolu Projesi

BÖHHBÜYY : Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği YKN : Yer Kontrol Noktası

INSPIRE : Infrastructure for Spatial Information CBS : Coğrafi Bilgi Sistemi

TUCBS : Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi S.Ü : Selçuk Üniversitesi

TAKBĠS : Tapu Kadastro Bilgi Sistemi UBM : Ulusal Bilgi Sistemi

SYM : Sayısal Yükseklik Modeli LPS : Leica Photogrametrik System INS : Intertial Navigation System RGBI : Red Green Blue Infrared ABD : Amerika BirleĢik Devleti CAD : Computer Aided Design

TUBĠTAK : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraĢtırma Kurumu KKTC : Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

ITRF96 : Uluslararası Koordinat Sistemi TUSAGA : Türkiye Ulusal Sabit GNSS Ağı HGK : Harita Genel Komutanlığı

(11)

ġEKĠL LĠSTESĠ

ġekil 3.1. Adana ili KarataĢ ilçesi Çakırören ve Gökçeli Mahallesi ... 21

ġekil 3.2. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi 1970 yılında TKGM tarafından fotogrametrik olarak üretilen kadastro paftası ... 22

ġekil 3.3. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi fen klasörü ... 23

ġekil 3.4. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi çalıĢma alanı vektör haritası ... 24

ġekil 3.5. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli mahallesi çalıĢma alanı vektör haritası ... 25

ġekil 3.6. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi çalıĢma alanı ortofoto görüntü ... 26

ġekil 3.7. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı ve Deniz Mahallesi ... 27

ġekil 3.8. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi kadastro paftası ... 28

ġekil 3.9. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi kadastro paftası ... 29

ġekil 3.10. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi ortofoto görüntüsü . 30 ġekil 3.11. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi ortofoto görüntüsü .... 31

ġekil 3.12. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi vektör haritası ... 32

ġekil 3.13. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi vektör haritası ... 33

ġekil 3.14. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı Mahallesi. ... 34

ġekil 3.15. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi kadastro paftası ... 35

ġekil 3.16. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağı PınarbaĢı Mahallesi kadastro paftası ... 36

ġekil 3.17 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi fen klasörü ... 37

ġekil 3.18. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz mahallesi 1/1000 „lik ortofoto görüntüsü (L29-d-21-a-2-c) ... 38

ġekil 3.19. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı mahallesi 1/1000‟lik ortofoto haritası (L29-d-21-a-3-b) ... 39

ġekil 3.20. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 1/1000‟lik vektör haritası (L29-d-21-a-2-c) ... 40

ġekil 3.21. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 1/1000‟lik vektör haritası (L29-d-21-b-3-b) ... 41

ġekil 3.22. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz mahallesi 1/2000‟lik ortofoto görüntüsü (L29-d-21-b-1) ... 42

ġekil 3.23. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı mahallesi 1/2000‟lik ortofoto görüntüsü (L29-d-21-b-4) ... 43

(12)

ġekil 3.24 2859 Yenileme Yönetmeliği ile 22-a Uygulama Yönetmeliğinin

karĢılaĢtırılması ... 46

ġekil 4.1 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi zemin alımı ... 59

ġekil 4.2 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli mahallesi zemin alımı ... 59

ġekil 4.3 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören mahallesi arazi ve kadastro durumu ... 60

ġekil 4.4 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi arazi ve kadastro durumu 60 ġekil 4.5. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören mahallesi arazi çalıĢması ... 61

ġekil 4.6 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi çalıĢma bölgesi ... 78

ġekil 4.7 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi çalıĢma bölgesi ... 79

ġekil 4.8 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi arazi çalıĢması ... 80

ġekil 4.9 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi arazi çalıĢması ... 80

ġekil 4.10 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi zemin alımı ... 81

ġekil 4.11. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz mahallesi zemin alımı ... 82

ġekil 4.12 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Kadastro paftası ile Arazi alımının çakıĢtırılması ... 93

ġekil 5.1 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi 160 nolu parselin değerlendirilmesi ... 102

ġekil 5.10 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi 229 ve 230 nolu parselin değerlendirilmesi ... 111

(13)

ġekil 5.11 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi 231 ve 232 nolu

parsellerin değerlendirilmesi ... 112 ġekil 5.12 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi 243, 244, 245 ve 246 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 113 ġekil 5.13 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi 257, 258, 259, 260 ve 262 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 114 ġekil 5.14 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Sabit sınırlar ... 115 ġekil 5.15 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi 48 nolu parselin

değerlendirilmesi ... 116 ġekil 5.16 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi 53 nolu parselin

(14)

ġekil 5.30 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi 163 nolu parselin

değerlendirilmesi ... 132 ġekil 5.32 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Sabit sınırlar ... 133 ġekil 5.33 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi 80 ve 81 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 134 ġekil 5.34 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi 140, 141 ve 142 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 135 ġekil 5.35 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi 149, 150, 151, 152 ve 153 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 136 ġekil 5.36 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi 154, 155 ve 156 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 138 ġekil 5.37 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi 158,159 ve 160 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 139 ġekil 5.38 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi Sabit sınırlar ... 140 ġekil 5.39 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi 134 nolu parselin değerlendirilmesi ... 141 ġekil 5.40 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi 135, 136 ve 137 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 142 ġekil 5.41 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi 145 nolu parselin değerlendirilmesi ... 144 ġekil 5.42 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi 188 ve 189 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 144 ġekil 5.43 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi Sabit sınırlar ... 145 ġekil 5.44 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 2 nolu parselin değerlendirilmesi ... 146 ġekil 5.45 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 839 nolu parselin değerlendirilmesi ... 147 ġekil 5.46 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Sabit sınırlar ... 148 ġekil 5.47 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 337 ve 338 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 149 ġekil 5.48 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 358 nolu parselin

değerlendirilmesi ... 150 ġekil 5.49 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 362, 363 ve 364 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 151

(15)

ġekil 5.50 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 365 nolu parselin

değerlendirilmesi. ... 152 ġekil 5.51 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 366 ve 367 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 153 ġekil 5.52 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 384 ve 385 nolu parsellerin değerlendirilmesi ... 154 ġekil 5.53 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 386 nolu parselin

değerlendirilmesi ... 155 ġekil 5.54 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Sabit sınırlar ... 156

(16)

ÇĠZELGE LĠSTESĠ

Çizelge 4.1. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96 Datumuna HELMERT Benzerlik DönüĢüm Parametreleri ... 58 Çizelge 4.2. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96 Datumuna DönüĢtürmede kullanılan noktalar ... 58 Çizelge 4.3 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Alım dan alan hesabı 62 Çizelge 4.4 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi kadastrodan alan hesabı ... 63 Çizelge 4.5 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi ortofotodan alan hesabı ... 64 Çizelge 4.6 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi vektör haritadan alan hesabı ... 65 Çizelge 4.7. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi arazi alan hesabı ... 66 Çizelge 4.8 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi kadastrodan alan hesabı ... 67 Çizelge 4.9 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Ortofotodan alan hesabı ... 68 Çizelge 4.10. Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi vektör alan hesabı ... 69 Çizelge 4.11 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 70 Çizelge 4.12 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 71 Çizelge 4.13 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 72

Çizelge 4.14 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 73 Çizelge 4.15 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 74 Çizelge 4.16 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 75

Çizelge 4.17 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 76 Çizelge 4.18 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 77 Çizelge 4.19 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96

(17)

Çizelge 4.20. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96

Datumuna DönüĢtürmede kullanılan noktalar. ... 83 Çizelge 4.21 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi alımdan alan hesabı ... 84 Çizelge 4.22 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz mahallesi alımdan alan hesabı 84 Çizelge 4.23. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı mahallesi kadastrodan alan hesabı ... 85 Çizelge 4.24. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz mahallesi kadastrodan alan hesabı ... 85 Çizelge 4.25. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı mahallesi ortofotodan alan hesabı ... 86 Çizelge 4.26. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz mahallesi ortofotodan alan hesabı ... 86 Çizelge 4.27 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı mahallesi vektör alan hesabı 87 Çizelge 4.28. ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz mahallesi vektör alan hesabı . 87 Çizelge 4.29 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 88 Çizelge 4.30 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 88 Çizelge 4.31 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 89 Çizelge 4.32 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 89 Çizelge 4.33 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 89 Çizelge 4.34 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 90 Çizelge 4.35 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 90

Çizelge 4.36 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 91 Çizelge 4.37. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96 Datumuna HELMERT Benzerlik DönüĢüm Parametreleri ... 92 Çizelge 4.38. Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi ED_50 Datumundan ITRF96 Datumuna DönüĢtürmede kullanılan noktalar ... 92 Çizelge 4.39 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi alımdan alan hesabı ... 94

(18)

Çizelge 4.40 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi alımdan alan hesabı ... 94 Çizelge 4.41 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Kadastrodan alan hesabı ... 95

Çizelge 4.42 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Kadastrodan alan hesabı ... 95 Çizelge 4.43 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 1/1000 lik ortofotodan alan hesabı ... 96 Çizelge 4.44 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 1/2000 lik ortofotodan alan hesabı ... 96 Çizelge 4.45 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 1/1000 lik ortofotodan alan hesabı ... 96 Çizelge 4.46 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 1/1000 lik ortofotodan alan hesabı ... 97 Çizelge 4.47 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Vektör

Haritadan alan hesabı ... 97 Çizelge 4.48 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Vektör Haritadan alan hesabı ... 98 Çizelge 4.49 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 98 Çizelge 4.50 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 99 Çizelge 4.51 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 1/1000 lik Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 99 Çizelge 4.52 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi 1/2000 lik Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 99

Çizelge 4.53 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 99 Çizelge 4.54 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Arazi Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 100

Çizelge 4.55 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Kadastro Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 100 Çizelge 4.56 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 1/1000 lik Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 100 Çizelge 4.57 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi 1/2000 lik Ortofoto Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 101 Çizelge 4.58 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz Mahallesi Vektör Alanı ile Tapu Alanının Farkı ... 101 Çizelge 5.1 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Çakırören Mahallesi kayıklık durumu ... 116

(19)

Çizelge 5.2 Adana Ġli KarataĢ Ġlçesi Gökçeli Mahallesi kayıklık durumu ... 133 Çizelge 5.3 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Deniz Mahallesi kayıklık durumu .... 141 Çizelge 5.4 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı Mahallesi kayıklık durumu .. 146 Çizelge 5.5 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi AĢağıpınarbaĢı Mahallesi kayıklık durumu ... 148 Çizelge 5.6 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Dokuz Mahallesi kayıklık durumu ... 156 Çizelge 5.7 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi CORS (GNSS) Maliyet Analizi ... 157 Çizelge 5.8 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Fotogrametrik Harita Üretimi Maliyet Analizi ... 158 Çizelge 5.9 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Sayısal Hava Kamerası Maliyet Analizi ... 158 Çizelge 5.10 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Fotogrametrik Nirengi Maliyet Analizi ... 159 Çizelge 5.11 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Kıymetlendirme Maliyet Analizi ... 159 Çizelge 5.12 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Sayısal Ortofoto Görüntü Maliyet Analizi ... 160 Çizelge 5.13 Adana Ġli KarataĢ Bölgesi Kıymetlendirme ve Sayısal Ortofoto Maliyet Analizi ... 160 Çizelge 5.14 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi CORS (GNSS) Maliyet Analizi ... 162 Çizelge 5.15 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Fotogrametrik Harita Üretim Maliyet Analizi ... 163

Çizelge 5.16 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Analog Hava Kamerası Maliyet Analizi ... 163 Çizelge 5.17 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Analog Fotoğrafın SayısallaĢtırılması Maliyet Analizi ... 164 Çizelge 5.18 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Fotogrametrik ĠĢlemlerin Maliyet Analizi ... 164 Çizelge 5.19 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Kıymetlendirme Maliyet Analizi ... 164 Çizelge 5.20 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Sayısal Ortofoto Görüntüsü Maliyet Analizi ... 165 Çizelge 5.21 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Kıymetlendirme ve Sayısal Ortofoto Maliyet Analizi ... 165

Çizelge 5.22 Konya Ġli Selçuklu Bölgesi Hava Fotoğraf Banyosu Maliyet Analizi ... 165 Çizelge 5.23 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Jeodezik ÇalıĢmalar Maliyet Analizi ... 168 Çizelge 5.24 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Sayısal Hava Kamerası Maliyet Analizi ... 168

(20)

Çizelge 5.25 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Fotogrametrik Nirengi ĠĢlemleri Maliyet Analizi ... 169 Çizelge 5.26 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Kıymetlendirme Maliyet Analizi ... 169 Çizelge 5.27 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Sayısal Ortofoto Görüntüsü Maliyet Analizi ... 169 Çizelge 5.28 Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Kıymetlendirme ve Sayısal Ortofoto Görüntüsü Maliyet Analizi ... 169 Çizelge 5.29 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi CORS (GNSS) Maliyet Analizi ... 171 Çizelge 5.30 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Jeodezik ÇalıĢmalar Maliyet Analizi ... 172 Çizelge 5.31 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Kıymetlendirme Maliyet Analizi .... 172 Çizelge 5.32 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Sayısal Ortofoto Görüntüsü Maliyet Analizi ... 173 Çizelge 5.33 ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Kıymetlendirme ve Sayısal Ortofoto Görüntüsü Maliyet Analizi ... 173 Çizelge 6.1 Yöntemlerin Maliyet Analizi ... 178

(21)

1.GĠRĠġ

Kadastro; en basit anlamı ile taĢınmaz malların geometrik ve hukuki durumunun belirlenmesi ve gösterilmesidir.

Uluslararası Kadastrocular Birliği (FĠG) kadastroyu; “Toplumsal, kültürel ve ekonomik geliĢmenin yerine getirilmesinde temel iĢlevi olan, arazi ve emlak mülkiyet haklarının anayasal güvencesini garanti eden, toprak ve yapılar hakkındaki çeĢitli bilgilerin korunmasını sağlayan bilgi sistemi.” olarak tanımlanmaktadır (Anonim, 2006 ).

Tüm ülkelerce benimsenmiĢ kadastro 2014 raporunda da tanım olarak “Kadastro bir ölçeğe dayalı olarak sınırları belirlenmiĢ bir ülke ya da bölgenin mülkiyet ile ilgili verilerinin sistematiksel olarak düzenlenmiĢ kamu envanterleridir. Yasal arazi nesneleri bazı farklı gösterim anlamları ile sistematik olarak belirlenir. Bu arazi nesnesi kamu veya özel yasalar tarafından tanımlanır. TaĢınmazın ana hatlarını, yani özel verilerle birlikte tanımlayıcı her bir ayrı arazi nesnesinin özelliğini, büyüklüğünü değerini ve yasal haklarını veya arazi nesneleri ile iliĢkilendirilmiĢ olan kısıtlamalar gösterebilir.” açıklaması yapılmıĢtır. (Yomralıoğlu v.d, 2003)

Ülkemizdeki kadastro çalıĢmaları tarihsel süreçte değerlendirildiğinde; “Defter –i Köhne” ekonomik bir kadastro (1324-1362), “Kuyudu Kadime (1535)” sınır tespitine vergi amaçlı hukuki bir kadastro, “tapunun defterhaneden verilmesi (1847)” hukuki durum tespiti amaçlı bir hukuki kadastro yoklaması (1872-1873) olan hukuki durum tespiti amaçlı mülkiyet ve hukuki kadastro, “Emvali Gayrimenkullerin Tahdit ve Tahriri Hakkındaki Kanunu (1912)”, Kars, Ardahan ve Iğdır hk. Kanun (474) (1924). Kadastro kanunu (658) (1925), kadastro ve tapu tahriri kanunu (2613) (1934), tapulama kanunu (5602) (1950) ve kadastro kanunu (3402) (1987) geometrik ve hukuki yapıyı tespit amaçlı mülkiyet ve hukuki kadastro türüdür (Çay vd., 2007).

En son çıkarılan (5304) sayılı kanun ise (2005) geometrik ve hukuki yapıyı tespit ve mekânsal bilgi sistemi amaçlı mülkiyet, hukuki kadastro ve mekânsal bilgi sistemi türüdür. Teknolojik geliĢmelerden etkilenen kadastro faaliyetleri yaklaĢık yüz yıllık süreçte üretilen ve yasal olarak geçerliliğini korumasına rağmen çok yönlü hizmetlere cevap veremez duruma düĢmüĢ,

(22)

hukuki ve teknik verilere sahiptir. Mevcut durum hakkında Ģunları söyleyebiliriz;

- Kadastro altıkları günümüzde beklenen hassasiyette değildir.

- Kadastro bilgi ve belgelerin güncellemesi ve yaĢatılması sağlanamamıĢtır.

- Mülkiyet boyutu haricinde bilgi sağlayamamaktadır.

- 2859 Sayılı yenileme yasası ve 22-A yönetmeliği beklentilere cevap verememiĢtir.

- Ülkemiz kadastro sistemi etkileĢimli olduğu diğer sistemlerle koordinasyonlu çalıĢmamıĢ ve kendi içinde faaliyet sürdürmektedir.

- Kırsal alanlarda tapu sicil kayıtları güncelliğini yitirmiĢtir. Bu durum arazi üzerinde yığılan projelerin uygulanmasında ve mekânsal bilgi sistemi kurulmasında zorluklara neden olmaktadır.

Yenileme, 2859 sayılı yasa ve 22-a yönetmeliğinde Ģu gerekçelerle yapılmaktadır; teknik sebeplerle yetersiz kalma, uygulama niteliğini kaybetme, eksikliği görülme ve zemindeki sınırı gerçeğe uygun göstermeme.

5304 sayılı kanunun da amaç olarak mekânsal bilgi sisteminin oluĢturulması eklenmiĢ ve bu amaç kadastro çalıĢmalarımıza yeni bir boyut kazanmıĢtır.

5304 sayılı kanunla yapılan bu değiĢiklik 22-a uygulamalarında hedeflenen amaca uygun olarak uygulanmamıĢtır. 22. maddede ikinci kadastro yasaklanmıĢtır. 22. maddenin “a” bendinde değiĢiklik yapılarak, “Ancak” kelimesiyle baĢlayan bu bölümde “tapulama” kadastro veya değiĢiklik iĢlemine iliĢkin sınırlandırma ölçü, çizim ve hesaplamalardan kaynaklanan hataları gidermek üzere uygulama niteliğini kaybeden, teknik nedenlerle yetersiz kalan, eksikliği görülen veya zemindeki sınırları gerçeğe uygun göstermediği tespit edilen kadastro haritalarının tekrar düzenlenmesi ve tapu sicilinde gerekli düzeltmelerin sağlanması amacıyla tapulama ve kadastro görmüĢ yerlerde birinci fıkra hükmü uygulanmayacağı ifade edilmiĢ ve istisnai durum belirtilmiĢtir (Sarı, 2009).

5304 sayılı yasada ikinci kadastronun istisnası belirtilmiĢ ve ikinci kadastronun yapılabileceği kanaati oluĢmuĢtur. Ancak 22-a Yönetmeliği sadece pafta yenilemesidir.

(23)

Bazı bilim adamları “ikinci kadastronun” yanlıĢ bir tabir olduğu, kadastronun numaralandırılmasının doğru olmadığı ve kadastronun „sürekli ve yaĢatılması gereken‟ bir yapı olduğunun dile getirmiĢlerdir. “Ġkinci kadastro” ülkenin gereksinimleri de dikkate alınarak yeni bir içerik ve kapsamla belirlenmiĢ standartlarda, doğruluğu yüksek, güncel bilginin toplanması ve parsel tabanlı bilgi sistemi içerisinde iliĢkilendirilmeleri ve kullanıcılara sunumu çalıĢmaları olarak tanımlanmaktadır (Demirel ve Sarı, 2007).

Yenileme ifadesi olması gereken anlamıyla; birçok kullanım alanına hitap edecek bir kadastro yapısının (arazi bilgi sistemi) oluĢturulması, yaĢatılması ve belli periyotlarla güncelleĢtirilmesi çalıĢmasını içeren teknik, hukuki, idari etkilerinin tümü olarak algılanması gerekir (Sarı, 2009).

TKGM son yıllarda yapılan yasal değiĢikliklere göre çalıĢmalarına hız vermiĢ, Tapu Kadastro Modernizasyon Projesini baĢlatmıĢtır (TKMP) (Anonim, 2014).

TKMP çalıĢmasının bileĢeni, olarak Kadastro ve Tapu kaydı yenilenmesi ve güncellenmesi, hizmet sunumunun iyileĢtirilmesi insan kaynakları ve kurumsal geliĢim ve gayrimenkul değerlemesi olarak belirtilmiĢtir (Anonim, 2014).

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM), Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS) çalıĢmalarının temel mekansal altlıklarından jeodezi, kadastro, metaveri, ortofoto gibi en önemli kısımlarını üreten, yöneten, geliĢtiren ve ülkenin diğer kurum ve kuruluĢlarına servis sağlayan bir kurum durumundadır. Mekansal bilgi sistemlerinin vazgeçilmez katmanlarından bir tanesi olan, uzaktan algılama araçlarından elde edilen uydu fotoğrafları ve/veya hava fotoğraflarından oluĢan görüntü altlığı gereksinimi bu kapsamda oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu konuda da önemli projelere imza atan TKGM‟de, Ortofoto Bilgi Sistemi projesini hayata geçirmiĢtir. 1955 yılından bu yana fotogrametrik üretim yapan TKGM, 2009 yılında bünyesine kazandırılan sayısal hava kamerası ile dünyada ki teknolojik geliĢmeleri yakından takip etmekte ve bu konuda da sektördeki lokomotif görev baĢarılı bir Ģekilde yürütmektedir. 2009 yılından beri ülke genelinde 267.000 km2

alanın 1/5000 sayısal renkli ortofoto görüntülerinin üretimi gerçekleĢtirilmektedir. Üretimi gerçekleĢtirilen ortofoto görüntüler, özellikle sayısal kadastro çalıĢmaları ile diğer kurumların mühendislik projelerinin karar-destek süreçlerinde kalite-bütünlük kontrollerinde

(24)

ve yasal boyutuna altlık oluĢturmada kullanılabilecek özelliktedir ( Cankurt vd., 2014).

Kadastro haritalarının yenilenmesi ve güncellenmesi çalıĢmalarında, ortofotosu yapılmamıĢ eski tarihli hava fotoğraflarıda kullanılmaktadır. Ortofoto haline gelmemiĢ, koordinatsız, ölçeksiz ve arazi eğimlerinden gelen hataları giderilmemiĢ bu resimlerin kadastro iĢleminde kullanılmasını gösterir (Anonim, 2014).

TKGM Aralık 2013‟ de eski tarihli hava fotoğraflarından yaklaĢık doğrulukla ortofoto üretim iĢi yapılmıĢ ve siyah beyaz ortofoto üretilmiĢtir (Anonim,2014).

Ayrıca TKGM ortofoto projesiyle 9 adet dijital fotogrametrik sütun kullanılarak kadastro tesis, yenileme ve güncelleĢtirme çalıĢmaları için sayısal vektör harita ve ortofoto üretimi devam etmektedir (Anonim 2014 ).

Mekansal bilgi sistemlerinin vazgeçilmez katmanlarından bir tanesi olan görüntü altlığı katmanı, uzaktan algılama araçlarından elde edilen uydu görüntüleri ve/veya hava fotoğraflarından üretilmektedir (Cankurt vd., 2014).

Ayrıca farklı kurum ve kuruluĢların ortak ihtiyaçlarını karĢılamak üzere yapılan incelemelerde uydu fotoğraflarından daha çok hassas, bulutsuz, güvenilir ve güncel hava fotoğraflarına ve bu fotoğraflardan üretilen ortofoto görüntülere ve ara ürünlere (sayısal yükseklik modeli vs.) ihtiyaç duyulduğu anlaĢılmaktadır (Cankurt vd., 2014).

Kadastro çalıĢmalarındaki tüm bu ölçülü geliĢmelere rağmen halen daha yapılan yenileme çalıĢmaları ilk tesis kadastrosunun etkisindedir. Ayrıca bazı bilgiler ve değiĢiklikler yenileme kadastrosunda da eksik kalmaktadır ve ortofotolardan yalnızca arazide bilgi amaçlı faydalanılmaktadır (Anonim, 2014).

Uzaktan algılamadaki geliĢmeler, günümüzde yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin büyük ölçekli harita yapımı için kullanılmasını olanaklı kılmaktadır. Özellikle algılayıcıların geometrik çözünürlüğündeki artıĢ, nesnelerin Ģekillerinin uydu görüntülerinden daha kolay ve doğrulukta belirlenmesini sağlamakta, dolayısıyla görüntülerden elde edilen bilgi içeriğini arttırmaktadır. Buna ek olarak, radyometrik ve spektral çözünürlükler de nesnelerin sınıflandırılmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca, görüntülerin etkin piksel büyüklüğü ve geometrisi, görüntülenen alandaki topoğrafyanın ve

(25)

nesnelerin durumu, gölgelerin boyu ve yönü ile atmosferik durum, bilgi içeriğini etkileyen diğer önemli etkenlerdir (Topan vd., 2006).

Ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kadastro çalıĢmalarında kullanılabilirliği sağlanırsa arazi çalıĢmalarıyla zaman ve maliyet gerektiren diğer aĢamalar azalacak yada ortadan kalkacaktır (Anonim, 2014).

Uydu fotoğraflarının kapsamı içeriği doğruluğu yanında hava fotoğraflarının kullanılabilirliğini yapılan pek çok araĢtırmaya göre hava fotoğraflarının en hızlı, güvenilir ve maliyetlerinin de uydu fotolarına göre daha uygun olduğu belirlenmiĢtir (Cankurt vd., 2014).

Tezin amacı, “ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin kadastro yenileme çalıĢmalarında kullanılıp kullanılamayacağını” ortaya koymaktır.

Bu amaçla, maliyet ve alan verilerinin karĢılaĢtırılması amacıyla, test alanları oluĢturulmuĢtur. OluĢturulan alanlar Adana / KarataĢ/ Çakırören ve Gökçeli mahalleri (köyleri), ġanlıurfa/Akçakale/Deniz ve Aydınlı mahalleleri (köyleri) ve Konya /Selçuklu/ Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı mahallelerinde (köylerinde) test alanlarındaki detaylar GNSS (CORS yöntemiyle) le ölçülmüĢtür.

Türkiye de kadastro yenileme çalıĢmaları genellikle kırsal alanda yapıldığı için seçilen bölgeler değiĢik özellikteki kırsal alanlardır. Adana / KarataĢ / Gökçeli ve Çakırören de seçilen alanlar kısmen portakal bahçesi olan arazilerdir. Ayrıca arazideki su miktarı fazla olduğundan drenaj çalıĢmaları nedeniyle Ģekil değiĢtirmiĢtir. Konya /Selçuklu/ Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı mahalleleri Selçuk Üniversitesi kampüsüne yakın bölgeler olup ĢehirleĢmenin etkisine açık bölgededir. ġanlıurfa /Akçakale / Deniz ve Aydınlı da ise, Suriye sınır bölgesinde olup tarımsal faaliyetler ve arazi değerleri GAP projesiyle birlikte hareketlenmiĢ sulama faaliyetleri artmıĢ bölgededir.

1/5000 ölçekli kadastral paftalar sayısallaĢtırılmıĢ, jeodezik olarak zemin ölçümü yapılmıĢ, 1/1000,1/2000, 1/5000 ölçekli hava fotoğraflarından ve 1/5000 ölçekli 50 cm çözünürlüklü (Worldwiev -2) uydu görüntülerinden elde edilen ortofotolar ile vektör haritaları ile çalıĢılmıĢtır. Tapu alanı ile Kadastro paftasının sayısallaĢtırılmasıyla elde edilen alan, ortofoto alanı, vektör harita alanı ve alım (arazi) alanı karĢılaĢtırılmıĢtır. Ayrıca en az ve en çok cephe kayıklıkları tüm bölgeler için belirlenmiĢtir. Jeodezik ölçme, hava fotogrametrisi

(26)

ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden elde edilen pafta maliyetleri hesaplanarak analiz yapılmıĢtır.

Yapılan çalıĢma ıĢığında, yenileme kadastrosunda, hava fotografından ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin elde edilen 1/5000 ölçekli ortofoto görüntülerinin kullanılabileceği sonucuna varılmıĢtır.

(27)

2. KAYNAK ARAġTIRMASI

Son on yılda, dijital haritaların potansiyellerini araĢtıran çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Bazı çalıĢmalarda, farklı parametrelerle yapılan dengeleme sonucunda yer kontrol noktalarındaki ve denetleme noktalarındaki farklılıklar incelenmiĢtir(Jakobsen,2007a; Schroth,2007; Madani et al.,2004; Jakobsen,2011). Bazı çalıĢmalarda ise, topoğrafik uygulamalar için dijital kameraların efektif çözünürlüğü (Jakobsen, 2009a) ve Digital Yüzey Modeli oluĢturma potansiyeli (Hobi and Ginzler, 2012 ) incelenmiĢtir.

Yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinde görüntü kalitesi ve doğrulukların artmasıyla araĢtırmacılar yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin potansiyelini araĢtırmaya yönelmiĢlerdir. Sayısal yüzey ve/veya ortofoto oluĢturma, ve/veya doğruluklarının araĢtırılması çalıĢmaları IKONOS uydu görüntüsü (Zhang and Fraser,2008 ; Eisenbeiss et al., 2004; Jacobsen, 2003, Lehner et al.,2005, Jacobsen and Passini, 2003), Quickbird görüntüsü (Oki et al.,2003), World View-2 uydu görüntüsü (Poli et al., 2010; Hobi and Ginzler, 2012) ve World View-1 görüntüsü için (Poli et al.,2009; Büyüksalih et al., 2009) gerçekleĢtirilmiĢtir.

DeğiĢik uydu görüntülerinin potansiyelini araĢtıran çalıĢmaların yanında, farklı yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerini (Ikonos ve Quickbird uydu görüntüleri) birleĢtirerek doğruluk analizleri de yapılmıĢtır (Li et al., 2007). (Li et al., 2008) tarafından, kıyı haritalamasında, hem IKONOS ve Quickbird entegrasyonu hem de IKONOS, Quickbird ve hava fotoğraflarının geometrik entegrasyonu incelenmiĢtir. Yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleriyle yapılan bazı çalıĢmalarda IKONOS ve Orb View-3 görüntüsünün 1/10000 ölçekli topoğrafik harita yapımında, WorlView-1 görüntüsünün ise 1:5000 ölçekli topoğrafik harita yapımında kullanılabileceği belirtilmiĢtir (Buyuksalih et al. 2009, Jacobsen 2009b).

Kadastro yenilemesi, ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri hakkında yararlandığımız diğer kaynaklar ise aĢağıda özet olarak sunulmuĢtur.

Bıyık ve KarataĢ (2002), henüz tamamlanma aĢamasında bulunan Türkiye kadastrosunun teknik, hukuki ve idari yönleri bir yana bırakılarak; içerik

(28)

ve kapsam yönünden ne durumda olduğu ve nasıl olması gerektiğini tartıĢmıĢ ve bu hususlarla birlikte, ikinci kadastronun boyutları ele almıĢlardır.

Ġnam (2005), üretilmiĢ kadastro paftalarını temsil etmek üzere seçilmiĢ iki ayrı üretim uygulamaya konu etmiĢ ve sonuçları yorumlamıĢtır. Her bir paftanın ve buna ait çalıĢma alanının kendi içerisinde özel Ģartlar olduğu bilinmesine rağmen çoklu üretimde test amaçlı ve örnekleme olarak seçilmiĢ temsilci paftalarında ortalama bir yorum vereceği kabulüyle değerlendirmeler yapmıĢtır.

Ayazlı ve Batuk (2007), “Üç Boyutlu Kadastro” ve dünyada yapılan çalıĢmalar ele alınarak, ülkemiz kadastro tarihinde üç boyutlu mülkiyet hakkının tescili ve yaĢanan bazı sorunları tartıĢmıĢlardır.

Demir ve Özçelik (2007), halihazır haritaların kullanılmasıyla kadastro parsellerinin köĢelerine yükseklik koordinatlarını kazandırmayı hedeflemiĢlerdir. Bunun için öncelikle kadastroya esas poligon noktalarının zeminde yeniden konumlandırılmaları ve bu noktalara yükseklik koordinatlarının hassas bir Ģekilde kazandırılmıĢtır. Sonrasında GPS teknolojilerinin kullanılmasıyla kadastro parsellerinin köĢe noktalarına yükseklik verilerek olabildiğince kadastro parsellerinin üç boyutlu modeli oluĢturulmuĢtur.

Dikici (2011), „kadastro paftalarının güncellenmesi‟ uygulamalarında karĢılaĢılan teknik sorunları göstermek amacıyla yenileme çalıĢmaları incelemiĢ sınırlandırma hataları, yüzölçüm hataları, çizim hataları ve hesap hataları incelenerek kadastro, yenileme, sayısallaĢtırma ve güncelleĢtirmeyle ilgili değerlendirmeler yapmıĢtır.

Döner ve Bıyık (2009), üç boyutlu kadastro için, kapsam ve içeriği belirlemeye yönelik olarak, ihtiyaç, imkân ve kısıtlamaları irdelemiĢtir. Üç boyutlu kadastronun sağlayacağı faydalar belirlenerek, kadastronun üç boyutlu olarak yürütülebilmesinde farklı alternatifler değerlendirmiĢlerdir. Bu sayede, Türkiye kadastrosu için hukuki ve kurumsal yapıya uygun, teknolojik olarak gerçekleĢtirilmesi mümkün bir yaklaĢımın ortaya konması hedeflenmiĢtir.

Köktürk (2009), ülkemizdeki kadastro çalıĢmaları değerlendirilerek kadastronun mevcut durumu ortaya konulmuĢ ve TKGM tarafından kadastro çalıĢmalarında nelere dikkat edilmesi gerektiği vurgulanmıĢ olup mekânsal bilgi sisteminin önemi ifade edilmiĢtir.

(29)

Pınar ve Çay (2005), mülkiyet problemlerinin çözümünde problem kaynaklarının tespiti, mevcut mevzuatların incelenmesi ve problemlere göre mevzuata uygun çözüm metotların karĢılaĢtırması ve karĢılaĢtırmada proje planlama tekniklerinin kullanılması konularını incelemiĢlerdir. Çözüm metotlarının uygulanmasında karĢılaĢılabilecek sorunlar ve problemlere uygun metotların seçimleri örnekler üzerinde irdelenmiĢtir.

Kibaroğlu ve ġiĢman (2009), yenileme çalıĢmalarından önce yürürlükte Yenileme Kanununun ihtiyaçlara cevap verebilecek hale getirilmesi gerektiğini belirtmiĢlerdir.

ġiĢman ve AlkıĢ (2009), ülkemiz kadastrosunun geldiği nokta belirlenerek, e-devlet kapsamında hizmet verebilmesi ve Avrupa Birliği uyum sürecinde kendi rolünü tamamlaması için önerilen bir veri modelinin yapısını anlatmıĢlardır.

Çay ve Özkan (2007), Ulusal Konumsal veri alt yapısına uygun veri altlıklarının oluĢturulması temel hedef olarak görüp; kadastral hizmetlerde veri altlığı hukuki durum, standardizasyon ve koordinasyon gibi analizler yaparak kadastro hizmetlerine iliĢkin güncelleme sorunlarının tespit edilmesine yönelik çözümler aramıĢlardır.

Sarı ve Demirel (2007), yenilemenin çağdaĢ tanımı temel alınarak ilk tesis Kadastrosu yenileme iliĢkisi ve yeni bir kadastro sistemine olan gereksinim ortaya koymakta, kapsamlı bir yenilemenin, ancak ülke koĢulları göz önüne alınarak düzenlenmiĢ yeni kadastro çalıĢmaları ile olanaklı olacağını belirtmiĢtir. Yıldız (2012), yürütülen yenileme çalıĢmalarının gelecekte kadastrodan beklentileri karĢılamayacağı, arazi yönetimine hizmet eden çok amaçlı kadastroya yönelik bir sisteme ihtiyaç vardır.

Enemark 2012, kadastronun zamanla, global ajandada ve arazi yönetimini destekleyen daha geniĢ bir kavram olan arazi yönetim sistemlerine nasıl değiĢip geliĢtiğini anlamayı kolaylaĢtırır. Arazi uzmanları ve FĠG in rolü bu bağlamda vurgulamıĢtır.

Oosterom vd. 2013, arazi yönetim modelinde son geliĢmeleri anlatmaktadır. Ġsviçre iso sekreteryası tarafından 1 aralık 2012 tarihinde yayınlanan ISO 19152 uluslar arası standartı arazi yönetim sistemi standartını tanımlamaktadır. Arazi yönetim sistemi standartını oluĢturmuĢlardır.

(30)

Sengupta vd. 2013

,

sömürge kadastro haritalarını ( Hindistan ) ve ilgili kayıtları yeni bir yaklaĢımla değerlendirerek, mekânsal planlama ve diğer çeĢitli amaçlar için insanlara, arazi konusunda güvenilir bir bakıĢ açısıyla geniĢ bir yaklaĢım sunmuĢlardır.

Fernandez 2003, Ġspanya kadastro bilgi sistemi incelenerek mevcut kadastro durumu hakkında bilgi özetlemiĢ ve ana hatlarıyla gelecekteki eğilimlerini vurgulamıĢtır. Ġspanya kadastro teĢkilatının otomasyonla ilgili çabaları dıĢ paydaĢlarla veri paylaĢımı gerekliliği üzerinde durmuĢlardır. VatandaĢların, özel sektörün ve kamu sektörlerinin veri kullanımı konusunda entegrasyondan bahsetmiĢtir.

Wakker vd. 2003, Hollanda‟daki kadastro arazi kayıt sistemleri ile 1892 den beri bu görevleri yerine getirmek için vekaleten atanmıĢ olan kadastro ve tapu sicil ajansı üzerinde ön bilgi edinmeyi sağladığını belirtmiĢlerdir. Karakteristik kadastro sınırlarının ve arazi haklarının devrinin prosedürü içinde kadastro sınır ölçüsünün yerini açıklamaktadır. Ayrıca bu çalıĢmada kadastro ölçülerindeki GPS uygulamalarıyla ilgilenmektedir. GPS kullanımıyla ilgili olarak birkaç pilot projeye göre olumlu ve olumsuz durumlar ortaya konularak değerlendirmiĢlerdir. GPS koordinat sisteminden geleneksel koordinatlara dönüĢümü tartıĢmıĢlardır.

Steudler vd. 2004, Arazi yönetim sistemlerindeki geliĢmeyi tanımlamak için ölçü ve performans karĢılaĢtırılması incelemiĢlerdir. Özellikle arazi politikası ve arazi yönetiminin operasyonel yönlerinin iliĢkileri hakkında bilgi verdiğini belirtmiĢlerdir.

Kaufmann vd. 2014, Ġsviçre kadastrosunun sistemini ve yasal dayanaklarını göstermiĢlerdir. Kamu ve özel sektörün kadastro alanındaki birlikte çalıĢmaları açıklamıĢlardır. Sürdürülebilir kalkınma için temel olarak kadastroyu geliĢtirmek arazi üzerindeki hakların tam ve güvenilir bir belge olması düĢüncesiyle Ġsviçre kadastrosunun paydaĢlarının kadastro 2014 alanındaki çalıĢmalarını tartıĢmıĢlardır.

Stoter ve Ploeger, 2002, bir kadastro kayıt sistemi 2 boyutta parselle ilgili olarak hakların anlaĢılması konusunda sınırlı bilgi sağlar. Arazinin çok amaçlı kullanılması durumda 2 boyutlu parsel gösterimi sınırlıdır. 3 boyutlu kadastro kayıt sistemini Hollanda kadastro kayıt departmanı ile birlikte incelemiĢlerdir.

(31)

Bu araĢtırma sırasında 3D kadastro prototipi oluĢturularak 2D parsel üzerine kurulmuĢ hakların 3D de gösterilebileceğini geliĢtirmiĢlerdir. Bu prototipi tanımında 3D nesneler ve haklarla ilgili dikey bileĢenin önemini açıklamıĢlardır. Gelecekte araĢtırmalarda 3 boyutlu fiziksel nesnelerin tescili hakkında olacağını vurgulamıĢlardır.

Sohn ve Dowman (2007), IKONOS görüntüleri kullanılarak 3D nesne olan binaların yükseklik farkları da değerlendirerek bazı çıkarımlar yapmıĢlardır. Optech 1020 ALTM‟den örneklenmiĢ ve çok bantlı Pan-sharpen yapılmıĢ IKONOS görüntüleriyle bina tabanlarını otomatik olarak çıkarma hakkında yeni bir yaklaĢım sunmuĢlardır.

Kısa (2012), fotogrametrik harita üretiminde gereksinim duyulan jeodezik altyapıyı, teknolojik geliĢmeleri dikkate alarak irdelemek, ulusal boyutta geliĢtirilen yükseklik sistemlerinin sonuçlarının doğrudan olarak kullanılmasının sonuçlarını araĢtırmak ve büyük çaplı projelerde projeksiyon sistemlerinin sonuçlara etkisini belirlemek için araĢtırma ve uygulamalar yapmıĢtır. Uygulamada, belirlenen araĢtırma konularına göre hesaplamalar yapmıĢ, veriler istatistiki olarak testlerden geçirmiĢ ve BÖHHBÜY' ne göre doğruluk analizleri yapmıĢtır. AraĢtırma konuları; fotogrametrik nirengi dengelemesi aĢamasında yer kontrol noktalarının (YKN) seyrekleĢtirilmesi, yer kontrol noktaları hiç kullanılmadan hesaplamaların yapılması, yer kontrol noktalarının yükseklik ve projeksiyon sistemlerinin değiĢtirilmesi ile sonuçların elde edilmesi olarak belirlenmiĢtir. Tez içindeki araĢtırmalarda jeodezik çalıĢmalarda zaman ve maliyeti düĢüren, kaliteyi yükselten ulusal ölçekteki uygulamaların fotogrametrik harita üretim süreçlerinin her aĢamasında kullanılmasının uygunluğu ve etkileri incelemiĢtir. ÇalıĢma kapsamında Java ve Matlab platformlarında yazılımlar geliĢtirilmiĢtir. Kullanılan algoritmalar datum ve projeksiyon dönüĢümlerini, istatistiki analizler ve grafiklerin hazırlanması konularını içermektedir. Sonuçlar; istatistiksel olarak incelenmiĢ, gerekli irdelemeler yapılarak değerlendirilmiĢtir.

Atasoy (2004), Doğu Karadeniz Bölgesi genelinde kadastro çalıĢması yapılan ve yoğun mülkiyet davası bulunan bazı yerleĢim birimleri belirlenerek yöre halkı ile yaĢanan sorunlar konusunda anket uygulaması yapmıĢ ve yaĢanan sorunlar yerinde tespit etmiĢtir. Diğer taraftan, kadastro yapmakla görevli tapu kadastro çalıĢanları ve orman teĢkilatı çalıĢanları ile de anket yapmıĢtır. Önceden

(32)

belirlenen, sorunlu üç pilot bölgede mülkiyet analizi yapmıĢtır. Bunun için, 1955, 1973, 1982, 2002 yıllarında çekilen hava fotoğraflarının dijital fotogrametri tekniğiyle değerlendirmesi yapılmıĢtır. Bu değerlendirme sonucunda farklı tarihli hava fotoğrafından orman niteliği taĢıyan alanların sınırlan ±1-1.5 m duyarlıkla belirlenmiĢtir. Zamansal değiĢime uğrayarak devlet ormanı sayılan ya da hak sahipleri adına tespiti yapılarak dava açılan parsellerin üzerindeki orman örtüsü değiĢimi belirlenerek kadastronun gecikmesinin sebep olduğu olumsuzlukları tartıĢmıĢtır. Yapılan bu çalıĢma ile tarım alanlarının bir kısmının ormana dönüĢmesi ve bu alanların devlet ormanı olarak iĢlem görmesinin ormanlara, toprağa çevreye ve sosyo-ekonomik alanlara olumsuz etkisine dikkat çekmiĢtir. Bu etkiler sonucunda, adli yargıda önemli miktarlarda mülkiyet davaları açılmaktadır. Kadastro çalıĢması henüz baĢlamamıĢ birimlerde hava fotoğrafları dijital fotogrametrik teknikle değerlendirmesi yapılarak, orman mülkiyet davalarının büyük ölçüde önüne geçilmesi mümkün olacağı belirtmiĢtir.

Yavuz (2004), Avrupa Birliği üyesi ülkelerin sistemlerinin, özellikle temel prensipler ve teknik ölçütler baĢta olmak üzere, bazı ölçütler bağlamında örtüĢtüğü, bazı ölçütler bağlamında ise önemli farklılıkların olduğu belirlemiĢtir. Yani, birlik bünyesinde, kadastral anlamda standardizasyonun mevcut olmadığı görmüĢtür. Öte yandan, Türkiye kadastral sisteminin, teorik anlamda AB üyesi ülkelerle aynı platformda iken, ülkenin coğrafi ve ekonomik yapısı dolayısıyla, uygulamada, bazı Birlik ülkelerinin eriĢtiği noktaya henüz gelmediğini görmüĢtür. Bu durumda, Türkiye kadastral sisteminin, AB Kadastro Deklarasyonu ve çağın yönelimleri dikkate alınarak iyileĢtirilmesi gerektiğini ve bunun önemini vurgulamıĢtır.

Güngör(2009), öncelikle 1:25000 ölçekli sayısal harita üretim sistemi, 1:25000 ölçekli sayısal vektör harita ve fotogrametrik vektör harita verileri incelemiĢtir. Yapılan tespitler ıĢığında fotogrametrik vektör verilerin doğrudan coğrafi veri tabanında kullanılamaz olduğunu görmüĢtür. Bu durumda; veri toplama sistemlerinde büyük, zaman alıcı ve maliyetli değiĢimlere yol açmadan, kurumun planlı üretim hedeflerine ulaĢmasını engellemeyecek Ģekilde, mevcut veri modelinin güncellenerek, verileri, topolojiyi destekleyen, sorgulama ve analize olanak tanıyan bir yapıda ve formatta coğrafi veri tabanında tutmanın uygun olacağını değerlendirmiĢtir. Sonuç olarak; 1:25000 ölçekli standart

(33)

topoğrafik harita üretiminde kullanılan fotogrametrik veriler için uygun veri tabanının tasarlanması ve veri standartlarının belirlenmesine yönelik olarak yapılan bu çalıĢmanın öncü rol oynayacağı ve INSPIRE giriĢimine uyum sürecinde gerçekleĢtirilen TUCBS çalıĢmalarına katkı sağlayacağı, çalıĢmanın ileride gerçekleĢtirilebilecek veritabanı güncelleĢtirmesi, veritabanı genelleĢtirmesi ve çok ölçekli veritabanı yönetimi çalıĢmalarına altlık teĢkil edebileceğini değerlendirmiĢtir.

Abbas (2010), ÇalıĢma alanı Güney Irak‟ta Al-shehmea bölgesinde Wasit ili sınırlarında bir yerdir. 1932 yılında üretilen eski tarımsal arazi kadastro haritasını 1/10000 ölçekli 2006 tarihli 61 cm çözünürlüklü QuickBird uydu görüntüsünü incelemiĢ güncel olarak yeniden kadastro haritasını elde etmiĢtir. Geometrik iĢleminde 2 aĢama vardır. 1.si, eski kadastro haritasını dönüĢtürmek için UTM koordinatlarına bağlı olarak piksel koordinatlarından, eski kadastro haritası üzerine yeni gridler oluĢturmak. 2. AĢama ise, 1. AĢamadaki uydu görüntüsünden güncel elde edilen kadastro haritasının verilerini tapudaki kayıtla karĢılaĢtırılması olduğunu belirtmiĢtir. Bundan sonraki süreç, çalıĢma alanına ait yeni arazi kadastrosu üretimi için çizim katmanı oluĢturmak ve sonunda veri tabanı Arcgis‟le bağlantılı Microsoft Access 2010 kullanılarak dizayn edilebileceğini belirtmiĢtir.

Kısa ve Batuk (2011), fotogrametrik süreçlere teknolojik geliĢmelerin sağladığı katkılar incelenmiĢ, birlikte iĢlerlik sürecinde büyük ilerlemeler kaydedilen CBS veri altyapısına etkisini değerlendirmiĢlerdir. Teknolojinin hem veri toplama hem de veri yönetme konusunda sağladığı kolaylıklar ile herkes tarafından eriĢilebilir sistemlerin kurulmasının sadece istek, koordinasyon, kanunlar-kurallar, bilgi ve finans döngüsünün tamamlanmasıyla olabileceği sonucuna varmıĢlardır.

Mutluoğlu ve Ceylan (2004), Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) çalıĢmalarında; konumsal verilerin elde edilmesi büyük öneme sahiptir. CBS projelerinin baĢarıya ulaĢması, elde edilen konumsal verilerin, oluĢturulan CBS projesinin gerektirdiği doğrulukta ve güncellikte olmasına bağlıdır. Bu, sınırlı olan ülke kaynaklarının israf edilmemesi açısından önemlidir. CBS için konumsal verileri karĢılaĢtırmak amacıyla Selçuk Üniversitesi (S.Ü.) Kampus alanı içinde yaklaĢık 20 ha‟lık bir test alanı oluĢturmuĢlardır. Bu test alanı içine giren bütün detay noktalarının koordinatları kutupsal alım yöntemiyle

(34)

(Elektronik Takeometre ile) ve dijital ortofoto görüntü üzerinden koordinatlar okunarak elde etmiĢlerdir. Kutupsal alım yöntemi (Klasik yöntem) referans kabul edilerek, dijital ortofotodan elde edilen konumsal verilerin doğruluğu belirlenmeye çalıĢılmıĢ ve her iki yöntem maliyet yönünden karĢılaĢtırmıĢlardır. Dijital ortofotodan elde edilen konum ortalama hatası mp=±53.7cm olarak bulunmuĢtur. Birim maliyet (1 ha), klasik yöntemde 95.86 $, dijital ortofoto yönteminde ise 21.93 $ olarak hesaplamıĢlardır.

Reis vd. (2015), Bu çalıĢmada, kadastro ile ilgili iĢlerde incelenecek nesnelerin çözümlenmesi, ortofotolar ve uydu görüntülerinin incelenmesiyle yapılacaktır. Bu sebepten dolayı, el ile sayısallaĢtırma, nesne ve piksel temelli sınıflandırma teknikleri arazideki nesnelerin görüntülerden çözümlenmesi ile yapmıĢlardır. Aksaray Ģehrinin mevcut kadastro ile ilgili verileri ve alan çalıĢması sonuçlarının karĢılaĢtırılmasını yapmıĢlardır. Koordinat temelli istatistiksel analiz sonucunda, nesne temelli sınıflandırma yöntemi ve el ile sayısallaĢtırma yöntemleri kadastro ile ilgili verilere en yakın değer belirlemek için kullanmıĢlardır.

Rijsdijk vd. (2013), verifikasyon sürecinin etkinliğini artırmak için, sınır verifikasyonu konvansiyonel yerler/zeminler için yöntemler kullanılsın diye bir deney yapmıĢlardır. Temel araĢtırma sorusu " Hollanda het Kadaster kadastro ile ilgili sınırların kanuni olarak ölçülmesinde Ġnsansız HAva Sistemleri ne kadar faydalıdır?" olarak formüle edilmiĢtir. Deneyim olarak, operasyonel süreçler iki farklı lokasyonda iĢlem görülmüĢtür. Ġlk operasyonel süreç Napolyon birliklerince ve çok az sivil katılımla yapılan 30 metre yüksekliğindeki Austerlitz Piramidinde yer almıĢtır. Takip eden iki ölçüm Nunspeet Ģehrindeki küçük bir mahallede kadastro ile ilgili durumun çok yeni değiĢtiği ve yirmi yeni evin inĢa edildiği yerdir. BaĢlangıçta bir mini KLPD-UAS 1 santimetreden az spatial çözünürlükte veri setleri toplamak için kullanıldı. Daha sonraki aĢamada, ticari servis sağlayıcı Orbit Gis kiralandı. Deney süresince dört farklı yazılım paketi kesine yakın jeo-referanslı orto-mozaikli foto veri setleri iĢlemek için kullanıldı. Bu makalede yapılan deneyler tanımlanacaktır. Mini-UAS platformları (AscTec Falcon 8, Microdrone MD-4), kullanılan kameralar, foto toplama planı, yer kontrol iĢaretçileri ve kalibrasyonu ile kamereların kalibrasyonuna önem verileceklerini belirtmiĢlerdir. Dahası, farklı SFM yazılım

(35)

paketleri (VisualSFM/Bundler, PhotoScan, PhotoModeler ve Orbit yazılımı) nin sonuçları ve deneyimlerini paylaĢmıĢlardır.

Topan vd. (2006), Zonguldak test alanına ait çeĢitli çözünürlükteki pankromatik ve çok spektrumlu uydu görüntülerinin (Landsat 7 ETM, ASTER, TK-350, KVR-1000, SPOT-5, IRS-1C, IKONOS, QuickBird ve OrbView-3) bilgi içeriklerini büyük ölçekli harita yapımı açısından incelemiĢlerdir.

Ġnan ve Yomralıoğlu (2006), pilot bölgelerdeki tarım arazilerinin ancak %30‟unun Çiftçi Kayıt Sistemi ile kayıt altına alınabildiğini tespit etmiĢlerdir. Tarımsal reformların geleceği ve değiĢen tarım politikalarına ayak uydurabilmek için yalnızca mevcut politikalara bağlı kalmadan, Tapu Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBĠS) ve Ulusal Bilgi Merkezi (UBM) gibi birimlerle de iĢbirliği içerisinde teknik ve idari açıdan daha güçlü bir yapılanmaya ihtiyaçları olduğunu anlamıĢlardır.

Atak (2007), Ankara yakınlarındaki GölbaĢı bölgesinde yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin geometrik doğruluk ve detay değerlendirme yönünden incelenmesi amacıyla bir çalıĢma gerçekleĢtirmiĢtir. 12 adet yer kontrol noktası (YKN) tespit edilmiĢ ve görüntü alımından önce bu noktalar iĢaretlemiĢtir. Bu çalıĢma için stereo Ikonos ve mono Quickbird görüntüleri ile stereo hava fotoğraflarını temin etmiĢtir. Fotogrametrik ve kartografik yöntemler ile veya Ikonos uydu görüntüsünden elde edilen sayısal yükseklik modelleri (SYM), farklı dağılımdaki YKN ile birlikte kullanılarak değisik özellikte ortofotolar üretmistir. Bağımsız kontrol noktalarının (test noktalarının) koordinatları ortofoto görüntüler üzerinde okunmus ve bu koordinatlar Global Konumlama Sisteminden (Global Positioning System-GPS) elde edilen koordinatlar ile karĢılaĢtırmıĢtır. Farklı özellikte 3 alan belirlenmiĢ ve 1 / 5.000 ölçekli harita üretimi amacıyla 3 farklı operatör tarafından detay değerlendirme çalısmalarını gerçekleĢtirmiĢtir. Farklı kaynaklardan (Ikonos, Quickbird ve hava fotoğrafları) gerçekleĢtirilen bu harita üretimleri kendi aralarında karĢılaĢtırmıĢtır. Son olarak da değerlendirilen detaylar arazide kontrol etmiĢtir. Geometrik doğruluk araĢtırmaları yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin orta /büyük ölçekli harita çalıĢmalarında kullanılabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte detay değerlendirme çalıĢmalarına iliĢkin sonuçlar, bu görüntülerin küçük detayların tespiti ve teĢhisi konularında henüz hava fotoğraflarının seviyesine ulaĢamadığını gösterdiğini belirtmiĢtir.