Kadastro yasamız tasfiye özelliğinde bir yasadır. Tapusuz arazilerin tapulaması ve eski tapuların yenilenmesini amaçlamaktadır. Ġlk tesis kadastrosu tamamlandığında 3402 sayılı yasa hükmünü yitirecektir. Parsel bazlı arazi bilgi sisteminin kuruluĢu, yaĢatılması mevcut yasada bulunmaktadır. 2859 ve 22-a uygulamaları yerine gereksinimlere cevap verecek yeni yasa ile yeni bir kadastro modeli kurulmalıdır. Ayrıca kadastronun yalnızca bitirilip bir ortamda saklanacak bir altlık olma mantığının ortadan kalkması yargı erkine de kabul ettirilmeli kadastronun yaĢayan ve sürekli değiĢen ve güncel tutulması gereken bir olgu olduğu fikri yerleĢmelidir.
Ülkemizde kadastro yenileme çalıĢmalarının daha hızlı ve ekonomik yapılması ve kadastronun yenilenerek sürekli güncel tutulması amacı ile Adana ili KarataĢ Ġlçesi Çakırören ve Gökçeli mahalleleri, ġanlıurfa Ġli Akçakale Ġlçesi Aydınlı ve Deniz Mahalleleri ve Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı Mahalleleri test bölgesi olarak oluĢturulmuĢtur. Bu bölgeler arazi eğiminin az olduğu ve bitki örtüsü bakımından açık arazilerdir
Bu test alanları içindeki detay noktalarının koordinatları GZK GPS ( Cors yöntemiyle ) ile ölçülmüĢtür. Bu koordinatlarla test bölgesine ait hava fotoğraflarından ve uydu görüntülerinden elde edilen ortofoto ve vektör haritalar ile tapu ve arazi ölçülerinden elde edilen alanlar karĢılaĢtırılmıĢtır.
Alan karĢılaĢtırmada 1/5000 ölçekli Adana / KarataĢ/ Çakırören ve Gökçeli mahalleri ile ġanlıurfa/Akçakale/Deniz ve Aydınlı mahallerinde tecviz sınırı içinde olma oranı, 1/2000 lik Konya/Selçuklu/ Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı mahallerine göre daha azdır. 1/5000 lik paftada tecviz sınırı içinde olma oranı %15 ila %43 arasındadır. 1/2000 ölçekli paftada tecviz sınırı içinde olma oranı %50 ila %75 oranındadır.
Tapudaki alan değerleri ile (planimetreyle hesaplanmıĢ), sayısallaĢtırılan kadastro alan değerlerinin 1/5000 ölçekli ġanlıurfa / Akçakale / Aydınlı ve Deniz mahalleleriyle, Adana / KarataĢ / Çakırören ve Gökçeli mahallerinde tecviz sınırı dıĢında kalma oranı %10 ila %57 iken 1/2000 ölçekli Konya / Selçuklu / Dokuz ve AĢağıpınarbaĢı mahallelerinde %25 tir. Bu farklılıklar fotogrametri ve uzaktan algılama yöntemlerinden elde edilen ortofoto ve vektör
haritaların doğruluklarının yetersizliğinden değil test bölgesindeki parsel sınırlarının belirsiz olmasından kaynaklanmaktadır.
Yaptığımız çalıĢmada parsel cephelerinin (arazi kullanım durumuna göre) kadastro paftasıyla olan kayıklık miktarları da belirlenmiĢtir. Buna göre Adana KarataĢ Çakırören Bölgesinde sınır kayıklığı en az 0,02 m, en fazla 40,12 m olduğu, Adana KarataĢ Gökçeli Bölgesinde en az 0,06 m ve an fazla 31,27 m olduğu, ġanlıurfa Akçakale Deniz Bölgesinde en az 0,22 m, en fazla 31,92 m, ġanlıurfa Akçakale Aydınlı Bölgesinde en az 0,01 m, en fazla 39.72 m olduğu, Konya Selçuklu AĢağıpınarbaĢı Bölgesinde en az 0,00 m en fazla 4,33 m olduğu, Konya Selçuklu Dokuz Bölgesinde en az 0,00 m, en fazla 27,97 m olduğu belirlenmiĢtir. Bu durumda aynen alan değerlerinde olduğu gibi sınır kayıklıklarının 1/5000 ölçekli haritalarda daha fazla ve 1/2000 ölçekli haritada daha az olduğunu göstermektedir.
Ayrıca aĢırı su etkisindeki arazilerde (kurutma kanalları sebebiyle) sınırlardaki değiĢim daha fazla olduğundan tecviz sınırı içinde olma oranı daha azdır.
Yaptığımız çalıĢmada CORS GPS yönteminin maliyeti ve hava fotoğrafından üretilen sayısal ortofoto maliyeti ile uydu görüntüsünden üretilen (pankromatik ve pan-sharpen görüntü) ortofoto maliyeti karĢılaĢtırılmıĢtır.
ġanlıurfa bölgesinin ortofotoları Worldview -2 yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden, Adana bölgesinin ortofotoları da hava fotoğrafından elde edilmiĢtir. Adana bölgesinde bir pafta maliyeti 2473,10 TL iken ġanlıurfa bölgesinin bir pafta maliyeti 3037,10 TL dir.
CORS GPS yöntemiyle yapılan ölçü maliyeti küçük alanlar için hava fotogrametrisi ve uydu görüntüsü ne göre daha az maliyetli iken, geniĢ alanlarda bu avantaj hava fotogrametrisi ve uydu görüntüsüne geçmektedir.
Çizelge 6.1 Yöntemlerin Maliyet Analizi
YÖNTEMLER MALĠYET (1 ha )
TL $
GZK GPS 26.28 11.58
1/5000 Kıymetlendirme ile Beraber Sayısal
Ortofoto
2.94 1.29
1/5000 Sayısal Ortofoto 1.41 0.62
1/2000 Kıymetlendirme ile Beraber Sayısal
Ortofoto 68.5 39.92 1/2000 Sayısal Ortofoto 19.98 11.35 Uzaktan Algılama ( WORLDVĠEW-2) Pankromatik Görüntü 3.92 1.73 Uzaktan Algılama ( WORLDVĠEW-2) Pan-Sharpen Görüntü 3.37 1.48
Yukarıdaki sonuçlar ve değerlendirmeler ıĢığında, Türkiye‟de Kadastro yenileme çalıĢmalarında ortofoto ve yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü hakkında Ģu hususlar önerilir:
--- Sabit ( Belirgin ) noktalara göre; 1/5000 paftada konum doğruluğunun ortofoto da uydu görüntüsüne göre daha iyi çakıĢmaktadır.
--- Belirgin olmayan noktalar da ise fark ,konum hatasından ziyade GPS alıcısı ile mouse‟un okunun aynı yere isabet ettirilememiĢ olduğundandır.
--- Yapılan çalıĢmalarda ilk tesis kadastrosuna göre değiĢimler, alt parseller belirlenmekte olup yenileme mevzuatında bu konu eksiktir.
--- Bazı sınırların arazide ve kadastro paftasında değiĢmediği yenileme mevzuatında belirtilen sabit sınır tanımına uyduğu belirlenmiĢtir. Diğer sınırlar belirsiz sınır olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla ortofoto üzerinden bilirkiĢiler marifeti ve yardımıyla pafta üzerinde de araziye gidilmeden belirlenebilir.
Sonuç olarak :
--- Hem fotogrametrik vektör haritalar hem de ortofoto haritalar farklı ölçeklerde (1/1000, 1/2000, 1/5000) incelenmiĢtir. Alan farkları incelendiğinde kadastro yenileme çalıĢmalarında 1/5000 ölçekli ortofoto ve vektör haritaların yeterli olacağı görülmüĢtür. Yine yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden elde edilen 1/5000 ölçekli ortofotoların ve vektör haritaların çalıĢma bölgelerimizin özelliklerini taĢıyan (topoğrafik, coğrafi ve bitki örtüsü olarak) bölgelerdeki kadastro yenileme çalıĢmalarında kullanılabileceği kanaatine varılmıĢtır.
--- Maliyet açısından arazi ölçüleri, fotogrametrik vektör harita ve ortofoto harita, yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünden elde edilen ortofoto ve vektör haritalar incelenmiĢtir. Vektör haritalar ile ortofotolardan elde edilen alanlar incelendiğinde kadastro yenileme çalıĢmaları açısından önemli bir fark olmadığı gözlemlendiğinden maliyet yönünden ortofoto haritaların tercih edilmesi uygun olacaktır.
--- ArĢivlenmesi, itiraz üzerine ek masraf gerektirmeden tekrar incelenebilmesi, alt parsellerin incelenmesine fırsat vermesi açısından 1/5000 ölçekli ortofotolar kadastro yenileme çalıĢmalarında önerilmektedir.
7.KAYNAKLAR
Abbas, H.F., 2010, Morphometric Properties of Bulkana Region, East of Iraq, using Remote Sensing and GIS Techniques, A thesis submitted to the
committee of the College of Science University of Baghdad in Partial Fulfillments of the Requirements for the Degree of Master of Science in Physics (Remote Sensing) 2009-2010
Atasoy, M., 2004, Ormanlık Alanların Zamansal DeğiĢiminin Kadastro ÇalıĢmalarına Etkisi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12.
Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 28 Mart -1 Nisan 2005, ANKARA.
Ayazlı, E. ve Batuk, F., 2007, Üç Boyutlu Kadastro Gereksinimi, TMMOB Harita
ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 2-6 Nisan 2007, ANKARA.
Bandeira, P., Sumpsi, J.M. and Falconi, C., 2010, Evaluating land administration systems: A comparative method with an application to Peru and Honduras,
Land Use Policy April 2010, Pages 351–363
Bıyık, C. ve KarataĢ, K., 2002, Yüzyılımızda Kadastroda Ġçerik ve Kapsam,
Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yıl Sempozyumu 16-18 Ekim 2002, KONYA.
Buyuksalih G., Baz I., Bayburt S., Jacobsen K and. Alkan M., 2009, Geometrıc And Mappıng Potentıal Of Worldview-1 Images, In Proceedings of the
ISPRS Hannover Workshop 2009 “High Resolution Earth Imaging for Geospatial Information”, Hannover, Germany, 2–5 June 2009.
Çay, T. ve Özkan, G., 2007,Türkiye Kadastrosunun „Kadastro 2014 „ Vizyonuna Entegrasyonunun Sağlanabilirliğinin AraĢtırılması, Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi 2007/2 Sayı 97.
Çolak, S., 2012, “Mekansal Veri Üretiminde Maliyet Etkinlik Analizi ve Yansımaları”, GDLRC Uzmanlık Tezi, Ankara
Demir, O. ve Özçelik, A.E, 2007, Kadastro Parsellerine Üçüncü Boyutun Kazandırılması; Trabzon Hızırbey Örneği, TMMOB Harita ve Kadastro
Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 2-6 Nisan 2007, ANKARA.