• Sonuç bulunamadı

1992 ve 2005 tarihli Türk dili ve edebiyatı öğretim programına göre hazırlanan MEB edebiyat (Türk edebiyatı) ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme çalışması

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "1992 ve 2005 tarihli Türk dili ve edebiyatı öğretim programına göre hazırlanan MEB edebiyat (Türk edebiyatı) ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme çalışması"

Copied!
449
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ORTAÖĞRETİM SOSYAL ALANLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

1992 VE 2005 TARİHLİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM

PROGRAMINA GÖRE HAZIRLANAN MEB EDEBİYAT (TÜRK EDEBİYATI) DERS KİTAPLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

ÇALIŞMASI

DOKTORA TEZİ

Hazırlayan

Özlem BAYRAK CÖMERT

(2)

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ORTAÖĞRETİM SOSYAL ALANLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

1992 VE 2005 TARİHLİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM

PROGRAMINA GÖRE HAZIRLANAN MEB EDEBİYAT (TÜRK EDEBİYATI) DERS KİTAPLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

ÇALIŞMASI

DOKTORA TEZİ

Hazırlayan

Özlem BAYRAK CÖMERT

Tez Danışmanı Doç. Dr. Ülkü GÜRSOY

(3)
(4)

ÖN SÖZ

Bu çalıĢma ile Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitapları ile ilgili öğretmen görüĢleri ortaya koyulmaya çalıĢılmıĢtır. Edebiyat, güzel sanat dallarından biri olarak toplum içinde çok önemli bir yere sahiptir. Edebiyat, bu toplumun geleceği olan gençlerin yaĢantısında da ortaöğretim safhasında Ģekillenmektedir. Bu sebeple edebiyatın gençlerin zihinlerinde kalıcı bir hâle gelmesi ve diğer sanat dallarına duyulan zevk gibi edebiyat dünyasına karĢı da güçlü duyguları hissedebilmesi büyük önem taĢımaktadır. Ortaöğretim düzeyinde gençlere amacına uygun bir edebiyat öğretimi gerçekleĢtirilmelidir. Edebiyat öğretiminin içinde iletiĢim, yazılı ve sözlü anlatım ortamlarında Türkçeyi doğru ve güzel kullanabilme, sanat eserlerinden zevk alma, araĢtırma ve sorgulama vb. özellikler değerlendirilmektedir. Edebiyat öğretiminin araçları olan öğretim programları ve ders kitapları özenle hazırlanmalıdır. Bu çalıĢma, Türk Dili ve Edebiyatı- Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarını birlikte değerlendirerek bir bütün ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Bu ders kitaplarının uygulayıcısı olan öğretmenlerin düĢünceleri sayesinde de ideal ders kitaplarına iliĢkin olan özellikler ortaya çıkmıĢtır. Ayrıca bu çalıĢmamızda akademisyenlere yönelik görüĢme formu düzenlenmiĢtir. Ancak topladığımız veriler, geçerli istatistiki bilgilerin oluĢabilmesi için yetersiz kalmıĢtır. Bu uygulama, diğer çalıĢmalarda akademisyen sayısının artırılmasıyla etkin bir Ģekilde kullanılabilir.

ÇalıĢmanın birinci bölümünde, araĢtırmanın “Problem Durumu”, “AraĢtırmanın Amacı”, “AraĢtırmanın Önemi”, “AraĢtırmanın Sınırlılıkları”, “Varsayımlar” ile araĢtırmanın konusuyla ilgili çeĢitli kavramların açıklandığı “Tanımlar” ve ilgili araĢtırmaların belirtildiği “Ġlgili AraĢtırmalar” bölümlerine yer verilmiĢtir. Ġkinci bölümde, araĢtırmanın “Kavramsal Çerçeve”si bulunmaktadır. Üçüncü bölüm, araĢtırmada kullanılan yöntemin anlatıldığı “Yöntem” bölümünden oluĢmaktadır. Bu amaçla, sırasıyla “AraĢtırma Modeli”, “Evren ve Örneklem”, “Verileri Toplama Teknikleri” ve “Verilerin Analizi” açıklanmıĢtır. Dördüncü bölümde, alt problemlere iliĢkin “Bulgular ve Yorumlar” açıklanmıĢ ve beĢinci bölümde araĢtırmadan elde edilen “Sonuçlar” ve bu sonuçlara bağlı olarak sunulan “Öneriler”e yer verilmiĢtir. En son bölümde de “Kaynaklar” bulunmaktadır.

Bu çalıĢmanın baĢından sonuna kadar bana yapıcı ve yönlendirici önerilerde bulunan ilgi ve yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen tez danıĢmanım değerli hocam Doç. Dr. Ülkü GÜRSOY„a, değerli görüĢ ve önerileriyle bana daima yol gösteren tez

(5)

izleme kurulunda yer alan değerli hocalarım, Prof. Dr. Leylâ KARAHAN„a ve Yrd. Doç. Dr. Asiye DUMAN‟a, öğretmen anketi ve öğretmen görüĢme formu hazırlama sürecinde yardımlarını esirgemeyen değerli hocalarım, Prof. Dr. ġener BÜYÜKÖZTÜRK‟e ve Yrd. Doç. Dr. Demet SOMUNCUOĞLU ÖZERBAġ‟a ve araĢtırmanın istatistiksel analizlerinin değerlendirilmesinde yol gösteren Yrd. Doç. Dr. Bülent ALTUNKAYNAK‟a en içten teĢekkürlerimi sunarım.

ÇalıĢmanın her aĢamasında fikirleriyle ve uzman görüĢleriyle bana destek olan değerli hocalarım Prof. Dr. Ġsmet CEMĠLOĞLU‟na, Prof. Dr. Necati DEMĠR‟e, Doç. Dr. Gıyasettin AYTAġ‟a, Yrd. Doç. Dr. Yusuf DOĞAN‟a, Yrd. Doç. Dr. Kemalettin DENĠZ‟e, Yrd. Doç. Dr. Mehmet KARA‟ya, değerli arkadaĢlarım Yrd. Doç. Dr. Burçin UÇANER‟e, Yrd. Doç. Dr. Tazegül DEMĠR‟e, ArĢ. Gör. Ülker ġEN‟e, ArĢ. Gör. BaĢak UYSAL‟a, teĢekkürü bir borç bilirim. Ayrıca uzun eğitim yaĢamım boyunca hep yanımda olan desteklerini hiçbir zaman eksik etmeyen canım annem Yeter BAYRAK‟a, canım babam Muzaffer BAYRAK‟a, emeğini hiçbir zaman ödemeyeceğim biricik kardeĢim Emre BAYRAK‟a, sevgili eĢim Sami CÖMERT‟e ve çalıĢmamın sürecinde dünyaya gelen ve Ģu anda yirmi bir aylık olan güzel oğlum Emir Toprak CÖMERT‟e sonsuz teĢekkür ediyorum.

(6)

ÖZET

1992 ve 2005 TARİHLİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİM

PROGRAMINA GÖRE HAZIRLANAN MEB EDEBİYAT (TÜRK EDEBİYATI) DERS KİTAPLARI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR DEĞERLENDİRME

ÇALIŞMASI

BAYRAK CÖMERT, Özlem

Doktora, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı

Tez DanıĢmanı: Doç Dr. Ülkü GÜRSOY Aralık-2011, XXVI + 421 sayfa

Bu araĢtırma, 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanan ve MEB tarafından yayımlanan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına iliĢkin öğretmen düĢüncelerini ve bu düĢünce düzeylerini demografik değiĢkenlere göre karĢılaĢtırmak amacıyla yapılmıĢtır.

AraĢtırmada bütüncül bir yaklaĢımla nicel ve nitel boyutlu betimsel araĢtırma yöntemleri kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın evrenini Ankara ili merkez ilçelerinde (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, GölbaĢı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle) bulunan ortaöğretim kurumlarında 2010-2011 eğitim-öğretim yılında görev yapan Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenleri oluĢturmaktadır. Nicel araĢtırmanın örneklem grubunu Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 400 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni oluĢturmaktadır. Nitel araĢtırmanın katılımcıları da Ankara ili merkez ilçelerinde bulunan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 75 Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeninden meydana gelmektedir.

AraĢtırma ile ilgili nicel veriler, araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanan ve MEB tarafından yayımlanan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına iliĢkin öğretmen anketinden elde edilmiĢtir. Anket dört bölümden oluĢmaktadır. Ankette öncelikle öğretmenlere ait kiĢisel bilgilere yer verilmiĢtir. Anket “Ġçerik”, “Dil ve Anlatım”, “Hazırlık ve Değerlendirme”, “Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım” bölümlerinden oluĢan 64 maddeden meydana gelmiĢtir. Ayrıca 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı öğretim programına göre hazırlanan MEB tarafından yayımlanan

(7)

Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarına iliĢkin öğretmen görüĢme formu da düzenlenmiĢtir.

AraĢtırmanın amacı ve ana problemi çerçevesinde oluĢturulan alt problemlere iliĢkin toplanan nicel verilerin istatistiksel çözümlemelerinde analizler için elde sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıĢtır. ÇalıĢmada yer alan analizler için SPSS 20.0 paket programı kullanılmıĢtır. Nitel verilerin çözümlemelerinde ise içerik analizinden yararlanılmıĢtır.

Bu çalıĢmada ilk olarak Kolmogorov-Smirnov testi ile verilerin normal dağılıma uyup uymadığı incelenmiĢtir. Ölçekte yer alan maddelerin normal dağılıma sahip olduğu durumlarda iki grubun karĢılaĢtırılmasında Independent Sample t testi, ikiden fazla grubun karĢılaĢtırılmasında ise Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıĢtır. Eğer varyans analizi sonucunda gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuĢsa hangi grupların birbirinden farklı olduğunun tespit edilmesi için çoklu karşılaştırma (multiple comparisons) testlerinden Tukey testi uygulanmıĢtır. Grupların karĢılaĢtırılmasına iliĢkin testlerde varyans homojenliği varsayımı Levene testi ile incelenmiĢ ve hangi test istatistiğinin dikkate alınacağına karar verilmiĢtir.

Öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin içerik, dil ve anlatım, hazırlık ve değerlendirme ve fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna göre, alanları ile ilgili eksikliklerinin olma durumuna göre, meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına göre, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladıkları 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından farklılık gösterdiği tespit edilmiĢtir.

Öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin içerik, dil ve anlatım, fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin cinsiyete göre, yükseköğretim programına göre, Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna göre, 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna göre, 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından ve Türk Edebiyatı ders kitabını kullanma amaçlarına göre farklılık gösterdiği söylenebilir.

(8)

Öğretmenlerin eski-yeni ders kitabı farkına iliĢkin içerik, dil ve anlatım, fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım değerlendirmelerinin cinsiyete göre, 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna göre farklılık gösterdiği söylenebilir. 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılan öğretmenler hazırlık ve değerlendirme açısından yeni ders kitabını daha olumlu görmektedirler. Dil ve anlatım, hazırlık ve değerlendirme boyutlarında meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına göre farklılık gösterdiği söylenebilir. Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerini yeterli gören öğretmenlerin yeni ders kitabını fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım açısından daha olumlu gördüğü belirtilebilir. ÇalıĢmada bu bulgular ıĢığında çeĢitli öneriler sunulmuĢtur.

Anahtar kelimeler: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programları, Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitapları, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenleri.

(9)

ABSTRACT

A COMPARATIVE EVALUATION STUDY ABOUT LITERATURE AND TURKISH LITERATURE TEXTBOOKS PUBLISHED BY MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION PREPARED BASED ON TURKISH LANGUAGE

AND TEACHING CURRICULUM (1992 AND 2005)

BAYRAK CÖMERT, Özlem

Doctorate (PhD), Secondary Education Social Fields Education, Department of Turkish Language and Literature Teaching

Thesis Advisor: Assoc. Prof. Dr. Ülkü GÜRSOY December-2011, XXVI + 421 pages

This study has been done for the purpose of comparing teacher ideas and their idea levels about Literature and Literature Textbooks prepared based on Turkish Language and Literature Teaching Curriculums (1992 and 2005) in terms of demographic variables.

Researcher used a holistic approach for this study. This approach has been included quantitive and qualitive descriptive research methods. The population of this research is Turkish Language and Literature teachers who works in Ankara (Altındağ, Çankara, Etimesgut, GölbaĢı, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle-central distincts of Ankara city) during 2010-2011 academic year.

400 Turkish Language and Literature Teaching teachers are sample group of this quantitive research. Also, 75 Turkish Language and Literature Teaching teacher put together participants of research.

Quantitive datas that based on research obtained from Teacher Survey developed by researcher. This Survey included some datas about Literature and Turkish Literature textbooks prepared based on Turkish Language and Literature Teaching Curriculum (1992 and 2005) published by Ministry of National Education. Survey is composed by 4 parts. Firstly, researcher ask for personel datas to teachers via Survey. Survey was occured 64 items about “Content”, “Language and Expression”, “Preparation and Evaluation”, “Physical Construction-Visual Composition-Design”. Also, Teacher Interview Form about Literature and Turkish Literature textbooks prepared based on

(10)

Turkish Language and Literature Teaching Curriculum (1992 and 2005) published by Ministry of National Education was constituted by researcher.

On the axis of aim of the study and the main problem of statistical analysis of quantitative data collected for the problems created under the sub-analysis of results obtained for the 0.05 significance level are interpreted. To analyse datas about research SPSS 20.0 package program was used. To analyse qualitative datas content analysis was used.

In this study, for matches them against the normal distribution of data with the Kolmogorov-Smirnov Test were examined. With a normal distribution, where the items on the Independent Sample t-test for comparison of two groups, more than two groups were compared one-way analysis of variance (One-Way ANOVA) were used. If the result of analysis of variance between groups which are found no statistically significant difference between groups is found to be different for the multiple comparisons (multiple comparisons) tests, Tukey's test was used. Levene's test for comparison of groups with the assumption of homogeneity of variance tests were examined and the test statistic which will be taken into consideration it was decided.

It was determined that teachers‟ textbooks assesments in terms of content, language and expression, physical construction, visual composition and projection different from each other according to their ideas about their own academic sufficiency about Turkish Language and Literature Teaching, their imperfect knowledge about their disciplines, their participating request to inservice training about their disciplines, their academic sufficiency based on Turkish Language and Literature Teaching Curriculum (1992 and 2005).

Also, according to research, it is possible to say that teachers‟ textbooks assesments in terms of content, language and expression, physical construction, visual composition and projection different from each other according to gender, their academic sufficiency about their discipline, participating a course, seminar, activities about Turkish Language and Literature Teaching Curriculum 1992 and 2005, intended use of Turkish Literature textbooks.

It can be possible to say that teachers‟ awareness about differences between new and old Literature Textbooks in terms of content, language and expression, the evaluations of the physical structure-the visual composition and design different from each other according to gender, participating of any course, seminar, etc. about Turkish Language and Literature Teaching Curriculum 1992 and 2005. Teachers who attended

(11)

an event about Turkish Language and Literature Teaching Curriculum (2005) see it more positively. Datas about language and expression, preparation and assesments different from each other in terms of participating request to inservice training. Also, self-sufficient teachers about Turkish Language and Literature Teaching Curriculum (2005) stated their opinion positively about new textbooks in terms of physical structure-the visual composition and design. The study presented several suggestions in the light of these findings.

Keywords: Turkish Language and Literature Teaching, Turkish Language and Literature Teaching Curriculums, Turkish Language and Literature Teaching Textbooks, Turkish Language and Literature Teachers.

(12)

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ ... II ÖZET ... IV

ABSTRACT ...VII ĠÇĠNDEKĠLER ... X TABLOLAR LĠSTESĠ ... XIV ġEKĠLLER LĠSTESĠ ... XXIV KISALTMALAR LĠSTESĠ ... XXVI

I. BÖLÜM ... 1 GĠRĠġ ... 1 1.1. Problem Durumu ... 1 1.2. AraĢtırmanın Amacı ... 2 1.3. AraĢtırmanın Önemi ... 8 1.4. AraĢtırmanın Sınırlılıkları ... 9 1.5. Varsayımlar ... 9 1.6. Tanımlar ... 9 1.7. Ġlgili AraĢtırmalar ... 10 II. BÖLÜM ... 23 KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 23

2.1. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi ... 23

2.2. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programlarının Tarihçesi ... 27

2.3. Eğitim ve Öğretimde Ders Kitabı ... 40

2.3.1. Ders Kitaplarının Nitelikleri ... 40

2.3.2. Ders Kitaplarının Ġncelenmesi ve Hazırlanması ... 47

2.4. 1992 Tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına Göre HazırlanmıĢ MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat Ders Kitaplarının Ġncelenmesi ... 54

2.4.1. Ġçerik ... 55

2.4.1.1. Konular ... 55

2.4.1.2. Metin Seçimi ... 59

(13)

2.4.2. Dil ve Anlatım ... 74

2.4.3. Hazırlık ve Değerlendirme ... 76

2.4.3.1. Hazırlık ... 76

2.4.3.2. Metni Anlama Soruları ... 80

2.4.3.3. Test ... 85

2.4.4. Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım ... 86

2.4.4.1. Ön Kapak ... 87

2.4.4.2. Ġçindekiler ... 87

2.4.4.3. Görsel Unsurlar ... 89

2.5. 2005 Tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına Göre HazırlanmıĢ MEB Türk Edebiyatı Ders Kitaplarının Ġncelenmesi ... 91

2.5.1. Ġçerik ... 92 2.5.1.1. Konular ... 92 2.5.1.2. Metin Seçimi ... 98 2.5.2. Dil ve Anlatım ... 142 2.5.3. Hazırlık ve Değerlendirme ... 145 2.5.3.1. Hazırlık ... 146 2.5.3.2. Etkinlikler ... 155

2.5.3.3. Metni Anlama Soruları ... 158

2.5.3.4. Anlama ve Yorumlama ... 174

2.5.3.5. Ölçme ve Değerlendirme ... 181

2.5.3.6. Öz EleĢtiri Tablosu ... 185

2.5.4. Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım ... 185

2.5.4.1. Ön Kapak ... 185 2.5.4.2. Ġçindekiler ... 186 2.5.4.3. Görsel Unsurlar ... 187 III.BÖLÜM ... 189 YÖNTEM ... 189 3.1. AraĢtırma Modeli ... 189 3.2. Evren ve Örneklem ... 190

3.3. Verileri Toplama Teknikleri ... 192

(14)

3.3.2. Öğretmen Anketi ... 193

3.3.3. Öğretmen GörüĢme Formu ... 194

3.3.4. Verileri Toplama Araçlarının Hazırlanması ve GeliĢtirilmesi ... 195

3.3.4.1. Öğretmen Anketinin Hazırlanması ve GeliĢtirilmesi ... 195

3.3.4.2. Öğretmen Anketinin Geçerlik ve Güvenirliği ... 196

3.3.4.3. Öğretmen GörüĢme Formu Hazırlanması ve GeliĢtirilmesi ... 218

3.3.5. Verileri Toplama Araçlarının Uygulanması ... 219

3.3.6. Verilerin Analizi ... 219

3.3.6.1. Nicel Verilerin Analizi ... 219

3.3.6.2. Nitel Verilerin Analizi ... 220

IV.BÖLÜM ... 221

BULGULAR VE YORUM ... 221

4.1. Ankete Katılan Öğretmenlerin KiĢisel Bilgileri ... 221

4.2. Ders Kitabına ĠliĢkin Tanımlayıcı Ġstatistikler………...233

4.3. Ankete Katılan Öğretmenlerin Eski Ders Kitabına ĠliĢkin Değerlendirmeleri .... 235

4.4. Ankete Katılan Öğretmenlerin Yeni Ders Kitabına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 248

4.5. Ankete Katılan Öğretmenlerin Eski Ders Kitabı ve Yeni Ders Kitabı Arasındaki Farka ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 261

4.6. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin KiĢisel Bilgileri ... 276

4.7. GörüĢmeye Katılan Öğretmenleri Ġçerik Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri .. 288

4.8. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Dil ve Anlatım Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 316

4.9. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Hazırlık ve Değerlendirme Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 323

4.10. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 329

4.11. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Açık Uçlu Sorulara ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 331

V. BÖLÜM ... 340

SONUÇ VE ÖNERĠLER ... 340

(15)

5.1.1. Ankete Katılan Öğretmenlerin KiĢisel Bilgileri ... 340

5.1.2. Ders Kitaplarına ĠliĢkin Tanımlayıcı Ġstatistik Sonuçları ... 342

5.1.3. Ankete Katılan Öğretmenlerin Eski Ders Kitabına ĠliĢkin Değerlendirmeleri . 342 5.1.4. Ankete Katılan Öğretmenlerin Yeni Ders Kitabına ĠliĢkin Değerlendirmeleri 345 5.1.5. Ankete Katılan Öğretmenlerin Eski Ders Kitabı ve Yeni Ders Kitabı Arasındaki Farka ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 349

5.1.6. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin KiĢisel Bilgileri ... 353

5.1.7. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Ġçerik Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 355

5.1.8. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Dil ve Anlatım Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 357

5.1.9. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Hazırlık ve Değerlendirme Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 358

5.1.10. GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Fiziksel Yapı-Görsel Düzen-Tasarım Sorularına ĠliĢkin Değerlendirmeleri ... 359

5.2. Öneriler ... 359

KAYNAKLAR ... 364

(16)

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1: 1924-1927 yılları arasında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile

ilgili ders saatleri ... 27

Tablo 2: 1929 yılı Öğretim Programına göre Türkçe dersinin haftalık ders saati dağılımı ... 28

Tablo 3: 1934-1937 yılları arasında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 29

Tablo 4: 1938 yılında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler 29 Tablo 5: 1949-1952 yılları arasında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 30

Tablo 6: 1952-1954 yılları arasında 4 yıllık liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 30

Tablo 7: 1954-1955 yılları arasında 3 yıllık liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 31

Tablo 8: 1956-1957 yılları arasında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 31

Tablo 9: 1957-1976 yılları arasında liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 31

Tablo 10: 4.10.1976 tarihli Öğretim Programına göre liselerde okutulan Türkçe ve Edebiyat öğretimi ile ilgili dersler ... 33

Tablo 11: Ankete Katılan Öğretmenlerin Okullara Göre Dağılımı ... 191

Tablo 12: GörüĢmeye Katılan Öğretmenlerin Okullara Göre Dağılımı ... 191

Tablo 13: Madde istatistikleri için ilk tablo ... 197

Tablo 14: Madde istatistikleri için ikinci tablo ... 203

Tablo 15: Faktör analizine uygunluk testleri ... 208

Tablo 16: Faktör analizine ait birinci bileĢen matrisi ... 209

Tablo 17: Faktör analizine ait ikinci bileĢen matrisi (Eski Ders Kitabı) ... 212

Tablo 18: Faktör analizine ait ikinci bileĢen matrisi (Yeni Ders Kitabı) ... 214

Tablo 19: Alt boyutlara iliĢkin maddelerin dağılımı ve faktör yükleri ... 217

Tablo 20: Alt boyutlar ve güvenirlik katsayıları ... 217

Tablo 21: Ankete katılan öğretmenlerin cinsiyete göre dağılımı ... 222

(17)

Tablo 23: Ankete katılan öğretmenlerin çalıĢtığı kuruma göre dağılımı ... 222 Tablo 24: Ankete katılan öğretmenlerin çalıĢtığı kurumunun bulunduğu ilçeye göre dağılımı ... 223 Tablo 25: Ankete katılan öğretmenlerin hizmet süresine göre dağılımı ... 223 Tablo 26: Ankete katılan öğretmenlerin mezun olduğu yüksek öğrenim programına göre dağılımı ... 224 Tablo 27: Ankete katılan öğretmenlerin haftalık ders saatine göre dağılımı ... 224 Tablo 28: Ankete katılan öğretmenlerin mesleği seçmedeki en önemli nedenlerine göre dağılımı ... 225 Tablo 29: Ankete katılan öğretmenlerin “öğrenim gördüğünüz üniversitede Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ olduğunuz eğitimin genel olarak yeterli olduğuna inanıyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 225 Tablo 30: Ankete katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı ile ilgili yayınları takip ediyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 226 Tablo 31: Ankete katılan öğretmenlerin “alanınızla ilgili eksikleriniz var mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 227 Tablo 32: Ankete katılan öğretmenlerin “alanınızla ilgili eksikliklerinizi en fazla hangi yolla tamamlıyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 228 Tablo 33: Ankete katılan öğretmenlerin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğine katıldınız mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 228 Tablo 34: Ankete katılan öğretmenlerin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda kurs, seminer vb. etkinliğe kaç defa katıldınız?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 229 Tablo 35: Ankete katılan öğretmenlerin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğine katıldınız mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 229 Tablo 36: Ankete katılan öğretmenlerin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda kurs, seminer vb. etkinliğe kaç defa katıldınız?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 230 Tablo 37: Ankete katılan öğretmenlerin “mesleğinizle ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacı hissediyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 230

(18)

Tablo 38: Ankete katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladığınız 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından yeterli miydiniz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 231 Tablo 39: Ankete katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladığınız 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından yeterli miydiniz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 232 Tablo 40: Ankete katılan öğretmenlerin “Türk Edebiyatı ders kitabının en çok hangi amaç için kullanıyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 233 Tablo 41: Eski ders kitabına iliĢkin tanımlayıcı istatistikleri ... 234 Tablo 42: Yeni ders kitabına iliĢkin tanımlayıcı istatistikleri ... 234 Tablo 43: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin cinsiyete göre karĢılaĢtırılması ... 235 Tablo 44: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin yaĢ grubuna göre karĢılaĢtırılması ... 235 Tablo 45: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin çalıĢtıkları kuruma göre karĢılaĢtırılması ... 236 Tablo 46: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin hizmet süresine göre karĢılaĢtırılması ... 237 Tablo 47: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin mezun oldukları yükseköğretim programına göre karĢılaĢtırılması ... 238 Tablo 48: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin haftalık Türk Dili ve Edebiyatı ders saati yüküne göre karĢılaĢtırılması ... 239 Tablo 49: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliğini seçme nedenine göre karĢılaĢtırılması ... 239 Tablo 50: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 240 Tablo 51: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı ile ilgili yayınları takip etme durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 241 Tablo 52: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “alanları ile ilgili eksikliklerinin olma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 242

(19)

Tablo 53: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 243 Tablo 54: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 244 Tablo 55: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına” göre karĢılaĢtırılması ... 244 Tablo 56: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladıkları 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 245 Tablo 57: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 246 Tablo 58: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Edebiyatı ders kitabını kullanma amaçlarına göre karĢılaĢtırılması ... 247 Tablo 59: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin cinsiyete göre karĢılaĢtırılması ... 248 Tablo 60: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin yaĢ grubuna göre karĢılaĢtırılması ... 249 Tablo 61: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin çalıĢtıkları kuruma göre karĢılaĢtırılması ... 249 Tablo 62: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin hizmet süresine göre karĢılaĢtırılması ... 250 Tablo 63: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin mezun oldukları yükseköğretim programına göre karĢılaĢtırılması ... 251 Tablo 64: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin haftalık Türk Dili ve Edebiyatı ders saati yüküne göre karĢılaĢtırılması ... 252 Tablo 65: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliğini seçme nedenine göre karĢılaĢtırılması ... 253

(20)

Tablo 66: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 254 Tablo 67: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı ile ilgili yayınları takip etme durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 255 Tablo 68: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “alanları ile ilgili eksikliklerinin olma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 255 Tablo 69: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 256 Tablo 70: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 257 Tablo 71: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına” göre karĢılaĢtırılması ... 258 Tablo 72: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladıkları 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 258 Tablo 73: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 259 Tablo 74: Ankete katılan öğretmenlerin yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Edebiyatı ders kitabını kullanma amaçlarına göre karĢılaĢtırılması ... 260 Tablo 75: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin cinsiyete göre karĢılaĢtırılması ... 261 Tablo 76: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin yaĢ grubuna göre karĢılaĢtırılması ... 262 Tablo 77: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin çalıĢtıkları kuruma göre karĢılaĢtırılması ... 263 Tablo 78: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin hizmet süresine göre karĢılaĢtırılması ... 264

(21)

Tablo 79: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin mezun oldukları yükseköğretim programına göre karĢılaĢtırılması ... 265 Tablo 80: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin haftalık Türk Dili ve Edebiyatı ders saati yüküne göre karĢılaĢtırılması ... 266 Tablo 81: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliğini seçme nedenine göre karĢılaĢtırılması ... 267 Tablo 82: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ oldukları eğitimi yeterli bulma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 268 Tablo 83: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabına iliĢkin değerlendirmelerinin “Türk Dili ve Edebiyatı ile ilgili yayınları takip etme durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 269 Tablo 84: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin “alanları ile ilgili eksikliklerinin olma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 269 Tablo 85: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs. seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 270 Tablo 86: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs. seminer vb. etkinliğe katılma durumuna” göre karĢılaĢtırılması ... 271 Tablo 87: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin “meslekleri ile ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacına” göre karĢılaĢtırılması ... 272 Tablo 88: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladıkları 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 273

(22)

Tablo 89: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladıkları 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve becerilerin yeterliliği açısından karĢılaĢtırılması ... 274 Tablo 90: Ankete katılan öğretmenlerin eski ders kitabı ve yeni ders kitabı farkına iliĢkin değerlendirmelerinin Türk Edebiyatı ders kitabını kullanma amaçlarına göre karĢılaĢtırılması ... 275 Tablo 91: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin cinsiyete göre dağılımı ... 277 Tablo 92: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin yaĢ grubuna göre dağılımı ... 277 Tablo 93: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin çalıĢtığı kuruma göre dağılımı ... 278 Tablo 94: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin çalıĢtığı kurumunun bulunduğu ilçeye göre dağılımı ... 278 Tablo 95: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin hizmet süresine göre dağılımı ... 279 Tablo 96: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin mezun olduğu yüksek öğrenim programına göre dağılımı ... 279 Tablo 97: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin haftalık ders saatine göre dağılımı ... 279 Tablo 98: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin mesleği seçmedeki en önemli nedenlerine göre dağılımı ... 280 Tablo 99: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “öğrenim gördüğünüz üniversitede Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi konusunda almıĢ olduğunuz eğitimin genel olarak yeterli olduğuna inanıyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 280 Tablo 100: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı ile ilgili yayınları takip ediyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 281 Tablo 101: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “alanınızla ilgili eksikleriniz var mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 282 Tablo 102: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “alanınızla ilgili eksikliklerinizi en fazla hangi yolla tamamlıyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 283 Tablo 103: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğine katıldınız mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 283 Tablo 104: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda kurs, seminer vb. etkinliğe kaç defa katıldınız?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 284

(23)

Tablo 105: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğine katıldınız mı?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 284 Tablo 106: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda kurs, seminer vb. etkinliğe kaç defa katıldınız?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 285 Tablo 107: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “mesleğinizle ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacı hissediyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 285 Tablo 108: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak daha önce uyguladığınız 1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından yeterli miydiniz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 286 Tablo 109: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni olarak uyguladığınız 2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından yeterli miydiniz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 287 Tablo 110: GörüĢmeye katılan öğretmenlerin “Türk Edebiyatı ders kitabının en çok hangi amaç için kullanıyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevapların dağılımı ... 287 Tablo 111: “Hangi ders kitabında “içindekiler” bölümüyle konuların sıralanıĢı daha etkin bir biçimde verilmiĢtir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 288 Tablo 112: “Hangi ders kitabı metin seçimi konusunda daha baĢarılıdır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 289 Tablo 113: “Hangi ders kitabının metin seçimi konusunda eksiklikleri vardır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 291 Tablo 114: “Hangi ders kitabında konular, öğrencileri neden-sonuç iliĢkileri kurmaya yöneltecek Ģekilde iĢlenmiĢtir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 295 Tablo 115: “Hangi ders kitabının içeriği, öğrenciyi araĢtırmaya teĢvik edecek nitelikte düzenlenmiĢtir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 296 Tablo 116: “Ders kitabında yazar, Ģair, dönem, eser hakkında bilgi verilmesi gerekli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 298 Tablo 117: “Ders kitabında serbest okuma parçalarına yer verilmesi gerekli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 299 Tablo 118: “Ders kitabında sözlük kısmına yer verilmeli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 300

(24)

Tablo 119: “Hangi ders kitabı, öğrencilerin konuyu öğrenmelerine katkı sağlamaktadır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 303 Tablo 120: “Hangi ders kitabında konuların iĢlenmesi için verilen süre yeterlidir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 307 Tablo 121: “1992 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat-ders kitabında yer alan “ön söz” bölümü gerekli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 308 Tablo 122: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabında yer alan “kitabımızı tanıyalım” bölümü gerekli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 309 Tablo 123: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabının eksik bulduğunuz yönleri var mı?” sorusuna verilen cevapların dağılımı .... 310 Tablo 124: “Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminde hangi ders kitabını tercih edersiniz?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 313 Tablo 125: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabında bilgi hataları ile karĢılaĢıyor musunuz?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 315 Tablo 126: “Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programlarını oluĢturan davranıĢçı ve yapılandırmacı yaklaĢım hakkında eleĢtirileriniz var mı?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 316 Tablo 127: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabında kullanılan dili öğrencilerin seviyesine uygun ve anlaĢılır buluyor musunuz?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 317 Tablo 128: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabında kullanılan anlatım biçimleri, öğrencilerin seviyesine uygun ve anlaĢılır mı?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 318 Tablo 129: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabında kullanılan anlatım türleri, öğrencilerin seviyesine uygun ve anlaĢılır mı?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 318 Tablo 130: “Ders kitabında seçilen metinlerin yazım kurallarına uygun olması önemli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 319 Tablo 131: “Ders kitabında seçilen metinlerde noktalama iĢaretlerinin yerli yerinde kullanılması önemli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 320

(25)

Tablo 132: “Ders kitabında seçilen metinlerin dil bilgisi kurallarına uygun olması önemli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 321 Tablo 133: “Ders kitabında seçilen metinlerin anlatım bozuklukları içermemesi önemli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 321 Tablo 134: “Hangi ders kitabı, ders kitabı yazarlarının dil ve anlatımı karĢılaĢtırıldığında daha baĢarılıdır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 322 Tablo 135: “Hangi ders kitabı hazırlık soruları açısından değerlendirildiğinde daha yeterlidir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 323 Tablo 136: “Hangi ders kitabındaki metin anlama soruları, metnin anlaĢılmasını ve özümsenmesini daha çok sağlamaktadır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 324 Tablo 137: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabındaki etkinlikler nitelik yönünden yeterli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 324 Tablo 138: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabındaki etkinlikler uygulanabilir düzeyde midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 325 Tablo 139: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabındaki etkinliklerle ilgili eklemek istediğiniz hususlar var mı?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 326 Tablo 140: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabındaki “anlama ve yorumlama” bölümünü yeterli buluyor musunuz?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 327 Tablo 141: “Hangi ders kitabı, soru sorma teknikleri açısından (ölçme ve değerlendirme/test) değerlendirdiğimizde daha baĢarılıdır?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 327 Tablo 142: “2005 yılı Öğretim Programına göre hazırlanmıĢ olan Türk Edebiyatı ders kitabındaki ölçme ve değerlendirme bölümünün hem konu hem de ünite sonlarında yer alması gerekli midir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 328 Tablo 143: “Hangi ders kitabı, ön kapak tasarımı açısından değerlendirildiğinde daha fazla ilgi çekicidir?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 329 Tablo 144: “Hangi ders kitabının resimlerini içerikle daha fazla iliĢkili buluyorsunuz?” sorusuna verilen cevapların dağılımı ... 331

(26)

ŞEKİLLER LİSTESİ

ġekil 1: Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat Ders Kitaplarının Ön Kapakları ... 87 ġekil 2: Çanakkale ġehitleri Anıtı ... 89 ġekil 3: Tac-Mahal ... 89 ġekil 4: Doğa Resmi ... 90 ġekil 5: Namık Kemal ... 90 ġekil 6: Montaigne ... 90 ġekil 7: Behçet Necatigil ... 91 ġekil 8: T.S.Elliot ... 91 ġekil 9: Çanakkale ġehitleri Anıtı ... 147 ġekil 10: Kazağın Örülmesi ... 148 ġekil 11: Mimari Eserler ... 150 ġekil 12: Tarihin Dönemleri ... 154 ġekil 13: Edebî Eserlerin Toplum Üzerine Etkileri ... 154 ġekil 14: Sanatları sınıflandırma Ģeması ... 159 ġekil 15: ġiirin Birimlerini Anlatan Tablo ... 161 ġekil 16: Yunus Emre ġeması ... 161 ġekil 17: Kaygusuz Abdal ġeması ... 163 ġekil 18: Ġlahi ve Gazel KarĢılaĢtırması ... 164 ġekil 19: Söz Sanatları Tablosu ... 164 ġekil 20: Hissettiklerim ġeması ... 165 ġekil 21: Hoca Dehhânî ... 165 ġekil 22: Karakter/Tip Çözümleme Tablosu ... 166 ġekil 23: Diyalog ... 166 ġekil 24: Tema ... 166 ġekil 25: Ahmet Mithat Efendi ... 167 ġekil 26: GiriĢ-GeliĢme-Sonuç ... 168 ġekil 27: Metnin Temasını, Cumhuriyet Döneminin Sosyal Hayatını OluĢturan Unsurları ve Bunlar Arasındaki ĠliĢkilerle Ġlgili Çıkarımlar ... 169 ġekil 28: Dil ve Anlatım ... 169 ġekil 29: Anlatım Türleri ... 170 ġekil 30: Çocuk Fotoğrafı ... 175

(27)

ġekil 31: Köktürkler, Uygurlar ve Karahanlılarla ilgili resimler ve fotoğraflar ... 177 ġekil 32: Kavram Haritası ... 180 ġekil 33: Bireyin iç dünyasını esas alan roman ve hikâye ile olay örgüsüne dayalı roman ve hikâyenin benzer ve farklı yönleri ... 180 ġekil 34: Öz EleĢtiri Tablosu ... 185 ġekil 35: Türk Edebiyatı Ders Kitaplarının Ön kapakları ... 185 ġekil 36: Asaf Hâlet Çelebi ... 187 ġekil 37: Ġsmet Özel ... 187 ġekil 38: Kemal Sunal ... 187 ġekil 39: Orhun Abideleri ... 188 ġekil 40: Doğa Fotoğrafı ... 188 ġekil 41: Picasso‟nun Tablosu ... 188

(28)

KISALTMALAR LİSTESİ

A : Ankete Katılan Öğretmen akt. : Aktaran

ANOVA : Bağımsız Örneklemler Ġçin Tek Faktörlü Varyans Analizi bkz. : Bakınız C. : Cilt Çev. : Çeviren Ed. : Editör F : Frekans Fak. : Fakülte

G : GörüĢmeye Katılan Öğretmen N : Katılım Sayısı

MEB : Millî Eğitim Bakanlığı

ÖSYM : Öğrenci Seçme YerleĢtirme Merkezi p : Anlamlılık Düzeyi s. : Sayfa sd : Serbestlik derecesi S. : Sayı SS : Standart sapma TDK : Türk Dil Kurumu vb. : ve benzeri vd. : ve diğerleri X² : Kay-Kare % : Yüzde X : Aritmetik Ortalama

(29)

GİRİŞ

Bu bölümde araştırmanın problem durumuna, amacına, alt problemlerine, önemine, sınırlılıklarına, varsayımlara, araştırmayla ilgili bazı kavramların tanımlarına ve alanla ilgili çalışmalara yer verilmiştir.

1.1. Problem Durumu

Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi bünyesinde dil, edebiyat ve eğitim hakkındaki bilgilerin gerekliliği kaçınılmazdır. “Dil” kavramından “edebiyat” kavramıyla birlikte bahsedilmesi gerekmektedir.

Dil, çok yönlü ve değişik açılardan bakıldığında, başka başka nitelikleri görülen kimi gizlerinin bugün de çözülemediği büyülü bir varlıktır. Dil, toplum ve bireyden ayrı düşünülemeyecek olan bilim, sanat, teknik vb. bütün alanlarla ilgili bulunan aynı zamanda onları oluşturan bir kurumdur (Aksan, 1990: 3).

Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi kapsamında “edebiyat” kavramının ifade edilmesi gerekmektedir. Edebiyatın insanlar üzerindeki etkilerinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır.

Düşünme, yorumlama ve yaratıcılık özelliği, insanı öteki canlılardan ayıran temel niteliklerin en önemlisidir. Gerçekten insanı öteki canlılardan ayıran ana özellik, güzellik arama ve yaratma yeteneğidir. İnsanın yaratma gücünden doğan önemli özelliklerden biri de edebiyattır (Kavcar, 1999: 2). Edebiyat eğitimiyle amaçlanan yalnız sanatçı yetiştirmek, büyük yazar ve şairler ortaya çıkarmak değil, en genel anlamıyla güzeli arayan, güzellik kaygısı ve estetik duyarlılık taşıyan gençler yetiştirmektir. Gerçekte beklenen sözünü bilen, güzel konuşma ve düzgün yazma becerilerini kazanmış, davranış inceliğine ve güzellik duygusuna sahip insanlar yetişmesidir (Kavcar, 1993: 30).

Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi çerçevesinde, “eğitim ve öğretim” ifadelerinin önemi üzerinde de durulmalıdır.

Eğitim sisteminin temel felsefesi, bu felsefeye göre oluşturulan muhteva, öngörülen amaçlar, öğrenciye kazandırılacak kimlik ve öğrencinin toplumdaki gelişmelerden haberdar edilmesi, öğretim yoluyla gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır.

(30)

Öğretim, belirli amaçlara göre herhangi bir şeyin öğretilmesini veya bu çabayı ifade eder (Tozlu, 1997: 121). Öğretimde neyin öğretilmeye değer nitelikte olduğu ve öğrencilerin bütün güdü ve güçleriyle öğrenme sürecine nasıl sokulabilecekleri önemli bir sorundur (Bloom, 1979: 214).

Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin hak ettiği derecede önem görmesi için Türk Dili ve Edebiyatı öğretim programlarının geçmişten günümüze kadar sebepleriyle değişim aşamalarının bilinmesi gerekmektedir. Öğretim programları, belirli felsefeler doğrultusunda oluşturulurlar. Türk Dili ve Edebiyatı öğretim programları içerisinde 1992 yılı Öğretim Programı “davranışçı”, 2005 yılı Öğretim Programı “yapılandırmacı” yaklaşıma göre hazırlanmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı öğretimi kapsamında, geleneksel yaklaşım olarak değerlendirilen davranışçı görüş ve bilgi çağının ihtiyacına cevap verdiği düşünülen yapısalcı görüş çerçevesinde sağlıklı fikirlerimizin olması gerekmektedir. Öğrencilerin öğretim programları vasıtasıyla istenilen hedeflere ulaşmasını sağlayan yegâne kaynak, ders kitaplarıdır. Ders kitaplarının yazılması esnasında dikkate alınması gereken hususlar doğru bir biçimde belirlenmelidir. Bu hususlardan en önemlisi, ders kitaplarının öğretim programlarına uygun bir şekilde hazırlanmasıdır.

1.2. Araştırmanın Amacı

Çalışmada, “1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanan MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının yeterliliği ne düzeydedir?” problem cümlesine dayalı olarak aşağıda belirtilen alt problemlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır.

Alt Problemler

1) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının “içerik”, “dil ve anlatım”, “hazırlık ve değerlendirme”, “fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım” düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmeler nelerdir?

a) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “cinsiyet”in etkisi nelerdir?

(31)

b) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “yaş”ın etkisi nelerdir?

c) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “çalıştıkları kurumlar”ın etkisi nelerdir?

ç) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “öğretmenlik hizmet süreleri”nin etkisi nelerdir?

d) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “mezun oldukları yükseköğretim programı”nın etkisi nelerdir?

e) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ile ilgili yayınların takip edilip edilmemesi”nin etkisi nelerdir?

f) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ilgili eksikliklerinin olup olmaması”nın etkisi nelerdir?

g) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

ğ) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

h) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin

(32)

yapacağı değerlendirmelerde “meslekleriyle ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacı hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

ı) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

i) 1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

j)1992 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “ders kitabının kullanım amaçları”nın etkisi nelerdir?

2) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının “içerik”, “dil ve anlatım”, “hazırlık ve değerlendirme”, “fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım” düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmeler nelerdir?

a) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “cinsiyet”in etkisi nelerdir?

b) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “yaş”ın etkisi nelerdir?

c) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “çalıştıkları kurumlar”ın etkisi nelerdir?

ç) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “öğretmenlik hizmet süreleri”nin etkisi nelerdir?

(33)

d) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “mezun oldukları yükseköğretim programı”nın etkisi nelerdir?

e) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ile ilgili yayınların takip edilip edilmemesi”nin etkisi nelerdir?

f) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ilgili eksikliklerinin olup olmaması”nın etkisi nelerdir?

g) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

ğ) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

h) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “meslekleriyle ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacı hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

ı) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

i) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

j) 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin tespiti için öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “ders kitabının kullanım amaçları”nın etkisi nelerdir?

(34)

3) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının “içerik”, “dil ve anlatım”, “hazırlık ve değerlendirme”, “fiziksel yapı-görsel düzen-tasarım” düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmeler nelerdir?

a) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “cinsiyet”in etkisi nelerdir?

b) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “yaş”ın etkisi nelerdir?

c) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “çalıştıkları kurumlar”ın etkisi nelerdir?

ç) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “öğretmenlik hizmet süreleri”nin etkisi nelerdir?

d) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “mezun oldukları yükseköğretim programı”nın etkisi nelerdir?

e) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ilgili eksikliklerinin olup olmaması”nın etkisi nelerdir?

f)1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “alanlarıyla ile ilgili yayınların takip edilip edilmemesi”nin etkisi nelerdir?

(35)

g) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

ğ) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı konusunda herhangi bir kurs, seminer vb. etkinliğe katılıp katılmamaları”nın etkisi nelerdir?

h) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “meslekleriyle ilgili hizmet içi eğitim seminerine katılma ihtiyacı hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

ı) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “1992 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

i) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre Hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “2005 yılı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programındaki bilgi ve beceriler açısından kendilerini yeterli hissedip hissetmemeleri”nin etkisi nelerdir?

j) 1992 ve 2005 tarihli Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programına göre hazırlanmış MEB Türk Dili ve Edebiyatı-Edebiyat ve Türk Edebiyatı ders kitaplarının düzeyinin karşılaştırılmasında öğretmenlerin yapacağı değerlendirmelerde “ders kitabının kullanım amaçları”nın etkisi nelerdir?

(36)

1.3. Araştırmanın Önemi

Bilginin hızla artması, Türkiye'de özellikle son yıllarda eğitim sisteminde önemli değişiklikleri gündeme getirmiştir. Bu değişim, 2005 yılı itibarıyla hazırlanmış olan yeni öğretim programı ve bu öğretim programının ürünü olan ders kitapları ile gün ışığına çıkmıştır. Ders kitaplarını, öğretimin kalitesini yükseltmek ve amaçlarımıza uygun hâle getirmek maksadıyla yeniden gözden geçirmek önemlidir.

Ülkemizde ders kitaplarının temel eğitim aracı olarak kullanıldığı göz önünde bulundurulursa Türk Edebiyatı dersi bünyesinde, gerekli bilgi ve becerileri kazandırabilmesi için nitelikli bir ders kitabına ihtiyaç duyulduğu söylenebilir. Bu nedenle, Edebiyat (lise 1., 2., 3. sınıf), Türk Edebiyatı (9., 10., 11., 12. sınıf) ders kitaplarının karşılaştırmasını yapmak, Türk Edebiyatı (9., 10., 11., 12. sınıf) ders kitaplarının bir ders kitabında bulunması gereken özelliklere ne derece sahip olduklarını belirlemek ve eksiklikleri gidermek maksadıyla çözüm önerilerinde bulunmak bu araştırmayı önemli hâle getirmektedir. Araştırma ile toplanan veriler, Edebiyat eğitiminde ders kitaplarının işlevine ve niteliğine dair bilgi sunmaktadır. Ayrıca bu çalışma, Türk Dili ve Edebiyatı eğitimi sahasında araştırma yapacak araştırmacılara veri sağlayacak nitelikte olması açısından da önem taşımaktadır.

Öğretim programlarına ilişkin değişiklikler, uzun çalışma sürelerini beraberinde getirmektedir. Uzun çalışma zamanlarında oluşturulan öğretim programlarının işlevlerini hangi ölçüde yerine getirebildiğini tespit etmek önemlidir. 2005 yılında değiştirilen Türk Edebiyatı Dersi Öğretim Programı, yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanmıştır. Yapılandırmacı yaklaşım, aktif öğrenmeyi destekler ve öğrencinin yaşayarak-yaparak öğrenmesine fırsat verir. Yapılan bu araştırma, 2005 yılı Öğretim Programına ait ders kitaplarıyla davranışçı yaklaşıma göre oluşturulan 1992 yılı Öğretim Programına ait ders kitaplarının karşılaştırılması sonucunda, bu kitapların üstün ve eksik yönlerinin neler olduğunu göstermesi açısından önemlidir.

Bu araştırmayla 2005 yılı Öğretim Programımızda yer alan yapılandırmacı yaklaşımın Türk Edebiyatı öğretiminde ne derecede etkili olduğu hususu belirtilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin beklentilerine hangi ölçüde yanıt verdiği konusunda da sonuçlar ortaya çıkmıştır.

Şekil

Tablo 1: 1924-1927 Yılları Arasında Liselerde Okutulan Türkçe ve Edebiyat Öğretimi  ile İlgili Ders Saatleri
Tablo 6: 1952-1954 Yılları Arasında Dört Yıllık Liselerde Okutulan Türkçe ve Edebiyat  Öğretimi ile İlgili Dersler
Tablo 7: 1954-1955 Yılları Arasında Üç Yıllık Liselerde Okutulan Türkçe ve Edebiyat  Öğretimi ile İlgili Dersler
Tablo 10: 4.10.1976 Tarihli Öğretim Programına Göre Liselerde Okutulan Türkçe ve  Edebiyat Öğretimi ile İlgili Dersler
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

4. İyi bir edebiyatçı olmak öncelikle sağlam bir hayal gücü ister. Bilhassa geçmiş asırları göz önünde canlandırmak için hayal gücü bilgi kadar önemlidir. Bir

Araştırmanın sonuçlarına göre Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni adaylarının belirli düzeyde okuma kültürüne sahip oldukları, daha çok akıcılık yönü

Türk Dili ve Edebiyatı 1... Türk Dili ve

5. Ey bizden daha genç olanlar! Bu emekler, bu dilekler siz- ler içindir! Bu dille sizler, ne mutlu, bizlerden daha çok ve güzel konuşacaksınız. Hele anaların kucağında

Ateşman okunabilirlik formülüne göre incelenen 12 metinden 1’inin kolay düzeyde, 8’inin orta güçlükte, 3’ünün zor düzeyde; Çetinkaya-Uzun formülüne göre

(I) Türk edebiyatının destan geleneğinden halk hikâye- ciliğine geçiş dönemi eseri olan Dede Korkut Hikâyeleri, Türk boylarının Kafkasya ve Azerbaycan yörelerindeki

On gün sonra bizi okullara götürürler.Bir grubu eski okullara bir grubu da yeni okullara götürüyorlardı.Burada esirken Türk gazetecileri bizi Rum sanıp

Bu meyanda dergâhın tarihçesinin yanı sıra, aralarında Kemâl Ahmed Dede, Doğânî Ahmed Dede, Sabûhî Ahmed Dede, Câmî Ahmed Dede, Nâcî Ahmed Dede, Nesîb Yusuf Dede,