GÖRSEL SANATLAR ÖĞRETMENLİĞİ 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
NESRİN DOĞAN
YÜKSEK LİSANS TEZİ
UYGULAMALI SANATLAR ANABİLİM DALI
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
GÖRSEL SANATLAR ÖĞRETMENLİĞİ 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
NESRİN DOĞAN
YÜKSEK LİSANS TEZİ
UYGULAMALI SANATLAR ANABİLİM DALI
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
i
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU
Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren bir ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.
YAZARIN Adı : Nesrin Soyadı : DOĞAN Bölümü : Resim İmza : Teslim tarihi : 28/05/2015 TEZİN
Türkçe Adı : Görsel Sanatlar Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencilerinin Öğretmenlik Uygulaması Dersine İlişkin Görüşleri.
İngilizce Adı : Vısual Arts Teacher Comments For Students Of Teaching Practice 4 Courses.
ii
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI
Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.
Yazar Adı Soyadı : Nesrin DOĞAN . İmza :
iii
Jüri onay sayfası
Nesrin DOĞAN tarafından hazırlanan “Görsel Sanatlar Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencilerinin Öğretmenlik Uygulaması Dersine İlişkin Görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği)” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Gazi Üniversitesi Uygulamalı Sanatlar Ana Bilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.
Danışman: Doç. Dr. Gültekin AKENGİN
Görsel Sanatlar ve Tasarımı Bölümü, Gazi Üniversitesi ………..
Üye: Doç. Birsen ÇEKEN ...
Grafik Tasarımı Bölümü, Gazi Üniversitesi
Üye: Doç. Dr. Mithat YILMAZ ... Grafik Tasarımı Bölümü, Gazi Üniversitesi
Tez Savunma Tarihi: 21/05/2015
Bu tezin Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü
iv
TEŞEKKÜR
Eğitimin niteliğinin artırılmasında, öğretmen adaylarına hizmet öncesi eğitimde kazandırılan yeterliklerin etkisi büyüktür (Rıza ve Hamurcu, 2000, s.1). Hizmet öncesi eğitim programları öğretmen adaylarının meslekleri için gerekli bilgi, beceri ve tutum kazanmalarını amaçlamaktadır. Öğretmen adaylarının hizmet öncesi yetişmelerinde uygulanan programların niteliği öğretmen niteliğini de etkilemektedir.
Öğretmenlik, bilişsel ve duyuşsal beceriler içeren, birçok bilgi, deneyim ve sosyal becerilerin buluştuğu zorlu bir meslektir. Mesleğin icrası sırasında öğretmenin kişisel ve mesleki nitelikleri, konu alan bilgisi, öğretmenlik meslek bilgi ve becerileri büyük önem taşır. Maynard ve Furlong’a göre, (1994) öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve davranışlar bir süreç içinde adaylar tarafından geliştirilir ve bu sürecin temelinde de mesleğe ilişkin eğitim yer almaktadır. Öğretmenlik mesleğine hazırlanan bireylerin temelde kazanacakları çeşitli becerilerle deneyimleri alan eğitimiyle birlikte eğitim bilimlerine ait disiplinlerin yer aldığı teorik ve uygulamalarla biçimlendirilir. Öğretmen konu alanında ne kadar iyi olursa olsun, sahip olduğu bilgileri öğrencilere aktaramaz ise mesleğinde başarılı olamaz. Bu nedenle öğretmenlik formasyonu, öğretmen yetiştirmenin en önemli basamaklarından biridir.
Bilgi toplumlarının oluşumunda öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Nitelikli bireylerin yetişmesi onları yetiştirecek olan öğretmenlere bağlıdır. Dolayısıyla, toplumların yüksek düzeyde gelişimi, yeterliliği üst düzeyde olan öğretmenler sayesinde sağlanacaktır. Öğretmenin öğrencilerini aktif hale getirebilmesi ve çok iyi rehberlik edebilmesi için teori ve uygulama olarak gerekli donanıma sahip olması gerekmektedir. Bu anlamda öğretmen adaylarının aldıkları eğitimin önemi ortaya çıkmaktadır.
Zorlu bir çalışmanın ürünü olan bu araştırma, benim için çok değerli olan ve emeklerinin karşılığını asla ödeyemeyeceğim birçok kişinin katkılarıyla tamamlanmıştır.
v
Tezime bulunduğu değerli katkılarından dolayı tez danışmanlığımı üstlenen, çalışmanın başlangıcından itibaren ihtiyaç duyduğum her konuda değerli bilgisini paylaşma nezaketi gösteren, yardım ve desteğini esirgemeyen, değerli görüş ve önerileri ile beni yönlendiren danışmanım Sayın Doç. Dr. Gültekin AKENGİN’ e, özel teşekkürü borç bilirim.
Yüksek lisans eğitimimin her aşamasında bana tam destek veren ilgi ve manevi destekleri ile yanımda olan, çalışmamın her aşamasında heyecanlanan, mutlu olan ve gurur duyan aileme (kızım Melek ve oğlum Melih’ e) desteklerinden dolayı sonsuz teşekkürler.
vi
GÖRSEL SANATLAR ÖĞRETMENLİĞİ 4. SINIF
ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNE
İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ
(GAZİ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)
(Yüksek Lisans Tezi)
Nesrin DOĞAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Mayıs, 2015 ÖZ
Bu araştırmada Gazi Üniversitesi, Görsel Sanatlar Öğretmenliği 4. Sınıf öğrencilerinin, Öğretmenlik Uygulaması Dersine ilişkin görüşleri araştırılmıştır. Öğretmenlik uygulamasının gerçek ortamı okuldur. Çünkü uygulama ancak gerçek ortamda yapıldığında öğretmen adayına gerekli deneyimleri kazandırır. Öğretmen adaylarının öğreticilik becerilerini geliştirebilmeleri ve mesleğin inceliklerini kavrayabilmeleri için gerçek okul ortamında bulunmaları gerekmektedir (YÖK, 1998). Öğretmenlik Uygulaması Dersi, öğretmenlik mesleğine ilişkin etkinliklerin yer aldığı, öğretmen adaylarının hizmet öncesi mesleğe ilişkin bilgi, beceri ve deneyim kazandığı, görüş ve kanaat oluşturdukları bir derstir. Dersin uygulamaları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda yapılmakta, bu uygulamalar öğretmen adaylarının mesleki bilgileri öğrenmesini önemli ölçüde etkilemektedir. Öğretmenlik Uygulaması Dersi, teorik alt yapısı olan uygulamaya dayalı bir derstir. Öğrenci, lisans eğitiminde daha önceden öğretmenlik mesleğine ilişkin edindiği birçok bilgiyi, bu ortamlarda tanıyıp hatırlamakta, yorumlayıp anlamlandırarak yeniden yapılandırmaktadır. Gerçek öğrenme ortamlarında aday öğretmenler eğitime yönelik birçok problemi yerinde tanıma ve onu çözme fırsatını elde eder. Öğretmenlik mesleğiyle ilgili uygulamaların, alan kültürü, genel kültür ve öğretmenlik formasyonu derslerinde kazandıkları bilgi, beceri ve tutumu geliştirdiğini ifade etmektedir (Yapıcı, 2004). Araştırmada, “Öğretmenlik Uygulaması Dersi Görüş Ölçeği” değerlendirme Formu’nda geçen ölçek maddelerinden yararlanılmıştır. Görsel Sanatlar Öğretmenliği 4. Sınıf öğrencilerinin Öğretmenlik Uygulaması Dersine yönelik görüşlerinin dört farklı boyutunu içeren 29 maddelik ölçek, 2013–2014 eğitim öğretim yılında Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören 150 son sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Öğrencilerin uygulama öncesi ve sonrası görüşleri arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Veriler kaynak tarama ve anket yapılarak toplanmıştır. Anketler analiz edilerek frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Bu araştırma kapsamında Gazi Üniversitesinde 2013-2014 eğitim öğretim yılında Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören 150 dördüncü sınıf öğrencilerinin ölçek maddelerine vermiş oldukları cevapların güvenirliklerinin belirlenmesi amacıyla cronbach'ın alfa katsayısı hesaplanmıştır. Yapılan araştırma
vii
sonucunda öğretmenlik uygulaması dersi öncesi ve sonrasında aday öğretmenlerin görüşlerinde farklılıklar oluşmuştur. Araştırmanın problemlerinin çözümlenmesi amacıyla öncelikle veri toplama araçlarından elde edilen veri setlerine ilişkin betimsel istatistikler hesaplanmıştır. Daha sonra araştırmanın alt problemleri doğrultusunda verilerin çözümlenmesi gerçekleştirilmiştir. Alt problemler doğrultusunda frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Karşılaştırmalar için ise ilişkisiz ölçümlerde t testi ile tek yönlü varyans analizi hesaplanarak sonuçlar tablolaştırılmıştır. Bu göstergeler doğrultusunda öğretmenlik uygulaması dersinin yararlı bulunup bulunmadığı, uygulama öğretim elemanı, uygulama öğretmeni ve okul müdürü hakkındaki görüşleri tespit edilmiştir. Analizler sonucunda öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin staj eğitimlerinde, dersin kendilerine sağladığı kazanımların olumlu ve yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Bu da dersin amacına ulaştığının ve öğretmen adaylarının bu uygulamadan memnun kaldıklarının bir göstergesidir. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersi sayesinde öğretmenlik mesleğine dair bilgilerini pekiştirdiklerini, öğrenci-veli iletişiminin nasıl olması gerektiği ve dersteki etkinlikler sayesinde meslekle ilgili eksikliklerini fark ettikleri tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle, sınav hazırlama ve değerlendirme teknikleri konusundaki çalışmalara hem uygulama öğretmenleri hem de uygulama öğretim elemanları tarafından daha fazla ağırlık verilmesi, öğretmenlik mesleğini adaylara sevdirebilmek için daha farklı uygulamaların yapılması veya uygulama yapmaları için adaylara ayrılan zaman diliminin artırılmasına yönelik yapılandırmaların organize edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Öğretmenlik Uygulaması Dersi, Aday Öğretmen, Uygulama Okulu. Sayfa Adedi : 104
viii
VISUAL ARTS TEACHER COMMENTS FOR STUDENTS OF
TEACHING PRACTICE 4 COURSES
(GAZIUNIVERSITY SAMPLE)
(Master Thesis)
DOĞAN, Nesrin
GAZI UNIVERSITY
INSTITUTE OF EDUCATION SCIENCES
May, 2015
ABSTRACT
In this research, Gazi University Visual Arts Teacher Grade 4 students views were investigated about the Teaching Practice Course. Real environment is the school for the teaching practice . Because the application helps to gains the necessary experience only in the real environment. Trainer and teacher candidates have to be in a real school environment to develop their skills in order to understand the subtleties of the profession which are required to (HEC , 1998).Teaching Practice Course, where the activities related to the teaching profession, knowledge of the profession of pre-service teachers, gained skills and experience is a lesson they form opinions and judgments. Course applications made in the schools affiliated to the Ministry of National Education, these practices affect the learning of teachers' professional knowledge significantly. Views about the course the students as a result of the application, along with their success, it is important in terms of reflecting the effectiveness of the course.Teaching Practice Course is a course which is theoretically based on the application infrastructure . Students gained a lot of information related to the previously degree in the teaching profession , to recognize and remember in this environment , interpret meaning them are restructured . Recognition of the many problems in place for prospective teachers are trained in the real learning environment and obtains the opportunity to solve it . Teaching practices related to the profession, culture , information gained in the general culture and teaching formation , indicates that skills and attitudes developed (Constructor, 2004) . In the study, "Teaching Practice Course Opinion Scale" evaluation form "of the scale items were utilized . Visual Arts Teacher Grade 4 students including the Teaching Practice of the four different sizes of views on the course 29 -point scale, the 2013-2014 academic year at Gazi University, Gazi Faculty of Education , Fine Arts , Department of Art Education Department in studying the 150 final year students was applied . Students focused on the relationship between the before and after views. Data sources are collected and made screening questionnaire. Surveys analyzed frequencies and percentages were calculated.In this research, in the Gazi University in 2013-2014 academic year in the Master of Science in Art Education surveyed and used the Cronbach 's alpha coefficient to determine the Department of studying the reliability of the answers they gave to the scale items of 150 fourth grade students was calculated . Teaching practice as a result of research carried out before and after the lesson the teacher candidates differ in their opinions were formed.In order to solve the problems of the research is primarily calculated descriptive statistics on the data set obtained from
ix
data collection tools. Later analysis of the data was carried out in accordance with sub-problems of the study. Given the lower the frequency and percentage values were calculated. For comparison with the t test, one-way analysis of variance is unrelated measurement results were calculated and tabulated . These indicators are useful in accordance with the availability of teaching practice course , practice lecturers , mentors and their views on school principals have been identified.Analysis of results in teachers training in their training on teaching practice course, the benefits that their course was found to be positive and high. This is an indication that they are satisfied about this practice.According to the survey, teachers in teaching practice that reinforces the knowledge of the teaching profession through the course also enables students and parents about how the communication should be, and events in the course were found to realize the shortcomings related to the profession .The results of the research in mind, about test preparation and assessment techniques needs to be increased by the both practice teachers and lecturers, in order to be popularize the teaching profession different methods needs be used or the time given for their practised has to be increased.
Key Words : Teaching practice course , prospective teachers , school administration.
Page Number : One Hundred Four
x
İÇİNDEKİLER
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU ... i
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI ... ii
Jüri onay sayfası ... iii
TEŞEKKÜR ... iv
ÖZ ... vi
ABSTRACT ... viii
TABLOLAR LİSTESİ... xiii
ŞEKİLLER LİSTESİ ... xv
SİMGELER VE KISALTMALARLİSTESİ ... xvi
BÖLÜM 1 ... 1
GİRİŞ ... 1
1.1. Problem Durumu ... 6
1.2. Araştırmanın Amacı ... 6
1.2.1. Araştırmanın Alt Amaçları ... 6
1.3. Araştırmanın Önemi ... 7 1.4. Varsayımlar ... 9 1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları ... 9 1.6. Tanımlar ... 10 BÖLÜM 2 ... 11 EĞİTİM KAVRAMI ... 11 2.1. Eğitim Kavramı ... 11
2.2. Pedagojik Formasyon Eğitimi ... 12
2.2.1. Pedagojik Formasyon’ un Tanımı ... 12
2.2.2. Pedagojik Formasyon’ un Ders Programlarında Yer Alışı ... 13
2.2.3. Pedagojik Formasyon Derslerinin Programa Konuluş Amacı ... 15
2.2.4. Pedagojik Formasyon Derslerinin Görsel Sanatlar Öğretmenliğinde İşleyiş Durumları ... 15
2.3. Sanat Eğitimi Nedir? ... 20
2.3.1. Görsel Sanatlar Eğitimi Nedir? ... 20
2.3.2. Görsel Sanatlar Eğitiminin Gerekliliği ... 22
2.3.3. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenin Rolü ... 25
2.3.4. Sanat Eğitimi Sürecinde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri ... 26
2.3.5. Türk Toplumunun Görsel Sanatlara Bakış Açısı ... 27
xi
2.3.5.2. Dinlenme Dersi Olarak Görsel Sanatlar ... 28
2.5.3.3. Yanlış İnançlar ve Önyargılar ... 28
2.3.6. Görsel Sanatlar Eğitiminin Topluma Katkısı ... 28
2.4. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Tarihi Gelişimi30 2.4.1. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Önemi ... 31
2.4.2. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Amacı ... 32
2.4.3. Öğretmenlik Uygulaması Dersinde Uygulama Öğretmeni ve Öğretmen Adayının Rolü... 32
2.5. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Uygulanışında Uygulama Okullarında Yaşanan Problemler ... 33
2.5.1. Öğretim Elemanı Yönünden ... 34
2.5.2. Öğretmen Adayı Yönünden ... 34
2.5.3. Uygulama Öğretmeni ve Okul Yönünden ... 36
2.6. Görsel Sanatlar Eğitiminde Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Öğretmenlik Mesleğine Katkısı ... 38
BÖLÜM 3 ... 40
YÖNTEM... 40
1. Araştırmanın Modeli ... 40
2. Çalışma grubu ... 40
3. Veri Toplama Araçları ... 41
4. Verilerin Analizi ... 42
BULGULAR VE YORUMLAR ... 43
1. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin Okul Deneyimi ve Uygulama Dersine ilişkin görüşleri nelerdir? ... 43
2. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin Okul Deneyimi ve Uygulama Dersine ilişkin görüşleri öğrencilerin cinsiyetlerine ve ana bilim dalındaki bölümlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? ... 47
3. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin uygulama öğretim elemanına ilişkin görüşleri nelerdir? ... 49
4. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin uygulama öğretim elemanına ilişkin görüşleri öğrencilerin cinsiyetlerine ve ana bilim dalındaki bölümlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? ... 52
5. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin uygulama öğretmenine ilişkin görüşleri nelerdir? ... 54
6. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin uygulama öğretmenine ilişkin görüşleri öğrencilerin cinsiyetlerine ve ana bilim dalındaki bölümlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? ... 57
xii
7. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okuluna ilişkin
görüşleri nelerdir? ... 59
8. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okuluna ilişkin görüşleri öğrencilerin cinsiyetlerine ve ana bilim dalındaki bölümlerine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? ... 62
9. Gazi Üniversitesi Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin okul deneyimi ve uygulama dersi, uygulama öğretim elemanı, uygulama öğretmeni ve okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okuluna ilişkin görüşleri arasında ne düzeyde ilişkiler bulunmaktadır? ... 64
BÖLÜM 5 ... 66 SONUÇ VE ÖNERİLER ... 66 5.1. Sonuç ... 66 5.2. Öneriler ... 69 KAYNAKÇA ... 72 EKLER... 78
xiii
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. Çalışma grubunu oluşturan öğrencilerin cinsiyet ve anabilim dalı içindeki bölümlerine göre dağılımları ..……….……..41
Tablo 2. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersine ilişkin betimsel istatistikler ..………..43 Tablo 3. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersi maddelerine ilişkin hesaplanan
betimsel istatistikler ………..….44 Tablo 4. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersi maddelerine ilişkin görüşlerinin cinsiyete göre ilişkisiz ölçümlerde t testi sonuçları ...……….47 Tablo 5. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersine ilişkin görüşlerinin bölümler
bazında betimsel istatistikleri……….…………..….48 Tablo 6. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersi maddelerine ilişkin görüşlerinin
bölümlerine göre tek yönlü varyans analizi sonuçları.…….…………..………48 Tablo 7. Öğrencilerin uygulama öğretim elemanına ilişkin betimsel istatistikler ...……..49 Tablo 8. Öğrencilerin uygulama öğretim elemanı maddelerine ilişkin hesaplanan betimsel
istatistikler ………..………..…….……….………..……...50 Tablo 9. Öğrencilerin uygulama öğretim elemanına maddelerine ilişkin görüşlerinin
cinsiyete göre ilişkisiz ölçümlerde t testi sonuçları………..52 Tablo 10. Öğrencilerin uygulama öğretim elemanına ilişkin görüşlerinin bölümler bazında betimsel istatistikleri………...………53 Tablo 11. Öğrencilerin uygulanan öğretim elemanı maddelerine ilişkin görüşlerinin bölümlerine göre tek yönlü varyans analizi sonuçları………..53 Tablo 12. Öğrencilerin uygulama öğretmenine ilişkin betimsel istatistikler………...54 Tablo 13. Öğrencilerin uygulama öğretmeni maddelerine ilişkin hesaplanan betimsel
istatistikler………55 Tablo 14. Öğrencilerin uygulama öğretmeni maddelerine ilişkin görüşlerinin cinsiyete göre
ilişkisiz ölçümlerde t testi sonuçları……….57 Tablo 15. Öğrencilerin uygulama öğretmenine ilişkin görüşlerinin bölümler bazında
betimsel istatistikleri ………..…….58 Tablo 16. Öğrencilerin uygulanan öğretmen maddelerine ilişkin görüşlerinin bölümlerine göre tek yönlü varyans analizi sonuçları………..………...…...58 Tablo 17. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okuluna ilişkin
betimsel istatistikler………..…..59 Tablo 18. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okulu maddelerine
ilişkin hesaplanan betimsel istatistikler .………..………60 Tablo 19. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okulu maddelerine ilişkin görüşlerinin cinsiyete göre ilişkisiz ölçümlerde t testi sonuçları……...……62
xiv
Tablo 20. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okuluna ilişkin görüşlerinin bölümler bazında betimsel istatistikleri………...….63 Tablo 21. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okulu maddelerine
ilişkin görüşlerinin bölümlerine göre tek yönlü varyans analizi sonuçları…...……63 Tablo 22. Öğrencilerin okul deneyimi dersi alt boyutlarına ilişkin görüşleri arasındaki ilişkiler………..……65
xv
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. Öğrencilerin okul deneyimi ve uygulama dersi maddelerine ilişkin ortalama puanlar ………...…46
Şekil 2. Öğrencilerin uygulama öğretim elemanı maddelerine ilişkin ortalama puanlar ………51
Şekil 3. Öğrencilerin uygulama öğretmeni maddelerine ilişkin hesaplanan ortalamalar….56 Şekil 4. Öğrencilerin okul müdürü, uygulama sınıfı ve uygulama okulu maddelerine ilişkin hesaplanan ortalamalar……….………...61
xvi
SİMGELER VE KISALTMALARLİSTESİ
PFE Pedagojik Formasyon Eğitimi YÖK Yüksek Öğretim Kurumu MEB Milli Eğitim Bakanlığı
N Eleman Sayısı Sd Serbestlik Derecesi ss Standart Sapma 𝑥̅ Aritmetik Ortalama % Yüzde f Frekans p Manidarlık, Anlamlılık t (t) - Standart Değeri z (z)- Standart Değeri F F- Standart Değeri
1
BÖLÜM 1
GİRİŞ
Günümüzde öğretmenin en temel fonksiyonlarından biri de öğrencilere rehberlik etmek ve onları etkin kılarak davranış değişikliğini kazandırmaktır. Etkili öğretmenler; “düşünebilen, soru soran, eleştiren, gelişme ve yeniliklere açık, kendini sürekli yenileyen, mesleğini seven kişilerdir” (Kavcar, 1999). Bu niteliklere sahip etkili öğretmenlerin yetiştirilebilmesi için de onları yetiştiren öğretim elemanlarının öncelikle söz konusu niteliklere sahip olması gerekmektedir. Çünkü öğretmen özelliklerinin büyük ölçüde kendisini yetiştiren öğretim elemanlarının özelliklerine bağlı olduğu düşünülmektedir. Öğretmenin, bir meslek erbabı olarak insan davranışlarını oluşturma ve şekillendirmedeki görevi oldukça zordur. Öğretmenlik davranış mühendisliği olarak görülür (Sönmez, 2000). Bu açıdan bakıldığında öğretmenin, çağın gereklerine cevap verebilecek nitelikte ve çok yönlü olarak yetiştirilmesi gereklidir. Öğretmenlik uygulaması etkinlikleri, öğrencilerin hizmet öncesi programda kazanmış oldukları bilgileri, uygulamaya dönüştürme boyutu ile ilgilidir (Özkan, Albayrak ve Berber, 2005). Eğitim kurumlarının çağdaş niteliklerle donanmış bireyleri yetiştirebilmeleri yeterli sayıda ve nitelikte öğretmene sahip olmalarını gerektirir. Aksi durumda, toplumun gereksinim duyduğu insan gücü bilgi çağının gerektirdiği özelliklere sahip olarak yetiştirilemez. Eğitim programlarını uygulayarak ve geliştirilmesine katkı getirerek eğitim amaçlarını gerçekleştirmeye çalışan öğretmenler, sistemin işleyişinde önemli bir yere sahiptir.
Eğitim kavramı birçok faktörü içinde barındıran bir bütündür. Bu geniş kavram içinde görsel sanatlar eğitimi birey ve toplumun estetik-duyarlılık yönünün gelişmesi ile yaratıcı ve sorgulayan bireylerin topluma kazandırılması açısından önemi büyüktür.
Eğitim ekonomik, sosyal, kültürel ve bireysel boyutları ile gelişmeyi sağlayarak toplumu mutlu ve huzurlu kılan tüm sosyal süreçlerdir. Bu bağlamda eğitim, kalitenin ve refahın artırılmasında önemli bir hizmet alanı ve toplum refahını sağlamanın bir yoludur.
2
Ülkemizde verilen eğitim-öğretim ortamında çeşitli öğretim alanları vardır. Bu alanlara yönelik de öğretmen yetiştirilmektedir. Bu öğretmen adaylarına, lisans eğitiminde alan eğitiminin yanı sıra meslek bilgisi eğitimi olarak Öğretmenlik Uygulaması Dersi de verilmektedir. Öğretmen adaylarına bu eğitimler Pedagojik Formasyon adı altında verilmektedir.
Öğretmenlik Uygulaması eğitimi, öğretmen eğitiminin temel standartlarındandır. Öğretmen adayları görev, yetki ve sorumluluklarının bilincinde olmalı, bunları istekli ve eksiksiz biçimde yerine getirmelidirler. Öğretmenlik Uygulaması Dersinde edinilen bilgiler önemlidir, ancak öğretmen adaylarının mesleki gelişimi açısından sınıf ortamındaki uygulamaların büyük önem taşıdığı bilinen bir gerçektir.
Öğretmenlik Uygulaması Dersi, ders programlarında öğrencilerin gittiği uygulama kulunun ders öğretmenleri ile sorumlu öğretim elemanlarının ortak gözetiminde en az bir yarıyıl (dönem) ve haftada sekiz saat olarak devam eden bir ders olarak düzenlenir. Sekiz saat olarak belirlenen bu dersin altı saatlik kısmı uygulama okullarında, iki saatlik kısmı ise teorik olarak fakültede işlenir. Öğretmen adayı, Öğretmenlik Uygulaması dersi boyunca uygulamaya gittiği sınıfı farklı çalışmalar yaparak gözlemleyebilecek ve öğretmen olmanın getirdiği sorumlulukları daha iyi anlayacaktır (Erciyes Üniversitesi, 2010).
Öğretmenlik Uygulaması dersi; dersle ilgili hazırlıkların yapılması, dersin planlanan şekilde gerçekleştirilmesi, ders izleme, uygulama öğretmeni nezaretinde ders anlatma, sınav sorularını hazırlama, sınav kâğıtlarını değerlendirme ve idari işlemlerin yapılması gibi bütün faaliyetleri kapsar. Öğretmenlik uygulamasına giden öğretmen adayları bir dönemdeki derslerin yaklaşık üçte birini gözlem yaparak geçirir ve uygulama öğretmeninin uygun görmesi halinde ders anlatmaya başlar. Dönem sonunda öğretmen adayı uygulama dosyasını hazırlayarak öğretim elemanına teslim eder.
Uygulama öğretmeni, öğretmen adayına rehberlik etmeli, program boyunca gözlemlemeli; izlediği dersle ilgili gözlemlerini gözlem formuna işlemelidir. Öğretmen adayı da uygulama öğretmeni ile olan görüşmelerinde üzerinde durulan noktaları, önerileri dikkate almalı ve çalışmalarında bunlara dikkat etmelidir.
Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine %80 oranında devam zorunlulukları vardır. Ayrıca öğretmen adayları, uygulama yaptıkları okullarda disiplin, kılık kıyafet, amir-memur ve öğretmen-öğrenci ilişkisini düzenleyen kurallara uymak zorundadırlar (Erciyes Üniversitesi, 2010).
3
Böylece, öğretmenlik uygulaması dersi, ilk ve ortaöğretimde çocukların eğitimi ve yetiştirilmeleri amacıyla meslek eğitimi alan öğretmen adaylarına kazandırılan davranışların tümü olarak açıklanabilir.
Türkiye’de pedagojik formasyon derslerinin, öğretmen yetiştiren yüksek öğretim programlarına ilk girişi, 19 Kasım 1982 tarihinde kabul edilen “Pedagojik Formasyon Programı” ile olmuştur. Öğretmenlerin yetiştirildiği eğitim programlarına konmuş olan Öğretmenlik Uygulaması dersi, onlara yol gösterir ve verdikleri eğitimi destekler.
Öğretmen eğitiminin üniversitelere devredilmesine paralel olarak pedagojik formasyon alanında da gelişmeler hızlanmıştır. Bu eğitimin verildiği alanlardan biride Görsel Sanatlar öğretmenliğidir. Eğitim Fakültelerinin Güzel Sanatlar Eğitimi bölümlerinde, Resim-İş Eğitimi Anabilim dalı adı altında Görsel Sanatlar eğitimi verilmektedir. Bu alanda hem bir beceri olarak görsel sanatlar eğitimi yapılmakta hem de bu becerinin nasıl kazandırılacağı ile ilgili eğitimler verilmektedir.
Görsel sanatlar resim, mimari, heykel gibi çeşitli dalları da içinde barındıran geniş çerçeveli bir sanat dalıdır. Görsel Sanatlar göze ve görmeye dayanan, güzellik ve zevkle ilgilenen sanatlar için kullanılır. Görsel Sanatlar deyince insanın kendi duygularını ifade etme şekli akla gelir. Bu doğrultuda da insanın yaratıcılık gücü, aklı ve duyguları birleşince günümüz sanat eserleri ortaya çıkar. Bu üstün sanat eserlerinin oluşturulmasında örgün eğitim içinde verilen sanat eğitimi derslerinin çok önemli katkısı bulunmaktadır.
Bilimsel çevrelerde son yıllarda oluşan görüşlere göre, ekonomik büyümeyi, sosyal değişmeyi kapsayan kalkınma süreci; davranış değişikliğinin, başka bir deyişle eğitimin sorunudur. Eğitim kalitesinin yükseltilmesiyle istenilen davranış biçimi kazandırılan bireylerin; sahip olduğu bilgileri sadece zihinsel değil, duyuşsal ve devinişsel olarak yansıtabilen üretken bir insan olması beklenir. Bu durumda nitelikli insan tipi yetiştirmesi açısından öğretmenin de nitelikli olması gerekmektedir. Öğretmen eğitimi bu nedenle büyük önem taşır. Çevreye karşı duyarlı, paylaşmasını bilen, duygu, düşünce ve eylemlerinde girişimci olabilen, yaratıcı, kendine güvenli insan tipi yetiştirmede Sanat Eğitimi’nin rolü büyüktür. Bu nedenle, formasyon derslerinin alınması öğretmen adaylarının başarısını önemli ölçüde etkilemektedir.
4
Çağın gereği olan bilim ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte eğitim alanında da önemli gelişmeler olmaktadır. Bu gelişmelerle birlikte dünyada sanat eğitimine verilen önem her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle sanat eğitimi eğitimin bir detayı olmaktan çıkıp, genel eğitimde diğer derslerin önemli bir tamamlayıcısı konumundadır(Türe, 2007). Eğitimin niteliğinin geliştirilmesi, evrensel bir bakış açısıyla beraber ülkenin eğitim amaçlarına ve yaşanan çağın koşullarına göre geliştirilen bir eğitim programına bağlıdır. Eğitim programları, eğitimin planlı ve kontrollü bir süreç olmasını sağlar. Tüm eğitim fakültelerinde lisans eğitimi programları dâhilinde verilen Öğretmenlik Uygulaması Dersinin amacı, öğretmen adaylarına, öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği yeterlilikleri kazandırmak ve bunları kullandırmak için gerekli uygulamaları yaptırmaktır (Türe, 2007). Öğretmenlik Uygulamasıyla alınan derslerin ve bu derslerin uygulama amaçlı etkinlikleri, öğretmen adaylarının lisans öğrenimi boyunca öğrendiği bilgilerin sınıf ortamında uygulamaya konulması, denenmesi, öğretmenliğin bütün zorluklarına ve ağır sorumluluklarına rağmen öğretmenliği kanıksaması, sevmesi ve en iyi şekilde yapmaya çalışması doğrudan öğretmen adaylarının performansını ve öğrencilerinin başarılarını etkileyecek önemli bir aşamayı oluşturmaktadır (Karadüz, Eser, Şahin ve İlbay, 2009). Öğretmenlik Uygulaması Dersinin amacı, ilk ve orta öğretim okullarında görev yapacak öğretmenler için, öğretmen eğitiminin kalitesinin artırılmasıdır. Öğretmenlik Formasyonu dersleri, teorik bilgiler yanında gerçek okul ortamına ve öğretmenlik mesleğine ilişkin bilgi ve becerileri ön plana alarak hazırlanmış ve lisans programlarına dengeli bir biçimde bütünlük ilkeleri doğrultusunda dağıtılmıştır.
Öğrencilikten öğretmenliğe geçişin bir ara dönem olması nedeniyle, bu dönemde öğretmen adaylarının çevresini ve okul sonrası yaşamı keşfetmeleri için zaman ve fırsat bulmaları önemlidir. Öğretmenlik Uygulaması Dersinin verilmesi aşamasında en önemli diğer bir uygulama da “ Fakülte–Okul” işbirliği programıdır. Bu uygulamanın amacı, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği yaşantı ve tecrübeleri kazanabilmeleri için okul ortamını birebir gözlemleyerek, gözlemlerini raporlaştırarak, hatta dersleri kendileri anlatarak kazanmalarıdır. Bu kapsamda öğretmen adaylarının mesleklerini yaparken gereksinim duyacakları öğretmenlik deneyimini gerçek ortamda yani okullarda kazanması öngörülmektedir (Sarıçoban,2008).
Eğitim, tutumları değiştirmede önemli bir araç olduğundan, öğrencilerin gerek kendi derslerine, gerekse sosyal yaşamdaki diğer olgulara yönelik tutumlarının ne olduğunu bilmek, eğitimin niteliğini artırmak açısından önemli bir etken olabilir. Bu nedenle,
5
öğrencilerin, öğretmen adaylarının belli derslere ilişkin görüşlerini almak üzere yapılan çalışmalar büyük önem kazanmaktadır. Ülkemizde öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının, Öğretmenlik uygulaması bilgisinin incelenmesine yönelik araştırmalar yapılmıştır.
Pek çok alanda çeşitliliği ile kendini gösterir durumda olan Öğretmenlik Eğitimi konusu, eğitim bilimleri alanında da sürekli olarak ilgi çekmiş ve gerekliliği olan konulardan birini teşkil etmektedir. Özellikle son zamanlarda Öğretmenlik Uygulamasına yönelik görüşlerle ilgili araştırmalar yapılmıştır. Öğretmenlik Uygulaması konusunda çeşitli araştırmalar yapılmasına rağmen, bu kavramla ilgili tutumların yeterince açıklığa kavuşturulamadığı ve araştırmalar sonucunda, alınan Öğretmenlik Uygulaması dersinin yararlılığı konusunda farklı görüşler ortaya çıktığı ifade edilebilir.
Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Yararları Konusunda Ortaya Çıkan Görüşler
1- Farklı öğretmen eğitimi alanlarında öğretmen adaylarının gerek meslek bilgisi, gerekse öğretmenlik uygulamasına yönelik görüşleri ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Öğretmen adaylarının, öğretmenlik uygulamasına ilişkin görüşlerini ölçmek amacı ile yapılan araştırmalara örnek, Çiçek ve İnce’nin (2005), “Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulaması Sürecine İlişkin Görüşleri.” adlı çalışmalarında, beden eğitimi öğretmenliği programı son döneminde yer alan “Öğretmenlik Uygulaması” dersinin öğrenci algısına göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Bulgular, dönem başında bu dersten beklentilerin öğretmenlik deneyimi kazanma olduğu ve dönem sonunda bunun elde edildiği yönündedir. Öğrenciler dersin sonunda öğretim ve eğitime ilişkin sınıf disiplini ve kontrol, sınıf yönetimi, alan bilgisi konularında öğrendiklerinden hoşnut olduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, bazı kişisel özelliklerinin geliştiğini ve iletişim becerilerinin arttığını da ifade etmişlerdir. Sonuçta, gerçek okul ortamında öğrenciyi tanıma, beden eğitimi dersi öğretimi ve alan bilgisini artırma konularında bu dersin deneyim kazandırdığı söylenebilir.
2- Bu çalışmalar gösteriyor ki; öğretmenlik uygulaması dersinde öğrencilerin bazı alanlarda yeterli olmadıklarını, bu yetersizliklerinde de derslere ilişkin görüşlerinin etkili olduğu görülmektedir. Öğretmen adaylarının meslek bilgisi derslerine yönelik görüşleri, onların bu alandaki başarısını ve dolayısı ile meslekteki başarılarını etkilemektedir. 3- Güzel sanatlar öğretmeni yetiştirme çalışmalarında da öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşlerinin tespit edilmesi öğretmen kalitesinin artırılması açısından önem arz etmektedir.
6
Bu bölümde, ilgili literatür özetlenerek çalışma konusu olarak ele alınan problemin ne olduğu ve araştırmanın amacı, araştırmanın önemi, araştırmanın sınırlılıkları, varsayımları ve tanımlar yer almaktadır.
1.1. Problem Durumu
Görsel Sanatlar Eğitimi öğretmenliği beceri gerektiren bir durumdur. Bu nedenle formasyon derslerinin alınması öğretmen adaylarının başarısını önemli ölçüde etkilemektedir.
Bu araştırmada; Gazi Üniversitesi, Resim-İş Eğitimi Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencilerinin Öğretmenlik Uygulaması dersine yönelik görüşleri nelerdir? Sorusu problem cümlesini oluşturmaktadır.
1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın amacı, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı Resim, Heykel, Grafik, Seramik Öğretmenliği programlarında öğrenim gören son sınıf öğretmen adaylarının görüşlerine göre Öğretmenlik Uygulaması Dersi öncesi ile sonrası arasında farklılıklar olup olmadığını farklı değişkenler yönünden incelemektir.
Bu genel amaç çerçevesinde, araştırmada cevap aranacak alt amaçlar şunlardır: 1.2.1. Araştırmanın Alt Amaçları
1. Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersi hakkındaki görüşlerinin neler olduğunu araştırmaktır.
2. Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının uygulama öğretim elemanı hakkındaki görüşlerinin neler olduğunu araştırmaktır.
3. Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni hakkındaki görüşlerinin neler olduğunu araştırmaktır.
4. Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının okul müdürü hakkındaki görüşlerinin neler olduğunu araştırmaktır.
5.Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersine yönelik olumlu ve olumsuz görüşlerinin ne düzeyde olduğunu araştırmaktır.
7
6. Güzel Sanatlar Eğitimi 4. Sınıf öğretmen adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersine yönelik görüşlerinde cinsiyete göre farklılık olup olmadığını araştırmaktır.
1.3. Araştırmanın Önemi
Donanımlı ve çağın gereksinimlerinin bilincinde olan, bilimsel bilgiye açık, düşünen, eleştirebilen ve soruşturan bireylerin yetiştirilmesine duyulan ihtiyacın giderek arttığı günümüzde diğer faktörlerin yanında özellikle öğretmenlik eğitimi önemli yer tutmaktadır. İnsanlık tarihinde olduğu gibi Türk tarihinde de öğretmenlik çok eski bir uğraşı alanıdır. Bir uğraşı alanı olarak öğretmenliğin başlangıcı çok eskidir, öğretme çabalarının ilk başlangıcına dayanır. Öğretme çabalarının kökleri tarihin derinliklerine uzanır. Bu çabaların bir uğraşı alanı niteliği kazanması, bu uğraşı alanının öğretmenliğe dönüşmesi ve öğretmenliğin melekleşmesi ise yenidir. Öğretmenliğin tamamen kendine özgü bir uzmanlık mesleği olması ise çok daha yenidir.
Günümüzde öğretmenlik kendine özgü bir profesyonel uğraş alanıdır. Genel anlamda profesyonel, bir işi kazanç sağlamak amacıyla ve ustalıkla yapan kimse demektir. Böyle bir kimse işin tüm inceliklerini öğrenmiş olmak durumundadır. Günümüzde öğretmenlik mesleği profesyonel bir meslek olarak kabul edilir. Öğretmenlik artık (özel) alanda uzmanlık, akademik çalışma, mesleksel formasyon ve üniversite diploması gerektiren kendine özgü bir profesyonel meslek statüsü kazanmış bulunmaktadır (MEB, 2011).
Bu çalışmalar neticesinde Eğitim Fakültelerinde hizmet-öncesi öğretmen eğitiminde hedef ve içerikleri birbirinden farklı Okul Deneyimi I, Okul Deneyimi II ve Öğretmenlik Uygulaması olmak üzere üç dersin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak, Okul Deneyimi dersi 1998-1999 yılında başlamış, 2006-2007 yılında öğretim yılında kaldırılmıştır. Topkaya ve Yalın’a (2005) göre bu derslere ilişkin amaçlar iki ana başlık altında toplanabilir;
(1) Alana ilişkin tecrübe kazandırma (okula, müfredata, kültüre ve topluma hazırlama) (2) Akademik eğitimle öğrenilen beceri ve bilgilerin uygulamaya konması.
Bu derslerin temel amacı öğretmen adaylarının staj yaptıkları okullarda gözlemler yaparak öğretmenlik mesleğinin inceliklerini kavrayabilmeleri ve öğretmenlik mesleğini icra edebilecek düzeye gelebilmeleridir. Bir dönem boyunca haftada bir gün (dört ders saati) verilen Öğretmenlik Uygulaması dersinde öğretmen adayları, yapacakları gözlem ve görüşmeler sayesinde okulun yönetim yapısını, okul yönetimini, sınıfta ve okuldaki diğer
8
etkinlikleri, öğrencileri ve kendilerine üniversitelerinde verilen kuramsal derslerin tamamen bir uzantısı olarak öğretmenlik mesleğinin değişik yönlerini, derslerin işlenişini, kullanılan yöntemleri tanıyacaklardır (Sarıçoban, 2008).
Öğretmenlik Uygulaması dersinde adaylardan öğretmenlik mesleğinin yeterliliklerini geliştirme, kendi alanının ders programını anlayabilme, kullandıkları ders kitapları ve diğer araç ve gereçleri kullanabilme, değerlendirebilme ve gerektiğinde ek öğretim malzemesi geliştirebilme, ölçme ve değerlendirme yapabilme ve son olarak çalışmalarını rehber öğretmeni, üniversite uygulama dersi hocası ve gerekirse diğer stajyer arkadaşlarıyla paylaşarak kendilerini geliştirmeleri beklenmektedir.
Bu süreçte uygulama öğretim elemanı ve rehber öğretmenler, öğretmen adayı ile gerekli değerlendirmeleri yapar. Uygulama öğretim elamanı ve uygulama dersi öğretmeni(rehber öğretmen) birlikte çalışarak öğretmen adayına gerekli yardım ve desteği sağlar. Uygulama öğretim elemanı rehber öğretmen ile birlikte öğretmen adayının verdiği dersi belirli aralıklarla en az iki kez baştan sona izler ve gerekli dönütleri adaya verir. Aday ise bu dönütlerde kendisine verilen önerileri dikkate alır ve çalışmalarını buna göre yürütmeye özen gösterir.
Görüldüğü üzere, Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması dersleri öğretmen adayı için hem kişisel hem de mesleki bir gelişim sürecidir (Topkaya ve Yalın, 2005). Bu yüzden Topkaya ve Yalın’ın da ifade ettiği gibi, bu süreç uygulama öğretim elamanı ve uygulama dersi öğretmeni tarafından çok dikkatli bir şekilde planlanmalı, yapılandırılmalı ve uygulanmalıdır. Aksi takdirde, beklenmedik sonuçların ortaya çıkması kaçınılmazdır (Sarıçoban, 2008).
Öğretmen yetiştiren eğitim fakültelerinde, öğretmen adaylarına kazandırılan nitelikler eğitimin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bir öğretmen adayının; eğitim fakültesinden, mesleki yeterlilik ve öğretmenlik becerilerini kazanarak mezun olması beklenmektedir. Söz konusu yeterliliklerin öğretmen adayına kazandırılmasında Öğretmenlik Uygulaması dersleri ön plana çıkmaktadır (Ermiş, Uygun ve İnel, 2010).
Bu araştırma, öğretmen adaylarına uygulanan öğretmenlik uygulaması dersinin eğitim hayatına etkisi olup, olmadığı ile ilgili sonuçları ortaya çıkaracağından önemlidir.
Bu çalışma, öğretmen adaylarına uygulanan öğretmenlik uygulaması dersinin içerik ve uygulama yönünden yeniden gözden geçirilmesini sağlama olasılığı açısından önem taşımaktadır.
9
Çalışmanın amacı, Öğretmenlik Uygulaması dersinde yapılan etkinliklere ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin ortaya konulmasıdır. Çalışma kapsamında Gazi Üniversitesinde 2013-2014 eğitim öğretim yılında Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin ölçek maddelerine vermiş oldukları cevapların güvenirliklerinin belirlenmesi amacıyla cronbach'ın alfa katsayısı hesaplanmıştır. Araştırmada survey yöntemi kullanılmış olup, veri toplama aracı olarak, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesinde 2013-2014eğitim öğretim Güz yarıyılında, Görsel Sanatlar öğretmenliği adaylarına uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 15.0 paket programı aracılığıyla; yüzde ve frekans değerleri, betimsel istatistik göstergeleri olarak kullanılmıştır. Çalışma grubu 150 öğrenciden oluşmaktadır. Yapılan bu çalışmada öğretmen adaylarının, Öğretmenlik Uygulaması dersi etkinliklerini yararlı buldukları sonucuna ulaşılmıştır.
1.4. Varsayımlar
Bu çalışmada aşağıdaki varsayımlardan hareket edilmiştir.
Öğretmenlik Uygulaması derslerinin, adayların öğretmenlik hayatında verimliliği artıracağı düşünülmektedir.
Araştırma anketinin, araştırma amacına uygun veriler topladığı kabul edilmiştir. Ankete cevap veren öğretmen adaylarının samimi ve tarafsız olduklarıdır.
Araştırmada görüşlerine başvurulan Güzel Sanatlar Eğitimi bölümü, Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı 4. Sınıf öğretmen adaylarının görüş ölçeğine verdikleri cevapların gerçekleri yansıttığı varsayılmıştır.
1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları
Bu araştırma, Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi’nde 2013-2014eğitim öğretim yılında öğrenim gören 150Resim-İş Eğitimi öğretmen adayından oluşmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarındaki bulgu ve yorumlar, örneklemde yer alan Gazi Üniversitesi 2013-2014 eğitim öğretim yılında Resim-İş Eğitimi Öğretmenliğinde öğrenim gören öğretmen adaylarının görüşlerinden elde edilen verilerle sınırlı kalmaktadır.
10 1.6. Tanımlar
Öğretmenlik Uygulaması Dersi: Öğretmen adaylarına, öğretmen olacağı alanda ve öğretim düzeyinde, bizzat sınıf içinde öğretmenlik becerisi kazandıran ve belirli bir dersi ya da dersleri planlı bir şekilde öğretmesini sağlayan; uygulama etkinliklerinin tartışılıp değerlendirildiği bir dersi ifade etmektedir (MEB Mevzuat, 1998/2493).
Öğretmen Adayı: Öğretmenlik programlarına devam eden, öğretmeni olacağı öğretim düzeyi ve alanında, okul ortamında, öğretmenlik uygulaması yapan yükseköğretim kurumu öğrencisini ifade etmektedir (MEB Mevzuat, 1998/2493).
Uygulama Okulu: Öğretmenlik uygulamalarının yürütüldüğü, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî, özel, yatılı-pansiyonlu ve gündüzlü, okul öncesi, ilköğretim, genel ve meslekî orta öğretim, özel eğitim ile çıraklık ye yaygın eğitim kurumlarını ifade etmektedir (MEB Mevzuat, 1998/2493).
11
BÖLÜM 2
EĞİTİM KAVRAMI
2.1. Eğitim Kavramı
Eğitim; evrenin, yerkürenin, yaşam sistemlerinin ve bilincin hikâyesini bilmek, bu hikâyede insanın rolünü tanımak olarak tanımlanabilir. Eğitimin öncelikli amacı ise, kişilerin bu geniş anlam içindeki rollerini yerine getirebilmelerini sağlamaktır (Langford, 1999).
Eğitim, eğitilenlerdeki güzel hasletlerin yeşermesi olduğu kadar, onların zihin seviyesinde birleştirilmeleri ve bütünleştirilmeleri; kısaca ortak kültüre katılmalarının sağlanmasıdır (Özcan, 2000, s.67). Buna paralel olarak eğitimin amacı öncelikle, öğrencinin düşünce ve yaratıcı gücünü geliştirmeye yönelik sistemler kullanmak olmalıdır (Gökaydın, 2002, s.4). Eğitimi bu amaçlarına ulaştıracak önemli alanlardan biri de sanat eğitimidir. Başka bir deyişle, bireylerin eksiksiz bir eğitim sürecinden geçmesinde görsel sanatlar eğitimi önemli bir aşamadır.
Türkçe sözcüklerde ise eğitim eğitmek işi, eğitme yollarını gösteren bilim olarak tanımlanmaktadır: “Kişinin içinde yaşadığı toplumun olumlu değerlerine göre yeteneklerinin, tutumunun ve öbür davranış biçimlerinin geliştirilmesi sürecidir. Kişilerin toplumsallaştırılması ve en verimli düzeyde kişiliklerinin gelişmesi için seçilmiş ve denetlenmiş bir çevrede yapılan toplumsal bir süreçtir” (Başaran, 1978, s.18).
Eğitimi, insanların yaşamları boyunca davranışlarında ki değişim ve topluma uyum süreci olarak kabul edebiliriz. Bu süreç içerisinde insanlar doğruyu, yanlışı ve kişiler arası uyumu yakalarlar. İlk olarak ailede başlayan eğitim süreci daha sonraları sokakta, okulda, iş yerinde devam eder. Özellikle çağımızda eğitim sürecinden geçmemiş bir kişinin kendi kendine yetişme olanağını bulsa bile, tam olarak yeteneklerini geliştirmesi imkânsızdır. Bu yüzden bireyin, kendini ve ailesini geçindirecek bir iş sahibi olabilmesi, başkaları ile iyi ilişkiler kurabilmesi, ailesinin ve toplumun kendinden beklediklerini yerine getirebilmesi için en azından temel eğitim sürecine dâhil olması gerekmektedir (Başaran, 1994, s.18).
12
Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği özellikler göz önüne alındığında öğretmenlik mesleğinde yetişme bir başka deyişle öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimi genel kültür, alan bilgisi ve öğretmenlik meslek bilgisi yoluyla sağlanmaktadır. Öğretmen eğitimi programlarında öğretmen adaylarına gerekli mesleki formasyonu kazandıran öğretmenlik meslek bilgisi; kuramsal dersler ile uygulamalardan oluşmaktadır. Öğrenciler, program süresince kuramsal derslerde edindikleri bilgileri uygulamalar yoluyla davranışa dönüştürmektedirler.
2.2. Pedagojik Formasyon Eğitimi
2.2.1. Pedagojik Formasyon’ un Tanımı
Pedagojik Formasyon kavramını incelerken, bu tanımı oluşturan kelimelerin anlamlarını incelemek, kavramın köküne inmek açısından gereklidir. “Pedagoji” kelimesinin bazı kaynaklara göre;
Çocuğun eğitimini konu alan disiplin, Pedagoji, çocuk bilimini (pedagoji), eğitim tekniklerinin bilgisini ve bu teknikleri uygulamak sanatını (asıl pedagoji) içerir. Pedagoji ve eğitim terimleri çocuğun yönetilmesi ve yetiştirilmesi fikirlerini çağrıştırsa da, aslında;
-eğitim, pratik planında yer alır ve çocukların yetiştirilmesiyle ilgilidir;
-pedagoji ise, aksine, teori alanına girer ve eğitim metotlarının bilgisiyle ilgilidir (Foulquié, 1994, s.390-391).
Bir başka anlamda pedagoji, “Eğitim pratikleri ve etkinliklerinin düzenlenmesi, yürütülmesi, yönetilmesiyle ilgili tüm proses ve sistemler üzerinde düşünmektir.”... Batıda olduğu gibi bizde de “çocuk eğitimi bilimi” olarak anlaşılan Pedagoji, geniş anlamda ve zamanla Eğitim Bilim ve Eğitim felsefesine dönüşmüştür. Bunun sonucu olarak da Fransızcadaki “education” sözcüğünün içerdiği bir zenginlik kazanmıştır (Küçükahmet, 1997, s.3).
Yukarıdaki tanımlardan da anlaşıldığı üzere, Pedagoji, eğitimin daha çok teorik ve metodik kısmına ait bir tanım olmasına rağmen, zamanla eğitimin pratik kısmıyla birleşerek eğitim bilimine dönüşmüştür.
Formasyon ise mesleki anlamıyla “Mesleki formasyon: Belirli bir mesleğin gerektirdiği bilgi ve beceriyi geliştirmekte kullanılan araçların tümü” (Foulquié, 1994, s.179) şeklinde açıklanmaktadır.
13
Böylece, pedagojik formasyon, ilk ve ortaöğretimde çocukların eğitimi ve yetiştirilmeleri amacıyla meslek eğitimi alan öğretmen adaylarına kazandırılan davranışların tümü olarak açıklanabilir.
Öğretmenlerin yetiştirildiği eğitim programlarına konmuş olan Pedagojik Formasyon dersleri, onlara yol gösterir ve verdikleri eğitimi destekler.
2.2.2. Pedagojik Formasyon’ un Ders Programlarında Yer Alışı
Pedagojik formasyon derslerinin işleyiş durumlarını incelerken, programlara girişlerinden bugüne kavramsal çerçevenin çizilmesinde fayda vardır.
1982 yılına kadar öğretmen yetiştirme her boyutuyla Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’nın inisiyatifinde bulunmaktaydı. 1982’de çıkan Yüksek Öğretim Kanunu ile öğretmen yetiştirme işi üniversitelere devredilmiştir. Pedagojik formasyon ise, ilk defa İstanbul Edebiyat Fakültesi’nde yapılmış ve daha sonra bunu diğer üniversiteler de takip etmişlerdir. (MEB, 1993, s.24-25).
Pedagojik formasyon derslerinin Türkiye’de öğretmen yetiştiren yüksek öğretim programlarına ilk girişi, 19 Kasım 1982 tarihinde kabul edilen “Pedagojik Formasyon Programı” ile olmuştur.
19 Kasım 1982 tarihli Pedagojik Formasyon Programında, Eğitime Giriş dersi 3 saat (I yarıyıl), Eğitim Sosyolojisi 3 saat (II yarıyıl), Eğitim Psikolojisi 3 saat (III yarıyıl), Eğitim İlke ve Yöntemleri 3 saat (IV yarıyıl), Ölçme ve Değerlendirme 3 saat (V yarıyıl), Eğitim Teknolojisi 3 saat ( VI yarıyıl), Rehberlik 3 saat (VII yarıyıl), Özel Öğretim Yöntemleri 3 saat (VIII yarıyıl), Eğitim Yönetimi 3 saat (VIIII yarıyıl), Özel Eğitim Uygulamaları 30gün (VIIII yarıyıl) olarak verilmiştir. Toplamda 27 saat + uygulama olarak ders programı dahilinde verilmiştir(YÖK, 2007, s.41).
Yukarıda görüldüğü gibi, Ölçme ve Değerlendirme, Rehberlik, Özel Öğretim Yöntemleri gibi son programlarda da varlığını koruyan derslerin yanı sıra, özel eğitim uygulamalarının 30 gün olması dikkat çekicidir.
Pedagojik formasyon programına ilişkin düzenlemenin ardından üç yıl geçmeden Millî Eğitim Bakanlığı, YÖK’e yazmış olduğu bir yazıyla, öğretmenlik formasyonu programının yeniden gözden geçirilmesine ihtiyaç duyulduğunu belirtmiştir (MEB, 22.08.1985 tarih ve 356. PROG .D. Bşk. 4756 sayılı yazı). Bu yazı üzerine YÖK, söz konusu programı gözden geçirerek yeni bir düzenlemeye gitmiştir (27.09.1985 tarih ve 85.52.845 sayılı karar). Millî Eğitim Bakanlığı ve üniversitelere gönderilen 3 Ekim 1985 tarih ve EÖ/07.02.001/ 3827- 15462 sayılı yazıya göre;
14
1) Pedagojik formasyon derslerinin 18-21 kredi olması,
2) Söz konusu derslerin üçüncü ve sekizinci yarıyıllar arasında alınması,
3) Zorunlu dersler dışında seçmeli dersler listesindeki derslerden bir tanesinin seçmeli ders olarak alınması,
4) Sekiz haftalık staj zorunluluğu bulunması,
5) Bu uygulamaların 1986-87 ders yılından itibaren başlamasına karar verilmiştir. (YÖK, 2007, s.41-42).
27 Eylül 1985 yılındaki Pedagojik Formasyon Programda yer alması öngörülen Eğitim Bilimine Giriş dersi 3 saat, Eğitim Sosyolojisi 2 saat, Eğitim Psikolojisi 3 saat, Genel Öğretim Programları 3 saat, Ölçme ve Değerlendirme 3 saat, Özel Öğretim Metodları 3 saat, Seçmeli Ders 2 saat olarak toplam 19 saatlik bir program dahilinde verilmiştir (YÖK, 2007, s.42).
27 Eylül 1985 tarihli programda görüldüğü gibi, Eğitime Giriş dersi Eğitim Bilimine Giriş şeklinde değiştirilmiş; Eğitim Sosyolojisi, Eğitim Psikolojisi, Ölçme ve Değerlendirme ile Özel Öğretim Yöntemleri dersleri aynen kalmış; Özel Eğitim Uygulamaları, Eğitim Teknolojisi, Rehberlik, Eğitim Yönetimi, Eğitim İlke ve Yöntemleri yerine Genel Öğretim Programları ile Seçmeli Ders getirilmiştir.
Programlara bir bütün olarak bakıldığında, ilk düzenlemenin ikinci düzenlemeden daha kapsamlı ve uygulama boyutunun daha ağır olduğu vurgulanabilir. Bu bağlamda, ikinci düzenlemede kredi miktarı 27 saatten 18-21 saat arasına çekilmiş; eğitim teknolojisi ve rehberlik dersleri çıkarılmıştır. Bu uygulama, ilerleyen yıllarda bir değişikliğe uğramadan 1998-99 öğretim yılına kadar sürmüştür (YÖK, 2007, s.43).
Bahsedilen programda işleyiş ve istihdam sıkıntıları baş göstermiş, YÖK ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın arasındaki bazı planlama sorunları gündeme gelmiştir. Programlarda yaratılmak istenen esneklik sonucunda üniversiteler, pedagojik formasyon dersleri dışındaki bazı dersleri kendine özgü bir yöntemle belirlemiştir. Her bölüm için farklı programlar ortaya çıkmış olup, dolayısıyla yeni ve ortak olarak uygulanacak bir program ihtiyacı doğmuştur. Bu sebeple, 1997’de YÖK Yeniden Yapılanma Ortak Programı tasarlanmış, bu programa temel oluşturacak birçok çalışma yapılmış ve kabul edilmiştir.
15
2.2.3. Pedagojik Formasyon Derslerinin Programa Konuluş Amacı
Öğretmen yetiştirme programlarının verimliliğinde pedagojik formasyon derslerinin önemi düşünülürse, meslekteki kullanılma düzeylerinin belirlenmesinin rolünün büyük olduğu bir gerçektir. Bu konuda bazı çalışmalar yapılmış ve bazı sonuçlar elde edilmiştir.
Öğretmen adaylarına okul yaşantıları sağlayan ve dört yıl boyunca kazandıkları donanımları kullanma ve deneyim kazanma amacıyla programlara konan Okul Deneyimi I ve II ile Öğretmenlik Uygulaması dersleriyle ilgili bazı sıkıntılar dile getirilmiştir.
Pek çok sempozyumda sunulan bildirilerde, Sazak (2003, s. 5-6), dördüncü sınıf öğrencilerinin öğretmenlik uygulaması dersi süresince kendilerini geliştiremedikleri, eğitim sürecindeki edinimlerini hayata geçiremedikleri, öğretme-öğrenme sürecini yönetme ve değerlendirme konusunda kendilerini geliştiremedikleri, araştırma kapsamında bulunan tüm yeterliklerde, uygulama öncesi ve sonrası gelişme kaydetmediklerini dile getirmiştir.
Pedagojik formasyon derslerinin programlara konmasının en önemli amaçlarından biri, öğrenilenlerin öğretmenlik mesleğinde verimli bir şekilde kullanılabilmesidir. Öğretmenlik mesleğini kazandırma niteliği taşıyan formasyon derslerinin öğretmen adaylarında kalıcı olması, mesleki davranışlarla birlikte donanım kazandırması ve öğretmenlik yaşamlarında rehberlik edebilmesi için bu derslerin meslekteki kullanılabilme düzeylerinin programlar değiştikçe tekrar tekrar tespit edilmesi gereklidir. Bu tespitlerin, ideal öğretmen yetiştirme programlarına büyük katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
2.2.4. Pedagojik Formasyon Derslerinin Görsel Sanatlar Öğretmenliğinde İşleyiş Durumları
Öğretmen yetiştirme programlarının verimliliğinde pedagojik formasyon derslerinin önemi düşünülürse, meslekteki kullanılma düzeylerinin belirlenmesinin rolünün büyük olduğu bir gerçektir. Bu konuda bazı çalışmalar yapılmış ve bazı sonuçlar elde edilmiştir. Öğretmen adaylarına okul yaşantıları sağlayan ve dört yıl boyunca kazandıkları donanımları kullanma ve deneyim kazanma amacıyla programlara konan Okul Deneyimi I ve II ile Öğretmenlik Uygulaması dersleriyle ilgili bazı sıkıntılar dile getirilmiştir.
Eğitim kalitesini yükseltmekle istenilen davranış biçimi kazandırılan insanın; sahip olduğu bilgileri sadece zihinsel değil, duyuşsal ve devinişsel olarak yansıtabilen üretken bir insan olması beklenir. Nitelikli insan tipinin yetiştirilmesi için öğretmenin nitelikli olması gerekmektedir. Öğretmen eğitimi bu nedenle büyük önem taşır.
16
Çevreye karşı duyarlı, paylaşmasını bilen, duygu, düşünce ve eylemlerinde girişimci olabilen, yaratıcı, özgüven sahibi insan tipi yetiştirmede Sanat Eğitimi’nin rolü büyüktür. Türkiye’de makine, arazi, araç, silah vb. konularının daha iyi öğretilmesi amacıyla batılı anlamda resim derslerinin okul programlarına giriş 1795’de açılan Mühendishane-i Berri-i Hümayun ile gerçekleşmiştir. 1883’de açılan Sanayi-i Nefise Mektebi’nden yetişenler ise orta öğretim kurumlarına ilk resim öğretmenleri olarak atanırken, Askeri okullar ve İstanbul Darülmüallimi’ nde de resim öğretmeni yetişmiştir (Etike, 1991).
Sanayi-i Nefise Mektebi’nin adı 1927’de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, 1982’de ise Mimar Sinan Üniversitesi olarak değiştirilmiştir. 1956’da kurulan Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu, 1982’de Marmara Üniversitesi’ne bağlanarak Güzel Sanatlar Fakültesi adını almıştır. 1983’de Hacettepe Üniversitesi’nde, 1985’de Anadolu Üniversitesi’nde Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümleri kurulmasıyla birlikte Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü sayıları giderek artmıştır. Sanat(resim) Eğitimi veren diğer kurumlar ise öncelikle Sanat(resim)Eğitimcisi yetiştirmek amacında olduklarından Eğitim Fakültelerine bağlıdır(Örneğin; G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi gibi) (Deliduman, MEB).
Ülkemizde eğitim kurumlarında görev yapmakta olan sanat(resim) eğitimcilerinin yetişmiş olduğu kurumlar;
1)Günümüzde Fakültelere dönüştürülen eski Eğitim Enstitüleri, Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu ve Güzel Sanatlar Akademileri’nin Resim/Resim-İş/Uygulamalı Sanatlar Eğitimi Bölümleri,
2)Eğitim Fakülteleri, Resim-İş Eğitimi bölümleri,
3)Meslekî Eğitim Fakülteleri, Uygulamalı Resim Eğitimi Bölümleri,
4)Güzel Sanatlar Fakülteleri Resim Bölümleri (mezun olduktan sonra Pedagojik Formasyon Sertifikası almış olanlar)
5)İlk öğretmen ya da Eğitim Yüksek Okulları’dır. (Millî Eğitim Bakanlığınca İlköğretim Okullarında Sanat Eğitimi derslerini vermek üzere düzenlenen kısa süreli Resim-İş Eğitimi alan ilkokul öğretmenleri)
Güzel Sanatlar Fakülteleri’nin Resim bölümleri öncelikle sanatçı (ressam) yetiştirme amacındadır ve programlarında öğretmenlik meslek derslerine yer verilmemektedir. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü’nde ise öğretmenlik
17
formasyonu kazandıran dersler isteğe bağlı olarak öğrenciler tarafından seçilmekteydi. 1993’de YÖK tarafından Güzel Sanatlar Fakültelerinin genel amacı öğretmen yetiştirmek olmadığı gerekçesiyle söz konusu derslerin bu fakültenin bölümlerinden kaldırılmasına karar verilmiştir(MEB, 2008).
Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü mezunları öğretmen olmak istediklerinde sertifika programına katılarak en az yedi dersten oluşan öğretmenlik meslek dersleri almak zorundadır. Bunun yanı sıra Yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanları için böyle zorunluluk yoktur ve bu durum da sanat eğitimi açısından sorunlar yaratabilmektedir.
1975-1995 yılları arasında Güzel Sanatlar Fakültesi mezunu olup öğretmenlik meslek dersleri alan ya da almayan sanat(resim) eğitimcilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerilerini saptamak amacıyla 1994’de 20, 1996’da 20 olmak üzere toplam 40 sanat(resim) eğitimcisi ile yapılan görüşmede sanat eğitimi veren yüksekokullar ile aynı amaçla öğretmen yetiştiren yüksekokullardaki eğitim-öğretim farklılığı ve bunun sanat eğitimi üzerinde meydana getirmiş olduğu etkileri sorularak aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü mezunlarına öğretmenlik formasyonu kazandıran derslerin, lisans eğitimi sonrasındaki Pedagojik Formasyon Sertifikası programlarında değil, lisans eğitimi içerisinde alınmasının daha yararlı olacağı görüşünü benimseyenlerin oranı % 90’dır.Lisans eğitiminde ikinci sınıftan başlamak üzere Eğitime Giriş, Eğitim Sosyolojisi, Eğitim Psikolojisi dersleri; üçüncü sınıfta Ölçme ve Değerlendirme, Genel Öğretim ile Özel Öğretim Metotları derslerinin alınması, son sınıfta ise öğretmenlik Uygulamasının yaptırılması uygun görülmüştür (MEB, 2008).
Görüşme yapılan Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim Bölümü mezunları atölye eğitimi sırasında dikkatin toplanması açısından lisans sonrası Pedagojik Formasyon alınması daha yararlı olduğu görüşünde olanların oranı % 10’dur.Güzel Sanatlar Fakülteleri’nin Resim Bölümlerinde atölye ders saatleri, Eğitim Fakültelerine bağlı Resim Eğitimi veren kurumlardaki ders saatlerine göre iki kat daha fazla yer alırken, Eğitim Fakülteleri Resim Eğitimi Bölümlerinde teorik derslerle uygulamalı derslerin baş başa olması durumu göz önüne alındığında, görüşme yapılan Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü mezunlarının, pedagojik formasyon veren derslerin lisans eğitimi sırasında yeterince bilincine varılmamasına ya da gereğince kavranamamasına neden olabileceği kaygılarını desteklemektedir. Ancak lisans sonrası bu dersler alınacaksa uygun mekânda ve zamanda, eğitim-öğretim disiplini içinde verilmesi gerekmektedir.
