A. Organ Kavramı
1. Zorunlu ( Yasal) Organlar
Zorunlu organlar; kanunen, bir tüzel kişide bulunması gereken organlardır528. Özellikle; tüzel kişilerin fiil ehliyetine sahip olması ve kullanması, bu organların varlığına bağlı tutulmuştur529. Bu husus, Türk Medenî Kanunu’nun 47.
maddesinde; tüzel kişiler, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip
olmakla fiil ehliyetini kazanırlar demek suretiyle açıkça düzenlenmiştir. Kanunda, her ne kadar tüzel kişilerin, fiil ehliyetini kazanma anı açısından, kuruluş belgelerine göre gerekli organlardan bahsedilmiş olsa da, daha önce de belirtmiş olduğumuz üzere, tüzel kişiler, kanunen zorunlu organlara sahip olmakla fiil ehliyetini kazanırlar530. Bu açıdan; zorunlu organlar, tüzel kişinin fiil ehliyetini kazanması açısından önem teşkil etmektedir531.
528 Velidedeoğlu/Ataay, s. 70; Öztan (Organ), s. 31; Köprülü, s. 505. 529 Öztan (Tüzel Kişiler), s. 35.
530 Zevkliler / Acabey / Gökyayla, s. 552; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.187; Dural/Öğüz, s. 230. 531 Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.191; Dural/Öğüz, s. 235.
Türk Medenî Kanunu’nun 72. maddesinde, derneklerin zorunlu organları
belirtildikten sonra; devamı maddelerinde bu organların oluşumu, görev ve yetkileri de belirtilmiştir. Bu hükümler, emredici niteliktedir. Bu açıdan; dernek organlarının oluşumuna ve organların asgari kaç kişiden oluşacağına ilişkin, Türk Medenî Kanunu’ndaki hükümlere aykırı olarak, dernek tüzüğünde düzenlemeler yapılamayacaktır. Bunun gibi; derneğin organlarının görev ve yetkilerine ilişkin hükümler de emredici niteliktedir. Türk Medenî Kanunu’nun 72. maddesinin II. fıkrasında da, derneğin ihtiyarî organlar oluşturabileceği ancak, zorunlu organların görev ve yetkilerinin bunlara tamamen devredilemeyeceği belirtilmek suretiyle bu husus açıkça ortaya konulmuştur. Ancak; yönetim kurulu ve denetim kurulunun kaç kişiden oluşacağına ilişkin kanun hükümlerinde öngörülen sayıdan aşağı olmamak üzere; dernek tüzüğünde, bunların kaç kişiden oluşacağı veya kanunda öngörülen görevler yanında, derneğin amacını gerçekleştirmek açısından, başka görev ve yetkilerin de bu organlara verilmesi mümkündür. Zira; Dernekler Kanunu’nun 4. maddesinin (f) bendinde, derneğin yönetim ve denetim kurullarının görevleri, yetkileri, ne surette seçileceği, asıl ve yedek üye sayısının, dernek tüzüğünde gösterilmesi zorunlu tutulmuştur.
Zorunlu organlar, her tüzel kişilik tipine göre farklılık gösterir. Türk Medenî Kanunu’nun 72. maddesinin I. fıkrasına göre; derneğin zorunlu organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur532. Bunlar, kurulmaları ile, derneğin tam olarak fiil ehliyetine sahip olmasını sağlamaları yanında, kendilerine yüklenen görevler açısından, derneğin fiil ehliyetini kullanmasını sağlarlar. Bu açıdan; genel kurul, karar almak suretiyle derneğin iradesinin teşkilini, yönetim kurulu, genel kurulun kararlarını uygulamak ve derneğin dışa karşı temsilini sağlamak suretiyle, derneğin iradesini dışa vurması görevini görür. Denetleme kurulu ise; esas itibariyle dernek içinde denetimi sağlamak suretiyle, fiil ehliyetinin
532 Önceki Medenî Kanun’un 57. ve 62. maddelerinde; “ heyeti umumiye” (genel kurul) ve “ idare
heyeti” (yönetim kurulu) olmak üzere zorunlu organlardan bahsedilmiş, denetim kurulu zorunlu organ olarak öngörülmemekle birlikte, 2908 sayılı Dernekler Kanunu’nun 19. maddesinde; denetim kurulu da zorunlu organlar arasında sayılmıştı. 2908 sayılı önceki dernekler Kanunu’nun , önceki Medenî Kanun karşısında, sonraki tarihli özel nitelikli kanun vasfını taşıması karşısında, 2908 sayılı önceki Dernekler Kanunu’nun uygulanmasıyla, derneğin zorunlu organları, aynı Türk Medenî Kanunu’nda olduğu üzere; genel kurul, yürütme (yönetim) kurulu ve denetim kuruluydu.
kullanılması açısından aktif bir görev üstlenmediği düşünülebilir. Ancak; derneğin işlemleri, defterleri ve her türlü faaliyetleri üzerindeki denetim görevini üstlenen denetim kuruluna, derneğin fiil ehliyetini amacına uygun kullanmasını sağlamaya yönelik bir fonksiyon yükler.
a. Genel Kurul
Türk Medenî Kanunu’nun 73. maddesine göre genel kurul; derneğe kayıtlı tüm üyelerden oluşan, derneğin en üst organıdır. Bu açıdan; genel kurul, diğer organlardan farklı olarak seçilerek değil, doğrudan kanunun öngördüğü şekilde derneğin kurulmasıyla oluşur533.
Derneğin en üst organı olarak genel kurul, derneğe ilişkin en önemli kararların alındığı karar organı niteliğindedir534. Derneğe ilişkin hayati kararlar, genel kurulda alınır. Esas itibariyle genel kurul, dernek üyelerinin dernekte eşit olarak söz sahibi olabilmeleri açısından, dernek içinde demokratik bir yapının var olmasını sağlar. Bu şekilde; üyeler, kendi iradelerini ortaya koymak suretiyle, derneğin amacına ulaşması yolundaki faaliyetlerine doğrudan katılmış olurlar535.
Genel kurul, kanun veya tüzükle başka bir organa bırakılmamış her konuda kararların alındığı, hatta diğer organların yetkisindeki konularda dahi en üst karar verme yetkisine sahip bir organdır. Bu husus; Türk Medenî Kanunu’nun 80. maddesinde ortaya konmuştur. Bu hüküm, “...genel kurul, derneğin diğer
organlarını denetler ve onları haklı sebeplerle her zaman görevden alabilir”
denilmek suretiyle, genel kurulun, diğer organları denetleme görevine de işaret
533 Özsunay; s. 171; Köprülü, s. 505; Öztan (Tüzel Kişiler), s. 69;Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.239; Dural/Öğüz, s.295.
534 Öztan ( Tüzel Kişiler), s. 69; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.239; Dural/Öğüz, s. 295. Derneğin diğer
organlarının seçimi, dernek üyelerin dernekten çıkarılması bakımından son kararın verilmesi, dernek tüzüğünün değiştirilmesi, dernek için taşınmaz malların satın alınması veya satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi, yönetim ve denetim kurulu raporlarının incelenerek bunların ibrası derneğe ilişkin hayati önem taşıyan ve bu açıdan genel kurul kararıyla alınabilen kararlara örnek olarak gösterilebilir.
etmiştir. Esas itibariyle; denetleme açısından genel kurul, bir iç organ olarak, derneği yönetim ve denetim kurulu ile varsa diğer organlara karşı temsil eder536.
Genel kurulun görev ve yetkileri Türk Medenî Kanunu’nun 80. maddesinde, ana hatlarıyla belirtilmiştir. Bundan başka; çeşitli maddelerde, genel kurulda belli toplantı ve karar nisaplarıyla alınması gereken kararlar ayrıca sayılmıştır (TMK.m.78/II, m.81). Buna göre genel kurul; yetkileri; dernek organlarının seçilmesi, dernek tüzüğünün değiştirilmesi, yönetim ve denetim kurullarının denetlenmesi, derneğin uluslararası faaliyette bulunması, derneğin feshedilmesi gibi bir takım görevleri yerine getirmektedir. 2908 sayılı önceki Dernekler Kanunu’nun
26. maddesinde; Türk Medenî Kanunu’nun, genel kurulun görev ve yetkilerine
ilişkin genel hükmü yanında; bu görev ve yetkilerin başlıcaları sayılmaktaydı.
Ancak; genel kurulun görev ve yetkileri asıl olarak, kanunun emredici kurallarına aykırı olmamak üzere, dernek tüzüğünde düzenlenir. Nitekim; 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nun 4. maddesi gereğince, genel kurulun görev ve yetkilerinin dernek tüzüğünde düzenlenmesi zorunludur. Buna göre; dernek tüzüğünde, genel kurula, kanunda öngörülenler dışında, görev ve yetkilerin tanınması ya da, genel kurulun yetkilerinin sınırlanması da mümkündür. Ancak; genel kurulun yetkilerinin, diğer bir organ yararına ölçüyü aşan şekilde sınırlandırılması mümkün değildir537.
Türk Medenî Kanunu’nun 73. maddesinde; genel kurulun, derneğe kayıtlı
üyelerden oluştuğu belirtilmekle birlikte, genel kurulun kaç üyeden oluşması gerektiği hususunda, kanunda açık bir hüküm yoktur. Ancak; genel kurulun derneğe kayıtlı bütün üyelerden oluştuğu düşünülürse, ilk dernek kurulduğunda, derneğin kurulması için yeterli olan yedi kişiden oluşması mümkündür, Ancak; daha sonra, derneğin en az kaç üyeye sahip olabileceği hakkındaki yorumlarımız burada da geçerli olacaktır. Daha önce de belirttiğimiz üzere, derneğin organlarının oluşması safhasında, dernek üyelerinin en az on altı kişiyi bulması gerekir. Dernek organlarının ise; Türk Medenî Kanunu’nun 62. maddesine göre; derneklerin, Türk
536 Aysoy, s. 606. 537 Sungurbey, s. 396.
Medenî Kanunu’nun 60. maddesindeki bildirimi538 izleyen altı ay içinde yapılacak ilk genel kurul toplantısıyla oluşturulması gerekmektedir. Aksi takdirde; Türk
Medenî Kanunu’nun 87. maddesinin 2. bendi gereğince, derneğin kendiliğinden
sona ermesi söz konusu olur. Ayrıca; Türk Medenî Kanunu’nun 78. maddesinin II.
fıkrasında da; tüzük değişikliği ve derneğin feshine ilişkin ikinci genel kurul
toplantısında aranan toplantı yeter sayısı da; yine genel kurulun en az on altı kişiden oluşması gerektiği sonucuna ulaştırır.
Genel kurul, derneğin kararlarının alındığı organdır. Genel kurul kararları, doğrudan doğruya derneğin kararıdır539. Zira; Türk Medenî Kanunu’nun 50.
maddesinde de, tüzel kişilerin kararlarının, organları aracılığıyla açıklandığı
düzenlenmiştir. Buna göre; genel kurul, fiil ehliyetinin kullanılması bakımından, dernek kararlarının alınması suretiyle dernek iradesinin oluşturulduğu organ olarak karşımıza çıkar. Bilindiği üzere; irade, hukukî ilişkilerin temelini teşkil eder540. Bir kararın, derneğin iradesi olarak kabul edilebilmesi için; bu kararın, genel kurul tarafından usulüne uygun şekilde alınmış, geçerli bir karar olması gerekir. Ancak, burada belirtmek gerekir ki; dernek tüzüğü veya genel kurul tarafından görevlendirilen organların kararları da derneğin iradesini teşkil eder541. Hukuken geçerli bir genel kurul kararından bahsedebilmek için öncelikle; genel kurulun kanunda ile tüzükte öngörülen şekilde ve sayıda toplanması gerekir. Bundan sonra da; yine, kanun ve tüzükte öngörülen karar yeter sayısıyla, gündemdeki konular hakkında karar alması zorunludur. Derneğin iradesinin oluşumu açısından, genel kurulun karar alma safhalarını ayrı ayrı incelemeyi uygun görmekteyiz.
Genel Kurulun Olağan ve Olağanüstü Toplanması : Genel kurul kararları
kural olarak, kanunda öngörülen şekilde yapılan genel kurul toplantılarında alınır.
538Derneğin kuruluşundan sonra, Türk Medenî Kanunu’nun 60. maddesine göre, dernek merkezinin
bulunduğu yerin en büyük mülkî âmiri; kuruluş bildirimi ve buna ekli belgelerde, kanuna aykırılığın bulunmadığını ya da, aykırılık veya noksanlık bulunmakla birlikte, bunların, kanunda öngörülen sürede giderilmiş bulunduğunu tespit ettiği takdirde, durumu derhâl derneğe yazıyla bildirir.
539 Velidedeoğlu/Ataay, s. 74. 540 Öztan(Organ) , s. 39. 541 Aysoy, s. 607.
Genel kurul toplantıları, derneğin amacına uygun olarak, tüm üyeler arasında fikir paylaşımının sağlanması suretiyle, derneğin iç işleyişinin değişmez bir parçasıdır542.
Genel kurulun toplanması, Türk Medenî Kanunu’nun 74. ve devamı
maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre; genel kurul toplantıları,
olağan ve olağanüstü olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Olağan genel kurul toplantısı; dernek tüzüğünde öngörülmüş aralıklarla, yönetim kurulunun çağrısı üzerine yapılan, olağan toplantılardır. Olağan genel kurul toplantısının, ne kadar sürede bir yapılacağının, 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nun 4. maddesinin (d) bendi ve
Türk Medenî Kanunu’nun 74. maddesi uyarınca; tüzükte belirtilmesi gerekir543. Ancak; olağan genel kurul toplantısının Türk Medenî Kanunu’nun 74. maddesinin II.
fıkrası gereğince, en geç üç yılda bir yapılması zorunludur544. Dernek tüzüğünde, kanunda öngörülen üç yıllık süreyi aşan bir süre öngörülemez545.
Olağan genel kurul toplantısının, tüzükte belirtilen sürede yapılmaması ve mahallin en büyük amirinin ihtarına rağmen, üç ay içinde toplantının yapılmaması halinde, 2908 sayılı önceki Dernekler Kanunu’nun 50. maddesinin 2. bendi
gereğince, dernek merkezinin bulunduğu yerin en büyük mülkî amirinin yazılı ihbarı
ve Cumhuriyet savcılığının açacağı dava üzerine dernek, asliye hukuk mahkemesinin kararıyla, feshedilebilmekteydi. 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nda ise; bu hükme yer verilmemiş; 2908 sayılı Dernekler Kanunu’nun 78. maddesinin II.
fıkrasına karşılık gelen, 32. maddesinin (b) bendi gereğince, genel kurul
toplantılarının, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılması halinde, dernek yöneticileri para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmüştür. Bu halde; 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nda, olağan genel kurul toplantılarının, tüzükte öngörülen sürede yapılmamasının yaptırımı ayrıca belirtilmediğinden; bu durumda, genel kurul toplantısına ilişkin kanun ve tüzük hükümlerine aykırılık sebebiyle, 32. maddenin
(b) bendi gereğince, dernek yöneticilerinin idari para cezasına çarptırılması sonucu
542 Tavmergen, İge Pınar/ Aksakal, Ebru Günlü: Kongre ve Toplantı Yönetimi, Ankara 2004, s. 67. 543 Köprülü, s. 515; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.240; Dural/Öğüz, s. 296.
544 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu yürürlüğe girmeden önce; genel kurul toplantılarının iki yılda
bir yapılması zorunluydu. 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nun 38. maddesinin a bendi gereğince;
Türk Medenî Kanunu’nun 74. maddesinin II. fıkrasında, genel kurul toplantılarının yapılma aralığı
için öngörülen azami iki yıllık süre üç yıla çıkarılmıştır.
ortaya çıkar546. Türk Medenî Kanunu’nun 87. maddesinin 5. bendi gereğince de; olağan genel kurul toplantılarının üst üste iki defa yapılamaması, derneğin kendiliğinden feshi sonucunu doğurur547.
Türk Medenî Kanunu’nun 75. maddesinin ilk fıkrasına göre; genel kurul,
yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hâllerde veya dernek üyelerinin beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, olağan genel kurul toplantısı dışında yapılan, genel kurul toplantısına, “olağanüstü genel kurul toplantısı” denir. Türk Medenî Kanunu’nda, genel kurulun olağanüstü toplanması için aranan beşte bir oran, azami olarak öngörülmüştür. Bu açıdan; dernek tüzüğünde bu oran azaltılabilmekte ise de; kanundaki beşte bir orandan daha yüksek bir oranın tespiti mümkün değildir548. Dernek üyelerinin beşte birinin olağanüstü toplantı taleplerinde, kanunda bu konuda bir hüküm bulunmamakla birlikte, anonim şirketler hakkında Türk Ticaret Kanunu
366/c.1 de öngörülen, toplantının hangi “gerektirici sebeple” istendiğinin de
belirtilmesi gereği, gündemin, toplantının yapılmasının nedenleri ile sınırlı olması gereğinden hareketle, dernekler için de söz konusu olmalıdır549. Dernek üyelerinin, olağanüstü toplantı isteminin, açıkça hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olması durumunda bu istemi, maddi inceleme yetkisi vermeyen madde ifadesine karşın, hakim her zaman, Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesine gereğince, şekli inceleme yanında maddi yönden de inceleyebilir550.
546 2908 sayılı Dernekler Kanununun 20 ve 50/2. maddelerinde yazılı sürelerde olağan genel kurul
toplantısının yapılmamasının yaptırımı, aynı yasanın 50/son maddesinde gösterilmiş bulunduğundan eylemin 2908 sayılı Yasanın 78/2.maddesindeki suçu oluşturmaz. Bkz. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, T: 17.6.2002, E: 2002/1376, K: 2002/1477, (Corpus Mevzuat ve İçtihat Programı CD-Medya; Kazancı Hukuk Otomasyon).
547 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nun 32. maddesinin (b) bendi gereğince; kanuna ve tüzüğe
aykırı olarak yapılan genel kurul toplantıları, mahkeme kararıyla iptal edilebilir. Kanımızca; genel kurul toplantılarının iptal edilmesi, hiç toplantı yapmamanın sonuçlarını doğurur. Bu durumda; Türk Medenî Kanunu’nun 87. maddesinin 5. bendinde öngörülen şartlar gerçekleştiği takdirde, derneğin kendiliğinden feshi söz konusu olabilir.
548 Köprülü, s. 503. İlgili Yargıtay kararı için bkz. 2. HD. , T: 15.3.1979, 1739/2122 (YKD. 1979, S.
12, s.1702; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.240; Dural/Öğüz, s. 297).
549Kocayusufpaşaoğlu, Necip: “Azınlığın Dernek Genel Kurulunun Olağanüstü Toplantıya
Çağrılmasını İsteme Hakkının Kötüye Kullanılması”, Prof.Dr. Hıfzı Timur’un Anısına Armağan, İstanbul 1979, s.391.
Toplantıya Çağrı : Genel kurul, kural olarak, yönetim kurulu tarafından
olağan genel kurul toplantına çağrılır (TMK.m.74,75). Ancak; yönetim kurulunun bu
yetkisi, dernek tüzüğünde başkaca organlara da verebilir551. Ancak; Türk Medenî
Kanunu’nun 72. maddesinin II. fıkrası gereğince, yönetim kurulu, kanunen kendisine
verilmiş olan genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırma yetkisini, tamamen bir başka organa devredemez. Tüzükte başka bir organ yetkili kılınsa da, yönetim kurulunun genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırma yetkisi devam eder552. Bunun
yanında; seçimlik organ olan, genel müdür veya genel sekreter de, genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak konusunda yetkilendirilebilir553.
Türk Medenî Kanunu’nun 77. maddesinin ilk fıkrasına göre; genel kurul,
yönetim kurulu tarafından, en az on beş gün önceden toplantıya çağrılır. 5253 sayılı
Dernekler Kanunu’nun 38. maddesi ile değiştirilmeden önce, Türk Medenî Kanunu’nun 77. maddesinin I. fıkrası gereğince; genel kurul, yönetim kurulu
tarafından, toplantının günü, saati, yeri ve gündemi, yerel bir gazeteyle ilân edilmesinin yanında, üyelere yazı ile bildirilmesi öngörülmüştü. Yapılan değişiklikten sonra; genel kurul toplantısının, hem gazeteye ilânı, hem de, yazıyla üyelere bildirme zorunluluğu kaldırılarak, yönetim kurulunun, genel kurulu çağrı usulüne kolaylık ve serbestlik getirilmiştir. Yeni Dernekler Yönetmeliği’nin 14.
maddesine göre; yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı
bulunan üyelerin listesini düzenledikten sonra, genel kurula katılma hakkı bulunan üyeleri, en az on beş gün önceden, günü, saati, yeri ve gündemi bir gazetede ilan etmek veya yazıyla ve hatta, elektronik posta ile bildirilmek suretiyle toplantıya çağırabilir. Bu düzenleme; 5253 sayılı yeni Dernekler Kanunu’nun, derneklerde bürokrasinin en aza indirilmesi yolundaki amacına uygun bir düzenlemedir.
551 Köprülü, s. 510; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.240; Dural/Öğüz, s. 297, dn.333. 552 Köprülü, s. 511; Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.240; Dural/Öğüz, s. 297, dn.333.
553Köprülü, s. 511;Oğuzman/ Seliçi/ Oktay, s.240; Dural/Öğüz, s. 297, dn.333. Bu yöndeki
Yargıtay kararı için bkz. Yargıtay 2. HD., 15.3.1979, 1739/2122 (Ballar, s. 131). Dernek başkanının dahi yetkilendirilmedikçe, genel kurulu, tek başına olağanüstü genel kurul toplantısına çağıramayacağı hakkında bkz. Yargıtay 2. HD., 14.2.1985, 937/1352 (YKD. 1985, S. 5, s.645; Dural/Öğüz, s. 297, dn.333).
Yeni Dernekler Yönetmeliği’nin 14. maddesine göre; genel kurulu
toplantıya çağrıda ayrıca; çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa,
ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilmesi gerekir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz. Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri
bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur554. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz. Uygulamada genellikle, derneklerin ilk toplantıda toplantı yeter sayısına ulaşamamaları sebebiyle, ikinci toplantıda karar alınabildiği görülmektedir. Bu durum, derneklerde tüm üyelerin katılımının sağlandığı kurumsal bir yapının oluşturulamadığının bir göstergesidir. Genel kurul
toplantısı, bir kereden fazla geri bırakılamaz (TMK.m.78/son). Eğer ikinci toplantıda
da, toplantı yeter sayısına ulaşılamazsa, genel kurul toplantısı hiç yapılmamış kabul edilir.
Toplantı Yeri: Genel kurul toplantıları, Türk Medenî Kanunu’nun 78.
maddesinin I. fıkrası gereğince; tüzükte başkaca bir yer kararlaştırılmış olmadıkça, dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır555. Genel merkez dışında, tüzükte
554 Genel kurulun toplantıya çağrı ilânlarında, ilk toplantıda toplantı yeter sayısının sağlanamaması
ihtimaline karşı ikinci toplantı gününün belirtilmesi, ikinci toplantının, kanunda öngörülen şekilde tekrar duyurulması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.Teoman, Ömer:”Derneklerde ve Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul Yetersayısının Sağlanamaması Nedeniyle Toplanamamışsa İkinci Toplantı İçin Yeniden Çağrı Merasimine Uymak Zorunlu mudur?”, Yasa Hukuk Dergisi 1979, C. II,S.3, s.353.
5552908 sayılı önceki Dernekler Kanunu’nun 22. maddesinde; genel kurul toplantılarının, dernek
merkezi dışında bir yerde yapılması yasaklanmıştı. Bu yasaklamanın amacı; 1630 sayılı Dernekler Kanunu’nda olduğu gibi, genel kurulun, farklı yöneticiler tarafından, başka başka yerlerde ve kişilerle toplanmasını önlemek, üyelerin toplantılara katılmaları; dernek defter ve kayıtlarını incelemelerinde zorluk olmamasını sağlamaktır. Özsunay, s. 188-189; Köprülü, s. 513; Karınca, s. 56. Bunlardan başka; idarenin, derneklerin tutum ve davranışlarını izlemekte zorluk çekmesi suretiyle, derneklerin denetiminin sağlanamaması gibi kaygılar da, genel kurul toplantılarının, dernek merkezinde yapılması zorunluluğunun getirilmesinin nedenleriydi. Ancak; bu zorunluluk, üyeleri zamanla artan dernekler bakımından, dernek merkezinin, genel kurulun toplanması için yeterli olmaması ve bunun sonucu olarak da, derneklerin yeni dernek merkezine ihtiyaç duyması ve dernek merkezinin değiştirilmesi için, tüzüğün değiştirilmesi gereğinin doğacağı gibi sorunların çıkması sebebiyle doktrinde eleştirilmiştir. Bu sebeple; Alman Hukuku’nda olduğu gibi, genel kurulun, dernek merkezi yanında dernek tüzüğünde belirlenen bir başka yer ya da bir önceki genel kurul toplantısında alınan kararla, yönetim kurulunun belirleyebileceği bir yer olabileceği savunulmaktaydı. Özsunay, s.