Yenilik geniş anlamda, yeni fikirlerin başarılı kullanımıdır. Bireysel ve organizasyonel yaratıcılık ile ortaya çıkan fırsatlardan faydalanılan bir süreçtir (Lowe ve Marriot, 2006: 65). Bütün örgütler mevcut faaliyetlerini geliştirmek ve büyüme sağlamak için değişime mecburdurlar. Bazı değişiklikler pozitiftir ve verimlilik, kalite veya gelirde artış sağlarken, bazı değişiklikler de örgütler için negatiftir ve
durgunluğa ve düşüşe neden olur. Her örgüt için başlıca değişim kaynağı yeniliktir. Yenilik; yeni ürünler üreterek tüketiciler için değer artışı sağlayan değişiklik yapma sürecidir (O’Sullivan ve Dooley, 2009: 4).
İşletmeler açısından değerlendirildiğinde yapılan her faaliyet bir süreçtir. Yenilik de süreç kapsamında değerlendirildiğinde çeşitli aşamalardan oluşan ve bu aşamaların sıralaması ve önemi değişen nitelikte bir yapıya sahiptir (Gökçek, 2007: 44).
Yenilik çalışmaları işletme içerisinde ayrı bir süreç olarak değerlendirilebileceği gibi işletmenin tüm süreçleri içerisine geçmiş ve örgüt kültürü haline gelmiş de olabilir. Bu duruma göre işletmelerin yenilik faaliyetlerine göre bir organizasyon geliştirmesi gerekmektedir (Gökçek, 2007: 44).
Yenilik üzerine yazılmış eserler genel olarak, firmalar için yenilik yönetimini zor bir sorun olarak ele alır. Bazı araştırmacılar, atalet eğilimleri yüzünden firmaların daha devrimci ürünler üretmekte, çevreyi değiştirmeye adapte olmakta ve teknolojik geçişlere yanıt vermekte sıkıntılı olduklarını gözlemlemişlerdir ( Chaudhuri, 2004: 6).
Yenilik yönetimi; yeniliğin genel görünüşünü, yenilik stratejilerini ve yenilik sürecini kapsayan oldukça geniş bir kavramdır. Yenilik yönetimi ekonomik uygulama ve yeni fikir ve bulguların keşfidir. Bir organizasyonda bir yenilik kültürünün keşfini içerir, yeni fikirlerin ve işletme için yeni fırsatların oluşmasına yardım eder ( Riederer, Baier ve Graefe, 2005: 5-6).
Yenilik yönetimi, bir icadı bir yeniliğe dönüştürmeyi amaçlayan ve bununla piyasada devamlı rekabet avantajı kazanan, büyümeye ve kara yol açan; yaratıcı bir fikrin gerçekleştirilmesi ve yaratılması sürecidir. Yeniliğin en önemli amacı sürdürülebilir rekabet avantajı kazanmaktır ve sürdürülebilir rekabet sürdürülebilir yenilik gerektirmektedir (Maital ve Seshadri, 2009: 29).
İşletmelerde yenilik yönetiminin başarıyla sürdürülebilmesi için yenilik çalışmaların süreç içerisinde yapılması gerekmektedir. Drucker’ a göre yenilik yönetimi; işletmelerin iç ve dış çevredeki değişimlere uyum sağlayabilmek için düzensiz ve karmaşık yapının yanı sıra yönetimsel faaliyetlerini harekete geçirecek yeniliği bir süreç içerisinde kontrol altında gerçekleştirme faaliyetleridir. Yenilik yönetimi kavramı, yeniliğin uygulamada kontrol edilebilmesi ve yönetilmesini ifade eder (Aygen, 2006: 57). Yenilik yönetimi organizasyonun tamamında işleyen, birbirinden farklı süreçlerin yönetimidir. Yenilik yönetimi firma içinde ve pazarda yeniliğe karşı oluşabilecek dirençlerle başa çıkmayı hedefler (www.focusinnovation.net, 2010).
Yenilik çalışmalarının en verimli şekilde gerçekleştirilebilmesi ve sonucunda işletme için faydalı bir çıktının oluşturulabilmesi için en iyi şekilde yönetilmesi önem kazanmaktadır. Ayrıca yenilik yönetiminin performansının değerlendirilmesi ve geri bildirimlerle eksik kalan yönlerin iyileştirilmesi oldukça faydalı olacaktır. Aksi takdirde en iyi yönetim süreçlerinde dahi yaşanan aksaklıkların tekrar etmesi ve işletmelere zaman kaybettirmesi kaçınılmaz hale gelebilecektir (Gökçek, 2007: 44).
Bilgi çeşitliliği ve organizasyonel esneklik, işletme yaratıcılığı için yenilikçi potansiyel sağlayan açıklıklar ve işletme faaliyetleri için yön veren yenilik stratejilerini içeren bir yenilik yönetimi tablosundan bahsedilebilir. Yenilik yönetimi ve imaj yönetimi birlikte bir işletmenin stratejik yaratıcılık karmasını oluşturmaktadır. Bu karma, teknolojik stratejiler ve pazarlama stratejilerinde üretim ve işletme gelişimi için gerçekleştirilir ve eğer başarılırsa yeni ürün ve süreçlerin yenilikçi gelişimi öncülük eder (Nyström, 1993: 76).
Yenilik yönetimi bu nedenle temel olarak gelecek için hazırlanmayı ifade eder. Yenilik, işletme kapasitesi ve çevresel imkanlar arasında bir bağlantıdır. İşletme yaratıcılığı ve yenilik stratejileri, yenilik yönetiminin itici güçleridir ve pazarlama, teknolojik potansiyelin gerçekleşmesidir (Nyström, 1993: 76).
Yenilik yönetimi kavramında beş önemli undur vardır. Bu kavramlardan ilk üçü yenilik yönetimini tanımlarken, son ikisi ise yenilik yönetiminin genel durumunu gösterir. Bunlar (Aygen, 2006: 59):
-Teknolojik Bütünleşme. İşletmelerin, yenilik sürecinde teknolojileri işletmenin
bulunduğu pazarda bir bütünlük oluşturabilecek şekilde kullanabilmesi ve bu faaliyetlerde esas olarak müşteri tatminine önem verilmesidir.
-Yenilik Süreci. Yeniliğin işletmelerde uygulanabilmesi ile tüm departmanlarda
daha yaratıcı iş süreçlerinin oluşturulmasıdır. Bu bağlamda, yeniliğin işletmenin sadece tek bir departmanında uygulanamayacağı ve işletmenin tüm departmanlarının yenilik sürecinde yer alarak sorumluluğu paylaşabilmesi yeniliğin yönetilebilmesi açısından önemlidir.
-Stratejik Teknoloji Planı. İşletmenin teknoloji portföyüne uygun bir
planlamanın seçilerek dengeli stratejik beceriyle sürdürülmesidir.
-Örgütsel Değişim. İşletmenin yeni bilgiye olan ihtiyacı, yeni pazarlar, yeni
çalışanlar ve bunun gibi örgütün ihtiyaçları yenilik yönetiminin önemini ortaya çıkarmaktadır.
-İş Gelişimi. Yenilik yönetimi aynı zamanda, işletmede yaratıcı yeni iş
tekniklerinin gelişimi demektir. Yenilik; iş gelişmelerini ortaya çıkarmakta, yenilik yönetimi ise bu bağlamda yönlendirici ve uygulayıcı konumdadır.
Yenilik yönetilirken (Polat, 2000: 15);
- Takım oyuncularına ve teknik yetenek ve birikimlerini geliştirme sürecine yansıtabilecek elemanlara,
- Geliştirme sürecinin başında kaynak sağlamak ve takımı proje boyunca korumak için bir kıdemli yöneticiye,
- Firma içindeki diğer bilgilere ulaşabilmek ve bunları süreç içerisinde kullanabilmek için bir iletişim hattına,
- Ekonomik bir kaynağa,
- Organizasyonel bir öğrenme sürecine sahip bir firma ve gruba ihtiyaç duyulur.
İşletmeler ister büyük ister küçük olsun, yeni ürün, hizmet ve süreç geliştirilirken ve yeniliğin yönetilmesinde bazı zorluklarla karşılaşırlar. Bunlardan birkaç tanesi ( Lowe ve Marriott, 2006: 95):
- Önerilen birçok fikirden başarılı olanları belirlemek,
- Uygun kuruluşlar, yapılar ve etkili bir şekilde yeni fikirler üretebilen takımlar geliştirmek,
- Ne kadar harcanacağına karar vermek ve finansman bulmak, - Projelerin ne zaman bitirileceğine karar vermek,
- Süreç boyunca bir zaman çizelgesi belirlemek ve pazarda ilk olmak,
- Belirsiz teknolojilerin ve önceden kestirilemeyen sonuçların nasıl üstesinden gelineceğini çözmek,
- İş uzmanlığının ve dışsal teknolojilerin ne zaman istihdam edileceğine ve nasıl yönetileceğine karar vermek.