BÖLÜM III :YÖNTEM
Fotoğraf 83. 1999 Yılına ait gelin giysisi
Fotoğraf 83’deki saten kumaştan dikilmiş, korsajlı ve kabarık etekli gelinliğin dönemin incelenen gelinlikleriyle aynı özellikleri taşıdığı görülmektedir. Bedeninde gipür dantel kullanılan gelinlik taşlarla süslenmiştir ve –V- yaka formu omuzları açıkta bırakacak kadar yaygındır. Dantel olan kollarının boyu dirsek üstünde bitirilmiştir. Çiçekli bir bantla tepede toplanmış saçın altından uzanan kısa tül duvağın kenarları biye ile temizlenmiştir. Kısa eldivenler ve boyundaki bir sıra inci gelinliği tamamlamaktadır.
Sonuç olarak, 1990-2000 yılları arasında Giresun ili ve çevresinde kullanılan gelinliklerin bedeni bel hattının altında üçgen biçiminde korsajlı ve eteğinin ise büzgülü kabarık formda olduğu söylenebilir. Gelinliklerin genellikle saten kumaştan dikildiği, bedenin korsaja kadar olan bölümünün dantelden yapıldığı veya dantel aplikelerle süslendiği, kolların kolu açıkta bırakacak şekilde farklı özellikte kısa kollardan oluştuğu görülmüştür. Kabarık görünüm sağlamak amacıyla etekler, içine tarlatan giyilerek desteklenmiştir. Yaka formlarında boyunu açıkta bırakan derin kayık yaka, V yaka, straplez gibi yaka formları kullanılmıştır.
Çizim 23. 1990-2000 Yılları arasında kullanılan “kabarık” gelinlik formu. Gelin başlarında kısa tül duvak kullanımı önceki dönemdeki gibi devam etmiş, ancak ensede toplanmış saç topuzlarının çevresine takılarak kullanılmıştır. Gelin tellerinin kullanılmadığı renkli yapma el çiçekleri ve uzun eldivenler dönemin dikkat çekici gelinlik tamamlayıcıları olmuştur. Gelinliklerde kullanılan takıların boyundaki açıklığı süsleyecek tarzda modern tasarım gerdanlıklardan oluşması, 1990’lı yıllardaki gelin takılarında görülen köklü değişim olarak görülmektedir.
Yöresel gelin giysilerinden modern beyaz gelinliklere geçişin net olarak görüldüğü 1930-2000 yılları arasındaki gelinlik formları ve özelliklerindeki değişim Tablo 1’de genel hatlarıyla sunulmuştur.
Tablo 1. 1930-2000 Yılları Arasında Kullanılan Beyaz Gelinlik Formları Yıllar Özellikler Formlar
1930-1940 yılları
Kumaş: saten, krep Duvak: şifon sıkma baş
Uzun gelin teli: boynun iki yanından sarkıtılır
1940-1950 yılları Kumaş: saten, krep, tafta
Duvak: boğumlu uzun şifon duvak
Uzun gelin teli: boynun iki yanından sarkıtılır 1950-1960 yılları Kumaş: saten, krep, tafta
Duvak: kısa tül duvak
Uzun gelin teli: boynun tek yanından sarkıtılır Oyalı mendil: elde tutulur
1960-1970 yılları Kumaş: saten, krep, dantel, tül Duvak: kısa tül duvak
Uzun gelin teli: boynun tek yanından sarkıtılır El çiçeği: beyaz yapma çiçek ve gelin teli 1970-1980 yılları Kumaş: saten, tafta, dantel, tül
Duvak: uzun tül duvak
El çiçeği: beyaz yapma çiçek ve gelin teli 1980-1990 yılları Kumaş: saten, krep, organze, tül
Duvak: kısa tül duvak
El çiçeği: doğal kırmızı gül ve gelin teli Kısa eldiven: dantel, tül
1990-2000 yılları Kumaş: saten, dantel, tül
Duvak: kısa tül duvak
El çiçeği: renkli yapma çiçek buketi Uzun eldiven: saten, parlak jarse
Tablo 1 incelendiğinde, Modern gelinliklerin formlarının 60’lı yıllara kadar çök fazla değişim göstermediği ancak, gelin başı ve gelin teli demetlerinin ön planda olduğu, 60’lı yıllardan sonra ise hem form hem de gelinliğin tamamlayıcı diğer unsurlarında değişimler olduğu görülmektedir.
4.1. Alt Problem
3. Giresun halkının gelin giysilerinde geleneksellik ve modernlik kavramlarına bakış açıları nasıldır?
Araştırma kapsamında alan araştırması yapılan yöre halkının gelin giysilerindeki değişim süreci ve yöresellik ile modernlik kavramları hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla hazırlanan ölçme aracıyla elde edilen veriler bu bölümde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Örneklem grubunun konu hakkındaki görüşlerine önemli etkisi olduğu düşünülen demografik özellikleri Tablo 2.3.4’de sunulmuştur.
Tablo 2. Örneklem Grubunun Demografik Özellikleri
Yaş F % Eğitim f % 18-23 11 10,2 Okur yazar 9 8,4 24-29 14 13 İlkokul 23 21,4 30-35 11 10,2 Ortaokul 13 12,2 36-41 12 11,2 Lise 29 27,2 42-47 10 9,3 Ön lis.-Lisans 24 22,4 48-53 7 6,5 Lisansüstü 9 8,4 54-59 60 ve üstü 20 22 18,6 20,5 Toplam 107 100 107 100
Tablo 2’de örneklem grubunun yaş ve eğitim durumları incelendiğinde; yoğunluğun sırasıyla %20,5’lik dilimle 60 yaş ve üzeri ve 54-59 yaş aralığında olduğu görülmektedir. Örneklem grubunun çoğunluğunun 30 yaşın üzerinde olduğunu gösteren bu durum, araştırma konusu ile doğrudan ilişkili olduğu şeklinde yorumlanabilir. Eğitim durumu incelendiğinde ise %27,2’si lise olmak üzere çoğunluğun ortaokul ve üzerinde eğitim düzeyine sahip oldukları görülmektedir.
Tablo 3. Örneklem Grubunun Demografik Özellikleri
Meslek F % Medeni durum f %
Ev hanımı 50 46,7 Evli 81 75,7
Kamu 27 25,2 Bekâr 26 24,3
Serbest 30 28,1
Toplam 107 100 107 100
Tablo 2’ de örneklem grubunun meslek ve medeni durumları incelendiğinde; en büyük yoğunluğun %46,7’lik dilimle ev hanımında olduğu görülmektedir. Medeni durum incelendiğinde ise en yüksek çoğunluğu %75,7 ile evli olanların oluşturduğu görülmektedir. Örneklem grubunun çoğunluğunun evli olmasının alt probleme yanıt bulmada önemli olduğu düşünülmektedir.
Tablo 4. Örneklem Grubunun Demografik Özellikleri
Yerleşim yeri F % İkamet süresi f %
İl 36 33,6 Doğduğundan beri 51 47,7 İlçe 33 30,8 5 yıl 16 14,9 Kasaba 12 11,2 10 yıl 10 9,4 Köy 26 24,4 15 yıl 5 4,6 20 yıl ve üzeri 25 23,4 Toplam 107 100 107 100
Tablo 4’ de örneklem grubunun yerleşim yeri ve ikamet süreleri incelendiğinde; yoğunluğun sırasıyla %33,6’lık dilimle il ve %30,8’lik dilimle ilçede olduğu görülmektedir. Örneklem grubunun çoğunluğunun il ve ilçelerde ikamet etmesi araştırma konusu ile doğrudan ilişkili olduğu şeklinde yorumlanabilir. İkamet süreleri incelendiğinde ise %47,7’si doğduğundan beri olmak üzere çoğunluğun 20 yıl ve üzerinde bu yörede yaşadıkları görülmektedir.
Tablo 5. Örneklem Grubunun Yöresel Gelinliklerin Korunması ve Kullanımına İlişkin Farkındalıkları
Geleneksel Gelinliklerin Korunması ve
Kullanımına İlişkin Verileri Hayır Evet
f %
f %
İlinizin yöresel gelin giysisini biliyor musunuz? 62 58 45 42 Düğünlerde gelinler yöresel gelinlik giyiyor mu? 104 97,2 3 2,8 Kına gecelerinde gelinler yöresel gelinlik
giyiyor mu? 5 4,6 102 95,4
Bu gün evlenseniz yöresel gelinlik giyer misiniz? 56 52,3 51 47,7 Çevrenizde sandıklarda korunan yöresel
gelinlikler var mı? 91 85,1 16 14,9 Çevrenizdekiler yöresel gelinlikler hakkında
bilince sahip mi? 103 96,2 4 3,8 Yöresel gelinlikler sizce kültürel bir değer mi? 7 6,6 100 93,4 Gelinlik de modernliğe dönüşümü destekliyor
musunuz? 48 44,8 59 55,2
Yöresel giysilerin korunduğuna inanıyor
musunuz? 105 98,2 2 1,8
Toplam (f) 107 (% ) 100
Tablo 5’ de örneklem grubunun geleneksel gelin giysilerinin korunması ve kullanımına ilişkin veriler incelendiğinde; örneklem grubunun % 58’inin yörelerinin gelin giysisini bilmedikleri, %97,2’lik gibi yüksek bir oranın ise günümüz düğünlerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymediğini belirttikleri görülmektedir. Aynı şekilde, örneklem grubunun çoğunluğunun çevrelerinde ki yöresel gelinlikler hakkında yeterli bilince sahip olmadıkları ve yöresel giysilerin korunduğuna dair inançlarının olmadığı görülmektedir. Örneklem grubunun %93,4 ünün yöresel gelinliklerin kültürel bir değer olduğunu belirtmeleri olumlu bir sonuç olarak görülmekle birlikte, % 98,2 oranında bu değerlerin korunmadığını ve % 96,2 oranıyla çevrelerinde sandıklarda saklanan yöresel gelinlik bulunmadığını belirtmeleri ise düşündürücüdür.
Tablo 6. Örneklem grubunun Yöresel Gelin Giysilerinin Yaşatılmasına İlişkin Görüşleri
Günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini
demode buluyorum. 56 52,3 51 47,7
Modaya uygun oldukları için günümüzde
modern gelinlikler tercih edilmelidir. 53 49,6 54 50,4 Kültürel değerlerimizi yaşatmak adına kına
gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik
giymesi gerektiğine inanıyorum. 9 8,4 98 91,6
Yöresel öğeler, modern gelinlik
tasarımlarında kullanılarak yaşatılmalıdır. 11 10,2 96 89,8 Yöresel gelinlikler üretilmedikleri için yok
olmuştur. 47 43,9 60 56,1
Yöresel gelinliklerin yok olmasına moda
neden olmuştur. 12 11,2 95 88,8
Yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme
ve göç neden olmuştur. 9 8,4 98 91,6
Modern görünme adına yöresel gelinlikler terk
edilmiştir. 7 6,6 100 93,4
Toplam (f) 107 (% ) 100 Tablo 6’ da örneklem grubunun yöresel gelinlikler hakkındaki görüşleri incelendiğinde; en yüksek yoğunluğun sırasıyla %93,4’lük dilimle modern görünme adına yöresel gelinliklerin terk edildiği ve %91,6 ile yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme ve göçün neden olduğu belirlenmiştir. %91,6’lık diğer bir yüksek değer ise kültürel değerleri yaşatmak adına kına gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymesi gerektiği görüşüdür. Bu sonucun Tablo 5’teki sonuçlarla örtüştüğü ve görüşlerle uygulamaların birbirini tamamladığı görülmektedir.
Tablo 6’dan anlaşıldığı gibi örneklem grubunun, modern görünmek adına yöresel gelinliklerden vazgeçildiği, sırasıyla göç, kentleşme ve moda gibi faktörlerin
Görüşler
Katılmıyorum Katılıyorum
etkisiyle bu giysilerin üretilmemesinin bu durumu yarattığı görüşünde oldukları söylenebilir. Kültürel değerleri yaşatmak adına kına gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymesi gerektiğine inanan (% 91,6) örneklem grubunun önemli bir bölümü, yöresel öğeler modern gelinlik tasarımlarında kullanılarak kültürel değerlerin yaşatılmasının sağlanabileceğini belirtmeleri dikkate alınması gereken bir noktadır.
Örneklem grubunun demografik özellikleri ile geleneksel gelin giysilerinin yaşatılmasına ilişkin görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan Ki-kare testi sonuçları Tablo 7. 8’de sunulmuştur.
Tablo 7. Örneklemin Eğitim Düzeyine Göre Yöresel Gelin Giysilerinin Yaşatılmasına İlişkin Görüşleri
Tablo 7’deki Ki- kare testi sonuçlarına göre, örneklem grubunun eğitim düzeyi ile “günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini demode bulmaları” ( p=.046) arasında ve “yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme ve göçün neden olduğu” ( p=.047) görüşleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişki bulunmuştur.
Görüşler Okuryazar İlkokul ortaokul Eğitim düzeyi Lise Önlisans/ Toplam P lisans Lisans üstü s % s % s % s % s % s % s % Günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini demode buluyorum Kt m - 8 80 15 68,2 9 69,2 12 41,4 12 50 5 55,6 61 57 ,046* Kt. + 2 20 7 31,8 4 30,8 17 58,6 12 50 4 44,4 46 43 Modaya uygun oldukları için günümüzde modern gelinlikler tercih edilmelidir Kt m - 7 70 14 63,6 8 61,5 10 34,5 9 37,5 5 55,6 53 49,5 ,139 Kt. + 3 30 8 36,4 5 38,5 19 65,5 15 62,5 4 44,4 54 50,5 Kültürel değerlerimizi yaşatmak adına kına gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymek gerekir Kt m - 0 0 0 0 0 0 3 10,3 1 4,2 0 0 4 3,7 ,344 Kt. + 10 100 22 100 13 100 26 89,7 23 95,8 9 100 103 96,3 Yöresel öğeler, modern gelinlik tasarımlarında kullanılarak yaşatılmalıdır Kt m - 0 0 4 18,2 3 23,1 4 13,8 2 8,3 2 22,2 15 14 ,552 Kt. + 10 100 18 81,8 10 76,9 25 86,2 22 91,7 7 77,8 92 86 Yöresel gelinlikler üretilmedikleri için yok olmuştur Kt m - 3 30 3 13,6 0 0 1 3,4 2 8,3 1 11,1 10 9,3 ,150 Kt. + 7 70 19 86,4 13 100 28 96,6 22 91,7 8 88,9 97 90,7 Yöresel gelinliklerin yok olmasına moda neden olmuştur Kt m - 0 0 1 4,5 0 0 4 13,8 4 16,7 0 0 9 8,4 ,254 Kt. + 10 100 21 95,5 13 100 25 86,2 20 83,3 9 100 98 91,6 Yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme ve göç neden olmuştur Kt m - 1 10 2 9,1 0 0 4 13,8 2 8,3 4 44,4 13 12,1 ,047* Kt. + 9 90 20 90,9 13 100 25 86,2 22 91,7 5 55,6 94 87,9 Modern görünme adına yöresel gelinlikler terk edilmiştir Kt m - 0 0 0 0 0 0 4 13,8 2 8,3 1 11,1 7 6,5 ,299 Kt. + 10 100 22 100 13 100 25 86,2 22 91,7 8 88,9 100 93,5
Tablo 8. Örneklemin Yaşlarına Göre Yöresel Gelin Giysilerinin Yaşatılmasına İlişkin Görüşler
Görüşler Yaş Toplam p 18-23 24-29 30- 35 36-41 42-47 48-53 54-59 60 ve üzeri S % s % s % S % s % s % s % S % s % Günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini demode buluyorum Ktm - 4 36,4 3 23,1 3 25 9 75 6 60 4 57,1 14 70 18 81,8 61 57 ,019* Kt. + 7 63,6 10 76,9 9 75 3 25 4 40 3 42,9 6 30 4 18,2 46 43 Modaya uygun oldukları için günümüzde modern gelinlikler tercih edilmelidir Ktm - 4 36,4 3 23,1 4 33,3 6 50 2 20 4 57,1 12 60 18 81,8 53 49,5 ,007* Kt. + 7 63,6 10 76,9 8 66,7 6 50 8 80 3 42,9 8 40 4 18,2 54 50,5 Kültürel değerlerimizi yaşatmak adına kına gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymek gerekir Ktm - 2 18,2 1 7,7 1 8,3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 3,7 ,167 Kt. + 9 81,8 12 92,3 11 91,7 12 100 10 100 7 100 20 100 22 100 103 96,3 Yöresel öğeler, modern gelinlik tasarımlarına kullanılarak yaşatılmalıdır Ktm - 2 18,2 3 23,1 2 16,7 1 8,3 2 20 0 0 2 10 3 13,6 15 14 ,871 Kt. + 9 81,8 10 76,9 10 83,3 11 91,7 8 80 7 100 18 90 19 86,4 92 86 Yöresel gelinlikler üretilmedik leri için yok olmuştur Ktm - 1 9,1 1 7,7 0 0 0 0 0 0 0 0 2 10 6 27,3 10 9,3 ,082 Kt. + 10 90,9 12 92,3 12 100 12 100 10 100 7 100 18 90 16 72,7 97 90,7 Yöresel gelinliklerin yok olmasına moda neden olmuştur Ktm - 1 9,1 0 0 1 8,3 2 16,7 0 0 0 0 1 5 4 18,2 9 8,4 ,444 Kt. + 0 90,9 13 100 11 91,7 10 83,3 10 100 7 100 19 95 18 81,8 98 91,6 Yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme ve göç neden olmuştur Ktm - 1 9,1 2 15,4 2 16,7 3 25 2 20 1 14,3 2 10 0 0 13 12,1 ,534 Kt. + 10 90,9 11 84,6 10 83,3 9 75 8 80 6 85,7 18 90 22 100 94 87,9 Modern görünme adına yöresel gelinlikler terk edilmişt Ktm - 0 0 4 30,8 1 8,3 0 0 0 0 0 0 1 5 1 4,5 7 6,5 ,029* Kt. + 11 100 9 69,2 11 91,7 12 100 10 100 7 100 19 95 21 95,5 100 93,5
Ki- kare testi sonuçlarına göre, örneklem grubunun yaşları ile günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini demode bulmaları arasındaki ilişki istatistiksel açıdan p< ,005 ( p=.019) düzeyinde anlamlıdır.
Örneklem grubunun yaşları ile modaya uygun oldukları için günümüzde modern gelinlikler tercih edilmesine dair görüşleri arasındaki ilişki istatistiksel açıdan p< ,005 (p=.007) düzeyinde ve modern görünme adına yöresel gelinlikler terk edildiğine dair görüşleri p< ,005 ( p=.029) düzeyinde anlamlıdır.
Ki- kare testi sonuçlarına göre, örneklem gurubunun yerleşim yerlerine göre geleneksel gelin giysilerinin yaşatılmasına ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
Örneklem grubunun demografik özelliklerine göre yöresel gelin giysilerinin kullanılmasına ilişkin görüşleri arasındaki ilişki tablolarının (Tablo7 ve 8) sonuçlarına göre eğitim ve yaş faktörünün yöresel gelin giysilerini kullanma durumları üzerinde etkisi olduğu söylenebilir. Modanın yaşamın her alanına girmesi sonucu, kırsalda bile modern yaşam biçimlerinin benimsenmesi, kentlere yoğun göç ve ulaşım ve iletişim araçlarındaki gelişmenin de gözden kaçırılmaması gerekmektedir.
BÖLÜM V: SONUÇ VE ÖNERİLER 5.1.Sonuç
Giresun ili gelin giysilerinin tarihi süreç içinde geçirdiği değişimi inceleyerek, tasarım özelliklerini kalıp, biçim, kumaş ve süsleme özellikleri açısından ele alarak belgelenmesinin amaçlandığı çalışmada ulaşılan sonuçlar aşağıda sunulmuştur.
Giresun ili ve çevresinde giyilen gelin giysilerinin 1930’lu yıllara kadar yöresel tarzda giysiler olduğu, ve üç farklı yöresel gelin giysisi giyildiği belirlenmiştir. Yörede giyilen en eski gelinliğin üçetek gelinlik olduğu, Giresun ilinin yöresel giyim tarzında şalvar kullanılmazken, şalvarın üçetek gelinlik formunun önemli bir tamamlayıcısı olması dikkat çekici bir özellik olarak gözlenmiştir.
Çoğu yörelerde bindallı olarak adlandırılan, dival işi ile işleniş farklı motiflerle bezeli kadife bindal yörenin giysi parçaları arasında yer almazken, gelin giysisi olarak kullanılması dikkat çekici özellik olarak gözlenmiş ve sosyo- ekonomik durumları iyi olan gelinlerin tercihinin bu gelinlikten yana olduğu saptanmıştır. Gelir düzeyi düşük gelin adayları da; bindal gelinliği ödünç olarak giymişlerdir.
Entari gelinlik ise gelir seviyesi daha düşük aileler tarafından giyilip; yörede uygulanan çarşambalık- perşembelik adetlerinden olan Perşembe günü geline damat tarafından giydirilen gelinlik olduğu saptanmıştır.
Cumhuriyetin ilanından sonra yavaş yavaş modern tarzda gelinliklere geçilirken yöresel detaylardan da kolay kopuş olmamış, yöresel ve modern karışımı ara tarz gelin giysilerinin kullanıldığı gözlenmiştir.
1930-1940 yılları arasındaki gelin giysileri, daha çok entariyi andıran düz formda ve sade olmakla birlikte, bu yılların gelinlerinde görülen en karakteristik özellik olan sıkmabaş saçın her iki yanından sarkan gelin telleri ile birlikte kullanılmıştır.
1940- 1950 yılları arasında form özelliği olarak bel hattını ortaya çıkaran belden kesikli ve genişleyen parçalı etekleri olan gelin giysileri, boğumlu uzun duvaklar ile hareketlendirilmiş, uzun gelin tellerinin iki yanda kullanımına devam edilmiştir.
1950- 1960 yılları arasındaki gelinlik formlarında bel hattını ortaya çıkaran boydan kuplu formlar ve farklı yakalar özellikle bebe yaka sıklıkla kullanılmıştır. Uzun gelin telleri tek tarafta kullanılmış, kısa tül duvak ve elde oyalı mendil gelinliklerin önemli tamamlayıcıları olmuştur.
1960-1970 yılları arasında tek parçalı boydan form kullanılmaya devam etmiş, uzun kollar truvakar kola dönüşmüş (fakir kol) ve dantel hem kumaş hem de süsleme özelliği olarak kullanılmıştır. Kısa duvak kullanımı devam ederken, mendilin yerini beyaz yapma çiçek buketleri almıştır.
1970- 1980 yılları arasında önceki dönem formu devam etmiş ancak kollar uzayarak kol uçlarına volanlar takılmıştır. Yere kadar uzuyan tül duvaklar kullanılmış, uzun dönem vazgeçilmeyen gelin tellerinin kullanım yeri değişmiştir. Gelin başından ele geçen teller; kimi zaman gelin buketlerini bağlamak için kullanılmış, kimi zamanda sadece bileğe bağlanmıştır.
1980-1990 yılları arasında, dekolteleri tül ve dantelle kapatılmış, hakim yakalı ve katlı etekli gelinlik formları kullanılmıştır. Kısa tül duvaklar, alına takılan çiçekli bant, kısa dantel eldiven ve elde tutulan doğal kırmızı gül dönemin karakteristik özelliğidir.
1990- 2000 yılları arasında, bedeni saran korsajlı gelinliklerin bol büzgülü etekleri tarlatan ile kabartılmıştır. Bedende dantelin yoğun olarak kullanıldığı gelinliklerin kol boyları gözle görülür bir şekilde kısalmış ve farklı
birçok model uygulanmıştır. Kısa tül duvaklar, uzun eldivenler ve renkli yapma el çiçeği buketleri kullanılmıştır.
Giresun halkının gelin giysilerinde geleneksellik ve modernlik kavramlarına bakış açılarının belirlenmesi için yapılan anket uygulamasının sonuçlarına göre; ankete katılanların çoğunluğunu 60 yaş ve üstü bayanlar oluşturmuştur. Eğitim seviyesinde lise, meslek dağılımda ev hanımı, medeni durum dağılımda evli, yaşanılan yerleşim yeri dağılımda il, yaşanılan yerleşim yerindeki ikamet süresi olarak doğduğundan beri şıkları en yüksek dilimi oluşturmuştur.
Örneklemin çoğunluğunun Giresun ilinin yöresel gelin giysisini bilmediği, çevrelerindeki düğünlerde gelinlerin yöresel gelinlik giymediği ancak kına gecelerinde yöresel gelinlikler giyildiği belirlenmiştir.
Örneklem grubunun çevrelerinde sandıklarda korunan yöresel gelinliklerin bulunmadığı, kişiler yöresel giysileri koruma konusunda yeterli bir bilince sahip olmasallar da, yöresel gelinlikler ve düğün adetlerini kültürel bir değer olarak görmüşlerdir.
Gelinlikte yöresellikten modernliğe dönüşüm büyük bir çoğunlukla desteklenmiş ve ülkemizde yöresel giysilerin yeterince korunduğu ve yaşatılmaya çalışıldığına dair inancın oldukça düşük seviyelerde kaldığı gözlenmiştir.
Örneklem grubunun, modern görünmek adına yöresel gelinliklerden vazgeçildiği, sırasıyla göç, kentleşme ve moda gibi faktörlerin etkisiyle bu giysilerin üretilmemesinin bu durumu yarattığı görüşünde oldukları belirlenmiştir. Kültürel değerleri yaşatmak adına kına gecelerinde gelinlerin yöresel gelinlik giymesi gerektiğine inanan örneklem grubunun önemli bir bölümü, yöresel öğeler modern gelinlik tasarımlarında kullanılarak kültürel değerlerin yaşatılmasının sağlanabileceğini belirtmiştir.
Ki- Kare testi sonuçlarına göre, örneklem grubunun eğitim düzeyi ile günümüzde yöresel gelinlik giyilmesini demode bulmaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Örneklem grubunun eğitim düzeyi ile yöresel gelinliklerin yok olmasına kentleşme ve göçün neden olduğuna dair görüşleri arasındaki ilişki istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunulduğu gözlemlenmiş fakat diğer görüşler ile aralarında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.
5.2.Öneriler
Kültürel değerlerimizden biri olan yöresel giysilerimizin kaybolmasını önlemek amacıyla belgelenmesi, korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, kişilerin yaşamında önemli yeri olan düğünlerin ve gelin giysilerinin tüm bölgelerde alanın uzmanı kişiler tarafından doğru belgelenmesi önemlidir. Bu doğrultuda, halkın bilinçlendirilmesi, gençlerin ise bu konuda duyarlılığının artırılmasına yönelik girişimlerde bulunulması gerekmektedir.
Genel düzeyde Kültür Bakanlığının çalışmalarının yanında, bölge ve yörelerde belediyeler, kültürel kurum ve kuruluşlar halkı bilinçlendirecek ve farkındalık yaratacak eğitim faaliyetleri ve etkinlikler düzenlemeli, ilgi duyanlara katkı sağlayarak, teşvik etmelidir. Böylece yöresel giysilerin saklanması ve korunması sağlanabilecektir.
Alanla ilgili eğitim kurumlarının programlarında yer alacak derslerle araştırma yöntem ve teknikleri işlenerek, gençlerin konuya ilgisi çekilmeli ve araştırma uygulamalarına yer verilmelidir. Ayrıca yöresel unsurlar yeni gelinlik tasarımlarında kullanılarak oluşturulan özgün tasarımlarda, yöresel esin kaynaklarının yarattığı görsel etkinin farklılığı yeni tasarımcılara. yol gösterici olacaktır.
KAYNAKÇA
Akın, C. (2004). Giresun tarihi ve kültürel değerlerimiz. Giresun. s. 42- 50. Altınay, H. ve Yüceer, H. (1992). Moda ve Tarihi. Kadıoğlu Matbaası, Ankara. Altınkaynak, E. (2008). Giresun Kent Kültürü. Giresun Valiliği Yayınları, Ankara Aslanpava, O. (1977). Türk Sanatı. Remzi Kitapevi, İstanbul.
Atay, F. (1986). Gelin Başı ve Gelin Buketi. İstanbul: Dilem Yayınları.
Baudrillard, J. (2004). Tam Ekran. (çev. B. Gülmez), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, (Eserin orijinali 2002’de yayımlandı).
Baudrillard, J. (2011). Çaresiz Stratejiler. (çev. O. Adanır), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, (Eserin orijinali 2002’de yayımlandı).
Bor, A. (2011). Konya İline Ait Gelinliklerin (1923- 2010) Fotoğraflarla İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Bottomore, T. ve Nısbet. R. (2006). Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi–1. Kırmızı Yayınları, İstanbul.
Bulmuş, E. ve Bedük, S. (2013). Denizli İli Çardak İlçesi Söğüt Köyü Gelin Entarileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, s. 28.
Büyük Larousse (1994). Genel Kültür Ansiklopedisi (9.Cilt). İstanbul.
Cihangir, F. (2003). Türk Modernleşmesi ve Tesettür. Köprü Dergisi, Sayı.84.
Çağdaş, M. (1992). Konya Müzeleri ve Evlerinde Bulunan 19-20. Yüzyıl Ceket ve Hırkaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Çağdaş, M. ve Özkan, N. (2005). Geleneksel İnegöl Gelinliklerinin Özelliklerinin Belirlenmesi. II. Bursa Halk Kültürü Sempozyumunda sunuldu, Cilt: 3, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Çapa, M. (1996). Giyim Kuşamda Medeni Kıyafetlerin Benimsenmesi. Toplumsal Tarih Dergisi, Sayı: 30.
Çetin, Ç. (2005). Tatar Türklerinin Düğün Geleneği. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt:2, Sayı: 3, s. 94.
Çetin, E. (2009). Çalışma Hayatında Bedenin Değişen Görünümü. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, s.73-83.
Demir, N. ve Aydoğdu, Ö. (2009). Giresun İli ve Yöresi Ağızları, Giresun Valiliği Yayınları, Giresun. s.114.
Enveroğlu, İ. (2010). Çağdaş Bozkır Sanatı, Çağdaş Kırgız Resim Sanatında Eski Türk Semboleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:42, s. 194. Eriş, M. ve İltar, G. (Editörler). (2013). Giresun. Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
Erjem, Y ve Kızılçelik, S. (1996). Açıklamalı Sosyoloji Sözlüğü. Saray Yayıncılık, İzmir.
Elveren, E. (2002). Selçuklu Minyatürleri. İstanbul. s: 32. Giresun Valiliği Yayınları (1998). Giresun Kent Kültürü. s. 34. Giresun Valiliği Yayınları (1999). s. 108.
Giresun Valiliği Yayınları (2008). s. 223. Giresun il Yıllığı (1973). Ekim, s. 91-92.
Görgünay, N. (1985). İzmir- Kemalpaşa Tahtacıları ile Yugoslavya’dan İzmir’e Gelen Göçmen Türklerin Gelenekli Gelin Giysisi. Türk Dünyası Araştırmaları,