Yöneticilikte Problem Çözmede Cinsiyetin Etkisine İlişkin Bulgular

Yöneticilikte Problem Çözmede Cinsiyetin Etkisi KADIN

YÖNETİCİ TOPLAM

ERKEK

YÖNETİCİ TOPLAM N

A) Yok

A-1) Yönetici Vasfı Yeterli KY6, KY9 2

EY4, EY5, EY13,

EY16 4 6

A-2) Kişilik Özellikleri

Yeterli KY6, KY9 2 EY12, EY13 2 4

Toplam 4 6 10

B) Var B-1) Kadınlar

B-1-1) Çok Yönlü Düşünen

KY2, KY4, KY10,

KY12 4 --- --- 4

B-1-2) Kız Öğrencilerle ve

Kadın Velilerle İletişim KY11 1 EY1, EY9 2 3

B-1-3) Toleranslı KY4 1 EY2, EY3 2 3

B-1-4) Kaprisli/ Zayıf Duruş --- ---

EY2, EY14, EY11,

EY15 3 3

B-1-5) Etik Dışılık KY5 1 EY6, EY7 2 3

B-1-6) Kadına Tanınan Pozitif Ayrımcılık --- --- E6 1 1 B-1-7) Kararlı KY1 1 --- --- 1 B-2)Erkekler B-2-1) Düz Mantık KY2, KY4, KY12 3 --- --- 3 B-2-2) Okul Dışı İşler

(Muhasebe-İnşaat) KY1, KY11 2 --- --- 2

Tablo 4.5

(Devamı) Yöneticilikte Problem Çözmede Cinsiyetin Etkisi KADIN

YÖNETİCİ TOPLAM

ERKEK

YÖNETİCİ TOPLAM N

B-2-4) Otoriter Olma KY3, KY12 2 EY2, EY3, EY15 3 5

Toplam 15 14 29

Tablo 4.5’te yöneticilikte problem çözmede cinsiyetin etkisine ilişkin 2 tema oluşturulmuştur. Bunlar ilk sırada yok (n=10) ve ikinci olarak var (n=29) şeklindedir.

İlk sırada “Yok” temasına ilişkin oluşturulan 2 alt temaya dair görüşlere sırayla yer vermek gereklidir. Bu alt temalar şu şekildedir; yönetici vasfı yeterli (n=6) ve kişilik özellikleri yeterli (n=4).

“Yok” temasında yer alan alt temalardan “Yönetici vasfı yeterli” temasına ilişkin görüşler şu şekilde dile getirilmiştir:

“Herhangi bir fark yaratmadığı kanısındayım. Yöneticilik ve kişilikle ilgili diye düşünüyorum(EY-4).”

“Bence yaratmamaktadır. İyi bir yönetici vasfını taşıma bütün sorunları çözer (EY-5).”

Yönetici vasfı yeterli alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden (n=2) ve erkek yöneticilerden (n=4) görüş belirtilmiştir. Yönetici vasfı yeterli alt temasında kadın yöneticiler ve erkek yöneticiler görüşlerini belirtmişlerdir. Fakat erkek yöneticilerin görüşleri oranları kadın yöneticilerin görüşleri oranından fazladır. Bu durum da erkek yöneticiler yöneticilikte problem çözmede yönetici vasıflarının daha önemli olduğunu, cinsiyetin çok fark yaratmadığını düşündükleri şeklinde yorumlanabilir.

“Kişilik özellikleri yeterli” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Kadın veya erkek olmasından ziyade insanın kişilik özellikleri problemlere karşı nasıl tepki göstereceğini belirler (EY-12).”

“Bence yaratmamaktadır. Kişilik ve yöneticilik özelliklerine bağlıdır (EY-13).”

Kişilik özellikleri yeterli alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden (n=2) ve erkek yöneticilerden (n=2) görüş belirtilmiştir. Kişilik özellikleri yeterli alt temasında kadın yöneticiler ve erkek yöneticiler görüşlerini belirtmişlerdir ve erkek yöneticilerin görüşleri oranları kadın yöneticilerin görüşleri oranına eşittir.

İkinci sırada “Var” temasına ilişkin oluşturulan 2 alt temaya dair görüşlere sırayla yer vermek gereklidir. Bu alt temalar şu şekildedir; kadınlar (n=8) ve erkekler (n=10).

Kadınlar alt teması da kendi içinde 7 alt temaya bölünmüştür. Bunlar; çok yönlü düşünen (n=4), kız öğrencilerle ve kadın velilerle iletişim (n=3), toleranslı (n=3), kaprisli- zayıf duruşlu (n=3), etik dışılık (n=3), kadına tanınan pozitif ayrımcılık (n=1)

ve kararlılık (n=1).

“Kadınlar” temasında yer alan alt temalardan “Çok yönlü düşünen” temasına ilişkin görüşler şu şekilde dile getirilmiştir:

“Kadın kesinlikle çözer, erkek detaycı düşünmediği için çözemez. Tam tersi de olabilir. Sorunla ilgili olduğunu düşünüyorum. Kadının özellikleri de etkilidir. Kadın daha ayrıntıcı, erkek yöneticinin düz mantık olması da çözebilir. Yöneticilik, yönlendirme önemlidir (KY-2).”

“Kadın yönetici kesinlikle her kurumda olmalıdır. Kadın yöneticilere kesinlikle sorunların daha rahat anlatıldığını düşünüyorum (KY-10).”

“Erkek, düz ve sert, kadın, ince ve ayrıntıcıdır. Çözüm ikisinden de olması ve ikisinin de artılarını değerlendirmek (KY-12).”

Çok yönlü düşünen alt temasına ilişkin, erkek yöneticilerden kimse görüş bildirmezken, kadın yöneticilerden (n=4) görüş belirttiği bulunmuştur. Çok yönlü düşünme alt temasında kadın yöneticiler görüşlerini belirtirken, erkekler görüş bildirmemişlerdir. Bu durum kadınların kendilerini çok yönlü düşünen, detaya inen birey olarak görürken, erkek yöneticiler bu konuda kadın yöneticilerle hem fikir değil şeklinde yorumlanabilir.

“Kız öğrencilerle ve kadın velilerle iletişim” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Mesela, imar, yapım işleri, muhasebe işlerinde erkekler daha aktif ve girişken oluyorlar. Kadınlar sosyal konularda daha başarılı oluyorlar (KY-11).”

“Bazen pansiyonlu okullarda kadınlar pansiyondan sorumlu yöneticiye sıcak bakmayabiliyor. Bu yüzden kız öğrencilerin çoğunlukta olduğu okullara kadın yönetici, erkek öğrencilerin çoğunlukta olduğu yerlere de erkek yönetici verilmelidir bence (EY- 9).”

Kız öğrencilerle ve kadın velilerle iletişim alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden (n=1) ve erkek yöneticilerden (n=2) görüş belirtilmiştir. Kız öğrencilerle ve kadın velilerle iletişim alt temasında kadın yöneticiler ve erkek yöneticiler görüşlerini belirtmişlerdir ve erkek yöneticilerin görüşleri oranları kadın yöneticilerin oranlarından yüksektir. Bu durum kadın yöneticiler kadın velilerle veya erkek velilerle ya da kız öğrencilerle veya erkek öğrencilerle iletişimde sorun yaşamazken, erkeklerin bu konuda sıkıntı yaşadıkları şeklinde yorumlanabilir. Erkekler genel olarak kadın veli veya kız öğrencilerle iletişimde geri planda durmayı tercih etmektedirler.

“Toleranslı” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Yaratmaktadır. Erkekler genelde düz bir mantık çerçevesinden bakarlarken, kadınlara sorun olan duygusallık farklı kapılar, farklı bakış açıları açabilir (KY-4).”

“Erkekler daha otoriter davranabilmekte ve konsantre olabilmektedir. Ama kadınlar evli olma durumundan kaynaklanan sorunlar sonrasında biraz daha duygusal ve toleranslı davranabilmektedir (EY-3).”

Tolerans alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden (n=1) ve erkek yöneticilerden (n=2) görüş belirtilmiştir. Tolerans alt temasında kadın yöneticiler ve erkek yöneticiler görüşlerini belirtmişlerdir ve erkek yöneticilerin görüşleri oranları kadın yöneticilerin oranlarından yüksektir. Bu durum kadın yöneticilerin erkek yöneticiler gözünde, annelik rolünden geldiği farz edilerek, kadınların toleranslı davranarak otoriteyi sağlayamadıkları şeklinde düşündükleri sonucuna ulaşılabilir.

“Kaprisli- zayıf duruş” temasına ilişkin görüşler şu şekildedir:

“Yaratmaktadır. Kadınların duygularının, kişisel kaprislerinin problem durumlarında daha fazla öne çıkması, özelde sorun yaşadığı şahısla olan problemleri kişileştirmesi (EY- 14).”

“Çok iyi kadın da çıkabilir, çok kötü erkek de çıkabilir. Belli olmaz. Çözümde sert davranmak, netlik önemlidir. Kafa tutana çözüm nedir? Kadın bu kafa tutanla baş edemez ki, erkek sert yapar, kadın ne yapar, zayıf kalır (EY-15).”

Kaprisli- zayıf duruş alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden kimse görüş bildirmezken, erkek yöneticilerden (n=4) görüş belirttiği bulunmuştur. Kaprisli- zayıf duruş alt temasında erkek yöneticiler görüşlerini belirtirken, kadınlar görüş bildirmemişlerdir. Bu durum çok manidardır. Toplumsal yapının etkisinden dolayı erkekler gücün simgesi, koruyan olarak kabul edilirken, kadınlar korunulması gereken birey olarak kabul edilmiştir. Burada da bunun etkisini görmek mümkündür. Kadınların zayıf duruşları, kaprisleri problem çözmede erkekler tarafından problem olarak kabul edildiği söylenebilir. Kadınların kendilerini çok yönlü düşünen, detaya inen birey olarak görürken, erkek yöneticiler bu konuda kadın yöneticilerle hem fikir değil şeklinde yorumlanabilir.

“Etik dışılık” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Kadınların toplumumuzda maalesef cinsiyetinden dolayı yasadığı birçok olumsuzlukları vardır. Kadın olmaktan kaynaklı problemlerin en başında kurumlarda özellikle mobinge maruz kalanların sayısı oldukça fazladır. Özellikle erkek çalışanlara etik davranışları konusunda özel eğitim verilmelidir (KY-5).”

“Kadın veya erkek yönetici olmak karşılaşılan sorunlar ve çözümleri konusunda fark olabilmekte, toplumsal algı olarak kadın yöneticilere olumsuz bakış olabilmekte, zaman zaman da kadın yöneticilere uygulanan pozitif ayrım sebebiyle avantaj olabilmektedir (EY-6).”

“Kadına tanınan pozitif ayrımcılık” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Kadın veya erkek yönetici olmak karşılaşılan sorunlar ve çözümleri konusunda fark olabilmekte, toplumsal algı olarak kadın yöneticilere olumsuz bakış olabilmekte, zaman zaman da kadın yöneticilere uygulanan pozitif ayrım sebebiyle avantaj olabilmektedir (EY-6).”

Kadına tanınan pozitif ayrımcılık alt temasına ilişkin, kadın yöneticiler görüş belirtmezken, erkek yöneticilerden (n=1) görüş belirtilmiştir. Kadına tanınan pozitif ayrımcılık alt temasına ilişkin kadın yöneticiler ve erkek yöneticilerden yeterli görüş alınamamıştır.

“Kararlılık” temasına ilişkin görüşler şu şekilde dile getirilmiştir:

“Farklı yol izlerler. Kadınlar daha doğru olurlar. Tadilat işlerini erteleyebilirler. Kadınlar kararlı ve titizler, ısrarlılardır. Bir musluk sıkıntısı olsa bile en az beş defa ararım. Erkekler daha vurdumduymaz oluyorlar (KY-1).”

Kararlılık alt temasına ilişkin, erkek yöneticiler görüş belirtmezken, kadın yöneticilerden (n=1) görüş belirtilmiştir. Kararlılık alt temasına ilişkin kadın yöneticiler ve erkek yöneticilerden yeterli görüş alınamamıştır.

İkinci alt tema olan “Erkekler” teması da 4 alt temadan oluşmaktadır. Bunlar; otoriter (n=5), düz mantık (n=3), okul dışı işler (muhasebe- inşaat) (n=2), ve geleneksel yapı (n=1).

“Otoriter” temasına ilişkin görüşler şu şekildedir:

“Erkekler daha otoriter davranabilmekte ve konsantre olabilmektedir. Ama kadınlar evli olma durumundan kaynaklanan sorunlar sonrasında biraz daha duygusal ve toleranslı davranabilmektedir (EY-3).”

“Çok iyi kadın da çıkabilir, çok kötü erkek de çıkabilir. Belli olmaz. Çözümde sert davranmak, netlik önemlidir. Kafa tutana çözüm nedir? Kadın bu kafa tutanla baş edemez ki, erkek sert yapar, kadın ne yapar, zayıf kalır (EY-15).”

Otoriter olma alt temasına ilişkin, kadın yöneticilerden (n=2) ve erkek yöneticilerden (n=3) görüş belirttiği bulunmuştur. Otoriter olma alt temasında erkek yöneticiler ve kadın yöneticiler görüşlerini bildirmişlerdir. Erkek yöneticilerin bu alt temaya ait görüş oranları kadın yöneticilerinkinden fazladır. Bu durum toplumsal kültürün etkisi sonucu erkekler otorite simgesi olarak kabul edilmektedir şeklinde yorumlanabilir.

“Düz mantık” temasına ilişkin görüşler şu şekilde ifade edilmiştir:

“Kadın kesinlikle çözer, erkek detaycı düşünmediği için çözemez. Tam tersi de olabilir. Sorunla ilgili olduğunu düşünüyorum. Kadının özellikleri de etkilidir. Kadın daha

ayrıntıcı, erkek yöneticinin düz mantık olması da çözebilir. Yöneticilik, yönlendirme önemlidir (KY-2).”

“Yaratmaktadır. Erkekler genelde düz bir mantık çerçevesinden bakarlarken, kadınlara sorun olan duygusallık farklı kapılar, farklı bakış açıları açabilir (KY-4).”

Düz mantık alt temasına ilişkin, erkek yöneticiler görüş belirtmezken, kadın yöneticilerden (n=3) görüş belirtilmiştir. Düz mantık alt temasında erkek yöneticiler herhangi bir görüş belirtmezken, kadın yöneticiler görüşlerini bildirmişlerdir. Erkek yöneticilerin bu alt temaya ait görüş oranları kadın yöneticilerinkinden fazladır. Bu durum Kadın yöneticiler, kendilerini ayrıntıcı, titiz bulurken erkek yöneticileri olaya tek pencereden bakan, sabit fikirli olarak kabul ettiler söylenebilir.

“Okul dışı işler” alt temasına dair görüşler şu şekilde sıralanmıştır:

“Farklı yol izlerler. Kadınlar daha doğru olurlar. Tadilat işlerini erteleyebilirler. Kadınlar kararlı ve titizler, ısrarlılardır. Bir musluk sıkıntısı olsa bile en az beş defa ararım. Erkekler daha vurdumduymaz oluyorlar (KY-1).”

“Mesela, imar, yapım işleri, muhasebe işlerinde erkekler daha aktif ve girişken oluyorlar. Kadınlar sosyal konularda daha başarılı oluyorlar (KY-11).”

Okul dışı işler alt temasına ilişkin, erkek yöneticiler görüş belirtmezken, kadın yöneticilerden (n=2) görüş belirtilmiştir. Okul dışı işler alt temasında erkek yöneticiler herhangi bir görüş belirtmezken, kadın yöneticiler görüşlerini bildirmişlerdir. Toplumsal kültür sonuca inşaat işleri ve dışarı işleri erkeklerden sorulur. Bu durumda da bu tür işler yine erkeklerin sorumluluklarında olmalıdır şeklinde yorumlanabilir.

“Geleneksel yapı” alt temasına dair görüşler şu şekilde sıralanmıştır:

“Toplumumuzun kişiye nasıl baktığı önemlidir. Erkek erkil bir toplum olduğumuzdan kadın yöneticiye farklı davranıldığını düşünüyorum. Mesela, erkekler (kişiye bağlı olarak) kadın yöneticileri ezme gibi davranışlar gösterebiliyorlar (EY-7).”

Okul dışı işler alt temasına ilişkin, kadın yöneticiler görüş belirtmezken, erkek yöneticilerden (n=1) görüş belirtilmiştir. Okul dışı işler alt temasında ataerkil bir toplumun varlığından söz edip, bunun günlük hayatta kadına karşı olan etkilerinin görülebileceği söylenebilir.

Kadın ve erkek yöneticilerin yönetsel karar alma biçimlerine ilişkin tablo, bulgu ve yorumlar aşağıda verilmiştir.

4.6 Kadın ve Erkek Yöneticilerin Yönetsel Karar Alma Biçimlerine İlişkin