Web Destekli Eğitim (WDE)/ Web Tabanlı Eğitim (WTE)

ABD hükümetinin 1960’larda geliştirdiği ARPANET projesinden hayat bulan internet, günümüzde milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlamaktadır. 1990’larda internetin yaygınlaşması Web destekli eğitimin gelişimine öncülük etmiştir. Web ya da World Wide Web (WWW), internette yer alan hipermetine (hypertext) dayalı tüm HTML(Hyper Text Markup Language) dökümanlarına verilen genel bir addır. Web, dünya üzerindeki bilgisayarlarda yer alan milyonlarca bilgi parçasını birbirine örümcek ağı gibi bağlar. İnternet ve web birbirlerinin yerine eş anlamlıymış gibi kullanılsalar da aslında farklı terimlerdir. İnternet; altyapıyı tanımlamaktadır. İnternet altyapısı içerisinde veri, çeşitli protokollerle (web için HTTP; dosya yüklemek için FTP; canlı sohbet için IM; uzaktan erişim için TELNET; bunların hepsini birbirine bağlayan TCP/IP; vb.) birbirine bağlı bilgisayarlar arasında gezer. Webin kullandığı HTTP (HyperText Transfer Protocol) için, veri transferinde internet üzerinden konuşulan bir dildir denilebilir (Karataş 2008).

Demirel, Seferoğlu ve Yağcı’ ya (2003) göre Web, internetin çoklu ortam bölümü olarak bilinir. Bu, bilgiyi sunmanın yollarının birkaçının aynı sayfada bir araya getirildiği anlamına gelir. Başka bir deyişle, hem görüntü (grafik gibi) hem de metin

içeren sayfalar çoklu ortam sayfalarıdır. Web de bir belgeden diğerine, bir grafikten diğerine gidebilmeyi olanaklı kılan yardımlı metin teknolojisi sistemin esasını oluşturmaktadır. Bu teknoloji http (yardımlı metin transfer protokolü) adı verilen ağların birbirlerine yardımlı metin alıp vermesini sağlayan protokole dayanır. Web’ deki bilgiler web sayfaları adı verilen bilgisayar belgeleri içinde tutulmaktadır. Web, Uniform Resource Locator (URL; Tekbiçimli Kaynak Belirleyici) adı verilen bir adres sistemine dayanır. Başka bir ifade ile her web sitesinin kendine özgü olan bir adresi vardır ve bir sitenin nerede olduğu bu adrese bakılarak anlaşılır.

Kısaca özetleyecek olursak; interneti bir kap, web’ i de onun içine konulan bir şey olarak düşünebiliriz. İnternet; web dışında, e-posta, dosya transferi, haber grupları, sanal sohbet, sesli veya görüntülü görüşme gibi farklı teknolojileri de kapsamaktadır. (Karataş 2008)

İnternet uygulamalarının eğitim-öğretim sürecinde kullanılmasıyla ortaya çıkan Web Destekli Eğitim (WDE) ile Web Tabanlı Eğitim (WTE) birçok kaynakta aynı anlamda kullanılmaktadır. Uygulanışları bakımından inceleyecek olursak; WTE tek başına uygulanabilirken; WDE belli bir konunun öğretimine destek sağlamak için öğretmenle beraber kullanılmaktadır.

WDE, “Öğrencilerin bir konu veya dersle ilgili öğrenmelerini daha üst seviyelere çekebilmede diğer öğretim yöntem ve tekniklerin yetersiz kaldığı durumlarda öğrenme-öğretme sürecini desteklemek amacıyla, bilgisayar teknolojisinin donanımsal ve yazılımsal yetenekleriyle birlikte web sayfaları da kullanılarak farklı bilgi ortamlarında bulunan bilgilerin paylaşımında eşzamanlı veya farklı zamanlı öğrenme sağlayan ortam” olarak tanımlanabilir (Uzunboylu 2002, Şensoy 2005). WTE ise; eğitsel içerik, öğrenci destek hizmetleri, ölçme-değerlendirme, iletişim gibi etkinliklerin tamamen web sayfaları aracılığıyla gerçekleştirilmesidir. WTE’ de dersin yönergelerini sağlayacak tartışma gruplarını yönetecek, dersleri sunacak ve benzeri işleri yaparak dersi yönlendiren bir öğretim elemanı vardır. (Semerci 2003, Sheard ve ark. 2003, Şensoy 2005, Karataş 2008).

Herhangi bir web tabanlı eğitim materyali için internet, bilgi aktarma, arama ve geliştirme aracı olarak kullanılabilir. Web sayfaları ses ve görüntü araçlarına, etkileşimli araçlara (sohbet, video konferans vb.), haberleşme araçlarına (e-posta, liste ve haber grupları) ve diğer web sayfalarına bağlantı içerebildiğinden, eğitim materyali hazırlanırken herhangi bir kısıtlama olmadan tüm servisler kullanılabilir. Diğer pek çok kaynağa bağlantılar içeren web sayfaları kolayca hazırlanabilir (Sünbül 2004). Öğretim amaçlı bir Web sayfasının hedeflenen kazanımlara ulaştırabilmesi için gerekli üç önemli unsurdan bahsedilebilir (MERLOT 2009):

- İçeriğin niteliği: İçeriğin niteliğinde arananlar; ilgili alana ait kavramların, becerilerin, modellemelerin doğruluğu ve eğitimsel açıdan anlamlılığıdır. İçerik kapsamının amaca uygunluğu, öğrenme/öğretme açısından uygun zorlukta olması ve içeriğin alandaki daha ileri öğrenmeler için gerekliliği gibi noktalar bu kapsamda dikkate alınması gereken noktalardır.

- Öğrenme-öğretme açısından etkililik potansiyeli: Web ortamındaki materyallerin öğrenme sürecinin hangi safhalarında/aşamalarında kullanılabileceği (sıralaması), kazanımların neler olduğu ve öğrenme gerçekleştiği zaman öğrencilerin neleri yapabilir hale gelecekleri gibi soruların cevapları aynı zamanda öğrenme-öğretme açısından etkililik potansiyelini de belirler niteliktedir.

- Kullanım kolaylığı: Kullanım kolaylığı kapsamında dikkate alınması gereken bazı noktalar Web sayfasında kullanılan düğme, metin ve menülerin özellikleri, sayfanın genel görünüşü, dolaşım kolaylığı, öğrenene sunduğu esneklik ve dönütler, teknik destek olarak sıralanabilir (Akt. Yılmaz 2009).

WTE öğrencilere, internete ulaşabildikleri zaman ve ortamlarda ders materyallerine erişebilme, diğer öğrencilerle eş zamanlı ve eş zamansız iletişim kurabilme imkânı sağlamaktadır (Aase 2000, Akt. Usta 2007).

WTE, eş zamanlı (senkron) ya da eş zamansız (asenkron) olarak gerçekleştirilebilir. Eş zamanlı (senkron) WTE; gerçek zamanlı, tüm katılıcıların aynı anda katıldıkları ve birbirleriyle doğrudan iletişim kurdukları çevrimiçi (on-line) öğrenme ortamıdır. Etkileşim ses ya da video konferans, internet telefonu, sohbet (chat)

odaları, anlık mesajlaşma (instant messaging) gibi teknolojilerle sağlanabilir. Eş zamansız (asenkron) WTE ise; öğretmen ve öğrencilerin aynı anda sistemde bulunma zorunluluklarının olmadığı, iletişimin zaman gecikmeli olarak aralıklarla gerçekleştiği öğrenme ortamıdır. Eş zamansız (asenkron) WTE’de; çevrimiçi tartışma grupları, e- posta vb. teknolojilerle iletişim sağlanabilir (Bremer 1998, Ünsal 2007, Karataş 2008 ).

Eş zamanlı (senkron) WTE’ de işlenen derslerin belli bir zamanı vardır ve öğretmen ve öğrenciler aynı anda çevrimiçi olmak zorundadırlar. Eş zamansız (asenkron) WTE’ de ise zaman ve mekana bağımlılık ortadan kalkmıştır. Öğrenciler istedikleri yerden istedikleri zaman dersle ilgili materyallere ulaşabilmektedirler. Ayrıca, öğretmenleri ve diğer öğrencilerle tartışma forumlarında anlamadığı konuları tartışabilme ve sorular yönetebilme imkânına sahiptir (Singh 2001, Atıcı 2002, Şensoy 2005).