Veterinerlik

Canlı Hayvanların ithalatında uygulanacak önlemler 08/05/1986 tarih ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kanunun 2. maddesi (c) fıkrasında söz konusu kanunun kapsamı belirtilmiş ve “ bu kanunun, ülke içindeki hayvan hareketlerine, hayvan maddelerinin sevkine, hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihracını sağlık açısından düzenlemeye ve muayeneye, dair hükümleri kapsadığı” ifade edilmiştir. (http://www.kkgm.gov.tr/kanun/3285.html)

Adı geçen kanunun 5. maddesi hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihraç yerine ilişkin hükümler içermektedir. Buna göre, “Yabancı ülkelerle yapılacak her nevi hayvan ve hayvan maddelerinin ithal ve ihracı Bakanlık ile Maliye ve Gümrük Bakanlığı tarafından müştereken tespit edilen gümrük kapılarından yapılır.” (http://www.kkgm.gov.tr/kanun/3285.html) 6. maddede ithal olunacak hayvan ve hayvan maddelerinin muayeneleri düzenlenmiş, “Yurda kara, su ve hava yollarıyla ithal olunacak hayvan ve hayvan maddelerinin sağlıklı olduğuna ve menşelerinde hastalık bulunmadığına dair resmi veteriner hekim tarafından çıkış yerinde verilmiş menşe ve sağlık raporlarının ibrazının şart olduğuna” ve “Yurda ithal olunacak hayvanların sağlık durumuna dair ilk muayenelerinin kapı ve limanlarda; kara, su ve hava taşıt araçları içinde son muayenelerinin ise gümrük kapılarında gösterilecek yerlerde hükümet veteriner hekimi tarafından yapılacağı” na hükmedilmiştir. (http://www.kkgm.gov.tr/kanun/3285.html)

AVRUPA BİRLİĞİ HAYVAN SAĞLIK SERTİFİKALARI (İTHALAT) Avrupa Birliği'nden Türkiye Cumhuriyeti’ne

Sığır Embriyo İhracatı İçin Hayvan Sağlık Sertifikası

Animal Health Certificate For Exportation Of Bovine Embryo To The Republic Of Turkey

Kayıtlı Yarış ve Müsabaka Atlarının Avrupa Birliği Üye Ülkelerinden Türkiye

Cumhuriyeti'ne Geçici İthalatı İçin Sağlık Sertifikası

Health Certificate For The Temporary Importation Of Registered Racing And Competition Horses Into The Republic Of Turkey From The Member Countries Of The Eu

Kayıtlı Atların Yarış, Müsabaka Ve Kültürel Olaylar İçin Türkiye’ ye 30 Günden Az Süreli Geçici İhracatından Sonra Topluluk Toprağına Yeniden Girişleri İçin

For The Re-Entry Of Registered Horses For Racing,Competition And Cultural Events İnto Community Territory After Temporary Export For A Period Of Less Than 30 Days To Turkey

Avrupa Birliği Ülkeleri' nden Türkiye Cumhuriyeti' ne 31 Aralık 2004’ den Önce Toplanmış, İşlenmiş ve Depolanmış Sığır Cinsi Evcil Hayvanların Semeni İthalatı İçin Veteriner Sağlık Sertifikası

Veterinary Health Certificate For Semen of Domestic Animals of The Bovine Species Collected, Processed and Stored Before 31 December 2004, for Importation from Member States of European Community to Republic of TURKEY

Avrupa Birliği Üye Ülkeleri’ nden Türkiye Cumhuriyeti’ ne Sığır Cinsi Evcil

Hayvanların Semeni İthalatı İçin Veteriner Sağlık Sertifikası

Veterinary Health Certificate For Semen of Domestic Animals of The Bovine Species for Importation From Member States of European Community to Republic of TURKEY

Tablo 3 AB Hayvan Sağlık Sertifikaları,

Canlı hayvanların ve hayvansal ürünlerin ihracatında düzenlenen Sağlık Sertifikaları hedef ülke ve ürün bazında farklılık göstermektedir. Hayvan Sağlık Sertifikaları düzenlenirken alıcı ülkenin istekleri ve belirlemiş olduğu sertifika formatı dikkate alınmaktadır. (DTM Tarım ve STA I Dairesi, Bitkisel ve Hayvansal Ürünlerin İhracatında ve İthalatında Yapılan Kontroller ve Düzenlenen Sertifikalar, http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/AB/TarimSerbestTicaretDb/genel/ith_ihr_k ontrol_sertifika.doc, DTM web sitesi, erişim: Ağustos 2008)

Hayvansal ürünlerin kontrolüne yönelik özel olarak düzenlenmiş hükümler 5179 sayılı “Gıdaların Üretimi, Tüketimi Ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir. Söz konusu kanunun 1. ve 2. maddelerinde amaç ve kapsam belirlenmiş, Kanunun amacının “ gıda güvenliğinin temini, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici menfaatleriyle halk sağlığını korumak üzere gıda maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda maddeleri ile gıda işlemeye yardımcı maddeler ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin güvenliğine ilişkin özelliklerinin tespit edilmesi, gıda maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartlarının belirlenmesi, gıda maddeleri ile ilgili hizmetler ile denetimine dair usul ve esasları belirlemek” olduğu belirtilirken, kapsamı “gıda güvenliğinin teminine, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun kalitede üretimine, tasnifine, işlenmesine, katkı ve gıda işlemeye yardımcı maddelere, ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, satış ve denetim usulleri ile yetki, görev ve sorumlulukları ile risk analizine, ihtiyatî tedbirlere, gıda ile tüketici haklarının korunmasına, izlenebilirlik ve bildirimlere dair hususlar” olduğu ifade edilmiştir. Her ne kadar ithalat veya ihracata ilişkin doğrudan bir söylem olmasa da ürünün pazara girişini sağlayan standartların ne olacağını belirtmesi ve teknik engel oluşturmamak bakımından gerekli koşulları açıklamaktadır. Aslında kanunun 6. bölümünde ticarete ilişkin hükümler de yer almış; “İhracat ve ithalatta gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin gıda güvenliği ve kalitesi yönünden denetim esaslarını oluşturmaya Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yetkili olduğu” belirtilmiş, “İhracat ve ithalatta

yapılacak denetimlere ilişkin usul ve esaslar Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle belirleneceği” dile getirilmiştir. Kanun ayrıca piyasa gözetim ve denetimine ilişkin hükümler de getirmekte, “Bu Kanun ve bu Kanuna istinaden çıkarılan mevzuatın uygulanmasına ilişkin olarak tüm gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten, satan işyerleri ile bu yerlerde üretilen, satılan tüm gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin piyasa gözetimi ve denetiminin, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde yapılacağı” ifade edilmiştir. (http://www.kkgm.gov.tr/kanun/5179.html) Türkiye, veterinerlik konusunda ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. Ülkemizde Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nün listesindeki hemen hemen tüm salgın ve zoonoz hayvan hastalıkları yaygın olarak görülmektedir. İdari kapasitenin, yeterli düzeyde olmaması; Veteriner Hizmetleri Kanununun henüz yasalaşmaması ve dolayısıyla çeşitli hayvan hastalıklarının kontrol altına alınması ile eradikasyonuna yönelik tedbirleri içeren düzenlemelerin çıkarılamaması nedeniyle hayvan hastalıklarıyla etkili bir şekilde mücadele edilememektedir. Ülkemizin uzun sınırlara sahip olması, sınırlardaki denetimin yetersiz olması, kaçak yollardan hayvan girişi ve hayvan hastalıklarının zamanında bildirilmemesi, sorunun çözümünü daha da zorlaştırmaktadır. Hayvan hastalıklarıyla mücadelede önemli bir araç olan hayvan tanımlama ve kayıt sistemi halihazırda sadece sığır cinsi hayvanlar için uygulanmakta; sistemin koyun ve keçileri içerecek şekilde genişletilmesine yönelik çalışmalar ise devam etmektedir. Sistemin tamamlanması ve etkili bir şekilde uygulanması ile canlı hayvanlar dışında hayvansal ürünlerin de izlenebilirliği sağlanacaktır. (İktisadi KalkınmaVakfı 2007)