2. BÖLÜM
4.6. Verilerin Analizi
Verilerin analizi SPSS 22 programı ile yapılmış ve %95 güven düzeyi ile çalışılmıştır. Bağımsız Gruplar T Testi: Bağımsız iki grubun nicel bir değişken açısından karşılaştırılmasında kullanılan test tekniğidir. İki grubun nicel değişken ortalamaları arasında %95 güven düzeyinde fark olup olmadığının incelenmesi için kullanılır.
One –Way ANOVA: Bağımsız k grubun (k>2) nicel bir değişken açısından karşılaştırılmasında kullanılan test tekniğidir. Üç ve daha fazla grubun nicel değişken ortalamaları arasında %95 güven düzeyinde fark olup olmadığının incelenmesi için kullanılır.
5. BÖLÜM BULGULAR
Tablo 3: Kişisel Bulgular
n % Cinsiyet Kadın 133 32,3 Erkek 279 67,7 Yaş 30 ve daha az 73 17,7 31-40 yaş 120 29,1 41-50 yaş 182 44,2 51 ve daha büyük 37 9,0 Eğitim Durumu Okur-yazar değil 4 1,0 Sadece okur-yazar 20 4,9 İlköğretim 173 42,1 Lise 90 21,9 Ön lisans-Üniversite 109 26,5 Lisansüstü 15 3,6 Medeni Durum Bekâr 51 12,4 Eşinden ayrı 4 1,0 Eşini kaybetmiş 8 1,9 Evli 349 84,7 Çocuk Sayısı Çocuğum yok 42 10,9 1-2 çocuk 137 35,7 3 çocuk 119 31,0 4 ve daha fazla 86 22,4 Meslek Öğrenci 17 4,1 Kamu Çalışanı 67 16,3
Özel Sektör Çalışanı
Yönetici 54 13,1 Akademisyen-Öğretmen- Eğitimci 18 4,4 Sağlık Çalışanı 33 8,0 Avukat/Hâkim/Savcı 19 4,6 Serbest Çalışan 4 1,0 İş Yeri Sahibi 8 1,9 Emekli 37 9,0
İşsiz 82 19,9
Ev Hanımı 5 1,2
Diğer 68 16,5
Yaşamınızın çoğunluğunu nerede geçirdiğiniz Metropol 15 3,6 İl 50 12,2 İlçe 190 46,2 Kasaba 32 7,8 Köy 124 30,2 Eşinizin mesleği Öğrenci 3 0,8 Kamu Çalışanı 8 2,1
Özel Sektör Çalışanı 37 9,7
Yönetici 13 3,4 Akademisyen-Öğretmen- Eğitimci 9 2,4 Sağlık Çalışanı 7 1,8 İş Yeri Sahibi 225 59,2 Emekli 10 2,6 İşsiz 64 16,8 Ev Hanımı 1 0,3 Diğer 3 0,8
Eşinizin Eğitim Durumu
Okur-yazar değil 20 5,3 Sadece okur-yazar 49 13,0 İlköğretim 24 6,4 Lise 73 19,4 Ön lisans-Üniversite 206 54,6 Lisansüstü 5 1,3
Yaşamınızda dinin önemi nedir?
Oldukça önemli 334 81,1
Önemli 71 17,2
Önemsiz 5 1,2
Tamamen önemsiz 2 0,5
Siyasal görüşünüzü nasıl tanımlarsınız?
Muhafazakâr 141 34,6 Liberal 19 4,7 Milliyetçi 86 21,1 Sosyal Demokrat 21 5,1 Sosyalist 8 2,0 Diğer 124 30,4 Milliyetçi-Muhafazakar 9 2,2
Ankete cevap veren katılımcıların çoğunluğu erkek (%67,7); 41-50 yaş aralığında (%44,2); ilköğretim mezunu (%42,1); evli (%84,7); 1-2 çocuk sahibi (%35,7); işsiz (%19,9); yaşamının çoğunu ilçede geçirmiş (%46,2); eşi iş yeri sahibi (%59,2); eşi ön lisans-üniversite mezunu (%54,6); yaşamında dini oldukça önemli bulmakta (%81,1); siyasal görüşünü muhafazakar olarak tanımlamaktadır (%34,6).
Anket katılımcılarının çoğunun erkek olması dini yaşayışla, siyasi görüşün tam örtüşmemesi cinsellik olgusunun tabu kaldığını gösterir. Siyasal görüşle ilişkilendirme oranı yorumlama gücünü azaltmaktadır. Reklam ürünler söz konusu olduğunda tüketicilerin “denemek” amacıyla merak ettikleri ya da ilgilendikleri ürünleri izleme eylemine geçme sıklıkları da değişmektedir.
Tablo 4: TV İzleme ile İlgili Bilgiler
n %
Hafta kaç gün TV izlersiniz?
Her gün 219 53,2
Sadece hafta sonları 23 5,6 Sadece hafta içi 23 5,6 Haftada birkaç gün 147 35,7 Günde kaç saat TV izlersiniz?
1 saatten az 64 15,5
1-2 saat 237 57,5
3 saat ve daha fazla 111 26,9
Günün en çok hangi saat diliminde TV izlersiniz?
Sabah ile öğle arasında 29 7,0 Öğle saatlerinde 10 2,4 Öğle ile akşam arasında 42 10,2 Akşam saatlerinde 311 75,5
Gece yarısı 20 4,9
TV’yi en çok kimle izlersiniz?
Tek başıma 81 19,7
Eşim ve çocuklarımla 276 67,0 Anne-babam kardeşlerimle 30 7,3
Diğer 25 6,1
TV reklamlarını izler misiniz?
Evet, özellikle izlerim 19 4,7 Evet, denk gelirsem izlerim 292 71,6 Hayır, asla izlemem 97 23,8
Ankete cevap veren katılımcıların çoğunluğu her gün TV izlemekte (%53,2); günlük 1-2 saat TV izlemekte (%57,5); en çok akşam saatlerinde TV izlemekte (%75,5); TV’yi en çok eşi ve çocuklarıyla birlikte izlemekte (%67,0); TV reklamlarını denk gelirse izlemektedir (%71,6).
Prime Time programların en çok izlenen saatlerde olması ankete cevap veren katılımcıların Televizyonun akşam izlemesi ve aile ile izlemesi reyting programlarının saatinin reklam uygulamasına oranlandığını göstermektedir. Reklamların en yoğun prime time da olması tüketicinin etkilenme saatinin kontrol altında tutulduğunu teyit etmektedir. Tüketiciler izledikleri ürünlerin özelliklerinde daha az ya daha çok cinsellik görmeleri durumunda “izleme” eylemini de daha az ya da daha çok eyleme geçirdiklerini belirtmişlerdir.
Tablo 5: Genellikle İzlenen Yayın ve En Sevilen TV Reklamları
n %
Genellikle hangi tür yayınlar izlersiniz?
Dizi 201 48,8 Gündüz kuşağı 15 3,6 Spor 47 11,4 Haber 196 47,6 Belgesel 54 13,1 Diğer 49 11,9 En sevdiğiniz TV reklamları hangileridir? Komik reklamlar 227 55,1 Gizemli ve heyecanlı reklamlar 72 17,5
Aksiyon içeren reklamlar 79 19,2 Ünlü kullanılan reklamlar 29 7,0 Cinsellik içeren reklamlar 9 2,2
Ankete cevap veren katılımcıların çoğunluğu sırasıyla genellikle en çok dizi (%48,8) ve haber (%47,6) izlemektedir.
Ankete cevap veren katılımcıların çoğunluğu sırasıyla komik reklamları (%55,1) ve aksiyon içeren reklamları (%19,2) sevmektedir.
Televizyonda haber ve dizi izleme saatlerinin yoğun olduğu yüzdelik oranlarının yakın olduğu görülmektedir. Bu yüksek oranlar algının en yüksek olduğu ve zihnin rahatlamaya çalıştığı saatlerde en yoğun reklam içeriğiyle verilmektedir. Reklamların komik veya aksiyon olarak izlenmesi verilen mesajın hızlı ve eğlenceli bir algılayışla yerleşmesini sağlamaktadır. Reklamın bu vazgeçilmezlik özelliği, tüketiciler cephesinde de önemli bir özellik olarak göze çarpmaktadır. Tüketiciler de, her geçen gün artan ürün ve marka çeşitliliği içinde, kendilerine en yüksek faydayı sağlayarak ihtiyaçlarını tatmin edecek olan ürün ve markaları tespit edebilmek, yeniliklerden haberdar olabilmek, satış koşullarını ve yerlerini öğrenebilmek adına reklamdan büyük oranda faydalanmaktadırlar(Elden, 2003:15).
Tablo 6: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı ile İfadelere Katılım Düzeyleri Ortalaması
n Minimum Maximum Ortalama ss
TV reklamlarının birçoğunda
cinsellik vurgulanmaktadır. 412 1,00 5,00 3,53 1,22 TV reklamlarının birçoğunda kadın
bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.
412 1,00 5,00 3,68 1,23
TV reklamlarının birçoğunda erkek
bedeni öne çıkarılmaktadır. 412 1,00 5,00 3,16 1,16 Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV
reklamı aile yapısına uygun değildir. 412 1,00 5,00 4,21 1,06 Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV
reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.
412 1,00 5,00 4,13 1,07
TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir.
412 1,00 5,00 4,33 0,99
TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Ankete cevap veren katılımcıların;
“TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 3,53±1,22’dir.
“TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 3,68±1,23’tür.
“TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 3,16±1,16’dır.
“Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 4,21±1,06’dır. Değerlendirmede çıkan oran aile yapısına uygun bulunmadığını ifade etsede televizyon izlenme oranlarının yüksek olması engellenebilir bir değerlendirme sürecinin olmadığını da alt bir görüş olarak bize ifade ediyor diyebiliriz.
“Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 4,13±1,07’dir.Ailelerin tedirgin olması doğal duygusal bir tepki olarak anlaşılabilir. Çünkü cinsel içeriklerin ne olup ne olmayacağı sosyalisazyon sürecinde bireye öğretilmektedir. Hedefin yapısında bireyi toplumsal anlamada utanmanın ve kontrolün kazanım haline dönüştürülmesi yatmaktadır. Ancak televizyon dünyasının ticari döngüsü toplumsal sorumluluk algısını çokta umursamış bir yapıya dönüşmemiştir. Hatta kendi kurallarına izleyici uymaya zorladığını söyleye biliriz.
“TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 4,33±0,99’dur.
İncelenen reklamlardan elde edilen sonuç, reklamda cinselliğin üstü kapalı anlamlarla, imalarla çalıştığıdır olgusuna da dayanmaktadır. Semiyotik okuma işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün faktörlerin sistematik bir şekilde incelenmesine dayanan bir algılayışın izleyicide bilinç düzeyinde olamayacağı düşüncesi ya da göz ardı edilebilir olma dürtüsü karşıt tepkisel etkiyi azaltabilmektedir.
“TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir” ifadesine katılım düzeyleri ortalaması 4,46±0,90’dır.
Anket katılımcıları Tablo 4’te verdikleri cevap oranları ile izlenecek reklamları kategorilendirseler de izleme alışkanlıkları tüketici olma güdülerinin engellemesini yapamadıkları görülmektedir.
Tablo 7: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Cinsiyet Açısından İncelenmesi
Cinsiyet n Ortalama ss t p TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır. Kadın 133 3,64 1,18 1,267 ,206 Erkek 279 3,48 1,23
TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.
Kadın 133 3,79 1,24
1,227 ,220 Erkek 279 3,63 1,22
TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır.
Kadın 133 3,29 1,15
1,518 ,130 Erkek 279 3,10 1,16
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir.
Kadın 133 4,36 1,01
1,960 ,051 Erkek 279 4,14 1,07
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.
Kadın 133 4,30 1,00
2,194 ,029* Erkek 279 4,05 1,10
TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir.
Kadın 133 4,51 1,00
2,611 ,009* Erkek 279 4,24 0,98
TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Kadın 133 4,60 0,87
2,236 ,026* Erkek 279 4,39 0,91
p*<0,05
Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Cinsiyet Açısından İncelenmesi (t testi)
Kadın ile erkekler arasında “Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine kadınlarda katılım daha fazladır.
Türkiye’de kadınların ahlaki değerlerde daha çok ilşkilendirilmesi çıkan sonucun bir göstergesidir. Cinsellik imgesinin kullanıldığı bir reklamın mesajını çözümleyebilmek alışılagelmiş okumanın dışına çıktığı için pek mümkün değildir, Bu yüzden meydana gelen etkinin değerini ahlaksal ve içselleştirilmiş değerler üzerinden anlamaya çalışmaktayız. Bu durum kadını tüketici olarak etkilenim amacı değil etkileme amacını taşıyor anlamına sürüklemektedir.
Kadın ile erkekler arasında “TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir.” İfadesine kadınlarda katılım daha fazladır.
Çünkü cinsellik içinde yan anlamlar barındırmaktadır. Türkiye’de mahrem alana ahlaki değer olarak yerleştirilen kadın ironik bir şekilde reklam sektörünün ürün satımında vazgeçilmez bir ikon da olabilmektedir.
Kadın ile erkekler arasında “TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.” İfadesine kadınlarda katılım daha fazladır. Reklam bazı unsurlara gönderme yapmakta, bazı unsurları çağrıştırmaktadır. Dolayısıyla reklam içeriğine müdehale eden üst zihin, izlenmeden oluşan zihin algısını müdehalesiz bırakmaktadır.
Tablo 8: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Eğitim Durumu Açısından İncelenmesi
Eğitim Durumu n Ortalama ss F p
TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır. Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 2,96 1,49 3,243 ,012* İlköğretim 173 3,42 1,16 Lise 90 3,53 1,19 Ön lisans-Üniversite 109 3,77 1,24 Lisansüstü 15 3,93 1,03 TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır. Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 2,96 1,43 6,167 ,000* İlköğretim 173 3,53 1,24 Lise 90 3,63 1,18 Ön lisans-Üniversite 109 4,02 1,15 Lisansüstü 15 4,33 0,62 TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır. Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 2,75 1,15 1,872 ,114 İlköğretim 173 3,23 1,13 Lise 90 2,98 1,14 Ön lisans-Üniversite 109 3,25 1,20 Lisansüstü 15 3,47 1,19
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir. Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 3,88 1,30 1,090 ,361 İlköğretim 173 4,16 1,12 Lise 90 4,29 0,93 Ön lisans-Üniversite 109 4,31 0,98 Lisansüstü 15 4,13 1,19 Cinsel ögeler nedeni ile birçok
TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.
Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 3,83 1,49 1,745 ,139 İlköğretim 173 4,08 1,15
Lise 90 4,37 0,85 Ön lisans-Üniversite 109 4,07 0,97 Lisansüstü 15 4,20 1,15
TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir. Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 4,04 1,43 1,053 ,380 İlköğretim 173 4,27 1,09 Lise 90 4,44 0,81 Ön lisans-Üniversite 109 4,39 0,85 Lisansüstü 15 4,27 0,96 TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Okur-yazar değil/Sadece okur- yazar 24 4,33 1,17 1,108 ,353 İlköğretim 173 4,37 1,00 Lise 90 4,57 0,75 Ön lisans-Üniversite 109 4,54 0,79 Lisansüstü 15 4,40 0,83 p*<0,05
Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Eğitim Durumu Açısından İncelenmesi (ANOVA)
Eğitim durumu farklı olan gruplar arasında “TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır.” İfadesine lisansüstü mezunu olanlarda katılım en fazla iken okul mezunu olmayanlarda en azdır.
Türkiye’de ahlaksal ve töresel değerlerle belli bir toplumsal cinsiyet ideolojisinin içersinde büyüyen, hayatını sürdüren erkeklerin ve kadınların çalışırken üretirken ve izlerken eğitimin içeriğinden ve sürecinden olumlu etkilendiklerini söyleyebilir. Geleneksel olarak belirlenmiş ahlaksal değerleri sosyal sorumluluğu istatiklerde verilen cevaplarla yansıttığını ifade edebiliriz.
Eğitim durumu farklı olan gruplar arasında “TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.” İfadesine lisansüstü mezunu olanlarda katılım en fazla iken okul mezunu olmayanlarda en azdır.
Türkiye’de kadınların , erkeklerin özellikleri bakımından içselleştirilmiş cinsiyate dayalı davranışlarının televizyon reklamlarının bu hedefe yönelik beklentilerinden etkilendiğini göstermektedir.
Tablo 9: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Siyasal Görüş Açısından İncelenmesi
Siyasal görüşünüzü nasıl tanımlarsınız? n Ortalama ss F p
TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır. Muhafazakâr 141 3,60 1,28 1,169 ,322 Liberal 19 3,42 1,17 Milliyetçi 86 3,53 1,17 Sosyal Demokrat 21 4,05 0,92 Sosyalist 8 3,13 1,64 Diğer 124 3,39 1,23 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 3,56 0,73 TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır. Muhafazakâr 141 3,97 1,18 3,213 ,004* Liberal 19 3,58 1,12 Milliyetçi 86 3,72 1,18 Sosyal Demokrat 21 3,67 1,06 Sosyalist 8 3,75 1,28 Diğer 124 3,32 1,29 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 3,78 1,30 TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır. Muhafazakâr 141 3,34 1,23 1,403 ,212 Liberal 19 3,16 1,17 Milliyetçi 86 3,16 1,12 Sosyal Demokrat 21 3,14 1,28 Sosyalist 8 3,38 1,19 Diğer 124 2,98 1,09
Milliyetçi-Muhafazakâr 9 2,67 1,12
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir.
Muhafazakâr 141 4,28 0,97 0,760 ,602 Liberal 19 4,21 1,18 Milliyetçi 86 4,10 1,18 Sosyal Demokrat 21 3,86 1,31 Sosyalist 8 4,13 1,13 Diğer 124 4,27 1,00 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 4,44 1,13
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum. Muhafazakâr 141 4,30 1,01 2,387 ,028* Liberal 19 3,89 1,24 Milliyetçi 86 3,80 1,18 Sosyal Demokrat 21 4,14 1,01 Sosyalist 8 4,00 1,20 Diğer 124 4,24 1,00 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 4,00 1,00 TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir. Muhafazakâr 141 4,47 0,96 1,714 ,116 Liberal 19 4,11 1,20 Milliyetçi 86 4,16 1,02 Sosyal Demokrat 21 4,14 1,20 Sosyalist 8 4,38 0,74 Diğer 124 4,39 0,93 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 3,78 0,83 TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir. Muhafazakâr 141 4,52 0,91 0,519 ,794 Liberal 19 4,37 1,01 Milliyetçi 86 4,38 1,05 Sosyal Demokrat 21 4,29 0,96 Sosyalist 8 4,50 0,76 Diğer 124 4,49 0,75 Milliyetçi-Muhafazakâr 9 4,22 0,83 p*<0,05
Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Siyasal Görüş Açısından İncelenmesi (ANOVA)
Siyasal görüşü farklı olan gruplar arasında “TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.” İfadesine katılım düzeyi açısından
istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öne çıkarılmaktadır.” İfadesine muhafazakâr olanlarda katılım en fazla iken diğer ve liberal olanlarda en azdır.
Türkiye’de siyasal görüş belli bir duruş olarak belirlendiği için beraberinde sosyal algıyı da etkilemektedir. Dolayısıyla siyasal aitlik duygusu sıkıştırılmış cinsellik olgusunun televizyonda reklam izlerken serbest bırakılıp bırakılmayacağını da belirlemektedir.
Siyasal görüşü farklı olan gruplar arasında “Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “Cinsel öğeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine muhafazakâr olanlarda katılım en fazla iken milliyetçi olanlarda en azdır.
Doğal olarak bedensel ve ruhsal gereksinimlerimizden olan hazzı ya da ahlaksal ifade ile şehveti doyurmanın en kolay ve en doğal yolu bilindiği kadarıyla cinselliktir. Ancak ergenlik bizim için cinselliği keşfedebileceğimiz ilk yaşam evresiyken, cinselliğin külliyen yasak olduğu tek zaman dilimini toplumsal değerlerden muhafazakârlığa feda edip onun yerine şiddeti ikame edebiliyoruz. Cinsel istek ve arzularımızın karşılığını görmek için gereken aktiviteyi para karşılığı bu hizmetleri veren birey veya legal olmayan örgütlenmelerden talep ediyoruz. Tabiî ki zamanla kültürün ahlaki ilkeleri evrimlemesi, değiştirmesi gibi bir durumda var. Sorumluluk algısında erkek tarafından legal olmayan yönde giderilen cinsel istek erkek konumunda’ elinin kiri’ olarak ifade edilirken kadının başına gelen durum isteyerek veya istemeyerek de olsa ‘namus davası’ şeklinde ifade edilip pek çok durumda ölümle sonuçlanan bir şiddete dönüşebilmektedir.
Tablo 10: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Haftalık TV İzlenen Gün Sayısı Açısından İncelenmesi
Haftada kaç gün TV izlersiniz? n Ortalama ss F p TV reklamlarının
birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır.
Her gün 219 3,32 1,20
5,648 ,001* Sadece hafta sonları 23 3,74 1,29
Sadece hafta içi 23 3,35 1,43 Haftada birkaç gün 147 3,83 1,14 TV reklamlarının
birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.
Her gün 219 3,61 1,25
0,788 ,501 Sadece hafta sonları 23 3,87 1,01
Sadece hafta içi 23 3,91 1,41 Haftada birkaç gün 147 3,73 1,20 TV reklamlarının
birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır.
Her gün 219 3,16 1,12
1,829 ,141 Sadece hafta sonları 23 2,70 1,11
Sadece hafta içi 23 2,96 1,40 Haftada birkaç gün 147 3,26 1,18 Cinsel ögeler nedeni ile
birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir.
Her gün 219 4,14 1,05
2,582 ,053 Sadece hafta sonları 23 3,83 1,23
Sadece hafta içi 23 4,48 1,04 Haftada birkaç gün 147 4,34 1,03 Cinsel ögeler nedeni ile
birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.
Her gün 219 4,14 1,01
1,037 ,376 Sadece hafta sonları 23 3,78 1,09
Sadece hafta içi 23 4,30 1,06 Haftada birkaç gün 147 4,16 1,16 TV reklamlarında
cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir.
Her gün 219 4,35 0,93
0,783 ,504 Sadece hafta sonları 23 4,17 1,11
Sadece hafta içi 23 4,57 0,90 Haftada birkaç gün 147 4,28 1,07 TV reklamlarında cinsellik
kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Her gün 219 4,42 0,87
0,559 ,642 Sadece hafta sonları 23 4,39 0,89
Sadece hafta içi 23 4,65 0,88 Haftada birkaç gün 147 4,49 0,95
p*<0,05
Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Haftalık TV İzlenen Gün Sayısı Açısından İncelenmesi (ANOVA): Haftalık TV izleme gün sayısı farklı olan gruplar arasında “TV reklamlarının birçoğunda cinsellik
vurgulanmaktadır.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır.” İfadesine haftada birkaç gün TV izleyenlerde katılım en fazla iken her gün izleyenlerde en azdır. Bu durumu tezimizin bakış açısına göre okuduğumuzda reklam sektörünün televizyonun izlenmesinin kesintisiz olması yönündeki çabalarını da anlayabiliyoruz. İzleyiciyi her daim reklam bombardımanında tutmak, zihnin istenilen mesajı almasını sağlayarak bireyi istenilen kıvamda kontrol altında tutmak. Böylece birey reklam mesajında verilen algı ile etkileşime girerken zihin istenilmeyen tepkilerden de yalıtılmış olacaktır.
Tablo 11: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Günlük TV İzleme Saati Açısından İncelenmesi
Günde kaç saat TV izlersiniz? n Ortalama ss F p TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır. 1 saatten az 64 3,58 1,34 1,168 ,312 1-2 saat 237 3,59 1,16 3 saat ve daha fazla 111 3,38 1,25 TV reklamlarının birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır. 1 saatten az 64 3,91 1,22 1,266 ,283 1-2 saat 237 3,64 1,25 3 saat ve daha fazla 111 3,64 1,19 TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır. 1 saatten az 64 3,31 1,22 0,916 ,401 1-2 saat 237 3,10 1,17 3 saat ve daha fazla 111 3,20 1,10
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir.
1 saatten az 64 4,17 1,13
2,083 ,126 1-2 saat 237 4,14 1,07
3 saat ve daha
fazla 111 4,39 0,97
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum. 1 saatten az 64 4,02 1,21 4,979 ,007* 1-2 saat 237 4,04 1,10 3 saat ve daha fazla 111 4,41 0,87
kullanılması beni rahatsız etmektedir. 1-2 saat 237 4,26 1,05 3 saat ve daha fazla 111 4,45 0,86 TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum yapısını olumsuz yönde etkilemektedir. 1 saatten az 64 4,59 0,83 2,215 ,110 1-2 saat 237 4,38 0,97 3 saat ve daha fazla 111 4,55 0,77 p*<0,05
Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Günlük TV İzleme Saati Açısından İncelenmesi (ANOVA)
Günlük TV izlediği saat farklı olan gruplar arasında “Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine katılım düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Ortalama puanlar incelendiğinde “Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.” İfadesine günlük 3 saat ve daha fazla TV izleyenlerde katılım en fazla iken 1 saatten az izleyenlerde en azdır. Reklamların televizyon izleyicisi tarafından izlenmesi çok yoğun bir süreç içermemektedir. Dolayısıyla izlenme süresi düştükçe etkilenme algısı da eksilmektedir.
Tablo 12: Reklamlarda Cinsellik Kullanımı İfadelerine Katılım Düzeylerinin Günün En Çok TV İzlenen Saat Dilimi Açısından İncelenmesi
Günün en çok hangi saat diliminde TV izlersiniz? n Ortalama ss F p
TV reklamlarının birçoğunda cinsellik vurgulanmaktadır.
Sabah ile öğle
arasında 29 3,48 1,02
1,229 ,298 Öğle saatlerinde 10 3,80 1,14
Öğle ile akşam
arasında 42 3,31 1,30 Akşam saatlerinde 311 3,52 1,23 Gece yarısı 20 4,00 1,12 TV reklamlarının
birçoğunda kadın bedeni ve dişilik öner çıkarılmaktadır.
Sabah ile öğle
arasında 29 3,55 1,24
1,941 ,103 Öğle saatlerinde 10 3,80 1,03
Öğle ile akşam
Akşam saatlerinde 311 3,70 1,21 Gece yarısı 20 4,25 0,97
TV reklamlarının birçoğunda erkek bedeni öne çıkarılmaktadır.
Sabah ile öğle
arasında 29 2,93 1,16
1,472 ,210 Öğle saatlerinde 10 2,90 1,20
Öğle ile akşam
arasında 42 2,93 1,33 Akşam saatlerinde 311 3,20 1,13 Gece yarısı 20 3,55 1,23
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamı aile yapısına uygun değildir.
Sabah ile öğle
arasında 29 3,86 1,51
1,328 ,259 Öğle saatlerinde 10 4,50 0,97
Öğle ile akşam
arasında 42 4,31 0,98 Akşam saatlerinde 311 4,21 1,02 Gece yarısı 20 4,45 1,00
Cinsel ögeler nedeni ile birçok TV reklamını ailemle izlemekten tedirgin oluyorum.
Sabah ile öğle
arasında 29 4,14 1,09
1,088 ,362 Öğle saatlerinde 10 4,30 0,95
Öğle ile akşam
arasında 42 4,29 0,94 Akşam saatlerinde 311 4,14 1,06 Gece yarısı 20 3,70 1,49
TV reklamlarında cinselliğin kullanılması beni rahatsız etmektedir.
Sabah ile öğle
arasında 29 4,66 0,55
1,816 ,125 Öğle saatlerinde 10 4,30 0,95
Öğle ile akşam
arasında 42 4,48 0,94 Akşam saatlerinde 311 4,30 1,00 Gece yarısı 20 3,95 1,39
TV reklamlarında cinsellik kullanılması toplum