Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi ve genel bilgi formu aracılığıyla toplanan
veriler bilgisayar ortamına aktarılmış, istatistik paket programları yardımı ile açımlayıcı
Araştırmada, geçerlik ve güvenirlik çalışması ile Araştırmaya Dayalı Bilim Eğitim Programı’nda yer alan çocukların ve anne babalarının demografik bilgilerine ilişkin dağılımları frekans ve yüzde değerleri olarak verilmiştir. Testin geçerlik ve güvenirlik çalışması olarak açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ön test-son test karşılaştırmalarında bağımsız örneklemler için t testi, son test-kalıcılık testi karşılaştırmalarında ise ilişkili örneklemler için t testi kullanılmıştır.
Araştırmanın sorularını cevaplamak amacıyla toplanan verilerin analizinde kullanılan istatistiksel yöntemler aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır:
• Araştırmanın birinci ve ikinci alt amacında belirtilen Bilim Öğrenmeyi
Değerlendirme Testi’nin geçerlik ve güvenirliğini test etmek amacıyla öncelikle kapsam geçerliği yapılmıştır. Sonra yapı geçerliğine kanıt sunmak için açımlayıcı
faktör analizi yapılmıştır.
• Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’ne açımlayıcı faktör analizinde
yapıldıktan sonra doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmesi amacıyla Çaprazlama Ağırlıklı En Küçük Kareler (Diagonally Weighted Least Squares) yöntemi kullanılmıştır. Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nin daha önce belirlenen iki faktörlü yapısının geçerli bir model olup olmadığı doğrulayıcı faktör analizi
(Confirmatory Factor Analysis) ile incelenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi
(DFA), pek çok gözlenebilir değişkenin oluşturduğu faktörlerden (gizil değişkenlerden) oluşan faktöryel bir modelin gerçek verilerle ne derece uyum gösterdiğini değerlendirmeyi amaçlar. İncelenecek model, ampirik bir çalışmanın verileri kullanılarak belirlenmiş ya da belirli bir kurama dayandırılarak kurgulanmış bir yapıyı tanımlayabilir (Sümer, 2000: 59). Kategorik verilerden oluşan kontrol listesinin faktör yapısının incelenmesinde Çaprazlama Ağırlıklı En
Küçük Kareler (Diagonally Weighted Least Squares) tekniği kullanılmıştır.
DFA’da modelin geçerliliğini değerlendirmek için çok sayıda uyum indeksi kullanılmaktadır. Araştırmada bunlar içinde en sık kullanılanlar arasından (Akt.,
Sümer, 2000: 60); Ki-Kare Uyum Testi (Chi-Square Goodness, χ2), İyilik Uyum
İndeksi (Goodness of Fit Index, GFI), Düzeltilmiş İyilik Uyum İndeksi (Adjusted
Mean Square Error of Approximation, RMSEA) kullanılmıştır. Uyum iyiliği analizleri sonucunda, her bir maddenin söz konusu alt boyutu güvenilir bir şekilde temsil edip etmediği t değerleri ile hesaplanmıştır.
• Testin iç tutarlılık anlamında güvenirliği KR-20 güvenirlik katsayısı yardımıyla
incelenmiştir. KR-20 test maddelerine verilecek cevapların “doğru/yanlış”, “evet/hayır” gibi iki seçenekli olması durumunda kullanılmaktadır (Büyüköztürk, 2012: 171). Ayrıca madde toplam korelasyonları ve test tekrar test korelasyonları hesaplanmıştır.
• Deneysel işlemin etkililiğinin belirlenmesinde kullanılacak istatistiksel işlemin
seçimi için normallik testi yapılmıştır. Bu amaçla çarpıklık-basıklık değerleri ve normal dağılım eğrisine sahip histogram grafikleri çizilmiştir (Büyüköztürk, 2012: 40). Kontrol grubuna ait ön test-son test, deney grubuna ait ise ön test-son
test-kalıcılık puanları için hesaplanan çarpıklık-basıklık değerleri incelendiğinde,
çarpıklık değerlerinin -.511-.498 aralığında; basıklık değerlerinin ise -1.653-.447 aralığında değiştiği belirlenmiştir. Elde edilen bu değerlerin sınır değer olan -2 - +2 aralığında olması, dağılımın normal olduğunu göstermektedir.
• Dağılımın normal olması nedeniyle, araştırmanın üçüncü alt amacında
Araştırmaya Dayalı Bilim Eğitim Programı okul öncesi eğitim kurumuna devam
eden 60-72 aylık çocukların bilim öğrenmeleri üzerinde etkisini belirlemek için
parametrik istatistiksel teknikler kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının
Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nden aldıkları ön test puanlarının farklı
olup olmadığı bağımsız örneklemler için t testi ile incelenmiştir. Ön test puanlarının deney ve kontrol grupları için farklı olmaması nedeniyle deney ve kontrol gruplarından elde edilen sonuçların son test puanlarının farklı olup olmadığı bağımsız örneklemler için t testi ile incelenmiştir. Bağımsız örneklemler için t testi, iki bağımsız örneklem grubundan elde edilen ortalamalar arasındaki farkın manidarlığını karşılaştırmak için kullanılan parametrik bir tekniktir (Büyüköztürk, Çokluk ve Köklü, 2012: 155; Büyüköztürk, 2012: 39). Kontrol grubundan elde edilen ön test ve son test puanlarının farklı olup olmadığı ilişkili
örneklemler için t testi ile incelenmiştir. Deney grubundan elde edilen ön test ve
incelenmiştir. İlişkili örneklemler için t testi, ilişkili iki örneklem ortalaması arasındaki farkın sıfırdan anlamlı bir şekilde farklı olup olmadığını test etmek için kullanılır (Büyüköztürk, 2012: 67).
• Araştırmanın dördüncü alt amacında belirtilen deney grubundaki çocukların
Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi son test ve kalıcılık testinden aldıkları puanları karşılaştırmak amacıyla ilişkili örneklemler için t testi kullanılmıştır.
BÖLÜM V
BULGULAR VE YORUM
60-72 aylık çocuklar için Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nin geçerlik
güvenirlik çalışması ve Araştırmaya Dayalı Bilim Eğitim Programı’nın bilim öğrenmeye etkisinin incelenmesi amacıyla yapılan araştırmada;
• Çocuklar için Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nin geçerlik ve güvenirlik
analiz sonuçları Tablo 5 ile Tablo 8 arasında, Şekil 3 ve Şekil 4’te;
• Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların bilim
öğrenmelerinin geliştirilmesine yönelik hazırlanmış olan Araştırmaya Dayalı Bilim Eğitim Programı’nın uygulandığı deney ve kontrol gruplarına uygulanan
Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nin ön test ve son test puanlarına ilişkin
bulgular Tablo 10 ile Tablo 13 arasında, Şekil 5 ve Şekil 8’de;
• Deney grubunda yer alan çocukların Bilim Öğrenmeyi Değerlendirme Testi’nden
elde edilen son test ve kalıcılık testi puanları arasındaki ilişki Tablo 14’de ve Şekil