4.4.1. Yarı Yapılandırılmış Görüşmeden Elde Edilen Bulgular
Araştırmada, “Deney grubu öğrencilerinin probleme dayalı öğrenme yöntemine ilişkin görüşleri nelerdir?” alt problemini cevaplamaya yönelik olarak yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşme, 7 hafta süren probleme dayalı öğrenme yöntemi uygulaması sonrasında deney grubundan gönüllülük esasına dayanarak rastgele olarak seçilen öğrenciler ile yarı yapılandırılmış olarak gerçekleştirilmiştir. Görüşme, 3’ü kız 3’ü erkek olmak üzere 6 öğrenci ile fen laboratuvarında gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşme, öğrencilerin ve velilerinin izni ve bilgisi dahilinde araştırmacı tarafından yapılmış ve kayıt altına alınmıştır. Probleme dayalı öğrenme hakkında öğrencilerin fikirlerini ortaya çıkarmak amacıyla 5 adet açık uçlu soru ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşme sırasında öğrencilerden gelen yanıtlar doğrultusunda daha ayrıntılı yanıtlar
Değişkenler N r p
BSB son test
vermelerini sağlamak amacıyla derinleştirici sorular yöneltilmiştir. Görüşmeler, ortalama 15-20 dakika arasında sürmüştür. Öğrencilerin sorulara verdikleri cevaplar betimsel olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, görüşmeler sırasında öğrencilerin sorulara verdikleri yanıtlardan ayrıntılı örneklere yer verilmiştir.
‘Probleme dayalı öğrenme hakkında ne düşünüyorsun?’ sorusu, görüşme yapılan her bir öğrenciye yöneltilmiştir. Yukarıda verilen tabloda, probleme dayalı öğrenme yöntemi hakkında ne düşündükleri ile ilgili görüşlerini belirlemek üzere sorulan ilk soruya dair verilen yanıtlar; öğrenci merkezli olduğu, kalıcı öğrenmeyi sağladığı, deney yaptıkları, günlük hayattan alınan örnekler üzerinden gruplar halinde çalıştıkları, şeklinde PDÖ yönteminin avantajları olduğunu belirtmişlerdir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö2: Şimdi biz arkadaşlarımızla iç içe konuşuyoruz. Sohbet ediyoruz, tartışıyoruz. Belli bir konu içinde onun fikirlerini duyuyorum benim fikirlerimi duyuyorum. Diğer derslerde böyle bir ortamımız olmuyor. En çok tartıştığımız ders, bu ders (fen) oldu… Hem kendimiz deniyoruz, hem kendimiz öğreniyoruz, hem de grup içinde bilgimizi paylaşıyoruz. …herkes iç içe konuşuyor, tartışıyor, konuları öğreniyor. Birbirine yorumlar yapıyor. Bu şekilde daha eğlenceli, daha güzel ve kalıcı bilgiler öğreniyoruz.
Ö3: bizim konuları daha iyi anlamamız ve gözle görecek şekilde kanıtladığımız için bizim o konuyu daha iyi anlamamıza yardımcı oldu. Dersimize daha çok katkı sağladığını, konuları daha çabuk öğrenmemizi sağladığını ve beynimizde daha kalıcı olduğunu düşünüyorum
Ö4: Hayattan örnekler üzerinden gidiyoruz. Günlük yaşama göre örnekler alıyoruz. Hayattan örneklerle öğreniyoruz. Senaryoları merak ediyordum… Acaba nasıl yapsam, şu doğru mu yanlış mı? diye düşünüyordum… Tartışıyorduk hep birlikte… Hep beraber zevk alarak çalıştık.Eğlenerek öğrendik...
Ö6: Grupta çalışmalar iyi oluyor. Dayanışmayı sağlıyor. Birlikte çalışmayı sağlıyor. Samimiyet artıyor. Grup olmak hoşuma gitti.
Bununla birlikte öğrenciler, PDÖ yöntemi ile ilgili olarak; grup içi çatışma, zaman alması, grup içinde sorumluğunu aksatanlar, şeklinde dezavantajları olduğunu ifade etmişlerdir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö5 :…tartışıyorduk. Ama çözüyorduk. (birbirimize)Küsmüyorduk.
Ö6: Bazen grupta kavga filan çıkıyor. Ama sonra çözülüyor. Olumsuz yanı bu… Ö1: Normal derse göre biraz daha uzun sürmesine rağmen daha iyi öğrendiğimi düşünüyorum.
Öğrencilere, ‘fen bilimleri dersinin PDÖ ile işlenmesi sence dersin anlaşılmasında etkili mi?’ sorusu 2. soru olarak yöneltilmiştir. Tüm öğrenciler, bu sorunun yanıtını ‘evet’ olarak vermişlerdir. Fen bilimleri dersinin PDÖ ile işlenmesinin, dersin anlaşılırlığı ile ilgili görüşlerini belirlemek üzere sorulan ikinci soruya verilen yanıtlar; evet, kendimiz tasarlıyoruz, deneyerek daha iyi anlıyoruz ve deneylerle öğreniyoruz, şeklindedir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö2: Evet etkili. Çünkü biz deneyleri kendimiz tasarlıyoruz. Kaynaklardan okuyarak, öğrenerek daha fazla bilgi sahibi oluyoruz. Derslerde mesela örnekler veriliyor. Mesela; çantanın ele alınarak yürünmesinde iş yapılmaz, deniyor. Ama biz bunları deneyerek daha iyi anlıyoruz.
Ö6: Evet. Çünkü senaryolarla yaparken onu daha çok öğreniyoruz. Normal ders gibi değil. Deney yapıyoruz. Bu işin içine giriyoruz. Öğreniyoruz tam... O yüzden daha kolaylık sağlıyor.
Öğrencilere, ‘PDÖ, fen konularının günlük hayatla ilişkilendirilmesinde sence etkili mi?’ sorusu 3. soru olarak yöneltilmiştir. Tüm öğrenciler bu sorunun yanıtını ‘evet, etkili’ olarak vermişlerdir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö2: Evet etkili. Biraz önce örnek vermiştim. Çanta örneğini… Derslerde mesela örnekler veriliyor. Mesela; çantanın ele alınarak yürünmesinde iş yapılmaz, deniyor. Ama biz bunları deneyerek daha iyi anlıyoruz.
Ö3: Evet. Mesela; katı basıncında yüzey alanı küçüldükçe, basınç artar. Bunu duvara çivi çakarken filan, oralarda ilişkilendirebiliriz.
Öğrencilere, ‘PDÖ’nün sana ne /neler kazandırdığını düşünüyorsun?’ sorusu 4. soru olarak yöneltilmiştir. Probleme dayalı öğrenmenin öğrencilere kazandırdıklarını belirlemeye yönelik olarak yöneltilen bu soruya verilen yanıtlar; dersi ve konuyu daha iyi anlama, kalıcı öğrenmeye katkı sağlama, sorun/problem çözme becerisi kazanma, çözüm odaklı olma, şeklindedir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö2: ..bilgileri daha gerçekçi ve kanıtlayarak öğrenme. Daha kalıcı öğreniyoruz. Çünkü kitaptan okuyarak, ezberleyerek öğreniyoruz. Burda mesela sınava girdik (deneme sınavı, ortak sınavlar) yaptığımız deneyler, tartışmalar, hipotezler aklımıza gelerek daha iyi, kalıcı bilgi sağlıyoruz. Bizim burda denediğimiz şeyler sınavda karşımıza çıkıyor. Biz burda kanıtladığımız, öğrendiğimiz için direk doğru ya da yanlış olduğunu söyleyebiliyoruz.
Ö3: …dersleri daha iyi anladığımı ve bunu(nla) gerçek hayatta da karşılaştığımı görüyorum. Gerçek hayattaki sorunları çözebildiğimi fark ediyorum. Ben fen dersini anlamakta daha zorluk çekiyordum. Daha kolay anlamamı sağladı.
Ö5: …önceleri senaryolarda çok tartışmalar çıkıyordu. Ama sonraları tartışmalar azaldı. Çözüm odaklı olduk.
Öğrencilere, ‘Diğer derslerin de PDÖ ile işlenmesini ister misin?’ sorusu 5. soru olarak yöneltilmiştir. Öğrenciler, bu soruya; ders karmaşıksa olabilir, bazı derslerde olabilir, şeklinde yanıtlar vermişlerdir. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerinden bazı örnek ifadeler şu şekildedir:
Ö5: İsterdim. Mesela; matematik… Matematikte anlamadığım yerler çok oluyor. Ama böyle daha iyi anlayabilirim, diye düşünüyorum.
Ö6: Evet. Sosyal ya da matematik. Daha iyi anlaşılır. Sosyal biraz ağır çünkü… böyle daha iyi anlarız.
Öğrencilerle yapılan görüşmelerde bu beş soruya verdikleri yanıtlar incelendiğinde; PDÖ yönteminin öğrenciler, derse aktif katılımı sağladığı, fen konularını günlük hayatla ilişkilendirdiği, kalıcı öğrenmeye katkı sağladığı, öğrencileri grup çalışmasına yönlendirdiği, iletişim ve problem çözme becerilerini geliştirebilmelerine fırsat tanıdığı, yaparak-yaşayarak öğrenmede etkin rol oynadığı, öğrenciler tarafından zor olarak kabul edilen sosyal ve matematik gibi derslerde PDÖ yönteminin kullanılmasının yararlı olacağını belirtmişlerdir. Bununla birlikte; PDÖ yönteminin uygulanması sürecinde grup içi çalışmalar sırasında çatışmaların yaşanabildiği, grup içinde sorumluluğunu aksatanların olabildiği ve diğer derslere kıyasla zaman aldığını ifade etmişlerdir.
Bu araştırma, İlköğretim 7. sınıf fen bilimleri dersi müfredatındaki ‘Kuvvet ve Enerji’ ünitesinin öğretiminde probleme dayalı öğrenme yönteminin akademik başarıya ve bilimsel süreç becerilerine etkisini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bölümde, araştırmanın alt problemlerine ait elde edilen bulgular özetlenmiş, literatürde ulaşılabilen, daha önce bu alanda yapılmış araştırmaların bulgularıyla karşılaştırılarak tartışılmıştır. Ayrıca araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, özellikle Fen bilimleri alanında, zaman içinde yapılacak PDÖ yöntemi ile ilgili çalışmalar ve ileri araştırmalar için önerilere yer verilmiştir.