Bilimsel Süreç Becerilerine İlişkin Sonuç ve Tartışma

Bu çalışmanın diğer bir amacı, probleme dayalı öğrenme yönteminin 7. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla; Bilimse Süreç Becerileri Testi (BSBT), deneysel uygulama başlanmadan önce, hem deney hem de kontrol grubu öğrencilerine ön test olarak uygulanmıştır. Deneysel uygulamadan sonra ise aynı test son-test olarak tekrarlanmıştır. Ön test olarak uygulanan BSBT’den elde edilen verilerin analiz sonuçlarına göre deney grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin ön test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık görülmemiştir (t(55)=-0,523 ve

p>0,05). Deney grubu öğrencilerinin BSBT ön test puan ortalamaları 15,13 iken; kontrol grubu öğrencilerinin BSBT ön test puan ortalamaları ise 15,66’dır. Bu sonuç; deney ve kontrol grubu öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri testi ön test puan ortalamaları açısından birbirine yakın olduğunu göstermektedir. PDÖ yönteminin uygulandığı deney grubu öğrencilerine ait deneysel işlem öncesi ve sonrası bilimsel süreç becerileri öntest puanları ortalaması 15,13 iken ve sontest puanları ortalamasının 20,36 olduğu belirlenmiştir. Deney grubu öğrencilerinin BSB ön test ve son test puanlarının karşılaştırılmasına ilişkin bağımlı örneklem t-testi analiz sonuçlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu ortaya çıkmıştır (t(29)= -6,434 ve p<0,00). Elde edilen bu sonuç

doğrultusunda, Probleme Dayalı Öğrenme Yönteminin deney grubu öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerini geliştirmede olumlu bir etkiye sahip olduğunu açıkça görülmektedir. Kontrol grubu öğrencilerinin uygulama öncesinde BSB ön test puan ortalaması 15,66 iken, BSB son test puan ortalaması 16,70’dir. Kontrol grubu öğrencilerinin BSB ön test ve son test puanlarının karşılaştırılmasına ilişkin bağımlı örneklem t-testi analiz sonuçlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (t(26)=-0,844 ve p>0,05). Bu

sonuçlara göre; kontrol grubunda uygulanan mevcut öğretim yönteminin, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini arttırdığı bununla birlikte bu artışın deney grubu son test puanlarına kıyasla daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının BSB son test puan ortalamaları birbiri ile kıyaslandığında deney grubu lehine anlamlı bir

farklılık olduğu görülmektedir. Deney grubu BSB son test puan ortalamasının 20,36 ile, kontrol grubu BSB son test puan ortalaması olan 16,70’den yüksek olduğu göze çarpmaktadır (t(55)=4,111 ve p<0,05). Sonuç olarak; uygulama sonrasında deney grubu

öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri testinde, kontrol grubu öğrencilerinden daha başarılı oldukları göze çarpmaktadır. Bu sonuca dayanarak, Probleme Dayalı Öğrenme yönteminin deney grubu öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin gelişiminde anlamlı bir katkı sağladığı ve bilimsel süreç becerilerini geliştirdiği söylenebilir.

Bunun sebebi; kontrol grubunda mevcut öğretim yöntemine dayalı olarak yürütülen derslerde kullanılan ders kitabının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmek için yeterli olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Bununla birlikte, deney grubunda uygulanan araştırma basamaklarının yer aldığı senaryo çalışma kâğıtları ile yürütülen PDÖ yönteminin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini desteklemede olumlu etkisinin olduğu ileri sürülebilir.

Elde edilen bu bulgular doğrultusunda, deneysel işlem sonunda, deney grubu öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri testinde, kontrol grubu öğrencilerinden daha başarılı oldukları belirlenmiştir. Literatürde PDÖ yönteminin uygulandığı gruplarda bilimsel süreç becerilerindeki değişimi inceleyen ve bu araştırma sonuçları ile paralellik gösteren araştırmalar bulunmaktadır (Temel ve Morgil, 2007; Tavukcu, 2006; Oskay, 2007; Söyleyici, 2018; Şahbaz ve Hamurcu, 2012; Demirel, 2014; Büyükdokumacı, 2012). Bu çalışmada akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri ile ilgili elde edilen sonuçlar ile paralellik gösteren çalışmalara rastlamak mümkündür. Bunlardan bir tanesi Demirel (2014)’in 10. Sınıf kimya dersinde ‘Karışımlar’ konusunda Probleme Dayalı Öğrenme ve Argümantasyona Dayalı Öğrenme yöntemlerinin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve bilimsel muhakeme yeteneklerine etkilerinin araştırmıştır. Demirel (2014), araştırmasının sonucunda, PDÖ yönteminin öğrencilerin akademik başarı ve bilimsel süreç becerilerini arttırma üzerinde mevcut öğretim programına nazaran daha etkili olduğunu sonucuna ulaşmıştır. Bir diğer çalışma ise Büyükdokumacı (2012) Fen ve Teknoloji öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme yönteminin 8. sınıf öğrencilerinin ‘Maddenin Halleri ve Isı’ ünitesindeki akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri ve problem çözme tutumları üzerindeki etkisini incelemiştir. Araştırmanın sonucunda deney grubu öğrencilerinin akademik başarılarının kontrol grubu öğrencilerden daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. PDÖ yönteminin ve PDÖ sürecinde kullanılan senaryolarının öğrenciye bilimsel süreç becerilerini kazandırmada etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bir başka çalışmada, Şahbaz ve Hamurcu (2012), ilköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji dersi

‘Maddenin Tanınması ve Değişimi’ ünitesinde kullanılan işbirlikli öğrenme yöntemi ile probleme dayalı öğrenme yönteminin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarılarına ve hatırda tutma düzeylerine etkisini araştırmıştır. Araştırmadaki deney gruplarından birisinde dersler; Probleme Dayalı Öğrenme yöntemi ile işlenirken diğer deney grubunda işbirlikli öğrenme ile dersler yürütülmüştür. Kontrol grubunda ise mevcut öğretim yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Probleme Dayalı Öğrenme yöntemi ve İşbirlikli Öğrenme yönteminin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ile akademik başarılarını geliştirmede mevcut öğretim yöntemine kıyasla daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Benzer olarak; Taşoğlu ve Bakaç (2010) ve Ukoh (2010) lisans öğrencilerine fizik dersinde uygulanan probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarılarının yanı sıra bilimsel süreç becerilerini arttırdığı sonucuna ulaşmışlardır. Gürses, Açıkyıldız, Doğar ve Sözbilir (2007), kimya laboratuvarı dersinde uygulanan probleme dayalı öğrenmenin akademik başarı ve bilimsel süreç becerilerine etkisini araştırdığı çalışmasında, PDÖ’nün bilimsel süreç becerilerini geliştirdiği sonucuna ulaşmışlardır. Tavukçu (2006), ortaokul fen bilimleri dersinde uygulanan probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisini incelediği çalışması sonucunda; öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ile akademik başarılarında, PDÖ yönteminin uygulandığı deney grubu lehine anlamlı bir farklılık olduğunu tespit etmişlerdir. Sindelar (2010), çalışmasında; lisans öğrenimi gören farklı sınıf düzeylerindeki öğrencilerin fen ders başarılarına, PDÖ yönteminin etkisini araştırmıştır. Yapılan çalışmada deney grubu öğrencileri PDÖ yöntemi ile 2-3 kişilik gruplar halinde kendilerine verilen senaryolar üzerinde çalışmışlardır. Araştırma sonucunda, senaryolara dayalı probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin başarılarını olumlu etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Taşoğlu ve Bakaç (2010), PDÖ’nün fizik dersini alan lisans öğrencilerinin akademik başarılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisini araştırmışlardır. Deney grubunda oluşturulan 7-8 kişilik gruplar, kendilerine verilen PDÖ senaryoları üzerinde çalışmışlardır. Araştırma sonucunda, PDÖ yönteminin, öğrencilerinin akademik başarılarını ve bilimsel süreç becerilerini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bununla birlikte, literatürde, yapılan bu çalışmanın sonucunu desteklemeyen çalışmalar da bulunmaktadır. Bunlardan birisi; Serin (2009), probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisini incelediği araştırmasında PDÖ yönteminin, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini arttırmada yeterli olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Benzer olarak, Çelik (2013), Probleme dayalı öğrenmenin (PDÖ) yönteminin

öğretmen adaylarının fizik dersi başarısı, öğrenme yaklaşımları ve bilimsel süreç becerilerine etkisini incelediği doktora çalışması sonucunda, deneysel işlem sonunda, hem deney hem de kontrol gruplarında yer alan öğrencilerin bilimsel süreç becerileri arasında, önemli fark saptamamıştır. Yıldız (2010), yaptığı çalışmada PDÖ senaryolarına dayalı deney uygulamalarının 6. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerini geliştirmede bir etkiye sahip olmadığını saptamıştır.