• Sonuç bulunamadı

Araştırma sürecinde veriler farklı problem kurma durumları içeren ölçme aracıyla toplanmıştır. Aşağıda veri toplama aracının nasıl geliştirildiği ve verilerin nasıl toplandığı anlatılmaktadır.

Farklı Problem Kurma Durumları İçeren Ölçme Aracının Geliştirmesi

Bu çalışmada 4. sınıf öğrencilerine uygulanacak “Farklı Problem Kurma Durumları İçeren

Ölçme Aracı” araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Bu doğrultuda Stoyanova ve Ellerton

(1996) tarafından geliştirilen, serbest, yarı – yapılandırılmış ve yapılandırılmış problem kurma çalışması ve Christou vd. (2005) tarafından öne sürülen modelde yer alan kavrama, aktarma, düzenleme ve seçme alt boyutları göz önüne alınarak oluşturulan problem kurma görevlerinin olduğu problem kurma durumları hazırlanmıştır. Bu problem durumlarında öğrencilerden neler yapmaları istendiği daha önce açıklanmıştır. Bu problem durumlarından serbest problem kurma durumuna yönelik bir konu verilerek ve bir konu verilmeden alt

boyutlarına yönelik 1’er soruya, yarı –yapılandırılmış problem kurma durumunda düzenleme ve aktarma alt boyutlarına ait 2’şer soruya, Yapılandırılmış problem kurma durumunda

kavrama ve seçme alt boyutlarına yönelik 2’şer soruya yer verilmiştir.

Ölçme aracı hazırlanırken ilkokul 4. Sınıf Matematik dersi öğretim programında yer alan kazanımlar, öğrenci ders ve çalışma kitabı incelenip yukarıda yer alan modele uygun problem durumları oluşturulmasına dikkat edilmiştir. Ölçme aracı oluşturulurken her bir problem kurma durumlarına yönelik en az 3’ er problem durumu hazırlanmıştır. Araç

58

geliştirilirken 3 alan uzmanı Doçent’ ten görüş alınmış, alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda sorular revize edilmiştir. Alan uzmanlarının görüşleri doğrultusunda; Christou vd. tarafından oluşturulan ölçekte seçme ve kavrama alt boyutunda yer alan soru kalıplarında düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden bir tanesi seçme alt boyutundaki problemin cevabına yönelik olarak problemin tamamlanması istenmesi durumunda öğrenciye önce problemin yarım olarak verilmesi daha sonra problemin çözümü sonucunda istenen sonucun belirtilmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. Diğer düzenleme ise kavrama alt boyutunda verilen işleme yönelik problem cümlesi yazılması kategorisinde uzmanların öğrencilere verilen işlemde kullanılan sayıların iki basamaklı sayılar olması yönünde görüş bildirmeleri nedeniyle sorular revize edilerek kullanılmıştır. Christou vd.’ nin yaptıkları çalışmada yer alan problem kurma görevleri yarı-yapılandırılmış ve yapılandırılmış kategorilerinde her bir alt boyuta yönelik 1’er problem kurma görevinden oluşmaktadır. Yaptığımız bu çalışmada farklı zorluk düzeylerindeki problem kurma görevlerinin öğrencilerin performanslarında değişikliğe yol açıp açmadığını da görmek amacıyla, öğrencilerin 2 farklı zorluktaki problem kurma göreviyle karşı karşıya getirmek istendiğinden her bir alt kategoriye yönelik 2’şer sorudan oluşan problem kurma ölçeğine son hali verilmiştir. Tüm bu işlemler sonucunda 33 öğrenci üzerinde uzman görüşleri doğrultusunda son halini alan farklı problem kurma durumlarına yönelik ölçme aracının pilot çalışması gerçekleştirilmiş ve her kategoride 2 sorunun yer aldığı 10 problem durumu nihai ölçme aracını oluşturmuştur.

59 Tablo 2

Betimsel Analizde Kullanılacak Olan Temalar ve Öğrencilere Verilecek Problem Kurma Görevlerine Örnekler Problem kurma durumları Problem kurma durumlarının alt boyutları

Problem kurma görevleri Öğrencilere

yöneltilen soru sayısı

Serbest Bir konu

verilerek

Kesirlerle ilgili bir problem kurunuz?

1

Bir konu

verilmeden

Sana zor gelen bir problem oluşturur musun?

1 Yarı-

yapılandırılmış

Düzenleme Aşağıdaki resme dayalı bir problem kurunuz. (üzerinde etiket fiyatlarının olduğu bir elektronik eşya mağaza resmi verilir)

2

Aktarma Aşağıdaki tabloyu kullanarak çözümünde bir

toplama ve bir çıkarma işlemi olan bir problem kurunuz.

İsim Bankadaki para

(TL) Yavuz 340 Tuana 120 Zeynep 220 Yusuf 110 Hasan 280 2

Yapılandırılmış Kavrama Aşağıdaki eşitliğe uygun bir problem kurunuz.

(2300+1100)-790=n 2

Seçme Aşağıda verilen hikâye durumunu kullanarak sonucu 75 TL olacak biçimde bir problem kurunuz. Kayra’nın 150 TL’si var. Halası Kayra’ya bir miktar para vermiştir. Fiyatı 25 TL olan kitabı aldıktan sonra Kayra’nın şu an 200TL’si vardır.

2

Verilerin Toplanması

Yapılan araştırmanın geçerliliğini ve güvenirliliği sağlamak adına araştırmanın uygulanması öncesinde ve araştırmanın uygulanması esnasında bir takım çalışmalar yapılmıştır. Öğrencilere yöneltilen yazılı problem durumlarının ilk kısmında yer alan 14 adet problemin alan yazından adapte edilerek kullanılmış olması, araştırma öncesinde yapılan pilot çalışma ve başvurulan uzman görüşleri neticesinde yazılı sınav sorularının revize edilmesi ve araştırma esnasında öğrencilerin birbirlerinden etkilenmelerinin önüne geçilmesi çalışmanın geçerliliği ve güvenirliliğini sağlamaya yönelik önlemlerdir. Ayrıca nitel araştırmalarda geçerliliği ve güvenirliliği artırmanın bir yolu da çeşitlemedir. Farklı yöntemler kullanılarak çeşitleme yapılması toplanan verilerin birbirini desteklemek amacıyla kullanılması çalışmanın geçerliliğini ve güvenirliliğini artırır (Yıldırım ve Şimşek, 2008). Bu nedenle tez çalışması sırasında farklı problem kurma durumlarının yer aldığı yazılı dokümanlara ilave

60

olarak öğrencilerden kurdukları problemlerin çözmelerinin istenmesi ve nitel veri analizleriyle birlikte frekans değerleri gibi sayısal analizlere yer verilerek çeşitleme yöntemi kullanılması amaçlanmıştır.

Araştırmacı veri toplama süreci öncesinde uygulamanın gerçekleştirildiği okuldaki öğretmenlerle ve idarecilerle görüşmüş, bu görüşmeler sonucunda birbirine öğrencilerin sayıları, başarı durumları ve öğretmenlerin kıdem yılları bakımından birbirine en yakın olduğunu düşündüğü iki sınıfın öğrencileriyle pilot ve esas uygulama yapmıştır. Uygulamalar öncesinde ikişer ders süresi (40dk) öğrencilerle tanışılmış, sınıfın öğretmeniyle birlikte matematik derslerine girilmiş böylelikle çalışma öncesi öğrencilerin çalışmaya kendilerini hazır hissetmeleri sağlanmıştır. Öğrencilerle ön görüşmenin yapıldığı bu derslerde öğrenciler dört işlem becerilerine yönelik problem çözme çalışmaları yapmışlardır. Öğrencilerin çoğunun problemleri çözebildiği gözlenen bu dersin ardından öğrencilerle problem kurma çalışmaları üzerine konuşulmuştur. Konuşmalar esnasında öğrencilere daha önce problem kurma çalışması yapıp yapmadıkları, sevip sevmedikleri ne gibi yönleri olduğu, onlara problem kurma çalışmasında neyin zor geldiği gibi sorular yöneltilip öğrencilerin durumları öğrenilmeye çalışılmıştır. Problem kurma çalışmaları konusunda araştırmacının sorduğu sorulara öğrenciler problem kurma çalışmalarından hoşlanmadıklarını, sıkıcı bulduklarını, sayıları sözel ifade ederken sorun yaşamazken yazılı bir probleme dönüştürme konusunda sıkıntı yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Pilot çalışma ve uygulama öncesi öğrencilere örnek olacak bir problem kurma durumu verilmiş bununla ilgili bir problem kurmaları istenmiştir. Öğrenciler problem kurduktan sonra sırayla her birine söz verilmeye çalışılmış ardından bazı öğrencilerin bu problemleri tahtaya yazmaları istenmiştir. Aralarında yanlış problem yazan öğrencilerinde olduğu problem yazan öğrencilerin problemleri okutulmuş ve yanlış problem yazanların neden yanlış yazmış olabileceği üzerine tartışılmıştır. Böylece pilot çalışma ve uygulamanın yapılacağı öğrenci grupları problem kurma çalışmalarına hazır duruma getirilmiştir. Pilot gerçekleştirilirken öğrencilere her bir problem durumu için örnek teşkil edecek çalışmadakine benzer fakat aynısı olmayan bir problem durumu tahtaya yazılmış öğrencilerle birlikte problem kurma çalışması yapılan bu problem kurma durumuna yönelik cevapları üzerinde konuşularak çalışmanın yönergeleri verilmiştir. Pilot çalışma sırasında her bir problem durumu için öğrencilere 20 dk süre verilmiş, bir hafta boyunca her gün 2’şer ders saati (arka arkaya olmamak koşuluyla) içerisinde problem durumlarına yönelik problem kurmaları istenmiştir. Pilot çalışma

61

sonrasında veriler incelenmiş, esas uygulamada kullanılacak sorularda uzman görüşleri de dikkate alınarak değişiklikler yapılmıştır.

Gerçek uygulama sırasında her bir problem durumu öğrencilerin ilgi ve merakını çekmek için, renkli kâğıtlara basılmış, bazı problem durumları öncesinde problem durumu hakkında öğrenciye bilgi verilmiş, başka bir problem durumu verilmiş ve nasıl bir uygulama yapmaları beklendiği açıklanmıştır. Bazı problem kurma durumlarında yazdıkları soruları arkadaşlarına yazdıklarını düşünerek kurmaları istenmiştir. Uygulama 31 öğrenciyle (15 kız, 16 erkek) pilot uygulamada olduğu gibi bir hafta boyunca her gün ve 2’şer ders saati (arka arkaya olmamak koşuluyla) süresince yapılmıştır. Her bir problem durumu için öncelikle çalışma kâğıtları dağıtılmış, öğrencilere problem durumu hakkında bilgi verilmiş, öğrencilerden sözel olarak problem durumuna yönelik istedikleri kadar problem kurmaları istenmiş ardından 20-25 dk boyunca çalışma kâğıtlarına problem durumuna yönelik kurdukları problemleri yazmaları istenerek çalışmanın verileri toplanmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanması aşamasında, grubun öğretmenleri sınıf ortamında bulunmamış, araştırmacı sınıf ortamında öğrencilerle baş başa bırakılmıştır. Araştırmacı uygulama öncesinde de pilot çalışmada olduğu gibi daha önceden tanıştığı öğrencilere yapacağı uygulama hakkında bilgiler vermiş, öğrencilerin daha önce böyle çalışmalar yapıp yapmadığına ilişkin sorular sormuş aldığı cevaplar doğrultusunda öğrencilere ilgili açıklamaları yapmıştır. Araştırmacı uygulama sırasında öğrencilere rehberlik etmiş, kurdukları problemlere kesinlikle müdahale etmemiş, kurdukları problemlerin doğruluğu veya yanlışlığı hakkında öğrencilere yönlendirmede bulunmamıştır. Araştırmacı öğrencilerin çalışmalar esnasında sıkıldığını gördüğünde ya çalışmaya ara verilmiş veya öğrencilerin çikolata, vb. ile ödüllendirilerek tekrar motive olmaları sağlanmıştır. Böylece verilerin toplanması saplanmıştır.

Araştırma Kapsamında Kullanılan Farklı Problem Durumlarına Yönelik Problem İfadeleri

Araştırma kapsamında öğrencilere toplamda 10 adet problem kurma durumu yöneltilmiş ve katılımcıların bu durumlara uygun problemler kurmaları istenmiştir. Öğrencilere uygulanan bu problem durumları serbest, yarı-yapılandırılmış ve yapılandırılmış problem durumları olarak 3 bölümden oluşmaktadır. Serbest problem durumunda 2 problem durumu yöneltilirken, yarı-yapılandırılmış problem kurma durumunda ise iki (düzenleme ve

62

aktarma) alt kategoride her kategoriye yönelik 2’şer problem durumu oluşturulmuş, yapılandırılmış problem kurma durumunda ise iki (kavrama ve seçme) alt kategoride her kategoriye yönelik 2’şer problem kurma durumu oluşturulmuştur. Sorular EK:1’ de yer almaktadır.

Benzer Belgeler