Bu araştırmada hem nitel hem nicel veriler kullanılmıştır. Nicel veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ÇBT kullanılmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak araştırma süresince toplanan nicel verileri güçlendirmek adına yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşme tekniği, bir araştırmanın probleminin en makul sürede derinlemesine incelenmesine imkan sağlayan tekniklerdendir (Büyüköztürk, Kılıç, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2014).
Şekil 6' daki süreç takip edilip araştırmacı tarafından farklı alanlarda uzman kişilerin görüşleri alınarak geliştirilen ÇBT ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır (EK 16 ve 18).
3.6.1. "Çokgenler" Alt Öğrenme Alanı İle İlgili Başarı Testi
Başarı testinin geliştirilebilmesi için "Çokgenler" alt öğrenme alanına ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Öğretim programı, 7. sınıf Matematik ders kitabı ve kaynak kitapları incelenmiştir. Bunlar doğrultusunda öncelikle pilot uygulama için 4 seçenekli 25 çoktan seçmeli soru tipinde test maddeleri hazırlanmıştır. Çokgenler Başarı Testi hazırlanırken
Literatür Taraması Yapılması Maddelerin Taslak Halinin Oluşturulması Uzman Görüşlerinin Alınması Pilot Uygulamanın Yapılması Güvenirlik ve Geçerlik Çalışmalarının Yapılması Çokgenler Başarı Testi (ÇBT) ve Görüşme Sorularına Son Halinin Verilmesi
37
öğrencilerin kazanımları kazanıp kazanmadıklarını ölçme amacına sahip olmasına dikkat edilmiştir. Birçok kaynak taranıp her bir kazanım için beşer madde yazılmıştır. Her bir test maddesi için uzman görüşlerine başvurarak testin kapsam, görünüş, yapı ve ölçüt geçerliklerine ilişkin çalışmaların yapılması, bu geçerliklere ilişkin görüşler ve güvenirlik çalışmaları sonunda gerekli maddelerin düzeltilip gereksiz maddelerin çıkarılması gibi aşamalar gerçekleştirilmiştir. Bu aşamaların sonunda madde sayısı pilot uygulama, uzman görüşleri, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonunda bazı maddelerin çıkarılmasıyla 23 madde olarak son şeklini almıştır (EK 16). Son olarak teste öğrencilerin ne yapmaları gerektiğini açıklayan kısa bir yönerge eklenmiş ve oluşabilecek hatalar düzeltilerek ön test, son test ve kalıcılık testi için kullanıma hazır hale getirilmiştir.
Puanlamada ise doğru yanıtlar 1 (bir), yanlış veya boş yanıtlar 0 (sıfır) olarak belirlenmiş ve test puanları buna göre elde edilmiştir.
3.6.2. Pilot Uygulama Süreci ve Madde Analiz İstatistikleri
Veri toplama aracı olarak kullanılan 25 soruluk ÇBT ‘nin geçerlik çalışmaları için uzman görüşlerine başvurulmuştur. Uzman görüşleri sonunda bazı maddeler kazanıma uygun şekilde değiştirilmiş ve bazı maddelerin soru ifadeleri öğrencilerin anlayacağı biçimde düzenlenmiştir. Yapılan bu çalışmalar doğrultusunda testin pilot uygulamasına geçilmiştir. Testin pilot çalışması aynı ilçede 8. sınıfta öğrenim gören 116 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Pilot uygulamadaki en önemli noktalardan biri, bunun kaç kişilik bir gruba uygulanacağıdır. Literatüre göre, bir madde başına en az beş veya en fazla on kişi uygun görülmektedir. Genel olarak düşünüldüğünde, testin denenme sürecinde ne kadar çok kişiye ulaşılırsa, sonrasında yapılan veri analizindeki şans faktörünün de o kadar azalacağı düşünülmektedir (Cohen ve Swerdlik, 2013, s. 252).
116 öğrenci üzerinde uygulanan başarı testinin madde güçlük indeksi, madde ayırıcılık indeksi ve testin güvenirlik katsayısına bakılarak madde analizleri yapılmıştır.
Madde güçlük indeksi (Pj), her bir maddenin doğru cevaplanma oranını gösterir. 0 ile 1
arasında değer alır. Bulunan değer sıfıra yaklaştıkça maddenin zor olduğu, bire yaklaştıkça maddenin kolay olduğu söylenebilir. Genellikle madde güçlük indeksinin başarı testlerinde 0,40 ile 0, 60 arasında ortalama 0,50 olması istenir. Bu 0,50 değeri maddenin orta güçlükte
38
olduğunu gösterir. Genelde orta güçlük düzeyindeki maddelerden oluşan testlerin güvenirlik düzeylerinin daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bir testteki maddelerin her birinin güçlük düzeyleri farklı olsa da bunların ortalaması alınarak bulunacak olan testin ortalama güçlüğünün 0,50 civarında olması istenen bir durumdur (Çepni vd., 2008).
Madde ayırıcılık indeksi (rji), maddenin başarı düzeyi yüksek ve düşük öğrencileri ayırt
edebilme derecesidir. Madde ayırıcılığı hesaplanırken öğrenciler başarı puanlarına göre sıralanarak grubun başarı düzeyi yüksek öğrencilerden %27 lük üst grup, başarı düzeyi düşük öğrencilerden %27 lik alt grup seçilir. Madde ayırıcılığı -1 ile +1 arasında değer alır. Madde ayırıcılık indeksinin sıfıra yaklaşması maddenin alt ve üst grubunun ayırıcılığının düşük, +1 e yaklaşması madde ayırıcılığının yüksek olduğunu gösterir. Madde ayırıcılığının negatif değerler alması, maddenin doğru cevaplanma oranının alt grupta daha yüksek olduğunu gösterir ve bu da maddenin testi amacına ulaştırmadığını dolayısıyla testin güvenirliğini düşürdüğü ve testten çıkarılması gerektiğini gösterir (Kubiszyn ve Borich, 2003; Baykul, 2000; Yıldırım, 1999; Tekin, 1991).
Madde analizi sonucunda ayırt edicilik kriterini değerlendirirken şu kriterlere dikkat edilir: Ayırt edicilik indeksi sıfır veya negatif olan maddeler teste dâhil edilemez; ayırt edicilik indeksi 0,40 veya daha yüksek bir değerde ise madde çok iyi, düzeltilmesi gerekmez; 0,30- 0,40 arasında ise iyi, düzeltilmesi gerekmez; 0,20- 0,30 arasında ise madde zorunlu hallerde aynen kullanılabilir veya değiştirilebilir; 0,20’ den daha küçük bir değerde ise madde kullanılmamalıdır veya yeniden düzenlenmelidir (Turgut, 1995).
Testin güvenirliği, Özdemir (2009)' a göre test maddelerinin tümüyle olan tutarlılığı, testin tesadüfi hatalardan arınmışlık derecesi olarak tanımlanmıştır. Güvenirlik 0 ile 1 arasında değerler alır. Güvenirliğin 0,70 den yüksek olması gerektiği aksi takdirde testin güvenirliğinin düşük çıkacağını ve testi oluşturan soruların madde analizleriyle tekrar gözden geçirilip yeniden hazırlanması gerektiğini belirtir.
Tüm bu bilgiler ışığında pilot uygulama sonucunda elde edilen verilere göre kullanılan 25 maddelik başarı testinin madde ayırıcılık ve madde güçlük indeksleri Microsoft Office Excel programında hesaplanmıştır ve bunlara ilişkin madde istatistikleri Tablo 6' da gösterilmiştir.
39 Tablo 6
25 Sorudan Oluşan Çokgenler Başarı Testi' nde Her Maddenin Güçlük İndeksi (p) ve Ayırıcılık İndeksi (r) Değerleri
Soru Gru plar Seçenekler p ve r değerleri Soru Gru plar Seçenekler p ve r değerleri A B C D Boş A B C D Boş M.1 Üst 0 1 32* 0 0 p 0,72 M.14 Üst 0 33* 0 0 0 P 0,7 Alt 0 0 19* 11 2 r 0,41 Alt 3 17* 2 1 9 R 0,5 M.2 Üst 0 33* 0 0 0 p 0,8 M.15 Üst 28* 3 2 0 0 P 0,55 Alt 2 24* 1 4 1 r 0,28 Alt 10* 6 4 3 9 r 0,53 M.3 Üst 1 1 29* 0 2 p 0,65 M.16 Üst 0 32* 0 0 1 P 0,7 Alt 4 3 16* 3 6 r 0,38 Alt 2 15* 8 0 7 R 0,44 M.4 Üst 4 0 29* 0 0 p 0,7 M.17 Üst 30* 1 0 2 0 P 0,65 Alt 7 4 17* 4 r 0,31 Alt 15* 2 3 5 7 R 0,44 M.5 Üst 0 33* 0 0 0 p 0,8 M.18 Üst 0 0 33* 0 0 P 0,73 Alt 4 24* 2 2 0 r 0,28 Alt 2 3 19* 0 8 R 0,44 M.6 Üst 0 0 31* 1 1 p 0,69 M.19 Üst 0 1 0 32* 0 P 0,63 Alt 6 3 18* 1 4 r 0,41 Alt 2 0 7 15* 8 R 0,59 M.7 Üst 0 33* 0 0 0 p 0,8 M.20 Üst 0 0 33* 0 0 P 0,58 Alt 2 23* 3 0 4 r 0,28 Alt 4 3 8* 3 14 R 0,78 M.8 Üst 2 31* 0 0 0 p 0,77 M.21 Üst 28* 0 0 0 5 P 0,46 Alt 8 24* 0 0 0 r 0,22 Alt 6* 3 1 8 14 R 0,66 M.9 Üst 0 0 33* 0 0 p 0,56 M.22 Üst 33* 0 0 0 0 P 0,56 Alt 4 4 8* 7 9 r 0,81 Alt 7* 6 5 1 13 R 0,81 M.10 Üst 0 0 0 33* 0 p 0,69 M.23 Üst 0 1 31* 1 0 P 0,55 Alt 10 1 2 15* 4 r 0,53 Alt 4 6 9* 0 13 R 0,66 M.11 Üst 3 0 28* 0 2 p 0,58 M.24 Üst 4 26* 1 2 0 P 0,48 Alt 3 3 13* 3 10 r 0,53 Alt 5 6* 3 2 16 R 0,63 M.12 Üst 0 1 32* 0 0 p 0,63 M.25 Üst 0 32* 1 0 0 P 0,63
40
Elde edilen bu değerlere bakıldığında genel olarak maddelerin kolay ya da orta güçlükte olduğu gözlemlenmiştir. Madde güçlük indekslerinin ortalamasının ise yaklaşık olarak 0,65 olduğu hesaplanmıştır. Bu değer 0,50 ye yakın bir değer olduğundan orta güçlükte ve istenen güçlüğe sahip bir test olduğu söylenebilir. Madde ayırıcılık indeksleri değerlendirildiğinde ise 0,40 ve üzeri değerlere sahip olan maddeler testte aynen kullanılmışlardır. 2. ve 8. maddeler kapsam geçerliliğine uygun olmadığı uzman görüşü sebebiyle testten çıkarılmıştır. 5. ve 7. maddelerin ayrıcılık indeksleri düşük olduğundan çıkarılmaları yerine çeldiricileri güçlendirilerek ve değişiklikler yaparak revize edilmiştir. Aynı zamanda bu verilere göre testte kalan ve revize edilen maddelerin çeldiricileri gözden geçirilip düzenlenmiş ve maddeler uygun hale getirilmiştir.
Hesaplanan bu değerler doğrultusunda başarı testinde bazı maddeler testten çıkarılmış, bazıları revize edilmiş, bazılarının çeldiricileri güçlendirilmiş, teste son şekli verilmiştir ve cevap anahtarı oluşturulmuştur (Ek 16, 17).
Madde güvenirliği için ise SPSS analiz ve Excel programlarından Cronbach's Alpha katsayısı hesaplanmıştır ve güvenirlik 0,86 olarak bulunmuştur. Bu değer, 0,70 değerinin üzerinde çıktığı için testin güvenirliği istenen düzeyde bulunmuştur.
Son şekli verilen ÇBT' nin sorularının hangi kazanımlarla ilişkili olduğu aşağıdaki Tablo 7' de gösterilmiştir.
Alt 2 4 14* 3 9 r 0,59 Alt 3 13* 8 2 6 R 0,59
M.13 Üst 0 33* 0 0 0 p 0,79 Alt 1 23* 2 0 6 r 0,31
41 Tablo 7
Kazanıma İlişkin Sorular