Cinsiyet ve Yaş

Araştırmaya katılanların cinsiyet dağılımının dengeli olmasına dikkat edilmiştir.

Cinsiyet farklılıkları, yaşam deneyimlerinde farklılaşma ve mekânsal ilişkilerde ayrışmanın pratik anlamda bağımsız değişkeni olduğu için sonuçlar üzerindeki etkisinin gözlenebilmesi bakımından dağılım oranının birbirine yakın olması önemlidir.

108

Örneklem gruplarının her biri ve tüm katılımcıların toplam cinsiyet dağılımı Tablo 12’de görülmektedir. Toplamda erkek katılımcı 281, kadın katılımcı 278 kişidir. Erkek ve kadın katılımcıların dağılımı birbirine yakın orandadır. Oransal olarak katılımcıların

%50,3’ü erkek, %49,7’si kadınlardan oluşmaktadır (Tablo 12).

Tablo 12: Örneklem Grupları Cinsiyet Dağılımı

Örneklem Grupları Frekans ve % Erkek Kadın Toplam

Niğde Şehir (Yerli) n 71 79 150

% 47,3 52,7 100,0

Niğde Şehir (Mübadil) n 72 78 150

% 48,0 52,0 100,0

Kırkpınar Köyü (Yerli) n 70 57 127

% 55,1 44,9 100,0

Yeşilburç Köyü (Mübadil) n 51 43 94

% 54,3 45,7 100,0

Taşlıca Köyü (Karma) n 17 21 38

% 44,7 55,3 100,0

Toplam n 281 278 559

% 50,3 49,7 100,0

Cinsiyet dağılımı bakımından şehirde ikamet eden yerli erkek katılımcı 71 (%

47.3) kadın katılımcı 79 (%52.7) kişidir. Şehirde ikamet eden mübadil kökenli erkek katılımcı 72 (%48), kadın katılımcı 78 (%52) kişidir (Tablo 12). Kadın katılımcıların oranı az bir farkla erkek katılımcılardan daha yüksektir. Erkeklerin çalışma hayatına daha fazla katılıyor olması, onlara gün içinde kolaylıkla ulaşmayı sınırlandırmıştır.

Kırkpınar Köyü’nde erkek katılımcı 70 (%55,1), kadın katılımcı ise 57 (%44,9)’dir. Yeşilburç Köyü’nde erkek katılımcılar 51 (%54,3), kadın katılımcılar 43 (%45,7) kişidir. Kırkpınar ve Yeşilburç köylerinde erkek oranının daha fazla olduğu görülmektedir. Bunun sebebi köyden ilk iletişime geçilen kişilerin erkek olması (muhtar, kıraathane sahibi gibi) ve dolayısıyla bağlantıların öncelikle erkekler üzerinden kurulmasıdır. Taşlıca Köyü örneklemi, 17 (%44,7) erkek, 21 (%55,3) kadın katılımcıdan oluşmaktadır (Tablo 12).

109

Çalışmanın örneklemlerini oluşturan katılımcıların yaş gruplarına göre dağılımı ve yüzdelik oranları verilmiştir. Katılımcıların yaş aralığı 18 ile 85 arasında değişmektedir. Katılımcılar yaşlarına göre 6 gruba ayrılmıştır. Yaş grupları dağılımına göre: 18-25 yaş grubunda 102 (%18.2), 26-35 yaş grubunda 83 (%14.8), 36-45 yaş grubunda 95 (%17), 46-55 yaş grubunda 107 (%19.1), 56-65 yaş grubunda 93 (%16.6) ve 66 yaş ve üzeri grupta 79 (%14.1) katılımcı bulunmaktadır (Tablo 13). Yaş dağılımı oranı gençten yaşlıya doğru azalmaktadır.

Tablo 13: Örneklem Grupları Yaş Grubu Dağılımı Örneklem

Grupları/ Yaş

Frekans

% 18-25 26-35 36-45 46-55 56-65 66+ Toplam Niğde Şehir

(Yerli)

n 41 34 31 30 8 6 150

% 27,3 22,7 20,7 20,0 5,3 4,0 100,0

Niğde Şehir (Mübadil)

n 30 33 27 29 22 9 150

% 20,0 22,0 18,0 19,3 14,7 6,0 100,0

Kırkpınar Köyü (Yerli)

n 20 5 22 17 29 34 127

% 15,7 3,9 17,3 13,4 22,8 26,8 100,0

Yeşilburç Köyü (Mübadil)

n 8 10 7 26 23 20 94

% 8,5 10,6 7,4 27,7 24,5 21,3 100,0

Taşlıca Köyü (Karma)

n 3 1 8 5 11 10 38

% 7,9 2,6 21,1 13,2 28,9 26,3 100,0

Toplam n 102 83 95 107 93 79 559

% 18,2 14,8 17,0 19,1 16,6 14,1 100,0

Niğde şehrinde yaşayan yerli katılımcıların yaş gruplarına göre dağılımında: 18-25 yaş grubunda 41 (%27.3), 26-35 yaş grubunda 34 (%22.7), 36-45 yaş grubunda 31 (%20.7), 46-55 yaş grubunda 30 (%20), 56-65 yaş grubunda 8 (%5.3) ve 66 yaş ve üzeri grupta 6 (%4) katılımcı bulunmaktadır. Şehirde ikamet etmekte olan mübadil katılımcıların yaş gruplarına göre dağılımı ise şöyledir: 18-25 yaş grubunda 30 (%20), 26-35 yaş grubunda 33 (%22), 36-45 yaş grubunda 27 (%18), 46-55 yaş grubunda 29 (%19,3), 56-65 yaş grubunda 22 (%14,7) ve 66 yaş ve üzeri grupta 9 (%6) katılımcı bulunmaktadır (Tablo 13).

110

Şehirde yaşayan yerli ve mübadil katılımcılardan genç ve orta yaş grubuna ait nüfus aralığındakilerdiğer yaş gruplarına göre daha yüksek orandadır. Bunun sebebi genç ve orta yaşlı nüfus aralığındakilerin iş, eğitim gibi ekonomik ve sosyal sebeplerden dolayı Niğde şehir merkezine taşınmaları, daha yaşlı gruptaki katılımcıların ise köyde yaşamaya devam etmeleridir. Şehirde ikamet etmekte olan mübadil katılımcıların aile büyükleri Niğde’ye bağlı şehire yakın konumdaki çevre köylere ya da ilçelere bağlı köylere yerleştirilmişlerdir. Yani şehirde yaşayan mübadil katılımcıların tamamının mübadelenin gerçekleştiği yıldan günümüze kadar, çeşitli zamanlarda başta ekonomik nedenler olmak üzere farklı sebeplerden dolayı köylerden şehre göç eden bireylerden oluştuğu tespit edilmiştir. Özellikle, -köylerinde erişemeyecekleri bir imkân olan- devlet dairelerinde kendisine iş bulduğu için şehire göç eden kişlerin sayısı oldukça fazladır.

Anadolu nüfusunun büyük bölümünde yaşamak için köyü, çalışmak için ise şehri seçen bir yapı hakimdi. Ancak, köylerdeki olanaksızlıkların özellikle yeni kuşak açısından itici bir etkene dönüşmesi veya okul çağındaki çocukların okullarına devam edebilmeleri açıcısından şehirlerin çekici duruma gelmeleri, Ravenstein’in (1885) itici ve çekici faktörler tezine tipik bir örnektir. Mübadelenin ilk yıllarındaki sosyo-ekonomik dinamikler, sonraki neslin -sadece mübadillere özgü olmayan- şehir ile bitişik yaşama formuna dönüşmektedir. İlerleyen zamanda, şehre göç etmiş ve bir dönem orada yaşamış bu nüfus köye geri dönüş yapacak ve ilişki içinde olduğu kimliksel mekânlarına geri dönecektir. Bu yapı, çalışma örnekleminin yaş yapısının şekillenmesinde de etkili olmuştur. Nitekim çalışma alanı içinde olan köylerde yaşayan katılımcıların %50’ye yakınını 55 yaş ve üzeri nüfus oluşturmaktadır.

Araştırma alanında yer alan Yeşilburç, Kırkpınar ve Taşlıca köylerinde yaşlı nüfusun neden daha fazla olduğu konusunda Yeşilburç Köyü’nden Katılımcı 34 (K34:

E,59; Ek 2)’in anlatısı açıklayıcıdır:

111

Genç nüfus yine de var ama fazla yok. Özellikle 80’li yıllardan sonra iş nedeniyle büyük yerlere gitti gençler. Ama şu var, bizim burası biraz da mahalle gibi olduğu için çocuğu okula giden insanlar var. Mesela hepsi Niğde’ye gidiyorlar. Niye köyde okutayım, diye düşünüyorlar. Onun için köyde öğrenci yok. Mesela okulumuz da kapalı öğrenci olmadığından dolayı. Ama yaz aylarında genelde genç nüfus daha da artıyor. Ama şuanda yine de şunu diyebiliriz: emekli bir nüfus var köyde, Anadolu’da olduğu gibi. Ama mesela biz emekli olduk köyümüze geri geldik. Burada çok da mutluyuz.

Çalışma alanındaki köylerde ikamet etmekte olan katılımcıların yaş grupları tablo haline getirilmiştir. Kırkpınar Köyü örneklemi: 18-25 yaş grubunda 20 (%15,7), 26-35 yaş grubunda 5 (%3,9), 36-45 yaş grubunda 22 (%17,3), 46-55 yaş grubunda 17 (%13,4), 56-65 yaş grubunda 29 (%22,8) ve 66 yaş ve üzeri grupta 34 (%26,8) katılımcı ile temsil edilmektedir (Tablo 13). Kırkpınar Köyü’nün Niğde şehir merkezine günde birkaç sefer ulaşım imkanı olduğundan, Yeşilburç Köyü kadar olmamakla birlikte, bu köy de şehrin uzantısı olarak değerlendirilebilir. 18-25 yaş arasındaki katılımcılardan bir bölümü köyde aileleri ile birlikte yaşamakta ve günlük olarak gidiş geliş yaparak eğitimine veya işine devam etmektedir. Ancak 26-35 yaş grubunda çalışma çağında olan ve çoğunlukla kendi ailesini kurmuş kişilerin daha az sayıda köyde yaşadıkları gözlenmiştir. Ayrıca köyün şehre olan yakınlığından dolayı, 36-45 ve 45-55 yaş grubu katılımcılarından bir kısmının işi şehirde iken evi köyde bulunmaktadır. En yüksek oranı ise ya hiç köyünden çıkmamış ya da emekli olarak köyünde tamamen yerleşik hale geçmiş 55-65 yaş arası ve 66 yaş üzeri katılımcılar oluşturmaktadır.

Yeşilburç Köyü’nde ikamet eden mübadil kökenli katılımcıların yaş gruplarına göre dağılımı ise şöyledir: 18-25 yaş grubunda 8 (%8,5), 26-35 yaş grubunda 10 (%10,6), 36-45 yaş grubunda 7 (%7,4), 46-55 yaş grubunda 26 (%27,7), 56-65 yaş grubunda 23 (%24,5) ve 66 yaş ve üzeri grupta 20 (%21,3) katılımcı bulunmaktadır (Tablo 13).

Yeşilburç Köyü, çalışma alanındaki şehre en yakın olan ve dolayısıyla şehre ulaşımı da en kolay olan köydür. Bu yüzden genel olarak bakıldığında diğer köylere oranla 18-25, 26-35 ve 36-45 yaş grubundaki nüfus dağılımı diğer köylere oranla daha dengelidir. 45 yaş ve üzeri katılımcılar daha yüksek orandadır. 46-55 yaş arasındaki gruba dâhil olanlar

112

çoğunlukla Niğde’de işine devam etmekte, akşam ise evine geri dönmektedir. Bu köyde 66 yaş üzeri katılımcılar diğer köylere oranla daha azdır. Bunun sebebi aslında ikameti köyde olan yaşlı nüfusun kış boyunca şehirde yaşayan çocuklarının yanına, geçici olarak, gidiyor olmalarıdır.

Taşlıca Köyü’nde yaşayan yerli ve mübadil kökenli katılımcıların yaş gruplarına göre dağılımı şöyledir: 18-25 yaş grubunda 3 (%7,9), 26-35 yaş grubunda 1 (%2,6), 36-45 yaş grubunda 8 (%21,1), 46-55 yaş grubunda 5 (%13,2), 56-65 yaş grubunda 11 (%28,9) ve 66 yaş ve üzeri grupta 10 (%26,3) katılımcı bulunmaktadır (Tablo 13). Taşlıca Köyü’nde 18 ile 35 yaş grubundaki katılımcılar en az orana sahiptir. 36-45 yaş arası katılımcılar geçimini bu köyde sağlamaktadır. Genel nüfusu ve katılımcı sayısı en az olan köy Taşlıca’dır. Taşlıca Köyü’nde de yaşlı nüfusun köyden farklı bir yere taşınmak istememesi, ekonomik şartların uygun olması ya da emekli olup köye geri dönmesi gibi sebeplerden dolayı 55-65 ve 66 yaş üzeri gruptaki katılımcılar en yüksek oranı oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş gruplarına göre dağılışı oransal olarak daha kolay karşılaştırılabileceği için ayrıca bir grafik ile görselleştirilmiştir (Şekil 10).

Şekil 10: Örneklem Gruplarına Göre Yaş Grubu Dağılımı Grafiği (%) Yaş Grupları:

113