Gelir Vergisi Kesintisi Oranı

Dağıtılan kâr payları üzerinden yapılacak stopajın oranı halka açık anonim şirketlerde ve halka açık olmayan anonim şirketlerde farklılaşmaktaydı. 4842 sayılı yasa öncesi ortaklara dağıtılan kâr payları üzerinden halka açık anonim şirketler % 5, diğer şirketlerde ise % 15 oranında kesinti yapılmakta ve bu kesinti üzerinden % 10 oranında fon payı hesaplanmaktaydı.

3.3.2. 4842 Sayılı Yasa İle Yapılan Düzenleme

Kurum kazançlarının vergilendirilmesinde son olarak 4842 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında” Kanun ile kâr dağıtımında önemli değişiklikler yapılmıştır. 4842 sayılı yasa ile yapılan değişiklik sonucunda stopaj sadece kâr dağıtımına bağlanmış ve kârın dağıtılmadığı durumda kurumlar vergisinden istisna olan kazançlar üzerinden yapılan stopaj kaldırılmıştır.

3.3.2.1. 4842 Sayılı Yasa Sonrası Tam Mükellef Kurumlarca Yapılan Kesinti

4842 sayılı Kanunun 12. maddesiyle değişik, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 6 nolu fıkrasının b benti ile 4 nolu fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“b) i) Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan, 75. maddenin 2 nolu fıkrasının (1), (2) ve (3) numaraları bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz),

(ii) Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara (Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç) ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75. maddesinin 2 nolu fıkrasının (1), (2) ve (3) numaraları bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz).”

Buna göre, dağıtılması halinde gelir vergisi kesintisine tabi tutulacak olan kâr payları GVK’nın 75. maddesinin 2 nolu fıkrasının (1), (2) ve (3) nolu bentlerinde yazılı olan kâr paylarıdır. 4842 sayılı yasa ile gelir vergisine tabi olacak kâr payları değişmemiştir.

Tam mükellef kurumlar tarafından tam mükellef kurumlar vergisi mükelleflerine dağıtılan kâr payları üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Bunun yanında Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilcisi aracılığıyla kâr payı elde eden dar mükellef kurumlara dağıtılan kâr payları üzerinden kesinti yapılmaz. Bunların dışında kalan tam mükellef ve dar mükellef olan gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, gelir ve kurumlar vergisinden muaf olanlara, dar mükelleflere ve gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kâr payları üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılır.

3.3.2.2. 4842 Sayılı Yasa Sonrası İstisna Kazançlar Üzerinden Yapılan Kesinti

4842 sayılı yasa ile dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kurumlar vergisinden istisna olan kazanç ve iratlar üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisi kaldırılmıştır. Böylece kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayrımına son verilmiştir. Ancak kesinti sadece kâr dağıtıma bağlanmıştır. Dağıtılan kâr payının tamamı üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılacaktır. Burada kârın istisna kaynaklı olup olmadığına bakılmaksızın dağıtılan kâr payının tamamı üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılacaktır.

3.3.2.3. 4842 Sayılı Yasa Sonrası Dar Mükellef Kurumlarca Yapılacak Gelir Vergisi Tevkifatı

4842 sayılı Kanunu’nun 7. maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesinin 2. fıkrasının 4 nolu bentinde yapılan değişikliğe göre Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmı menkul sermaye iradı olarak kabul edilmiştir.

Kurumlar Vergisi Kanununa göre yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, menkul sermaye iradını ana merkezine aktarmaları sırasında, aktardıkları tutarlar üzerinden gelir vergisi kesintisi yapmaları gerekmektedir. Dar mükelleflerin Türkiye’de elde ettikleri menkul sermaye iradını ana merkezlerine aktarmadıklarında Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin 6 nolu fıkrasının b bentinin (iii) alt benti hükmü gereğince gelir vergisi kesintisi yapılmaz. Böylece dar mükellefler tarafından gelir vergisi kesintisi yapma zorunluluğu menkul sermaye iradını ana merkeze aktarmalarına bağlanmıştır.

4842 sayılı yasa ile yapılan değişiklikten önceki uygulamada dar mükelleflerde kurum kazancından indirim ve istisnalar düşüldükten sonra kalan kısmı menkul sermaye iradı sayılmakta ve bu tutar üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaktaydı. Bu şekilde bulunan matrah üzerinden GVK’nın 94. maddesinin 6 nolu fıkrasının b benti (iii) alt bentinde 4369 sayılı kanunla yapılan değişiklikle fon payı dahil % 16,5 kesinti yapılmaktaydı. 4842 sayılı yasa ile fon payı uygulaması kaldırılmıştır ve menkul sermaye iradı indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancı üzerinden hesaplanmaktadır.

3.3.2.4. 4842 Sayılı Yasa Sonrası Gelir Vergisi Kesintisi Oranı

Şirket türleri farklı olan işletmelerde farklı kesinti oranı uygulamasına 4842 sayılı kanunla yapılan düzenleme ile son verildiğinden halka açık anonim şirketler ile halka açık olmayan anonim şirketlerde aynı kesinti oranı uygulanacaktır. Gelir vergisi kesintisi oranı 03/05/2003 tarih ve 2003/5990 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları88 _{ve 10/12/2006 tarih ve 2003/6577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları} 89 _ile

% 10 olarak belirlenmiştir. Ayrıca 4842 sayılı Kanunla fon payı uygulaması kaldırıldığından ayrıca fon payı uygulanmayacaktır.

88 _{15/05/2003 tarih ve 25109 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.} 89 _{30/12/2003 tarih ve 25332 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.}

22/07/2006 tarihli ve 2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı90 ile 10/12/ 2003 tarihli ve 2003/6577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen gelir vergisi kesintisi oranları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;

• Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75. maddesinin 2 nolu fıkrasının (1), (2) ve (3) nolu bentlerinde yazılı kâr paylarından % 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılacaktır. • Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir

vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75. maddesinin 2 nolu fıkrasının (1), (2) ve (3) nolu bentlerinde yazılı kâr paylarından % 15 oranında gelir vergisi kesintisi yapılacaktır.