VERĠ TOPLAMA ARAÇLARI

Bu çalıĢmada veri toplama aracı olarak “Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve GeliĢme BaĢarı Testi” ve Güzeller ve Doğru (2011) tarafından geliĢtirilen “Fene KarĢı Kaygı Ölçeği” kullanılmıĢtır. Aynı zamanda hayvanat bahçelerinin fen öğretimindeki yerinin, öneminin ve uygulanabilirlik düzeyinin derinlemesine incelenmesi için öğretmen ve öğrencilerle yarı yapılandırılmıĢ görüĢmeler yürütülmüĢtür. Veri toplama araçlarının uygulanabilmesi için valilikten gerekli izinler alınmıĢtır (Ek:1).

3.3.1 Akademik BaĢarı Testi

Bu araĢtırmada; okul dıĢı öğrenme ortamlarından; hayvanat bahçelerinin eğitimsel amaçlı kullanımının ilköğretim 6.sınıf öğrencilerinin akademik baĢarısına etkisini araĢtırmak amacıyla “Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve GeliĢme BaĢarı Testi” geliĢtirilmiĢtir. BaĢarı testi geliĢtirilirken; öncelikle fen ve teknoloji öğretim programında belirtilen kazanımlara uygun olarak 40 tane çoktan seçmeli madde hazırlanmıĢtır (Ek:2, Ek:3). Maddelerin ilgili kazanımlar doğrultusunda hazırlanıp hazırlanmadığı ve araĢtırmanın amacıyla uygunluğunu belirlemek için üç alan uzmanının (3 Fen Eğitimcisi) görüĢüne baĢvurulmuĢtur. Uzmanlardan gelen dönütler doğrultusunda bazı maddeler geliĢtirilmiĢ ve taslak form oluĢturulmuĢtur. Nihai formu oluĢturulabilmesi ve maddelerin anlaĢılabilirliğinin incelenmesi için 208 ilköğretim altıncı sınıf öğrencisine pilot (ön) çalıĢma izin alınarak (Ek:4) uygulanmıĢtır. Pilot çalıĢmadan elde edilen veriler üzerinde ITEMAN (Item And

75

Test Analysis Program, Version 3.00) programından yararlanılarak madde analizi yürütülmüĢtür. Madde analiziyle çalıĢmayan 10 madde belirlenerek formdan çıkartılmıĢtır. Madde analizi sonucunda madde güçlük indeksinin 0.253 ile 0.863 arasında değiĢtiği ve madde ayırt edicilik indeksinin tüm maddelerde 0.40 ve üzerinde olduğu tespit edilmiĢtir. Nihai formun geçerliliği için; belirtke tablosu oluĢturulmuĢ ve formla birlikte uzman görüĢlerine (3 Fen Eğitimcisi, 1 Fen ve Teknoloji Öğretmeni) baĢvurulmuĢtur. Bu görüĢler çerçevesinde, testin kapsam geçerliliğine sahip olduğu görülmüĢtür. Nihai formun güvenirliliği için 30 madde üzerinde iç tutarlılık anlamına gelen Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıĢ ve 0.904 olarak bulunmuĢtur. Cronbach Alpha katsayısının 0.70 ve üzeri olması testin güvenirliliğinin bir göstergesi (Fraenkel ve Wallen, 2006) olduğu için araĢtırmacı tarafından geliĢtirilen baĢarı testinin güvenilir olduğu söylenebilir. BaĢarı testinin nihai formu (Ek:5) sunulmaktadır.

3.3.2 Fene KarĢı Kaygı Ölçeği

Öğrencilerin fene karĢı kaygı düzeylerini belirlemek amacıyla Güzeller ve Doğru (2011) tarafından geliĢtirilen “Fene KarĢı Kaygı Ölçeği” kullanılmıĢtır. Ölçek kiĢisel ve çevresel olmak üzere iki boyuttan oluĢmaktadır. KiĢisel boyut toplamda 23 (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 17, 19, 20, 21, 22, 24, 25, 26, 28), çevresel boyut ise toplamda 5 (15, 16, 18, 23, 27) maddeden oluĢmaktadır. Ölçek toplamda 28 madde içermektedir ve maddeler “kesinlikle katılıyorum”, “katılıyorum”, “kararsızım”, “katılmıyorum”, “kesinlikle katılmıyorum” Ģeklinde 5‟li Likert tipinde düzenlenmiĢtir. Ölçeğin toplamı için güvenirlik katsayısı 0.96 ve her bir alt boyutun güvenirlik katsayısı ise kiĢisel boyutu için 0.94, çevresel boyutu için 0.77‟dir. Bu araĢtırmadaki çalıĢma grubunda, kiĢisel alt boyutunun güvenirlik katsayısı 0.87 çevresel alt boyutunun güvenirlik katsayısı 0.68 ve uygulanan ölçeğin toplam güvenirlik katsayısı 0.89 olarak bulunmuĢtur. AraĢtırmada uygulanan “Fene KarĢı Kaygı Ölçeği” (Ek:6) sunulmaktadır.

3.3.3.GörüĢme

Nitel kısımda; öğrenciler ve öğretmenlerden, hayvanat bahçelerinin fen öğretimindeki mevcut durumu hakkında verilerin toplanması için yarı yapılandırılmıĢ

76

görüĢme tekniği kullanılmıĢtır. GörüĢme (mülakat), belirlenen bir amaç doğrultusunda sözlü iletiĢim yoluyla veri toplama tekniğidir (Büyüköztürk vd., 2008). GörüĢmeler kendi içerisinde; görüĢme amacına, görüĢmeye katılanların sayısına, görüĢülmek istenen kiĢi ve son olarak görüĢmedeki kuralların katılığına bağlı olarak sınıflara ayrılarak incelenebilmektedir (Karasar, 2007). Bu araĢtırmanın problemine yanıt oluĢturmak adına görüĢme türleri arasından yarı yapılandırılmıĢ görüĢme tekniği kullanılmıĢtır. Yarı yapılandırılmıĢ görüĢme; araĢtırmacı tarafından hem önceden hazırlanan soruları hem de konuyla ilgili derinlemesine bir araĢtırma yapmak amacıyla farklı soruların sorulmasında serbestlik içerilmesine olanak sağlayan bir görüĢme türüdür. Bu açıdan bakıldığında; analiz kolaylığı, görüĢülen kiĢinin kendini daha rahat ifade edebilmesi ve zengin bilgi kaynağı sunması gibi avantajları içermektedir (Büyüköztürk vd., 2008).

Bu araĢtırmada yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formaları hazırlanırken; ilk olarak okul dıĢı öğrenme, okul dıĢı öğrenme ortamları, fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve hayvanat bahçeleri ile ilgili literatür taraması yapılmıĢtır. Yapılan taramanın ardından ikinci aĢamada ilk olarak konu baĢlıkları belirlenmiĢ ve bu baĢlıklarla ilgili sorular içeren bir madde havuzu oluĢturulmuĢ. Üçüncü aĢamada ise; uygun olan yarı yapılandırılmıĢ görüĢme soruları seçilerek taslaklar oluĢturulmuĢ ve uzman görüĢleri (3 Fen Eğitimcisi) alınmıĢtır. Gerekli düzeltmeler yapılmıĢ ve eksik kalan kısımlar düzenlenmiĢtir. Bu bağlamda; öğrenciler için HBGVE öncesi ve sonrası uygulanmak üzere yarı yapılandırılmıĢ görüĢme soruları hazırlanmıĢtır (Ek:7, Ek:8). 33 ilköğretim altıncı sınıf öğrencisi ile yürütülecek olan yarı yapılandırılmıĢ görüĢmeler için; HBGVE öncesi 6, HBGVE sonrası 6 soru içeren görüĢme formları hazırlanmıĢtır. Fen ve teknoloji öğretmenleri için; hayvanat bahçeleriyle ilgili 7 sorudan oluĢan görüĢme formları hazırlanmıĢ ve tek aĢamada uygulanmıĢtır (Ek:9). Yapılan yarı yapılandırılmıĢ görüĢmeler; 33 ilköğretim altıncı sınıf öğrencisinden ve 36 fen ve teknoloji öğretmeninden alınan izinler doğrultusunda, ses kayıt cihazıyla kaydedilmiĢ ve daha sonrada çözümlenmiĢtir.

77