Velilerin Öğretmenlere Bakış Açısının Neden Olduğu Engeller

Öğrenci velilerinin öğretmenlere bakış açısı ve yaklaşım tarzı, öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yükledikleri anlam üzerinde belirleyici olan bir diğer etkendir. Öğretmenler toplumda kendilerini eleştiren, kendileriyle ilgili olumsuz düşünceleri olan kimselerle iç içe olsalar da çoğu zaman bu kişileri görmemektedir. Fakat öğrenci velileri öğretmenlerin sürekli muhatap olduğu, etkileşim içerisinde bulunduğu kişilerdir ve öğretmenler veliler ile yaptıkları iş gereği görüşmeyi sürdürmek zorundadır. Öğretmenlik mesleğinin anlamı üzerinde velilerin öğretmene bakış açısının neden olduğu engeller aşağıda sıralanmıştır:

4.1.4.1 Velilerin öğretmenleri dikkate almayıp sadece öğrencilerin söylediklerini dikkate almaları

Katılımcıların birçoğunu rahatsız eden bir husus velilerin öğretmenleri dinlemeden, öğrencilerin yani çocuklarının sözüyle hareket etmeleridir. Öğrenciler olayları gerek kendi öznel gerçeklikleri ile yorumladıkları için, gerekse de aileleri ve başkalarının verecekleri tepkiden korktukları için ailelerine gerçeği olduğundan farklı anlatabilmektedir. Durum böyle olduğu zaman veliler sadece çocuklarını dinleyerek

76

okula geldiklerinde öğretmenlere hak etmedikleri, hatta bazen haberlerinin dahi olmadığı durumlardan dolayı tepkiler verebilmektedir.

Başka bir olayda ise öğrenci sınavını bitirmiş ve sınıftan çıkmıştı. Ben de sınıftan çıkmadan önce öğrencilere her zaman sorarım, emin misin bitirdiysen çıkabilirsin diye. Sınıftan çıkan öğrenci de tekrar sınava alınmaz. Öğrenci sınavına bitirip sınıftan çıktıktan sonra eve gidip, öğretmen beni sınıftan attı şeklinde anlatmış ailesine. Veli de gerçeği anlamadan dinlemeden gelip okulda bağırıp çağırmaya, bizi tehdit etmeye başladı. Öğretmen arkadaşla beraber veliyi sakinleştirip olan biteni anlattık. Veli özür diledi okuldan gitti ama biz yaşadığımız stres ve üzüntü yüzünden kendimizi daha kötü hissettik. (K14)

K14 kodlu katılımcı çocuğunun sözü ile kendilerine sözlü olarak hakaret ve tehditlerde bulunan veli nedeniyle duygusal olarak olumsuz etkilendiğini belirtmiştir. Katılımcının yaşadığı olumsuz duygular nedeniyle öğretmenlik meslek algısı olumsuz etkilenmiştir. Stres ve üzüntü duygularının öğretmenlik mesleğinin anlam algısı üzerinde olumsuz etkisi olduğu düşünülmektedir.

4.1.4.2 Velilerin eğitime ilgisizliği

Katılımcılar göre öğretmenlerin en çok ihtiyaç duyduğu, bu yüzden de en çok üzüldüğü nokta belki de velilerin eğitime olan ilgisizliğidir. Eğitim sadece öğrenci ve öğretmen arasında geçen bir süreçten ibaret değildir. Velilerin de eğitim sürecine destek olmaları gerekmektedir ama ilgisiz velilerin varlığı eğitimin kalitesini düşürdüğü gibi öğretmenleri de duygusal olarak yıpratabilmektedir. Katılımcıların bazılarına göre duygusal olarak olumsuz etkilenen öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yükledikleri anlam algıları da olumsuz etkilenmektedir. Bir katılımcı görüşünde “Mesela, daha kırsaldaki mahallelerde, çocukta bir cevher görüyorsun. Aileyi işe katıyorsun. Ev ziyareti yapıyorsun, yanına gidiyorsun, konuşuyorsun. Sonra bakıyorsun, aile hiç ilgi göstermiyor. İster istemez senin de modunu düşüyor” (K8) şeklinde ifadelere yer vermiştir. Katılımcının modunun düşmesi olarak belirttiği durum daha öncelerde öğretmenlik yaparken sahip olduğu istek ve motivasyon durumudur. Katılımcının motivasyon düşüklüğü ve görevini yaparken ki isteksizliği öğretmenlik meslek algısında düşüşü de beraberinde getirmektedir.

4.1.4.3 Velilerin en iyisini kendilerinin bildiğini düşünmeleri

Araştırma verileri bazı katılımcıların, velilerin artık kendilerini her konuda bilgili olarak gördüğü görüşüne sahip olduğunu göstermektedir. Velilerin kendini her konuda bilgili olduğu düşüncesinden dolayı da kendinde her konuda söz söyleme hakkını gördüğü düşünülmektedir. Öğretmenlerin üniversitede yıllarca eğitimini aldığı ve uzmanı olduğu konularda da veliler, kendilerinin sahip olduğu sınırlı bilgi ile söz söyleyip, öğretmenleri

77

eleştirebilmekte, öğretmenlere işlerini nasıl yapması gerektiğini söyleyebilmektedir. Katılımcıların bazılarına göre, öğretmenler hem işinin nasıl yapılması gerektiği kendisine söylemesinden hem de bunu söyleyen kişinin konu hakkında yeterli bilgisi olmamasından dolayı rahatsız olmaktadır.

Öğretmen yıllarını veriyor okuyor. Gene küçümsemek istemiyorum ama ilkokul mezunu köylü amcam, köylü teyzem tarafından eleştirilebiliyor. Ya da egosunu tatmin etmek isteyen bir ev hanımı tarafından işine karışılabiliyor. … İnternet mesleğimizi çok kötü etkiledi. Veli bir şey bilmiyor, gidiyor internetten bakıp öğrenip, öğretmene ahkâm kesiyor. Teknolojinin bizi etkilediğini düşünüyorum. Eskiden velinin gözü kapalıydı. Öğretmen ne derse inanılırdı. Ama şimdi doğru ya da yanlış veli bilgileniyor, bir şey öğreniyor. Bu sefer, ben biliyorum havalarına giriyor. Çocuğunun sınav kâğıdına bakmak isteyen veli var. Sanki sen ne anlıyorsun da çocuğunun sınav kâğıdına bakacaksın. İnternet de bozdu bizi. Öğretmenlerinin değerinin düşmesini, ben teknolojinin gelişmesine de bağlıyorum. Çünkü 10 yıl önce 15 yıl önce teknoloji bu kadar fazla değildi. Veliler şu an her şeyi biliyor konumunda. (K15)

Yukarıda görüşlerine yer verilen katılımcı, velilerin her konuda bu kadar fikir sahibi olmasında son yıllarda teknolojide yaşanan hızlı gelişmeler ve bilgiye ulaşmanın 10-15 yıl öncesine göre çok daha hızlı olmasının etkili olduğu görüşünü paylaşmıştır. Katılımcıya göre veliler öğrendikleri sınırlı bilgiyle kendinde öğretmenlere neyi nasıl yapacaklarını söyleme hakkı gördüğünü ifade etmiştir. Teknoloji bu bakımdan ele alındığında öğretmenlik mesleğinin itibarı üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle öğretmenlik mesleğinin anlamı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu söylenebilir.

4.1.4.4 Velilerin okul öncesi eğitim ve okul öncesi öğretmenleri üzerinde hak sahibi olduklarını düşünmeleri

Araştırma verilerine göre, okul öncesi öğretmeni katılımcılar özelinde, velilerin maddi olarak kendilerinde öğretmenler üzerinde hak sahibi oldukları yanılgısı, öğretmenlik mesleğinin anlamı önünde bir engel olarak yer etmektedir. Okul öncesi eğitim kurumlarında velilerden çocuklarının giderleri için aylık belirli bir miktar ücret alınmaktadır. Katılımcılara göre okula ödeme yapan veliler okulda hak sahibi olduklarını düşünebilmektedir.

Anaokullarının diğer okullardan farklı olarak aylık bir ücreti var, yemek ve benzeri hizmetler için. İnsanlarda bazen şey algısı oluyor, velilerimizde maalesef, hani sizin maaşınızı biz veriyoruz. Şimdi buna girdiğiniz zaman çok samimi söylüyorum şey oluyor. Sizin etkinliklerinizi eleştirme gücü görüyor kendisinde. Sizin verdiğiniz eğitimi eleştirme gücü görüyor kendisinde. Yani sizi tamamen eleştirebileceğini düşünüyor. Hatta biraz daha cüret edip size işinizi mesleğinizi anlatmaya çalışan insanlar oluyor. (K1)

Görüşlerine yer verilen katılımcı, veliler okula maddi katkıda bulundukları için öğretmenlerin maaşlarını kendilerinin ödedikleri algısına sahip olduklarını ifade etmiştir. Bu düşünceden hareketle de kendilerinde öğretmenleri eleştirebilme, işlerini nasıl

78

yapacaklarını anlatabilme hakkı görmektedir. İşine müdahale edilen katılımcı mesleğini rahat bir şekilde icra edemeyecektir. Bu durumun da öğretmenlik mesleğinin anlamı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu söylenebilir.

4.1.4.5 Velilerin öğretmenlere ve ihtiyaçlarına saygı göstermemesi

Veliler, teknolojinin verdiği iletişim imkânlarını da kullanarak, öğretmenlere öğrencileri ile ilgili sorular sorabilmektedir. Ancak bu sorular, öğretmenin kendisine zaman ayırması gereken zamanlarda olursa, özel hayata müdahale gibi algılanabilmektedir. Özel hayatına müdahale edilen öğretmen rahatsız olmaktadır. Bu rahatsızlık durumunun öğretmenlik mesleği ile bağdaştırılması durumunda, öğretmenlik mesleğinin anlam algısı üzerinde de olumsuz bir etki bırakabileceği düşünülebilir.

Mesai saati diye bir şey yok bizde. Veli akşam mesaj atıyor, dönüyorsun ister istemez. Ya da teneffüslerde çok rahat bir tıklayıp, hocam sizle bir konuşacaktım diyor. Teneffüste çay içeceksin dinleneceksin, bunları görmezden geliyor. Ben köyümden kalktım geldim buraya kadar diyor. Sanki biz her istediğini yapmak zorundaymışız gibi oluyor bazen. Veliler bazen saygı sınırlarını aşabiliyorlar. (K13)

K13 kodlu katılımcıya göre öğretmenlik mesleğinde mesai mefhumu ile ilgili sıkıntılar vardır. Veliler öğretmenlerin kendilerine ayırmaları gereken zamanlarda öğretmenlerden farklı talepleri olabilmektedir. Katılımcıya göre kendisine ayırması gereken zamanın zorla elinden alınması, katılımcının ihmal edildiğini, ihtiyaçlarının önemsenmediğini düşündürmekte, velilerin her istediğinde onlara cevap vermesi gereken ikinci sınıf bir insan gibi hissettirmektedir. Mesleğinden dolayı kendini ikinci planda hisseden katılımcının gözünde öğretmenlik mesleğinin olumsuz etkilendiği söylenebilir.