Uz İletişim ve Ağ Sistemlerinin İş Değerleri

Günümüzde yöneticiler iletişim ağlarına dâhil olarak işletmelerine çok önemli değerler kattıklarını fark etmiş durumdadırlar. Bu sebeple e-posta ve mesaj iletiminde, kablosuz bağlantılarda, internette ve cep telefonunda çok hızlı ilerlemeler olduğu gözlenmektedir.

Metcalfe kuralına göre bir ağa ne kadar fazla kişi katılırsa o kadar değeri artar.

Metcalfe “Netscape Communication” firmasını 1992 yılında kuran kişidir. Bilindiği gibi bu firma internet tarayıcısı olarak uzun yıllar kullanılmış olan ürünü ortaya çıkarmıştır.

Metcalfe’in kuralına göre bir ağa her kişi katılışında değeri artmaktadır. Üstelik bu artış üstel olmaktadır. Aslında basit bir şekilde bunu izah etmiştir: varsayım olarak bir ağda A ve B olmak üzere iki kişi varsa, o zaman bağlantı sayısı da iki adet olacaktır. Bunlar A’dan B’ye bağlantı ve B’den A’ya bağlantı biçimindedir. Oysa bir C kişisi daha katıldığında ağda üç kişi varken bağlantı sayısı birden altıya çıkmaktadır. Benzer izahla bunlar: A’dan B’ye, B’den A’ya, A’dan C’ye, C’den A’ya, B’den C’ye ve C’den B’ye bağlantılardır. Her bir iletişim bağlantısı ağa değer katmak gibi düşünülebilir. Benzer biçimde iş amaçlı internet kullanımı milyonlarla ifade edilmektedir. Böylece milyonlarca kişi birbiriyle iş amaçlı iletişim hâlindedir. Kuşkusuz ki 1980’li hatta 1990’lı yıllar öncesinde böyle bir pazarı hayal bile etmek mümkün değildi.

Görüldüğü gibi özellikle düşen maliyetler ve gelişen BT’yle (bağlantı hızı) birlikte iş amaçlı internet kullanımında hızlı bir artış görülmektedir. Bu nedenle artışın üssel olduğunu söylemek doğrudur. Bunların yanı sıra uz iletişim ve ağ sistemlerinin katmış oldukları diğer iş değerleri aşağıdaki gibi sayılabilir [Laudon ve Laudon-2006]:

 İşlem maliyetleri düşmüştür. Gerek alım, gerek satım, gerekse de pazarlık maliyetleri gelişen BT sayesinde oldukça düşmüştür.

 Bayi maliyetleri düşmüştür. Artık yöneticiler bulundukları merkezden ağlar aracılığıyla tüm bayileri gözetleyebilmekte ve müdahaleler yapabilmektedirler.

 İşletme çevikliği artmıştır. Yöneticiler işletmelerinin değişen çevrelerine hızla cevap verebilmektedir.

 Doğru karar ihtimali artmıştır. Yöneticiler hızla ve çok geniş kaynaktan topladıkları enformasyon sayesinde doğru kararlar verebilmektedirler.

176

 Coğrafi sınırlar kalkmıştır. Antalya’daki portakal üreticisi, yerel fiyatların dışında, internet aracılığıyla İstanbul’daki satış fiyatlarını görebilmektedir.

 Zaman sınırlarını ortadan kaldırmıştır. İnternet aracılığıyla işletmeler günün her saatinde ürünlerini satabilmektedirler.

177

Uygulamalar

Tek başına YouTube’un 2007 yılında harcadığı bant genişliği 2000 yılında tüm internetinkine eşittir. Bu da internet kullanıcılarının kullandıkları iletim kapasitelerinin büyüklüğüne bağlı olarak ücretlendirilmesi üzerine yapılan tartışmaların nedenlerinden birisidir. Eğer kullanıcıların internet talepleri ağ kapasitesini aşarsa, bu internetin durması anlamına gelmeyebilir. Fakat böyle bir durumda kullanıcılar YouTube, Facebook ve diğer veri-yoğun hizmetlerin çok yavaş performansı ve çok düşük indirme hızlarıyla karşı karşıya kalacaklardır. Başka araştırmacılar ise internetteki dijital trafiğin yüzde 50 hızla bile büyüse, tüm bu trafiği idare etmek için gereken teknolojinin de aynı hızda büyüyeceğine inanmaktadırlar.

Ağ tarafsızlığı, internet servis sağlayıcılarının müşterilerine içerik ve uygulamalara eşit erişim imkânı vermesi fikridir. Bu erişim imkânı, içeriğin doğası ve kaynağının ne olduğu gözetilmeksizin verilmelidir. Şu anda internet aslında tarafsızdır: tüm internet trafiği, ilk gelen ilk hizmeti alır mantığıyla, eşit bir biçimde internet omurga sahipleri tarafından yönetilmektedir.

Fakat uz iletişim ve kablolu yayın işletmeleri bu düzenlemeden memnun değillerdir.

Onlar, internet üzerinde dağıtılan içeriğin harcadığı bant genişliğine göre farklı ücretlendirmenin olmasını istemektedirler. Bu işletmeler farklı ücretlendirmenin, ağ altyapılarına yaptıkları yatırımları finanse etmek için “en adil yol” olduğuna inanmaktadır.

178

Uygulama Soruları

1) Ağ tarafsızlığını değerlendiriniz. Sizce bireysel kullanıcılar açısından gerekli midir?

2) İşletmeler açısından ağ tarafsızlığının nasıl bir önemi olabilir? Değerlendiriniz.

179

Bu Bölümde Ne Öğrendik Özeti

Bu bölümde, uz iletişim ve ağ sistemlerine giriş yapılmıştır. Günlük hayatta karşılaşılan en temel uz iletişim yöntemlerine değinilmiştir. İşletmeler açısından ağ sistemlerinin yapısı ele alınmış ve bunların iş değerleri incelenmiştir.

180

Bölüm Soruları

1) Bölgelerin hücrelere ayrılarak iletişimin gerçekleştirildiği yapı hangisinde görülür?

a) Veriyi analog biçimde aktarır.

b) Veriyi resim olarak alır ve HTML koda dönüştürüp aktarır.

c) Veriyi resim olarak alır ve Byte koda dönüştürüp aktarır.

d) Hiçbiri

3) Hangisi bilgisayar ağlarının kullanımının başlıca nedenleri arasında değildir?

a) Pahalı bilgisayar donanımının bilgisayarlar arasında paylaşılabilmesi.

b) 1990’lı yıllarda internetin hızla gelişimi.

c) İşletme içi ve dışı haberleşmenin kolaylaşması.

d) Hepsi başlıca nedenler arasındadır.

4) Hangisi uz iletişimin dezavantajları arasında yer alır?

a) Maliyetler yükselir.

b) Riskler artar.

c) Çalışan motivasyonu azalır.

d) Hiçbiri

5) Eşler arası dosya paylaşımı nedir?

a) Aynı kullanıcıya ait cihazlar arasında dosya paylaşımıdır.

b) İnternet üzerinden ortak bir yazılımla kullanıcıların dosya paylaşmasıdır.

c) Yerel bir ağda ortak bir yazılımla kullanıcıların dosya paylaşmasıdır.

d) Hiçbiri

6) Uz iletişim ile coğrafi sınırların kalkması ne anlama gelmektedir?

a) Ülkeler birbirlerine internet hizmeti sunmaktadır.

b) Bir bölgedeki üretici, yerel fiyatların dışında, internet aracılığıyla başka bölgedeki satış fiyatlarını görebilmektedir.

c) Ülkelerin web siteleri birçok dilde hazırlanmaktadır.

d) Hiçbiri

7) Hangisi uz iletişimden günlük kullanımda yararlanma biçimlerinden birisidir?

a) Fax

b) Cep telefonları c) Görüntülü toplantı

d) Hepsi yararlanma biçimlerindendir.

8) Hangisi yanlıştır?

a) Büyük bir birlik, kurum veya şirketin ağ yapısı aslında birden fazla kablosuz ağın bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.

b) Bir kurumdaki bir yerel ağ alt küme veya alt sistem olarak düşünülebilir.

c) Bir kurumda dış ağa erişim hakkı sınırlı kişi ya da kuruma verilmektedir.

181 d) Hepsi doğrudur.

9) Metcalfe kuralına göre ...

a) Ağa katılım arttıkça iletim gücü üstel olarak düşer.

b) Ağa katılım arttıkça ağın iş değeri üstel olarak düşer.

c) Ağa katılım arttıkça ağın iş değeri üstel olarak artar.

d) Hiçbiri.

10) Hangisi uz iletişim ve ağ sistemlerinin katmış oldukları iş değerlerinden değildir?

a) Bayi maliyetleri artmıştır.

b) Doğru karar ihtimali artmıştır.

c) İşlem maliyetleri düşmüştür.

d) Hiçbiri

Cevaplar:

182