3.1. STOKLAR VE MADDĠ DURAN VARLIKLARIN VUK VE TMS/TFRS
3.2.3. Uygulama ĠĢletmesinin TMS/TFRS Kapsamında Muhasebe Kayıtlarının
Ülkemizde uygulanan mevcut muhasebe sistemine göre kayıtlarını tutan iĢletmenin mali tabloları, finansal raporlama standartlarının değerleme esaslarına göre farklılık arz etmektedir. Bu açıdan standartlara uygun varsayım olarak ortaya konulan açıklamalardan yola çıkarak, finansal raporlamaya uygun muhasebe kayıtları yapılacak ve iĢletmenin mali tabloları bu kayıtlardan sonra yeniden düzenlenecektir.
1- Standartlara göre vade farklı alımlarda, vade bedeli varlığın maliyetine
yüklenmeyip, vade farkı gideri olarak kayıt edilmektedir. Vadeye iliĢkin hesaplamalar ise etkin faiz oranı yöntemi ile yapılmaktadır. Buna göre yapılması gereken iĢlemler ve muhasebe kayıtları aĢağıdaki gibi olacaktır.
01.07.2017
150 ĠLK MADDE VE MALZEME 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV
328 ERTELENMĠġ VADE FARKI GĠDERLERĠ
150.000 36.000 50.000
320 SATICILAR 236.000
İlk Madde ve Malzeme Alımı
Mevcut sistemde 200.000 TL olan stok maliyeti, standarda göre peĢin değeri ile kayda alınmıĢtır. Ġlk madde ve malzeme alıĢ kaydı yapıldıktan sonra, dönem sonunda yapılması gereken iĢlem ve kayıtlar aĢağıdaki gibi olacaktır.
EFO = 186.000 = 236.000 / (1+i)244/365 = i = 0,4278
Dönem sonu değeri = BD = 236.000 / (1+0,4278)60/365= 222.580,56 TL’dir.
Dönem sonu faiz = 222.580,56 – 186.000 = 36.580,56 TL’dir.
31.12.2017
650 TĠC. BORÇ. ĠLĠġKĠN VADE FARKI GĠDER.
VE ESAS FAAL. ĠLGĠLĠ KUR FARKI ZAR. 36.580,56
328 ERTELEN. VADE FARK. GĠD. 36.580,56
Vadeli Alışa İlişkin Dönem Sonu Faiz Gideri
Standartlara göre yapılan bu gider, kanunen kabul edilmeyen gider olup vergi etkisine yönelik kaydı aĢağıdaki gibi olacaktır.
31.12.2017
289 ERTELENMĠġ VERGĠ VARLIĞI 7.316,11
692 SÜRDÜRÜLEN FAALĠYETLER ERTELENMĠġ VERGĠ GELĠR-
GĠDER ETKĠSĠ
7.316,11
Vergi Etkisi Kaydı (36.580,56 x 0,20)
2- ĠĢletme yıl içerisinde toplamda 415.126,49 TL’lik havlu, çarĢaf ve yatak
örtüsü almıĢtır. Mevcut sistemde VUK 320. maddesinde yalnızca binek otomobiller için kıst amortisman ayrılabileceği belirtilirken, standartlara göre maddi duran varlıkların tamamı kıst amortismana tabidir. Buna göre aĢağıdaki kayıt yapılacaktır.
Havlu, çarĢaf gibi varlıklar yürürlükte olan amortisman oranlarına göre %50 amortismana tabidir. ĠĢletme bu oranı aynen uygulamayı uygun bulmuĢtur.
415.126,49 x %50 = 207.563,25 / 12 = 17.296,94 x 10 = 172.969,40 TL 2017 yılı için ayrılması gereken amortisman tutarı. ĠĢletme normalde ayırması gereken amortisman tutarından 34.593,85 TL daha az amortisman ayırmaktadır.
31.12.2017
740 HĠZMET ÜRETĠM MALĠYETĠ 172.969,40
258 BĠRĠKMĠġ AMORTĠSMANLAR 172.969,40
Kıst Amortisman Kaydı
Standarda göre yapılan bu amortisman kaydının vergiye etkisi aĢağıdaki gibi olacaktır.
31.12.2017
692 SÜRD. FAAL. ERT. VERGĠ GEL.GĠD.ETKĠSĠ 6.918,77
489 ERTEL. VERGĠ YÜKÜML. 6.918,77
Vergi Etkisi Kaydı (34.593,85 x 0,20)
3- Standarda göre binaların kayıtlı değerinin içerisinde yer alan arsa payı bina
bedelinden ayrı olarak kayıt edilmelidir. Buna göre arsa payı, bina bedelinden düĢülerek, standarda uygun hareket edilecektir.
31.12.2017 250 ARAZĠ VE ARSALAR 30.000.000 252 BĠNALAR 30.000.000
Bina Bedelinde Kayıtlı Arsa Payının İlgili Hesaba
Devri
Arsalar sınırsız kullanım ömrü dolayısıyla amortismana tabi olmadıkları için sene sonunda amortismanla ilgili gerekli kayıtlar da yapılacaktır.
Mevcut sistem bina amortismanı: 119.901.845,56 x %2 = 2.198.036,91 TL Standarda uygun bina amortismanı: 79.901.845,56 x %2 = 1.598.036,91 TL
31.12.2017
740 HĠZMET ÜRETĠM MALĠYETĠ 1.598.036,91
258 BĠRĠKMĠġ AMORTĠSMANLAR 1.598.036,91
Bina Amortisman Kaydı
ĠĢletme mevcut sisteme göre 600.000 TL daha az amortisman ayıracaktır. Yapılan amortisman iĢleminin vergiye etkisi aĢağıdaki gibi olacaktır.
31.12.2017
692 SÜRD. FAAL. ERT. VERGĠ GEL.GĠD.ETKĠSĠ 120.000
489 ERTEL. VERGĠ YÜKÜML. 120.000
Vergi Etkisi Kaydı (600.000 x 0,20)
4- Standarda göre müĢteri ile yapılan bir sözleĢmenin ifa edilebilmesi için
katlanılan ve stok oluĢumuna neden olmayan maliyetler, TFRS-15 MüĢteri SözleĢmelerinden Hasılat standardına göre varlık olarak muhasebeleĢtirilir.
Standarda göre gerekli kayıtlar yapılmadan önce 25.375.537,54 TL olan hizmet maliyeti, düzeltmeler sonrası 24.740.943,69 TL olmuĢtur. Hizmet maliyeti açısından gerekli kayıt bu rakama göre yapılacaktır.
31.12.2017
622 SUNULAN HĠZMET MALĠYETĠ
154 TAMAMLANMAMIġ HĠZ. MALĠYETLERĠ
24.640.943,69 100.000
741 HĠZMET ÜRETĠM MAL.YANS. 24.740.943,69
Yansıtma Kayıtları
31.12.2017
741 HĠZMET ÜRETĠM MAL. YANS. 24.740.943,69
740 HĠZMET ÜRETĠM MALĠYETĠ 24.740.943,69
Yansıtma Kayıtları
Varlık olarak kayıt edilen hizmet maliyeti, vergi yükümlülüğüne sebep vermekte olup aĢağıdaki kayıt yapılacaktır.
31.12.2017
692 SÜRD. FAAL. ERT. VERGĠ GEL.GĠD.ETKĠSĠ
20.000
489 ERTELENMĠġ VER.YÜKÜM. 20.000
Vergi Etkisi Kaydı (100.000 x 0,20)
Ülkemizde uygulanmakta olan muhasebe sistemi ağırlıklı olarak vergi mevzuatına göre hareket etmektedir. Bu durum ülkelerin kendine özgü muhasebe politikaları olması nedeniyle, mali tabloların kıyaslanmasını imkansız hale getirmektedir. Bu sıkıntıların giderilmesi için, uluslararası kuruluĢlar tarafından ortaya çıkarılan UMS/UFRS’yi esas alarak hazırlanan TMS/TFRS ülkemizde faaliyet gösteren firmaların, mali tablolarının standartlara uygun bir Ģekilde hazırlanması sağlamakta ve ülkeler arasındaki kavram karmaĢasını ortadan kaldırmaktadır.
Bu açıdan örnek uygulama iĢletmesinin, standartlara uygun bir Ģekilde TMS-2 ve TMS-16 standartları kapsamında standartlara uygun bir Ģekilde gerekli düzeltme
kayıtları, örnek açıklamalar çerçevesinde yapılmıĢtır. Standartlara göre yapılan bu kayıtlar vergi açısından “ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü” ve “ErtelenmiĢ Vergi Varlığı” olmak üzere iki durum ortaya çıkarmaktadır. Bu durumla alakalı düzenlemeleri yapmak üzere de TMS-12 Gelir Vergileri Standardı yayımlanmıĢtır.
Buna göre mevcut sistem ve standartlara göre kapanıĢ kayıtları da yeniden düzenlenecektir. ĠĢletme standart öncesi karını belirlerken kayıtlarını aĢağıdaki gibi yapmaktadır.
31.12.2017
691 DÖNEM KARI VERGĠ VE DĠĞER YASAL
YÜKÜMLÜLÜK KARġILIKLARI 745.449,64
370 DÖNEM KARI VERGĠ VE
DĠĞER YASAL YÜK. KARġ.
745.449,64
Vergi Karşılığı Kaydı
31.12.2017
690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
3.486.471,56
691 DÖN. KAR. VER.VE DĠĞ.YAS. YÜK. KAR.
692 DÖN. NET KARI VEYA ZARA.
745.449,64 2.741.021,92
Dönem Karının İlgili Hesaplara Devri
31.12.2017
692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
2.741.021,92
590 DÖNEM NET KARI 2.741.021,92
Dönem Karının Bilanço Hesabına Aktarılması
Yukarıda kayıtlara bakıldığında iĢletmenin vergi öncesi karı 3.486.471,56 TL olup, iĢletmenin kanunen kabul edilmeyen giderleri toplamı 240.776,62 TL’dir. Buna göre iĢletmenin ödemesi gereken kurumlar vergisi 745.449,64 TL olarak hesaplanmıĢtır.
Standartlara göre gerekli kayıtlar yapıldıktan sonra ise iĢletmenin sene sonunda yapması gereken kayıtları aĢağıdaki gibi olacaktır.
31.12.2017
691 SÜRD. FAAL. DÖN. KARI YAS. VER. GĠD.
745.449,64
370 DÖN. KARI VER. VE DĠĞ. YAS.
YÜK. KARġ.
745.449,64
Vergi Karşılığı Kaydı
31.12.2017
690 SÜRD. FAAL. DÖN. KARI VEYA ZARARI
4.184.484,85
691 SÜRD. FAAL. DÖN. KARI YASAL VERGĠ GĠDERĠ
692 SÜRD. FAAL. ERT. VERGĠ GELĠR-GĠDER ETKĠSĠ
693 SÜRD. FAAL. DÖN. NET KARI
VEYA ZARARI
745.449,64 139.602,66 3.299.432,55
Dönem Karının İlgili Hesaplara Devri
31.12.2017
693 SÜRD. FAAL. DÖN. NET KARI VEYA ZAR.
3.299.432,55
590 DÖNEM NET KARI 3.299.432,55
Dönem Karının Bilanço Hesabına Aktarılması
Standarda göre gerekli muhasebe kayıtları yapıldıktan sonra, bu durumun iĢletmenin vergisi üzerindeki etkisi ise Ģu Ģekilde olacaktır. Vergi kanunları gereği iĢletmenin ödeyeceği vergide bir değiĢiklik olmayacak olup, standarda göre durum farklı olacaktır.
Vergi mevzuatına göre iĢletmenin ödemesi gereken vergi : 745.449,64 TL ErtelenmiĢ Vergi Varlığı : (7.316,11) TL ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü : 146.918,77 TL ĠĢletmenin standarda göre ayırması gereken vergi karĢılığı: 885.052,30 TL
Bu durumda, iĢletme için vergi açısından mevcut sistemin, standarda göre bir avantaj sağladığı söylenebilir. Ancak bu durum, gerçek bir uygulamada ertelenmiĢ vergi varlığı ve vergi yükümlülüğü durumlarındaki duruma göre değiĢkenlik gösterecektir.
Örnek uygulamada yapılan düzenleme iĢlemlerinden sonra, standarda göre finansal tabloların görünümü aĢağıdaki gibi olacaktır.
KONAKLAMA ĠġLETMESĠ TFRS FĠNANSAL DURUM TABLOSU (B Ġ L A N Ç O) (TL)
A K T Ġ F (VARLIKLAR) C A R Ġ D Ö N E M
31.12.2017
I. DÖNEN VARLIKLAR 14.865.002,38
A. Nakit ve Nakit Benzerleri 1.680.401,76
D. Ticari Alacaklar 3.178.439,14
E. Diğer Alacaklar 8.245.601,57
G. Stoklar 1.347.669,02
1. Ġlk Madde ve Malzeme 435.026,47
2. TamamlanmamıĢ Hizmet Maliyetleri 100.000,00
3. Diğer Stoklar 209.974,79
4. Verilen SipariĢ Avansları 602.667,76
K. Diğer Dönen Varlıklar 412.890,89
II. DURAN VARLIKLAR 154.637.695,05
C.
Ortaklıklardaki Yatırımlar (Bağlı Ortaklıklar, ĠĢtirakler, ĠĢ Ortaklıkları ve MüĢtereken Kontrol Edilen ĠĢletmelerdeki Yatırımlar)
53.495.996,48
H. Maddi Duran Varlıklar 100.663.103,59
1. Arazi ve Arsalar 33.776.367,50
2. Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri 1.180.106,96
3. Binalar 79.901.845,56
4. Tesis, Makina ve Cihazlar 5.157.893,99
5. TaĢıtlar 498.269,78
6. DemirbaĢlar 13.141.877,15
7. BirikmiĢ Amortismanlar (-) (33.102.500,46)
8. Yapılmakta Olan Yatırımlar 109.243,11
I. ġerefiye ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar (669.712,83)
K. PeĢin ÖdenmiĢ (Gelecek Yıllara Ait) Giderler ve Gelir Tahak. 1.140.991,70
1. Gelecek Yıllara Ait Giderler 1.140.991,70
L. ErtelenmiĢ Vergi Varlığı 7.316,11
1. ErtelenmiĢ Vergi Varlığı 7.316,11
KONAKLAMA ĠġLETMESĠ TFRS FĠNANSAL DURUM TABLOSU (B Ġ L A N Ç O) (TL)
PASĠF (KAYNAKLAR) CARĠ DÖNEM
31.12.2017
I. KISA VADELĠ YABANCI KAYNAKLAR 28.834.502,94
A. Finansal Yükümlülükler -
D. Ticari Borçlar 6.610.625,48
1. Satıcılar 3.254.326,76
2. Borç Senetleri 3.365.054,07
3. Diğer Ticari Borçlar 4.664,09
4. ErtelenmiĢ Vade Farkı Giderleri (-) (13.419,44)
E. Diğer Borçlar 19.345.541,53
G. Alınan Avanslar 1.447.535,79
H. Yıl. Yay. ĠnĢ. Hak. -
G. Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 493.190,52
H. Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük KarĢılıkları
745.449,64
1. Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal
Yükümlülük KarĢılığı 745.449,64
2. Dönem Karı PeĢin Ödenen Vergi ve
Diğer Yük. (-) -
J. ErtelenmiĢ (Gelecek Aylara Ait) Gelirler ve Gider Tahakkukları 192.159,64
K. Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 0,34
II. UZUN VAD. YAB. KAYNAKLAR 32.894.583,54
A. Finansal Yükümlülükler 32.740.517,95 D. Ticari Borçlar - E. Diğer Borçlar - G. Alınan Avanslar - E. Borç ve Gider KarĢılıkları 7.146,82
L. ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü 146.918,77
1. ErtelenmiĢ Vergi Yükümlülüğü 146.918,77
M. Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler -
III. ÖZ KAYNAKLAR 107.773.610,95
A. ÖdenmiĢ Sermaye 77.597.788,88
C. Sermaye Yedekleri 23.251.344,00
E. Kar Yedekleri ve Fonlar 3.625.045,52
H. GeçmiĢ Yıllar Karları - -
I. GeçmiĢ Yıllar Zararları
(-) - -
J. Dönem Net Karı (Zararı) 2.741.021,92 3.299.432,55
KONAKLAMA ĠġLETMESĠ FĠNANSAL PERFORMANS (GELĠR) T A B L O S U (TL)
31.12.2017
HASILAT (NET) 35.006.996,41
SatıĢlar 35.026.344,83
SatıĢ Ġndirimleri (19.348,42)
SATIġLARIN MALĠYETĠ (25.192.871,44)
ESAS FAALĠYET BRÜT KARI (ZARARI) 9.814.124,97
ESAS FAALĠYET DÖNEM GĠDERLERĠ (7.000.610,38)
Pazarlama, SatıĢ ve Dağıtım Giderleri (1.660.098,23)
Genel Yönetim Giderleri (5.340.512,15)
ESAS FAAL. DĠĞER GELĠR VE KAZANÇLAR 3.270.800,44
Esas Faaliyet Alacaklarına ĠliĢkin Konusu Kal. KarĢılıklar 5.733,00
Esas Faaliyet Diğ. ÇeĢitli Gelir ve Kazançlar 3.265.067,44
ESAS FAAL. DĠĞER GĠDER VE ZARARLAR (41.632,06)
Ticari Borç. ĠliĢ. Vade Farkı Gid. ve Esas Faal. Ġlg. Kur. Farkı
Zararları (36.580,56)
Esas Faaliyetlerden Diğer ÇeĢitli Gid. ve Zararlar (5.051,50)
DĠĞER FAAL. GELĠR VE KAZANÇLAR 6.557.748,45
Diğer Faal. ÇeĢitli Gelir ve Kazançlar 6.557.748,45
DĠĞER FAAL. GĠDER VE ZARARLAR (289.084,93)
Diğer Faal. ÇeĢitli Gider ve Zararlar (289.084,93)
FĠNANS. GELĠR VE GĠDERĠ ÖNC. KAR (ZARAR) 12.311.346,49
FĠNANSMAN GELĠRLERĠ 4.234.616,49
Mevduat Faiz Gelirleri 812.313,07
Kur Farkı Kazançları 3.422.303,42
FĠNANSMAN GĠDERLERĠ (12.361.478,13)
Kısa Vadeli Finansal Borçlanma Maliyetleri (4.622.678,78)
Kur Farkı Zararları (7.738.799,35)
SÜRDÜRÜLEN FAALĠYETLER VERGĠ ÖNCESĠ KAR
(ZARAR) 4.184.484,85
DÖNEM KARI VERGĠ KARġILIĞI (885.052,30)
Sürdürülen Faaliyetler Dönem Karı Yasal Vergi Gideri (745.449,64)
Sürdürülen Faaliyetler ErtelenmiĢ Vergi Gelir-Gider Etkisi (Vergi
Yükümlülüğü) (139.602,66)
DÖNEM NET KARI (ZARARI) 3.299.432,55
Yapılan iĢlemler sonucu düzenlenen finansal tablolar incelendiğinde TMS/TFRS çerçevesinde, TMS-2 ve TMS-16 standartları özelinde yapılan uygulamanın; iĢletmenin stokları, maddi duran varlıkları, iĢletmenin karlılığı ve vergi yönünden farklılıklar oluĢturduğu görülmektedir.
SONUÇ
Ticari iĢletmelerin ülke sınırlarını aĢarak, farklı ülkelerde yatırım yapma istek ve çabası sonucunda, ekonomik olarak ülkeler arası sınırlar ortadan kalkmıĢtır. Ancak bu durum, her ülkenin kendisine özgü vergi mevzuatı ve muhasebe sisteminden kaynaklı olarak iĢletmelere ek iĢ yükü gelmesine sebebiyet vermiĢtir. Ayrıca bu durum iĢletmelere ait finansal tabloların karĢılaĢtırılmasını da zorlaĢtırmıĢtır. Muhasebe politikalarındaki bu farklılık sadece ticaret iĢletmelerini değil, zamanla büyüyüp geliĢen ve dünya genelinde faaliyet göstermekte olan konaklama iĢletmelerini de etkilemektedir. Ülkeler arasındaki bu farklı uygulamalar, ülkelerin tamamı için ortak bir muhasebe algısı oluĢturulması gerekliliğini de ortaya koymaktadır.
Ekonomik geliĢmelerin bir sonucu olarak, ülkeler arasında muhasebe uygulamaları açısından birlik sağlamak üzere farklı ülkeler, kurum ve kuruluĢlar tarafından değiĢik zamanlarda çalıĢmalar yapılmıĢtır. Bu çalıĢmaların neticesinde son olarak oluĢturulan, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ortak bir muhasebe dili oluĢturulması için global olarak çalıĢmalarını yürütmektedir. Ülkemizde de bu amaçla Bankalar Birliği, SPK, TMUDESK, TMSK tarafından çalıĢmalar yapılmıĢ olup son olarak bu görev KGK tarafından devralınmıĢtır.
KGK tarafından 26 Ağustos 2014 tarih ve 29100 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararda, 01.01.2014 tarihinden itibaren finansal tablolarını TMS’ye göre hazırlamak zorunda olan kurum ve kuruluĢlar belirtilmiĢtir. Buna göre sermaye piyasası araçları borsada iĢlem gören konaklama iĢletmeleri, halka açık olmamakla birlikte; aktif toplamı on beĢ milyon, yıllık net satıĢları yirmi milyon ve üstleri, çalıĢan sayısı elli ve üstü olan konaklama iĢletmeleri, standartları uygulamak zorundadırlar. Bu Ģartları taĢımayan konaklama iĢletmeleri de istemeleri halinde, standartları uygulayabilirler.
Uluslararası düzeyde ortak bir muhasebe dilinin olması yatırımcıları da rahatlatarak, standartları kabul eden her ülkede doğru, güvenilir ve geçerliliği olan bir bilgi akıĢına sebebiyet vermektedir. Bu amaçla çalıĢmada iĢletmelerin, özellikle
konaklama iĢletmelerinin varlık potansiyelinin büyük çoğunluğunu oluĢturan stoklara ve maddi duran varlıklara, TMS-2 ve TMS-16 standartlarının bakıĢı incelenmiĢtir.
TMS-2 standardına göre, stokların nakit alımında mevcut uygulamaya göre bir farklılık olmamakla birlikte, vadeli alımlarda standart, vade farkının stokun maliyetine yüklenmemesi gerektiğini belirtmektedir. Standart normal maliyet yöntemini benimsemiĢ olup çalıĢılmayan süreye denk gelen sabit genel üretim giderlerinin, doğrudan gider olarak kayıt edilmesini belirtmektedir. Standardın mevcut uygulamaya göre getirdiği en büyük farklılık, mevcut sistemde hizmet maliyetleri stok olarak kayıt edilemezken, standarda göre tahsilatı gerçekleĢmeyen hizmet maliyetleri stok olarak kayıt edilebilmektedir.
TMS-16 standardına göre, stoklarda olduğu gibi vadeli alımlarda vade farkları maliyete yüklenmeyip gider olarak kayıt edilmektedir. Ayrıca binalar satın alınırken bina bedelinden arsa bedeli düĢülerek, arsa ve bina ayrı hesaplara kayıt edilmelidir. Mevcut sisteme göre belli bir limitin altındaki tutarlar MDV olarak kayıt edilemezken, standarda göre bu mümkündür. Mevcut uygulamada enflasyonist ortamlarda MDV’lerin yeniden değerlemesine müsaade edilirken, standartta yeniden değerleme yöntemini uygulayan iĢletmeler piyasa değerine göre değer artıĢ kaydını istedikleri zaman yapabilmektedir. Değer düĢüklüğünde böyle bir ayrım olmayıp, iĢletmeler her iki uygulamada da değer düĢüklüğü ayırabilmektedirler.
Bu çalıĢmada tekdüzen muhasebe sistemine göre kayıtlarını tutan gerçek bir iĢletmenin mali tabloları, varsayım olan uygulamalar ile standartlara uygun hale getirilmeye çalıĢılmıĢtır. Buna göre mali tablolarda önemli değiĢiklikler olmuĢtur. Yapılan düzenlemeler sonucunda iĢletmenin dönem net karı 2.741.021,92 TL’den, 3.299.432,55 TL’ye yükselmiĢtir. Bununla birlikte iĢletmenin ödeyeceği vergi de 745.449,64 TL’den, 885.052,30 TL’ye yükselmiĢtir. Bu durum iĢletmenin vergi kanunlarımıza göre ödeyeceği vergiyi değiĢtirmemekte olup, iĢletmenin içinde bulunulan dönemdeki gerçek durumunun görüntüsünü yerli ve yabancı yatırımcıya yansıtmaktadır. Bu amaçla, uluslararası yatırımcının dikkatini çekmek isteyen veya zincir faaliyet göstererek büyümek isteyen oteller uluslararası muhasebe
standartlarını uygulamalıdır. Kanunen uluslararası muhasebe standartlarına tabi olmayan konaklama iĢletmeleri de bu standartları isteğe bağlı olarak uygulayabilir.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan alınan verilere göre, 2016 yılında bağımsız denetime tabi 6.250 Ģirket bulunmaktadır. Bu Ģirketlerden 1.550 Ģirket TFRS’yi uygulamaktadır. TFRS uygulama kapsamının bağımsız denetim kapsamıyla aynı olarak belirlenmesi, ilerleyen yıllarda bağımsız denetim çerçevesinin geniĢletilmesiyle belirli büyüklüğün altında yer alan çok sayıda iĢletmeyi de karmaĢık bir yapı olan TFRS’yi uygulamak zorunda bırakacağı ve bunun da ek maliyetler getireceği değerlendirilmiĢtir. Bu amaçla yapılan çalıĢmalar sonucunda, bağımsız denetime tabi olup TFRS’yi uygulamayan iĢletmeler için daha basit bir yapıda olan, Büyük ve Orta Boy ĠĢletmeler Ġçin Finansal Raporlama Standardı (BOBĠ FRS) 29 Temmuz 2017 tarihli ve 30138 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01/01/2018’den itibaren yürürlüğe girmiĢtir. Buna göre, bağımsız denetime tabi olup TFRS’yi uygulamayan 4.700 Ģirket (KGK 2016 verileri) BOBĠ FRS’yi uygulayacaktır (KGK, 2017).
Yapılan çalıĢmanın sonucunda ülkemizin de kabul ederek uygulamaya koyduğu uluslararası muhasebe standartları, iĢletmelerin mevcut ülke politikalarına göre oluĢan mali tablolarına önemli etkide bulunarak gerçeğe uygun, karĢılaĢtırılabilir ve iĢletmeye yönelik doğru bilgilere ulaĢılabilmesine yol açtığı görülmektedir.
KAYNAKÇA
Akgün, Ġhsan, Ali (2012). TMS-2 Stoklar Standardı Kapsamında Tam Maliyet ve Normal Maliyete Göre Düzenlenen Gelir Tabloları KarĢılaĢtırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2), 229-246. Akoğlan Kozak, Meryem, MaviĢ, Fermani, Güçlü Nergis, Hatice ve Çiçek, DönüĢ
(2013). Otel ĠĢletmelerinde Yönetim Fonksiyonel YaklaĢım (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Albayrak, Aslı (2012). Ġstanbul’daki Konaklama ĠĢletmelerinin Rekreasyon Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi. AJIT‐e: Academic Journal of Information Technology, 3 (8), 43-58.
Aysan, Mustafa (2008). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Ulusal Uyum: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 40, 44-53.
Azaltun, Murat ve Kaya, Ergün (2004). Konaklama ĠĢletmelerinde Muhasebe Uygulamaları (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
BaĢpınar, Ahmet (2004). Türkiye’de ve Dünyada Muhasebe Standartlarının OluĢumuna Genel Bir BakıĢ. Maliye Dergisi, 146, 42-57.
Batman, Orhan (1999). Otel ĠĢletmelerinin Yönetimi (1. Baskı). Adapazarı: DeğiĢim Yayınları.
Baz, Egemen (2010). Stoklar Hesabının MuhasebeleĢtirilmesi: Uluslararası Muhasebe Standartları (UMS 2) Ġle Türkiye Muhasebe Standartları (TMS 2) KarĢılaĢtırılması. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Bekçi, Ġsmail (2003). Konaklama Muhasebesi (Yayın No 36). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları.
Bostancı, Serpil (2002). KüreselleĢen Muhasebede StandartlaĢma ve Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu. Mali Çözüm Dergisi, 59, 1-8.
CoĢkun, Ali ve GüngörmüĢ, Haydar, Ali (2009). Hastanelerde Hizmet Üretim Maliyetlerinin TMS-2’ye Göre MuhasebeleĢtirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 95, 19- 33.
Çam, Mustafa (2009). Konaklama ĠĢletmelerinde Yiyecek-Ġçecek Maliyet Kontrolünün Önemi ve Akdeniz Bölgesindeki Konaklama ĠĢletmelerinde Bir Anket ÇalıĢması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (11), 501-522.
Çelebi, Duygu (2015). Qualitative Analysis On The Factors Affecting Housekeeping Employess’ Job Satisfaction In Hopitaliy Industry: A Study In 5 Star Izmir Hotels. Yüksek Lisans Tezi, YaĢar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġzmir.
Çelik, Esra (2012). Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS)’nın Varlıkların Değerlemesi Hususunda Getirdiği Yenilikler: Serbest Muhasebeci Mali MüĢavirlerin Bilgi Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir AraĢtırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Çelik, Serpil (2013). Muhasebe Meslek Mensuplarının Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına BakıĢ Açılarının Değerlendirilmesine ĠliĢkin Ampirik Bir ÇalıĢma: Niğde Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Çetiner, Ertuğrul (2009). Otel ĠĢletmeleri Muhasebesi (1. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
Çiftçi, Yavuz ve Erserim, Alper (2008). Muhasebe Standartlarında Uluslararası UyumlaĢtırma ÇalıĢmaları ve Türkiye’deki Durumun Ġncelenmesi. Uluslararası Sermeye Hareketleri ve GeliĢmekte Olan Piyasalar Sempozyumu. 24-27 Nisan. Bandırma, 1-21.
Demir, Nazif (1990). Konaklama Tesisleri Muhasebesi (Yayın No: 2). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Basımevi.
Demirel, Nuray (2009). Stoklara ĠliĢkin Türkiye Muhasebe Standartlarının Sermaye Piyasası Kuruluna Kayıtlı Halka Açık Anonim ġirketlerde Uygulama Örnekleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Didin, Saliha ve Köroğlu, Çağrı (2008). Konaklama ĠĢletmelerinin SatıĢlar- Maliyetler Bakımından Rekabet Edebilme Durumu ve Gelecekten Beklentileri. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (7), 111-120.
Dursun, Adem ve Yalnız, Serkan (2013). Konaklama ĠĢletmelerinde Hizmet Üretim Maliyetleri TMS 2 Stoklar ve TMS 18 Hasılat Standartları Açısından Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Dergisi, 27 (1), 139-157.
Elidolu, Serkan (2010). Stoklara ĠliĢkin Kayıt ve Raporlama Sistemlerinin Ulusal Muhasebe Standardı (TMS-2) Çerçevesinde Uygulamaya GeçiĢi ve Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
ElitaĢ, Cemal, Karakoç, Mehtap ve Özdemir, Serkan (2011). Muhasebe Meslek Mensupları Perspektifinden Türkiye Muhasebe Standartları. World of IFRS Dergisi, 5, 1-14.
Gökçen, Gürbüz, Ataman Akgül, BaĢak ve Çakıcı, Cemal (2006). Türkiye Muhasebe Standartları Uygulamaları (Uluslararası Muhasebe Standartları Ġle Uyumlu), (1. Bası). Ġstanbul: Beta Basım Yayım.
Greuning, Hennie Van, Scott, Darrel ve Terblanche, Simonet (2010). International Financial Reporting Standards: A Practical Guide (6th Edition), The World Bank, Washington, USA.
Gülal, Ömer Serkan (2013). Ġç Kontrol Sistemi ve Bir Otel ĠĢletmesinde Uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
GüngörmüĢ, Haydar, Ali ve Boyar, Ender (2009). TMS-2 Stoklar Standardında AlıĢlarla Ġlgili Olarak Ortaya Çıkan Vade Farklarına Yönelik Bir Uygulama Önerisi. Vergi Sorunlar Dergisi, 244, 172-179.
Gürbüz, Ali Kemal (1992). Konaklama Sektörünün ĠĢletme Ölçeği Yönünden Özellikleri ve Turizm Politikası Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
ĠbiĢ, Cemal ve Özkan, Serdar (2006). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Genel BakıĢ. Mali Çözüm Dergisi, 74, 25-43.
Jaijairam, Paul (2013). Fair Value Accounting vs. Historical Cost Accounting. Review of Business Information Systems, Volume 17, Number 1, 1-6.
KabataĢ, YaĢar ve Pamukçu, AyĢe (2010). TMS-2 Stoklar Standardı Kapsamında Hizmet Üretim Maliyetlerinin MuhasebeleĢtirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 191-199.
Kaya, Uğur (2007). Maddi Duran Varlıkların Elde Edilmesinde TMS-16 ve Vergi Kanunlarındaki Düzenlemelerinin KarĢılaĢtırılması. Mali Çözüm Dergisi, 83, 67- 80.
Kaya, Uğur ve Dinç, Engin (2007). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Maddi Duran Varlıkların Değerlenmesi ve MuhasebeleĢtirilmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 343-364.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) (2005). TMS 16: Maddi Duran Varlıklar. Resmi Gazete (26040 sayılı), Ankara.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) (2005). TMS 2: Stoklar. Resmi Gazete (25701 sayılı), Ankara.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) (2016). TFRS 15: MüĢteri SözleĢmelerinden Hasılat. Resmi Gazete (29826 sayılı), Ankara.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) (2018). TMS 2: Stoklar. Resmi Gazete (30430 sayılı), Ankara.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu). (2011), Finansal Raporlamaya ĠliĢkin Kavramsal Çerçeve, Resmi Gazete (27828 sayılı), Ankara.
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu). (Aralık 2018). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı. http://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/2531/Finansal-Raporlama-
Standartlarına-Uygun-Hesap-Planı-Taslağı, EriĢim Tarihi: 02.01.2019
KGK (Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu). (Temmuz 2017). Büyük ve Orta Boy ĠĢletmeler Ġçin Finansal Raporlama Standardı (BOBĠ