Ulusal ve Yerel Yönetimler

Bölgede eko turizmin geliĢmesi için ulusal ve yerel yönetimlere görevler üstlenmeleri gerekmektedir. Devlet her Ģeyden önce gerekli politikaları üretmeli, üretilen bu politikalara planlı bir Ģekilde destek olmalıdır. GiriĢimcileri destekleyecek, gerekli yasal ve kurumsal düzenlemeleri oluĢturacak, kontrol sistemleri ile denetleyecek ve destinasyonlar için en uygun eko turizm eylem planı

hazırlanmalı ve uygulamaya geçilmelidir. GiriĢimcilere engel olmadan, doğal çevrenin korunması ve belirlenen sınırlar arasında denge oluĢturulmalı ve sürdürülebilirlik çerçevesinde kontrollü bir geliĢme gerçekleĢtirilmelidir. Doğal çevrenin ve kültürün korunması, bunun yanında geliĢtirilmesi ve eko turizm iĢletmelerinin faaliyetleri ile ilgili gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve bunların etkili ve devamlı kontrollerini yapacak sistemler oluĢturulmalıdır (Demir ve Çevirgen, 2006: 90).

BaĢta devlet olmak üzere eko turizm geliĢtirilmesinde özel sektörler, sivil toplum örgütleri, uluslararası kuruluĢlar ve yerel halk birlikte ortak hareket etmelidirler.

Öncelikli olarak gerçekleĢtirilmesi gereken faaliyetler Ģöyledir (Çolak, 2010: 43):

 Potansiyele sahip özel sektör yatırımlarını belirlemek ve finansman kaynakları bulmak,

Doğa turizmin geliĢmesi, ekonomik ve çevresel faydalarını en üst seviyelere çıkarmak için maliye politikaları geliĢtirmek,

Uluslararası deneyimlerden faydalanmak ve iĢbirliği yapmak,

 Eko turizm faaliyetlerinin performansını gözlemlemek ve belgelendirmek,

 Eko turizmin geliĢimi ve çevresel etkileri üzerine araĢtırmaları finanse etmek. 2002 Uluslararası Eko Turizm Yılı kapsamında, 19-22 Mayıs 2002‘de Kanada‘nın Quebec Ģehrinde gerçekleĢtirilen Dünya Eko Turizm Zirvesi sonunda yayınlanan deklarasyon da, ulusal, bölgesel ve yerel hükümetlerin eko turizmdeki rollerine yönelik olarak önemli sonuçlar çıkmıĢtır. 132 ülkeden yaklaĢık 1000‘nin üzerinde katılımcıdan oluĢan bu zirvede, dünyada hızla geliĢen eko turizm için ulusal ve yerel yönetimlere bu alanda baĢarılı olmalarına önemli tavsiyelerde bulunulmuĢtur (Demir ve Çevirgen, 2006: 93-95):

Eko turizm aktivitelerine muhtemelen katılacak ve onlardan doğrudan ve dolaylı etkilenecek aktörlere danıĢılarak sürdürülebilir geliĢme amaçlarıyla uyumlu Ģekilde ulusal, bölgesel ve yerel eko turizm politikaları ve geliĢme stratejileri belirlenmelidir.

Yerel topluluklar, özel sektör, sivil toplum örgütleri ve eko turizm ile ilgili tüm aktörlerle birlikte, su kullanım hakları, özellikle mülk ve arazi hakları, genetik kaynaklar, yerel kültürün ve doğanın korunması garanti altına alınmalıdır.

Eko turizm süreçlerinin farklı aĢamalarında alınacak kararlarda tüm aktörlere katılım olanağı sağlanırken, öte yandan ilgili ulusal, eyaletler ve yerel seviyedeki tüm kamu kurumları arasında gerekli koordinasyonu sağlayacak bir yapı oluĢturulmalıdır. Bununla birlikte bu çok katılımlı yapı tarafından belirlenen amaç ve hedeflere ulaĢılmasına olanak sağlayacak yeterli bütçe mekanizmaları ve uygun yasal yapının kurulması gerekmektedir.

Belirtilen yapı içinde tüm grupların hem fikir olduğu sürdürülebilirlik göstergeleri ve geri besleme mekanizması olarak kullanılan çevresel etki değerlendirme çalıĢmalarını kapsayan gerekli ulusal, bölgesel ve yerel düzenlemeler ve kontrol mekanizmaları oluĢturulmalıdır.

Uluslararası taĢımacılığı da kapsayacak Ģekilde turizm ürününün tüm yönleri ile ortaya çıkarabileceği çevresel maliyetleri düzenleyecek mekanizmalar geliĢtirilmelidir.

Bölgelere ayırma, katılımcı arazi kullanımı planlaması gibi yönetim araçlarını sadece koruma alanlarında değil aynı zamanda tampon bölgeler ve diğer eko turizm geliĢme bölgelerinde uygulanması için yerel ve belediye ile ilgili kapasiteler geliĢtirilmelidir.

Eko turizmde sürdürülebilirliğin sağlanmasında sertifikasyon sistemleri, eko etiketler ve diğer gönüllü giriĢimleri desteklemek için uluslararası alanda incelenmiĢ ve kabul görmüĢ ilkeleri kullanmalı ve özel operatörlerin bu sistemlere katılması ve müĢterileri tarafından tanınmalarını sağlanması teĢvik edilmelidir. Bununla birlikte sertifikasyon sistemleri bölgesel ve yerel kriterleri yansıtmalıdır. Küçük ve orta ölçekli iĢletmelerin bu sistemlere katılabilmesi için finansal destek sağlanmalıdır. Ayrıca bu sistemleri etkili Ģekilde uygulanmasını desteklemek için düzenleyici kontrol mekanizmaları gereklidir.

Eko turizmin çekirdeğini oluĢturan küçük ve orta ölçekli iĢletmelere sürdürülebilir bir yapıda iĢletmelerini kurmaları ve geliĢtirmeleri için teknik, finansal ve insan kaynakları desteği sağlanmalıdır.

 Hassas çevrelerin sürdürülebilir kullanımı, savunmasız eko sistemlerin korunması ve ziyaretçi sayılarının yönetimi için doğal alanlara yeterli fon kaynakları ayrılmalı, uygun politikalar, yönetim planları ve ziyaretçiler için eğitim programları belirlenmelidir. Bu planlar turistlerin istekleri kadar, bölgede faaliyet gösteren tüm eko turizm iĢletmelerinin çevresel ve sosyal etkilerinin kontrolünü sağlamak için açık normları, doğrudan ve dolaylı yönetim stratejilerini ve ihtiyaç duyulan fonlar ile birlikte gerekli düzenlemeleri kapsamalıdır.

 Ulusal turizm yönetimi tarafından hem uluslararası hem de iç pazarlarda eko turizm iĢletmeleri, yerel toplum ve sivil toplum örgütlerini de kapsayacak Ģekilde promosyon stratejileri ve programları gerçekleĢtirilmelidir.

 Eko turizm ürünlerinin uluslararası ve ulusal seviyede pazarlanması ve promosyonu için iĢbirliği ve bölgesel bilgi ağlarının oluĢturulması desteklenmelidir.

Tur operatörleri ve diğer hizmet sağlayıcıları evreye karĢı daha duyarlı olmaları ve faaliyetlerinde eko turizm ilkelerine uymaları konusuna teĢvik edilmelidirler,

En kırsal alanlar da dâhil olmak üzere eko turizmin geliĢtiği tüm alanlarda temel çevresel ve sağlık standartları sağlanmalıdır. Bu standartlar; bölgenin seçimi, planlaması, dizaynı, katı atık ve lağım tehlikesi ve sulak alanların korunması vb. konuları kapsamalıdır. Bunların düzenlenmesi ve kontrolü için yerel ve belediyelerle ilgili olanaklar arttırılmadan ve yatırımlarda sürdürülebilir bir altyapı olmadan eko turizm projeleri hükümetler tarafından kabul edilemez.

Destinasyonda çevresel etki değerlendirmesi çalıĢmaları ve araĢtırmaları yapılmalı, sürdürülebilir turizm ve eko turizmle ilgili bu çalıĢmaları yapan kurumlar desteklenmelidir.

Turizmde sürdürülebilir geliĢme kavramının uygulanabilmesi için uluslararası ve ulusal yasal çerçeve, politikalar ve mastır planlar geliĢtirilmeli ve bunlar uluslararası düzenlemelerin, sürdürülebilirlik ilkeleri ve sürdürülebilir turizm için etik kuralların uygulanması ile desteklenmelidir.

Özellikle çocuklara ve gençlere yönelik olarak doğanın korunması, sürdürülebilir kullanım, yerel kültürler ve bunların eko turizmle iliĢkileri konusunda bilinci arttıracak eğitim programları geliĢtirilmelidir.

Yurt dıĢı ve yurt içi tur operatörleri, destinasyondaki diğer hizmet sağlayıcıları ve sivil toplum örgütleri arasında turistleri eğitmek ve gittikleri destinasyonlarda davranıĢlarını etkilemek için iĢbirliği sağlanmalıdır.

Sürdürülebilir taĢımacılık ilkeleri ile ulaĢım dizaynı, planlama ve taĢımacılık sistemleri birleĢtirilmeli, tur operatörleri ve kamu ile ilgili seyahatlerin çevreye daha duyarlı olması teĢvik edilmelidir.