Eko Turist Profili

Eko turist profilinin belirlenmesi; eko turist ürünü artırmada izlemlerine de önem vermektedir. Eko turistlerin, beklentileri, motivasyonları, yapmıĢ oldukları seyahatlerin özellikleri gibi konular eko turist profilinde önemli bir yere sahiptir. Eko turistlerin bilinmesinde eko turistlere sunulan mal ve hizmetlerin özelliklerinde önem taĢımaktadır. Uluslararası turizm pazarın da kısmi ve reel olmak üzere, eko mal ve hizmetler bizlere sunulmaktadır. Eko ürünler kültüre ve doğaya karĢı ilmi, yoğun veya kendini tahsis edecek kadar alakayı, önemli bir maddesel gücü ve konforu düĢük sıradan konaklama olanaklarını anlatmaktadır. Kısmi mal ve hizmetleri seçmek daha fazla rahat otel olanaklarını ve hizmetleri istemekte, kültürel ve yanın da dokunuĢlu güzelliklerden hazzetme, bunların yanında kültür ve doğa için gereğinden az çaba sarf etmektedir. Baktığımızda uluslararası turizm hareketleri içerisinde en çok eko mal ve hizmetler bulunmaktadır. Bu durum, yüksek konfordaki konaklama arzusundan oluĢmaktadır (Ayala, 1995: 355-357).

Eko turistlerin gerçek anlamda kimlerden oluĢturulduğunun belirlenmesinde bazı maddeler kullanılabilmektedir. Örneğin, aktivitelerin eko turizm olarak söylenebilmesi amacıyla birtakım hususiyet göstermesi gerekmektedir (Jennifer ve vd., 1994: 212; Demir ve Çevirgen, 2006: 116):

 Olumlu çevre etiğine teĢvik etmelidir.

Eko turistlerin gittikleri bölgedeki destinasyon kaynaklarına zarar vermemesi.

Otantik değerlere odaklanmalıdır.

Yeryüzünde yaĢayan canlılara karĢı merakları olmalıdır.

Çevreye, yaban hayatına yardımcı olmalıdır.

Doğal çevre ile ilk elden deneyimlidir.

Tabiatın kıymetini bilmeli ve eğitim ihtiyaçlarını giderebilmelidir.

Yukarıda da belirtilenlerin dıĢında ek olarak düzenlenen aktivitelerin ölçeği de eko turizm bağlamında önem arz etmektedir. Bu aktiviteler kitle halinde değil, kitle dıĢı gruplar halinde olmalıdır. Eko sistemlerin çok duyarlı olmasından dolayı, bölgeye gelen turistlerin kitle halinde olması sonucu taĢıma kapasitesinin üzerine çıkılması ile birlikte bölgenin aĢılmasına ve çevreye verilen tahribatlara neden olabilecektir. Yalnız çevre üzerinde yaratmıĢ oldukları etkilerin gözlemlenmesi ve çevrenin kontrol edilmesi olabildiğince zordur. Bunların yanında; normal eko turistler, ekolojik ve kültürel taraftan duyarlı aktivitelere katılmak için güdülenmiĢ olmuĢlardır. YapmıĢ oldukları sarfiyatlar yerel halkın ekonomisini ve doğal alanların korunmasını destekleyici bir biçimde yönetilmesini beklemektedirler. YapmıĢ oldukları seyahatleri sonrasında da, bölgede sürdürülebilir turizmin geliĢmesini elde etmek ve korunmasına yardım sağlamak isterler (Lee, 1992: 367-370; Demir ve Çevirgen, 2006: 117).

Çevre dostu turistlerin bölümlendirilmesi, doğada kalmaları; zamana, doğadaki tecrübe cinsine, gitmiĢ oldukları bölgenin onlara göre nasıl bir önemi olduğuna göre ve bir varıĢ noktasına seyahat etme yöntemine göre sınıflandırılmıĢtır (Priskin, 2001: 637-648):

Sert Çekirdekli Doğa Turistleri: Bunlar, bilim alanında araĢtırma yapanlar, eğitim, çevrede bulunan doğadaki atık maddelerin toplanması veya bu tip amaçlarla yola çıkılarak düzenlenen hususi turların üyelerini içerisinde bulundurmaktır.

Kendini Doğaya Tahsis EtmiĢ Turistler: Doğal kültürel ve yerel değerlerin bilincinde olmak isteyen ve bu beklentiler doğrultusunda özellikle koruma bölgelerini görmek için yolculuğa çıkan gezginlerdir. Kendini doğaya adamıĢ turistler belirli bir akımı takip eden ve asıl motivasyonları doğa olmayan turistlere göre bulundukları yerden daha uzak mesafelere yolculuğa çıkmaktadırlar.

Ana Akım Doğa Turistleri: Kendileri için olağan olmayan bir bölgeye yolculuk eden turistler.

Gündelik Doğa Turistleri: Bu grubu var eden kiĢiler ise, rastgele veya yolculuklarının bir parçası olarak doğa ile ilgili bir deneyim yaĢayan turistlerdir.

Bu açıklamalardan yola çıkarsak ilk yazılan iki gruba baktığımıza iki grubun turistlerini eko turist olarak isimlendirmek muhtemel iken, baĢka gruplar için benzer

Ģeyleri anlatmak zordur. Baktığımız da bu ekiplerin tamamı doğa turizmi pazarı içerisinde bulunmaktadır. Eko turizme katılanların doğayı ve çevreyi koruma hislerinin ne denli bilincinde olduklarını ve bunu destekleyecek hareketlerini veya yerel topluma sağlayacakları bilgiyi kontrol etmek son derece zor olduğundan, eko turizme gönüllü olarak yer alan gerçek eko turistlerin sayısını belirlemek oldukça zordur (Demir ve Çevirgen, 2006: 118).

Avusturya‘dan 1999 yılında gelen 300 turist içerisinde, eko turizmden neleri anladıklarını, ilgilerini ve bu aktiviteye katılımlarını ölçmek için uluslararası seyahat pazarın hedef alınarak yapılan bir turizm araĢtırması sonucunda belirli kriterleri taĢıma durumlarına göre eko turistler dört gruba tahsis edilmiĢ ve bu gruplar göz önüne alınarak eko turizm pazar profili oluĢturulmaya çalıĢılmıĢtır. Böyle bir araĢtırmada, turistlere sorulan sorularla eko turizm deyince ne anladıkları, eko turizmi ifade eden alternatif terimler, turizm ve çevreye karĢı davranıĢları mevzularında sorulan sorulara verilen cevaplar göz önüne alınarak aĢağıdaki eko turist çeĢitleri tarif edilmiĢtir (Demir ve Çevirgen, 2006: 119):

Gerçek Eko Turistler: Bu turistler, eko turizm ile alakalı açıklamaların bütününe uyan en mesul ekiptir.

 Eko Turistliğe Yatkın Olanlar: Bunlar, çevreye ve çevreyi anlamaya yönelik bir eğilime ehil olan, lakin tatillerini planlarken ve ondan beklentilerinde bu eğilimlerini göstermeyen ekiplerdir.

Olası Eko Turistler: Bu grup, doğa ile ilgili aktivitelere ilgi duyan ve eko turizmin ne anlama geldiğini genel olarak anlamıĢ fakat doğayı anlama ve öğrenmeyi özel bir motivasyon olarak tatilleri ile iliĢkilendirmemiĢ turistleri ifade etmektedir.

 Eko Turist Olmayanlar: Bu grup, doğaya karĢı ilgili turizme karĢı sorumluluk duymayan bunun yanında eko turizmin ne anlama geldiğini bilmeyen ekiplerdir.

Buradan baktığımız da sonuç olarak, eko turistlerin sınıflandırılmasında türlü ölçeklerle ele alınabilir. Bireylerin çoğunda çevreden, doğadan mutlu oldukları bir hakikattir. Bundan dolayı kitle turizminin bir ögesi olarak kültürel ve doğal bölgelere seyahatler ederek önem kazanmaktadır. Doğadan mutluluk duyma duygusunun doğaya karĢı kötü sonuç vermeme, doğayı koruma ve geliĢtirme Ģeklindeki

aktivitelerle birleĢmesidir. Böyle bir durum sonucunda, bunlar eko turist olarak bilineceklerdir.