Turistik Ürünün Özellikleri

Turistik ürünün varlığı turizm faaliyetlerinin merkezinde ve oluşmasındaki asıl neden olmaktadır. Sektör olarak hizmet ağırlıklı bir yapıya sahip olan turizmin, turistik ürünün de diğer endüstri işletmelerinin üretmiş olduğu mal ve hizmetlere göre çok çeşitli farklı özelliği olmasını gerekli kılmıştır. Bu özellikleri aşağıdaki gibidir (Rızaoğlu, 2004: 186-187; Bardakoğlu, 2006: 62-63; Akat, 2008: 175; Hacıoğlu, 2008: 42; Çolakoğlu, 2014: 52-55):

• Üretildiği yerde tüketilme koşulu turistik ürünün en temel karakteristiğidir. Bu özellik iki önemli sonuç doğurmaktadır:

✓ Birincisi, turistik ürünün bulunduğu yörede değil, turistin olduğu yerde tanıtımı ve pazarlamasının yapılması zorunluluğudur.

✓ İkincisi, turistik ürün satın alan turistin yalnız turistik ürün hakkında değil, ziyarete geldiği ülkenin, bölgenin, yörenin bir bütün olarak genel görünümünü değerlendirme fırsatını bulabilmesidir. Bu nedenle turistik ürünün kendisi kadar, dış çevrenin genel görünümü, sağlık koşulları, temizliği, ekonomik durumu, insanların kılık kıyafeti, yaşam düzeyi, sosyal yaşamı önem taşımaktadır.

• Diğer birçok endüstri ürününde üretim olayı önce gerçekleştirilip ardından satış işlemi yapılır. Turistik ürününden sadece yararlanmadan kaynaklanan bir kullanım

72

değerleri olup önce satışı ve daha sonra üretimi söz konusudur. Yani turistik ürün; üretildiği, işlendiği ya da bulunduğu yer ve zamanda sunulması ve tüketilmesi gereken bir üründür. Bu yüzden turistik ürünü satın almak, kiralamak vb şeklinde kullanmak isteyen tüketici konumundaki turistin mal veya hizmetinin üretildiği yere gitmesi gerekmektedir.

• Turistik ürün, genelde hizmet ağırlıklı olduğundan soyut tüketim malı olup müşteriler için maddi değil, manevi bir fayda söz konusudur.

• Turistik ürün; birden fazla ürün veya hizmetin (konaklama, yeme-içme, ulaştırma, eğlence) bir araya gelmesiyle oluşan; tamamlayıcı nitelikte diğer birçok ürüne bağımlı olan bileşik ürün niteliğindedir. Turistik ürün ve hizmetler, bir bütün olup; çevre verilerinden soyutlanmış biçimde satışa sunulamazlar. Kurt Krapf’ın “bir otel tek başına turizm yapamaz" ifadesi ise bu düşünceyi desteklemektedir. Bu nedenle turistik ürün yaratan kişiler ve kuruluşlar arasında etkin bir iş birliği ve uyum zorunludur.

• Turistik ürün stoklanamaz ve daha sonra tüketilmek üzere biriktirilemez. Satın alınan ve daha sonra tüketilmek üzere bekletilen, tüketimi ertelenebilen bir turistik ürün mümkün değildir. Turistik ürün veya hizmet stoklanamayacağı (otel yatağı, uçak koltuğu gibi stoklanamaz), taşınamayacağı ve teslim süresi verilerek dağıtılamayacağı için zamanında satılması gerekir. Belli bir zaman diliminde talep görmemiş olması nedeniyle üretimi ve tüketimi söz konusu olmamış ürünler konaklama işletmeleri için kaçırılmış fırsatlar niteliğinde zarar anlamına gelmektedir. Bu nedenle pazarlama çabalarında esnek fiyat politikası izlemelidir. • Turistik üründe çekicilik, yararlılık ve kolay elde edilebilirlik özellikleri

bulunmalıdır.

• Turistik ürün, nihai tüketicinin kullanımına hazır bir ürün olması gerektiğinden tamamlanmış üründür.

• Bir örneğini seçmek ya da incelemek mümkün olmayacağı için turistler, satın almak istedikleri ürünü önceden göremez ve kaliteli olup olmadığını anlayamazlar. • Turistik ürünün üretimi, insanlar tarafından gerçekleştirildiği için, turizm ürünü; emek-yoğun şekilde üretim olup otomasyon olanağı son derece kısıtlı, standart bir kalitede olması güçtür. Bu nedenle işgücü maliyetleri temel maliyet kalemidir. • İnsanların turizme katılımları farklı nedenlere dayandığından, turistin fizyolojik

73

farklılık arz eder. Bu anlamda turistik ürünün bir rekreasyon aracı olarak hem fizyolojik dinlenme hem de zihinsel dinlenme işlevi görecek "eğlendirici" unsurlarla zenginleştirilmiş şekilde tasarlanması gerekir. Bu yüzden turistik ürünlerin çok boyutlu olduğu düşünülüp hem hedef pazarın ortak beklentileri hem de farklılıkların da dikkate alınmalıdır. Böylelikle beklentiler en üst düzeyde karşılanabilir.

• Turistik ürünler bir bilgi ürünü olduğundan bu ürünler hakkında bilgi verilmesi ürünün sunulması kadar önem arz eder.

• Turistik hizmetlerden müşteri memnuniyeti için nitelikli personele geeksinim duyulmaktadır. Yeterli bilgi, beceri ve deneyimi olmayan işgörenlerin istihdam edilmesi; ürünün sunumunu aksatacağından tatminsizlik duygusunun yaşaması olasıdır.

• Turistik ürünler; genel olarak sübjektif nitelikte hizmetlerdir. Bu nedenle sübjektif (ürünün kendisine yönelik) değerlendirme daha fazladır.

• Turistik ürünün niteliklerinin belli kalıplara dökülerek birbirine benzetilmesi, standartlaştırılması son derece güçtür. Özellikle hizmet veya servislerin tek düze aynı kalıplarda olması mümkün olmamasına karşın niceliklerine standartlar getirilmesi yararlı olabilir.

• Markaya bağımlılık çok azdır, bu yüzden rekabet arttıkça imaj kavramı oldukça önem arz etmektedir.

• Turistik ürünün tamamı ve/veya bileşenleri yerel, ulusal ve uluslararası pazarlarda diğer ürünler rekabet halindedir. Yoğun rekabet ortamı ise; ürünün niteliğinin sürekli geliştirilmesini gerektirir.

• Turizm sektöründe tüketicilerin bir yerden başka bir yere taşınması söz konusu olduğundan turistik ürün kapsamındaki ulaştırma diğer sektörlerden farklı olarak çok daha hassas ve maliyeti yüksek bir süreçtir.

• Son yıllarda turizm endüstrisinde alt gelir gruplarına da hitap eden ürün seçenekleri daha çok geliştiriliyor olsa da turistik ürünler, gereksimler hiyerarşisinde sosyal ve değer gereksinimleri kapsamında değerlendirilmektedir. Bu özelliği ile turistik ürüne olan talebin esnekliği, başta fiyat, ekonomik dalgalanmalar ve güvenlik risklerinden kaynaklanmaktadır.

• Turistik ürün arzı esnek değildir. Buna karşın turistik ürüne olan talep ve turistik ürün çeşitlendirmesi esnek olmalıdır. Turistik ürünlere olan arz yer ve zaman

74

içinde yoğunluk açısından değişiklik gösterir. Dolayısıyla dünyadaki gelişmeler yakından takip edilmelidir.

• Turizmde talebin mevsimsel özellik göstermesi nedeniyle turizme olan talep yer ve zaman içerisinde yoğunlaşıp azalma gösterebilmektedir.

Genel olarak turistik ürünün, maddi özelliklerin ötesinde duygulara hitap etmesi tüketici açısından daha önemli görülmektedir. Bir tur otobüsünün kalitesi ve konforu kadar şoförün ve servis elemanının iyi hizmet vermesi de bir turistik ürünü ifade eder. Turistik ürünün farklı seviyelerin birleşiminden oluşan bütünleşik yapısı ise, turistik

ürünü daha detaylı incelenmesini gerekli kılmaktadır

(https://www.academia.edu/11040634/turistik_ürün).