TURİZM İŞLETMELERİ AÇISINDAN TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ VE ÖNEMİ

2.3.1. Turizm İşletmeleri için Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik zincirinin varlığı hizmet endüstrileri için çok fazla farklı olmasa da, üretim şirketlerinde tedarik zinciri yönetimi çalışmalarına hizmet örgütlerine göre daha sıkça rastlamaktayız. Ancak, hizmet endüstrisi için yüksek üretkenlik arzu ediliyorsa, her şeyden önce tedarik zinciri kavramı iyi anlaşılmalı ve müşteri hizmeti, kalite, maliyet vb. içeren tedarik zinciri performansı değerlendirilmelidir (Kothari ve dğr., 2005:373).

Hizmet endüstrisinde müşteri odaklı başarılı bir tedarik zinciri oluşturmak için yapılması zorunlu olan çeşitli noktalar vardır (Presutti, 2003;220):

 Satın alma siparişi uygun zamanda ve uygun şekilde yapılmalıdır.

 Şirketler arzlarını kesintisiz bir şekilde sağlamalı ve müşterilerine ürün hakkında sürekli olarak bilgi vermelidir.

 Nihai ürünün maliyetini azaltmak için, şirketler iç masraflarını minimum seviyeye indirmektedirler.

 Müşteri ihtiyaçlarına cevap verme süresini kısalttığı için tasarım sürecinin süresini azaltmak önemlidir.

Turizm işletmeleri, dünya ve Türkiye ekonomisindeki büyük payı nedeniyle hizmet endüstrisinin çok önemli elemanlarından biridir (Usta;2008:53). Turizmin öneminin artmasıyla turizm işletmeleri, konaklama işletmelerinden çeşitli hizmetler ve aktiviteler sunan günümüz işletmelerine doğru bir değişim geçirmiştir. Arz fazlalığı, talep fazlalılığından büyüktür ve müşteri sıradan olanlara bağımlı değildir ki bu da müşterinin seçim özgürlüğü elde etmesi anlamına gelmektedir. Ayrıca müşteri parasının karşılığını daha da fazla istemektedir. Turizm işletmelerinin bu değişim süreci, rekabetin varlığı ve müşterinin artan beklenti seviyesi, tedarik zinciri yönetimini turizm işletmeleri için kaçınılmaz hale getirmiştir (Kothari ve dğr,2005:381).

Otel, turizm işletmelerine örnek olarak verilebilecek en yaygın kavramdır. Bir otel müşterilere hizmet sunar ve aynı zamanda birçok ürün ve hizmet tedarikçisi de otele hizmet sunmaktadır (Şekil 11). Oteller çok müşteri ve tedarikçiye sahip oldukları için, tedarik zinciri onlar için bir gereklilik haline gelmektedir. Basit bir ifade ile açıklayacak olursak, otelin tedarik zinciri, otel tedarikçilerinden otel müşterilerine olan bilgi, hizmet ve üretim akışı sürecidir. Otel ise tedarikçiler ile müşteriler arasında yer alan ve olası talihsizlikler ile memnuniyetsizliklerden etkilenen, bu nedenle tedarik zincirini yönetmesi gereken bir kuruluştur. Tedarik zinciri; malzeme, bilgi, finansal akışlar ve bu akışları gerçekleştiren birimleri içermektedir (Kothari ve dğr., 2005:373).

Şekil 11 Bir Otelin Temel Tedarik Zinciri

Bu zincirde, her birim malzemeleri veya akış nesnelerini bir öncekinden bir sonrakine iletmektedir. Tedarik zinciri, malzeme veya hizmet dolaşımı son noktaya gelene kadar devam eder. Nihai tüketici, tedarik zincirinin son bağlantısıdır (Kothari ve dğr., 2005:373).

Tedarik Zinciri Yönetimi’nin ana hedefleri; müşteri memnuniyetini artırmak, kârı maksimum kılmak ve daha üretken ve daha ucuz olarak çalışmaktır. Bu bakış açısına göre temel görev, tedarik zinciri yönetiminin hedefleri ile ilişkilendirerek otellere uygulamaktır. Oteller, kendileri tarafından üretilen veya dışarıdan temin ettikleri ürünleri ve hizmetleri müşterilere sunan birimlerdir. Günümüzde oteller müşterilerine aşağıdaki hizmetleri sunmaktadır (Özdoğan,2007:42-44):

 Konaklama Hizmetleri  Yiyecek-İçecek Hizmetleri  İletişim Hizmetleri

 Spor Aktiviteleri  Sosyal Aktiviteler

 Geziler ve Doğal Güzellikler

 Müşteri İlişkileri (Interest and Acquaint)  Sağlık ve Güvenlik Hizmetleri

Otel bu hizmetleri doğrudan kendisi üretmeli ya da bazılarını tedarikçilerden temin etmelidir. Yiyecek ve içecek hizmetleri gibi bazı hizmetleri üretmek mümkün olmadığından dolayı, otel bazı hizmetleri tedarikçiler aracılığıyla sağlamaktadır. Bu koşullar altında, oteller sadece hizmetlerin sunumuna aracılık etmektedirler. (Kothari ve dğr., 2005:371).

Hizmet sunmak, oteller için tam olarak iyi düzenlenmiş bir yapıyı gerektirmektedir. Sonunda, ürünler ve hizmetler ihtiyaçları için müşterilere mükemmel bir biçimde sunulacaktır. Müşteriler dürüst hizmet ve ilgi beklemektedir, ayrıca ihtiyaçlarına cevap verme düzeyi hakkında bilgilendirilmeleri, onların bir oteli değerlendirmelerine yardımcı olmaktadır. Müşteri olumlu durum için otele olumlu

puan vermekte ama olumsuz durum için de oteli sorumlu tutmaktadır (TOI, 2007). Tedarik zinciri sürecinde ortaya çıkan olumsuzluk büyük etkilere sebep olmaktadır. Tedarik zinciri sürecinin iyi çalışması için, örgüt tedarik zincirini iyi tasarımlamalı ve kurmalı, ayrıca tedarik zinciri sonrasında da onu mükemmel bir şekilde yönetmelidir (TOI, 2007).

Turizm, diğer bütün tedarik zincirleri gibi, işten işe (B2B) ilişkiler aracılığıyla işlemektedir ve tedarik zincirindeki her tedarikçinin ticari faaliyetlerini geliştirmek için çalışarak, finansal performans yanında sürdürülebilirlik performansının gelişimini sağlamak için tedarik zinciri yönetimi uygulanabilir. Turizmin ve diğer sektörlerin tedarik zincirleri arasındaki temel farklar şunlardır; turistler ürüne doğru seyahat eder ve aldıkları ürün özellikle yüksek bir hizmet bileşenine sahiptir – başka bir deyişle, tatil deneyiminin ortaya çıkmasında insan faktörü yüksek bir orana sahiptir (Tapper ve Font, 2004:3).

2.3.2. TZY’nin Turizm İşletmelerinde Uygulanabilirliği

Sert rekabet tedarik zinciri yönetimini teşvik etmeye devam edecektir. Bu rekabet bazı kaynakları ortaya çıkarmaktadır. Bunlar; endüstri teknolojilerinin gelişimi, artan küreselleşme, bilgiye ulaşmanın kolaylığı, daha fazla riskli sermaye, yaratıcı iş tasarımıdır. Bu güçler geleneksel piyasaları zor duruma sokmaktadır. Firmalar pazar payını araştırarak fazla bir şey elde edemediklerinde, rekabet koşullarını ve kâr alanlarını yeniden tanımlamaya odaklanmaktadırlar. Rekabet firmaları daha da şiddetli bir şekilde etkilemeye başlamaktadır. Bu dinamikler rekabeti yepyeni bir seviyeye taşımaktadır. Firmalar yoğun rekabet karşısında ayakta kalabilmek için, tedarik zinciri yönetimini daha aktif ve doğru bir şekilde öğrenmelidirler. Şirketler ve tedarikçileri arasındaki başarılı tedarik zinciri ilişkileri, tanımlanmış bir dizi adıma göre geliştirilmekte ve uygulanmaktadır (Tapper ve Font, 2004:1):

1. Sürdürülebilir bir tedarik zinciri politikası ve yönetim sistemi oluşturmak,