Tedarik Zinciri Yönetiminin Tanımı

Tedarik zinciri yönetimi ile ilgili olarak birçok araştırmacı ve yazar tarafından farklı tanımlar verilmektedir. TZY bir tanımla, “ürünlerin, tedarik zincirinde tedarikçilerden üreticilere ve üreticilerden dağıtıcılara hareketinin koordine edilmesini ve zincirin tüm üyeleri arasında satış tahminleri, satış tarihleri, promosyon kampanyaları vb. bilgilerin paylaşımını içermekte” (Dan, 2004:28) olarak ifade edilmekte, bir başka tanımda ise, “ müşteriler, tedarikçiler, distribütörler ve üreticilerden oluşan bir ağ içinde malzeme, bilgi ve finansman akışının koordinasyonu ve bütünleştirilmesi” (Lee, 2000:2) olarak açıklanmaktadır.

TZY, “malzeme ve ürünlerin temel hammadde arzından son ürün aşamasına kadar bütün işlemlerin (olası iadeler ve yeniden kullanımlar dâhil) yönetimini kapsayan; işletmelerin tedarikçilerinin süreçlerinden, rekabet avantajlarını destekleyecek teknoloji ve yeteneklerinden nasıl yararlanacağı üzerine odaklanan ve geleneksel işletme içi faaliyetleri, etkinlik amacı ile ticari ortaklıklar kurarak yayan bir yönetim felsefesi” olarak tanımlanmaktadır (Tan ve dğr., 1998:2).

Bir başka tanımla TZY, “hammaddelerin elde edilmesinden son ürünlerin teslimine kadar ürün, hizmet, fon ve bilgi akışını sağlayarak verimliliği, kaliteyi ve yeterliliği arttırmaya yönelik bir sistem” olarak açıklanmaktadır (Akmut ve dğr., 2003:158).

Tedarik Zinciri Konseyi ise tedarik zinciri yönetimini; “ Tedarik ve talep, hammadde ve pazar kaynağı, imalat ve montaj, depo ve stok izleme, sipariş giriş ve sipariş yönetim, tüm kanal boyunca dağıtım ve müşterilere teslimatın yönetimini içerir” seklinde tanımlamıştır (The Supply Chain Council, 2008).

Yapılan başka bir tanıma göre ise tedarik zinciri yönetimi, “nihai müşterinin taleplerini yerine getirebilmek için; tedarik zincirinin tümünün geliştirilerek, zincir boyunca işletme birimlerinin entegrasyonu ve malzemenin, bilginin, finansal akışın koordinasyonu görevi” (Stadtler ve Kilger, 2001:9) olarak tanımlanmıştır. Bu tanımlardan yola çıkarak tedarik zinciri yönetiminin temel amaçları aşağıdaki gibi ifade etmek mümkündür (Özdemir, 2004:144):

• Müşteri tatminini arttırmak, • Çevrim zamanını azaltmak,

• Stok ve stokla ilgili maliyetlerin azaltılmasını sağlamak, • Ürün hatalarını azaltmak,

• Faaliyet maliyetini azaltmak.

Bu amaçları gerçekleştirebilmek için firmaların, tedarikçileri ve onların tedarikçileri ile müşterileri ve onların müşterileri arasında tedarik zincirinin bütününde haberleşme ve bilgi paylaşımını arttırması gerekmektedir. Bilgi ve

planların tedarikçiler ve müşterilerle paylaşılması zincir etkinliğini ve rekabetçiliğini arttırabilir. Değişen dünyada artık firmaların tek başına kendi aralarında rekabetinden söz edilmemektedir. Rekabet artık firmaların içinde yer adlıları tedarik zincirleri arasında yaşanacaktır. Bu bağlamda entegre tedarik zinciri yönetimi, son müşteriye kadar, yatay olarak, müşteriye değer sağlamak için gereken tüm süreçleri yönetmektir (Monczka ve Morgan,1997:69).

Geçtiğimiz yirmi beş yıl boyunca tedarik zinciri yönetimi kavramı çok büyük değişiklik geçirmiştir. Daha önceki yıllarda tedarik zinciri yönetimi sadece askeri alanda kullanılan, akademisyenlerin ilgi göstermediği bir yönetim bilimi olarak görülürken, bugün Amerika Birleşik Devletlerinde 600’den fazla kolej ve üniversitede bu alanda dersler verilmektedir (Lancioni, 2000:1). Yıllar boyunca birçok işletme dikkatini birbirinden bağımsız işletme fonksiyonlarının verimliliğini ve etkinliğini artırmaya yoğunlaştırmıştır. Fakat artık yeni bir işletme stratejisi olarak, artan sayıdaki işletme tedarik zinciri yönetimleri ile bir bütün olarak organize olmaya ve işletme içerisindeki işbirliği ile stratejik öneme sahip bu kavrama gerekli önem verilmeye başlanmıştır.Genel olarak tedarik zinciri yönetimi ile ilgili olarak farklı yazarlara ait tanımlar Tablo 2’de verilmektedir.

Tablo 2 Tedarik Zinciri Yönetimi Tanımları Yazar Adı Tanım

Cavinato, 1991 Mal değerinin artırılması, maliyet tasarrufu sağlanması ve rekabetçi hizmet sunumu sağlayan içsel bağlantıdır.

Ellram ve Cooper, 1993

Günümüzde küreselleşmeyi

tanımlayan ve rekabet edebilen yeni bir buluştur.

Christopher, 1994 Tedarikçi, üretici ve son kullanıcıları kapsayan mal akımları bütünüdür. Bowersox ve Closs, 1996 Ortak planlama ve iletişimle verimi artırmaktır.

Bhattacharya, Coleman ve Brace, 1996 Teslimde müşteriye en yüksek tatmini azaltılmış maliyet ve sipariş süresi ile sağlayan anahtardır.

Bowersox, 1997

Pazardan pay almak için

karşı ticari girişim faaliyetleri arasında bağ kurabilen ve işbirliğine dayalı bir stratejidir. Metz, 1997

Sonuca yönelik tedarik,

üretim, teslimat ve müşteri hizmetlerini içeren bütünleştirilmiş bir yaklaşımdır.

The Global Supply Chain Forum, 1998 Malı tedarik edenden son kullanıcıya, hizmet sunan ve müşteriyi bilgilendiren faaliyetleri bütünleştiren bir yöntemdir.

Tan, Kannan ve Handfield, 1998 Temel hammaddelerin temininden son ürüne kadar, yeniden üretimi ve yeniden kullanımı da içeren bir

yöntemdir. Klauss, 1998

Sanayi sektörlerinde

başarıya ulaşmak için tüm faaliyetlerin planlanması ve harekete geçirilmesidir.

Kaynak: Croom ve dğr., 2000:69.

Günümüz tedarik zinciri yönetimine bakış açısı tedarik zinciri boyunca bütün faaliyetleri birleştiren bütünleşik bir bakış açısından oluşmaktadır. Tedarik zinciri yönetiminin amacı rakipler tarafından kopyalanamayan etkin bir rekabet silahı olarak tedarik zinciri boyunca uygun üretim süreçleri ve lojistik faaliyetleri yaratmaktır. Tedarik zinciri yönetimi, geriye doğru gerçekleşen satın alma ve tedarikçi yönetimini ve ileriye doğru gerçekleşen fiziksel dağıtım ve lojistiği içine alan konuları örgütsel sınırlar dışında yönetmek için bütünsel bir yaklaşım olarak gelişmiştir.

Tedarik zinciri yönetimi bütünleşik lojistikten daha geniş bir kavramdır. Çünkü nihai müşteriden ürün, hizmet ve müşteri için değer katan bilgileri sağlayan orijinal tedarikçiye kadar bütün iş süreçlerini bütünleştirmeyi amaçlamaktadır (Li, 2002:5). Bu açıdan bakıldığında, tedarik zinciri yönetimi sadece lojistik faaliyetlerini (stok yönetimi, nakliye, depolama, sipariş izleme gibi) değil, müşteri ilişkileri, talep yönetimi, siparişin yerine getirilmesi, ikmal, ürün geliştirme ve ticarileşme gibi diğer süreçleri de kapsamaktadır.