3. Örgüt Yeterlilikler
1.3. TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
1.3.3. Tedarik Zinciri Yönetiminin Amacı ve Faydaları
Genel olarak tedarik zinciri yönetiminin temel amaçlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür (Arnold ve Chapman, 2003:9);
Maliyet: Başarılı bir Tedarik Zinciri Yönetimi ile tedarik zinciri maliyetleri,
stok maliyetleri, nakliye maliyetleri ve üretim maliyetleri düşürülebilir. Bu noktada önemli olan her bir zincir üyesinin maliyetten aldığı pay değil, Tedarik Zincirinin toplam maliyetidir. Örneğin bir müşteri X Marka Bilgisayardan 2.000 Usd karşılığında bilgisayar satın aldığında 2.000 Usd tüm tedarik zincirinin geliri olarak düşünülmektedir. Aynı zamanda X Marka ve tedarik zincirinin tüm üyeleri bilgisayarın üretilmesi, dağıtılması, pazarlanması, v.s. süreçlerinin maliyetini karşılamaktadır. Tedarik Zinciri Kârlılığı, müşteriden elde edilen
gelir ile ürünün müşteriye ulaştırılma maliyeti arasındaki fark olarak tanımlanabilir.
Hız : Bir ürünün son kullanıcı tarafından talep edilmesi ile başlayan ve o
müşteriye ulaşılmasına kadar geçen sürecin hızlandırılması Tedarik Zinciri Yönetiminin temel amaçlarından birisidir. Bununla beraber İşletmeler müşterilerinden gelen taleplere, çevresel değişikliklere ve kendi içindeki anormal durumlara hızlı tepki verebilmelidirler. Başarılı bir Tedarik Zinciri Yönetimine sahip firmaları faaliyet gösterdikleri alandaki rakiplerinden ayıran en önemli özelliklerden birisi işletme içi ve işletme dışı değişikliklere verilen hızlı tepkilerdir.
Kalite : Tedarik Zincirinde zincir üyelerinin her biri son kullanıcıya
ulaşacak olan bitmiş ürüne bir değer katar. Zincirin bütünlüğün sağlayarak zincirin her kademesinde aynı özenin, dikkatin ve kalite kültürünün sağlanması Tedarik Zinciri Yönetiminin temel amaçlarındandır.
Müşteriye Sunulan Servis: Bir işletmenin müşterilerine verdiği hizmeti en
üst düzeye çıkarılması tedarik zinciri yönetiminin ana amaçlarındandır hatta işletmenin müşteriler açısından başarılı görünmesindeki en önemli faktördür.
Etkin olarak yönetilen bir tedarik zinciri yönetiminin, işletmelerin üretim ve pazarlamaya ilişkin faaliyetlerini olumlu yönde etkileyecek, daha fazla müşteri memnuniyeti, daha etkin ve verimli sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Bunun sonucu olarak da işletmeler için daha düşük maliyetler ile daha yüksek karlar söz konusu olacaktır ve dengeli büyüme sağlanacaktır.
Tedarik zinciri yönetimi bir anlamda siparişin üretilmesi, sipariş alınması, siparişin yerine getirilmesi ve ürünün, hizmetin veya bilginin dağıtımının koordinasyonunun sağlanmasıdır. Tedarik zinciri yönetimiyle şu faydaların sağlanması beklenmektedir (Şen, 2007:20 );
• Hammaddelerin temini veya bitirilen ürünlerin dünyada herhangi bir yere gönderimi sağlanır.
• Merkezcil, yerel yönetim ile global işletme ve yönetim stratejisi benimsenir.
• Anında ve zamanında bilgi paylaşımı ile toplam tedarik zincirinin görülebilirliği sağlanır.
• Bilginin sadece işletme dahilinde değil endüstrinin genelinde yönetimi sağlanır.
• Tedarik zinciri organizasyonunun, yüksek performans sağlayacak takımlar halinde yeniden organizasyonu sağlanır.
• Tedarik zinciri ile bilişim sistemi oluşturulması ile maliyet ve ölçüm standartlarına ulaşılır.
Günümüz şartları, küreselleşme ve rekabetin artması nedeniyle, firmaların ürün fiyatlarını, dolayısıyla maliyetlerini ve verimliliklerini daha iyi kontrol etmelerini zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle işletme içi süreçleri iyileştirmenin dışında tedarik zincirinin parçası olan tedarikçi, müşteri, dağıtıcı ve nakliyeci ile karşılıklı güvene dayalı bir işbirliğine gidilmesi gerekmektedir. İşletmeler açısından ele alındığında tdarik zinciri yönetiminin başlıca faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz (Lambert vd., 1998:15).
Ortak fayda; kalite, fiyat ve tasarım açısından tercih edilecek bir ürün ve
gerekli servis yapısı oluşturmaktadır. Bu çalışmada işbirliğinin en kritik faydası, tarafların ellerindeki bilgileri birleştirmeleridir. Bayi; müşteriden aldığı ihtiyaç ve eleştiri bilgilerini, üretici firma; elindeki pazar ve tasarım olasılıkları bilgilerini, tedarikçi; malzeme fiyat ve kalite bilgisini
aktarmaktadır. Bu çalışmada firmalar, sonucun herkese kazanç olarak döneceğini bildiği için açık davranmaktadırlar.
Uzmanlaşma; tedarik zinciri yönetiminin bir faydası da, herkesin en iyi
bildiği işi yapması, dolayısıyla uzmanlaşmasıdır. Üretici firmanın en iyi bildiği iş, son ürünün süreçleri; tedarikçi firma için, sorumlu olduğu malzemeler; bayi için, pazar hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak ve uçtaki müşterilere malın doğru bir şekilde satışını yapmaktır. Ayrıca Internet’in yaygınlaşması ve portalların oluşması ile birlikte, tedarik zinciri yönetimi yazılımları, şirketlerin iş ortakları ile konuşabileceği, şirketler arası entegrasyona izin veren fonksiyonları da kapsarlar.
Uzun vadeli planlama; tedarik zinciri yönetimi uzun vadeli planlamada
yardımcı olmaktadır. Yeni üretim birimlerinin, depoların ve bayilerin ideal lokasyonu, maliyet optimizasyonu ve müşteriye hızlı cevap verme kriterlerine göre tespit edilebilmektedir. Ayrıca hangi ürün nerede üretilmeli, malzeme, iş gücü, nakliye, stok, ürün ömrü yönetimi açısından en karlı kanal stratejisi nedir gibi sorulara cevap verme imkanı bulunabilmektedir.
Daha düşük seviyeli stok; tedarik zinciri yönetimi stok seviyelerinin
düşürülmesinde önemli rol oynamaktadır. En uçtaki satış bilgisinin yazılım tarafından kısa bir süre içinde değerlendirilebilmesi, tedarikçilerin şirketteki kendi stoklarından sorumlu olması ve stok takibini yapması, talep tahminlerinin mümkün olduğunca doğru yapılması ve hatta yeni açılan depo ya da fabrikanın yerinin doğru tespit
edilmesi, önemli bir maliyet kalemi olan stok taşıma maliyetinin düşürülmesine yardımcı olmaktadır.
Belirsizliklerin ortadan kalkması; tedarik zinciri yönetiminin diğer bir
faydası, müşteri hizmetlerindeki belirsizlikleri ortadan kaldırmaktır. Belirsizlik olarak nitelendirilen parametrelerin başında teslimat tarihleri gelmektedir. Bu belirsizliklerin giderilmesi, detaylı üretim ve nakliye planlarının optimizasyonu, geçmiş bilgilerin geleceğe yön verecek şekilde kullanılmasıyla sağlanmaktadır.
Tedarik zinciri yönetiminin iyi bir şekilde bütünleşmesini başaran işletmelerde, stoklara daha az yatırım yapıldığı, nakit akışındaki geçen zamanın kısaldığı, hammadde alma maliyetinin azaldığı, isçilerin verimliliğinin arttığı, daha düşük lojistik maliyetlerine katlanıldığı ve kısa dönemli talep artışlarında da müşterinin talep ettiği zamana uyabilme yeteneğinin daha gelişmiş olduğu rapor edilmektedir. Bununla birlikte tedarik zinciri yönetiminin faydalarını müşterilere, işletmeye ve tedarikçilere göre sınıflandırmak mümkündür (Bakoğlu ve Yılmaz, 2001:5):
•
Müşterilere Sağladığı Faydalar;— Her zaman hazırda ürün bulunabilir, — Stok yatırımı riski azalır,
— Stok yönetimi maliyeti düşer.
•
İşletmeye Sağladığı Faydalar;— Karın yükselmesine neden olur,
— İşletmede kullanılacak olan işletme sermayesi ihtiyacının azalmasında rol oynar,
— Müşterilerin ürün sipariş vermelerinden teslimine kadar geçen sürenin en etkili kullanmasına neden olarak geçen zamanı kısaltır,
— Talepteki değişmeye karşılık vermeyi geliştirerek, üretim esnekliğini artırır,
— Müşteri siparişlerini zamanında ve eksiksiz olarak hazırlanmasını sağlar,
— Ürün zayiatlarını ve hatalı teslimatları azaltmak yoluyla kaliteyi yükseltir,
— Stok tutmayı minimum düzeye çekerek işletmenin ihtiyaç duymuş olduğu nakit para etkisini maksimize eder, Gerekli bilgi akışını sağlayarak ürün iadelerinin minimum düzeyde gerçekleşmesi için gerekli adımların atılmasını sağlar.
•
Tedarikçilere Sağladığı Faydalar; — Satış artısı,— Rakiplere karşı savunma oluşturma,
— Satışın gidişatıyla ilgili bilgi olanağı vererek avantaj sağlamasıdır.