1- Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-ĠĢ Eğitimi A.B.D. Lisans Programı Seçmeli Sanat Atölye Özgün Baskıresim Dersi içerisindeki konulara ve bu alana yönelik kazanımlara iliĢkin olarak düzenlenen “baĢarı testi”.
2- Öğrencilerin, Seçmeli Sanat Atölye Özgün Baskıresim dersine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla hazırlanmıĢ “tutum ölçeği”.
3- Seçmeli Sanat Atölye Özgün Baskıresim dersinde deney ve kontrol grubu öğrencilerinin derste yaptıkları uygulama puanlarını belirlemek için hazırlanan “Uygulama ÇalıĢmaları Değerlendirme Ölçeği” olmak üzere toplam üç (3) farklı veri toplama aracı kullanılmıĢtır.
AraĢtırmanın amaçlarına uygun olarak hazırlanan, veri toplama araçlarının oluĢturulmasında izlenilen süreç aĢağıda açıklanmıĢtır.
3.3.1.BaĢarı Testi
AraĢtırmada veri toplamak amacıyla kullanılan baĢarı testi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-ĠĢ Eğitimi A.B.D. Lisans Öğretim Programı içerisinde yer alan “Seçmeli Sanat Atölye (Özgün Baskıresim)” dersi konularına yönelik olarak lisans
eğitimi 3. Sınıf öğrencilerinin eriĢilerini belirlemek amacıyla geliĢtirilmiĢtir. Bu testin amaca yönelik olarak hazırlanması, geliĢtirilmesi ve uygulanmasında aĢağıda belirtilen süreç izlenmiĢtir.
AraĢtırmanın deneysel iĢleminde kullanılan ve Eğitim Fakülteleri, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-ĠĢ Eğitimi A.B.D. Lisans Öğretim Programı Seçmeli Sanat Atölye Özgün Baskıresim Dersi tanım ve kapsamında yer alan konuların ders planlarındaki kazanımlarına yönelik olarak hazırlanan baĢarı testi, dört (4) seçenekli 42 çoktan seçmeli sorudan oluĢmuĢtur. Hazırlanan baĢarı testi için, eğitim bilimleri ölçme değerlendirme ve araĢtırmaya konu olan alan uzmanı öğretim elemanlarının görüĢlerine baĢvurulmuĢtur. AraĢtırmanın amacına uygun olarak belirlenen hedef ve kazanımlar çerçevesinde hazırlanan veri toplama aracının öntest olarak uygulandığı tarihinden önce, geçerlilik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla ön denemesi toplam 62 öğrenci üzerinde uygulanmıĢtır. BaĢlangıç aĢamasında 42 sorudan oluĢan ölçme aracı (baĢarı testi); uzman görüĢleri, madde güçlük indeksi, madde ayırıcılık gücü indeksi ve toplam madde korelasyonları dikkate alınarak 38 maddeye düĢürülmüĢtür.
3.3.2.Tutum Ölçeği
AraĢtırma kapsamında hazırlanan tutum ölçeği Eğitim Fakülteleri, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim Eğitimi A.B.D. Lisans Öğretim Programı öğrencilerinin Seçmeli Sanat Atölye Özgün Baskıresim dersine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla geliĢtirilmiĢtir. Baskıresim derslerine yönelik öğrencilerin tutumlarını belirlemek amacıyla geliĢtirilen tutum ölçeğinde Tamamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Hiç Katılmıyorum Ģeklinde hazırlanmıĢ 5‟li likert tipi derecelendirme kullanılmıĢtır. Hazırlanan tutum ölçeğinin öntest olarak uygulandığı tarihinden önce, geçerlilik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla ön denemesi toplam 62 öğrenci üzerinde uygulanmıĢtır. Tutum ölçeğinde kullanılan cümlelerin kapsam geçerliliğinin sağlanabilmesi amacıyla baĢvurulan uzman görüĢlerinin yanı sıra, yapı geçerliliğinin sağlanabilmesi için faktör analizi yapılmıĢtır. Faktör analizinden elde edilen sonuçlara göre baĢlangıçta 52 maddeden oluĢturulmuĢ olan tutum ölçeğinde ilk faktörde yer almayan, madde toplam korelasyonu 40‟ın altında kalan ve bu nedenle güvenirliğin düĢmesine sebep olan 12 madde ölçekten çıkarılmıĢ ve ölçek 40 madde olarak uygulanmak üzere son Ģeklini almıĢtır.
“Ölçümlerin güvenirliğini kestirmek için değiĢik yöntemler vardır. Bunlardan biriside Cronbach‟ın alfa katsayısı yöntemidir” (Bademci,2006:438). Ölçek, güvenirlik derecesinin ölçülmesi amacıyla Cronbach-alfa testine tâbi tutulmuĢ ve ölçeğin genel güvenirlik katsayısı α = 92 olarak bulunmuĢtur. Burada bulunan değer ölçeğin güvenirliğinin çok iyi olduğu anlamına gelmektedir.
Geçerliliği ve güvenirliliği test edilmiĢ ölçme aracında 20 olumlu, 20 olumsuz olmak üzere toplam 40 tutum ifadesi yer almaktadır. Uygulaması yapılacak olan bu ölçekte öğrencilerden Tamamen Katılıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum, Hiç Katılmıyorum Ģeklinde hazırlanmıĢ beĢ seçenekten düĢüncelerine uygun olan bir tanesini iĢaretlemeleri istenmiĢtir. Tutumu destekleyen maddeler tamamen katılıyorum kategorisinden baĢlayarak sırayla 5, 4, 3, 2, 1 olarak, kaygıyı desteklemeyen cümle ise yine aynı kategoriden baĢlayarak 1, 2, 3, 4, 5 olarak puanlandırılmıĢtır.
3.3.3.Uygulama ÇalıĢmaları Değerlendirme Ölçeği
Sanat eleĢtirisi disiplininin baskıresim derslerine etkisinin belirlenmeye çalıĢıldığı bu araĢtırmada Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakülteleri, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Resim-ĠĢ Eğitimi A.B.D. Lisans Öğretim Programı ders tanımları ve kapsamında yer alan Seçmeli Sanat Atölye (Özgün Baskıresim) dersi konularının öğretimi deney grubunda sanat eleĢtirisi disiplini ile desteklenmiĢ öğretim yöntemi, kontrol grubunda ise geleneksel öğretim yöntemi uygulanarak gerçekleĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu süreçte öğrencilere, özgün baskıresim tekniklerinden serigrafi (ipek baskı) tekniğinde iĢlem basamakları tasarım, malzeme kullanımı ve baskı aĢamalarında dikkat edilmesi gereken kurallar teorik ve uygulamalı olarak öğretilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu sayede deney ve kontrol grubunda uygulanan öğretim yöntemlerinin, öğrencilerin süreç sonucunda serigrafi tekniğiyle ortaya çıkardıkları özgün baskıresim çalıĢmalarına etki derecesi tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu noktadan hareketle deney ve kontrol grubundaki öğrencilere, dersin öğretimi gerçekleĢtirilirken özgün baskıresim alanlarından serigrafi tekniği hakkında uygulama çalıĢmaları yaptırılmıĢtır.
Öğrencilerin yapmıĢ olduğu özgün baskıresim uygulama çalıĢmaları araĢtırma amaçlarının testinde kullanılacak olmasından ötürü “Deney ve Kontrol Grubu Uygulama ÇalıĢmaları Değerlendirme Ölçeği Formu” içerisinde bir araya getirilmiĢtir. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin serigrafi tekniğinde yapmıĢ oldukları özgün
baskıresim çalıĢmalarının yüksek çözünürlükte dijital fotoğrafları çekilerek, Deney ve Kontrol Grubu Uygulama ÇalıĢmaları Değerlendirme Ölçeği Formu‟nun üst kısmına yerleĢtirilmiĢtir. Yapılan çalıĢmanın tekniği, değerlendirmeyi yapacak olan kiĢiye kolaylık sağlaması açısından çalıĢmanın altındaki sütunda belirtilmiĢtir.
Değerlendirmenin objektif kriterlere uygun olması düĢüncesinden yola çıkılarak, çalıĢmayı gerçekleĢtiren öğrencilerin isimleri kodlanmıĢ bir Ģekilde teknik açıklamanın alt kısmına yazılmıĢtır. Bu aĢamada öğrencinin hangi gruba dâhil olduğu formda belirtilmemiĢ, bunun altına ise değerlendirme ölçütleri sırasıyla yazılmıĢtır. 100 tam puan üzerinden yapılan değerlendirmede ölçüt olarak her biri 0-20 puan arasında değiĢen beĢ (5) kategori belirlenmiĢtir. Bu kategoriler; özgünlük, teknik kullanma becerisi (baskı kalitesi), sanatsal düzenleme elemanları ve ilkeleri ve anlatım (mesaj- imge bütünlüğü) olarak belirlenmiĢtir. Uygulama çalıĢmalarının puanlama iĢlemi alan uzmanı 3 öğretim elemanı tarafından yapılmıĢtır. Öğretim elemanları tarafından, verilen puanlar her bir öğrenci için ayrı ayrı toplanmıĢ, çıkan sonuç değerlendirme iĢlemini yapan toplam öğretim elemanı sayısına bölünerek çalıĢmayı yapan öğrencinin uygulama notu tespit edilmiĢtir. Elde edilen verilerin karĢılaĢtırma analizinde istatistiki iĢlemlerden t testi, aritmetik ortalama ( X ), standart sapma (ss) kullanılmıĢtır.