Araştırmada, çocuklar ve aileleri ile ilgili bilgileri toplayabilmek için araştırmacı tarafından hazırlanan “Genel Bilgi Formu” ve görsel-motor koordinasyon düzeylerini belirlemek amacıyla “Beery-Buktenica Görsel-Motor Koordinasyon Testi” ile ek testleri olan “Görsel Algı” ve “ Motor Koordinasyon” testleri kullanılmıştır.
3.3.1. Genel Bilgi Formu
36-70 aylık çocuklarda görsel-motor koordinasyonu etkileyebilecek etmenleri saptayabilmek için hazırlanan “Genel Bilgi Formu” çocuklara ve ailelerine yönelik sorulardan oluşmaktadır. Genel bilgi formunda çocukların yaşı, cinsiyeti, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, anne gelir durumu, baba gelir durumu, kardeş sayısı, doğum sırası ve okul öncesi eğitime devam etme süresi gibi aile yapısına ait sorular bulunmaktadır. Genel bilgi formunun doldurulmasında okuldaki kayıtlardan ve öğretmenlerden yararlanılmıştır.
3.3.2. Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi
Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi, bireylerin görsel ve motor becerilerini birleştirebilme becerisini ölçmek için tasarlanmıştır. Bu test, ilk olarak 1967 yılında yayımlanmıştır. Test pek çok ülkede yaygın olarak eğitimsel, medikal ve diğer amaçlarla kullanılmaktadır (Beery ve Beery, 2010, s.4).
Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi ve onun ek testleri olan Görsel Algı ve Motor Koordinasyon Testleri ABD’de 2512, 1021 ve 1737 bireyin oluşturduğu ulusal örnekler üzerinde standartlaştırılarak geçerlik ve güvenirliği sağlanmıştır (Beery ve Beery, 2010, s.16).
Yapılan araştırmalar, Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testinin kültürden bağımsız olduğunu göstermiştir. Farklı kültürlerden gelen çocuklar harf ve sayılarla ilgili birbirlerinden farklı deneyimlere sahip oldukları için Beery- Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testinde harf ve sayısal şekiller yerine geometrik şekiller kullanılmıştır. Bu test basitten karmaşığa 27 şekilden oluşur.
Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi ve ek testleri, geçerli sonuçlar elde etmek için normlaştırıldığı sırada uygulanmalıdır. Uygulamanın geçerli sırası şöyledir: 1- Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi, 2- Görsel Algı ve 3- Motor Koordinasyon.
Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi, kağıt ve kalemle
kopyalanan ya da taklit edilen gelişimsel geometrik şekiller sırasıdır. 2-100 yaş arası bireyler için direk kopya ve taklit edilen 3 başlangıç, 3 tipte işaretleme ve karalama ve 24 şekilden oluşan toplam 30 maddelik tam formu ve 2-7 yaş çocukları için tasarlanmış 21 maddelik kısa formu bulunmaktadır. Kısa form yalnızca ilk 15 şekli içermesinin haricinde tam formla aynıdır. Test, grup ve bireysel olarak uygulanabilir. Ancak okul öncesi çağı çocuklarında grup uygulamalarında iki veya daha fazla yetişkinin gözetimi gerekmektedir. Testin uygulanma süresi 10-15 dakikadır. Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testinde çocuktan test kitapçığında gördüğü şekilleri sırasıyla kopyalaması istenmekte, arka arkaya 3 yanlış yapıldığında test sonlandırılmaktadır.
Test 5 yaştan küçük çocuklar için, taklit görevini içeren ilk 3 maddeden başlanarak uygulanır. Çocuk bu ilk 3 maddeden 1 ya da daha fazla puan aldıysa teste devam edilir. Eğer çocuk 1’den daha az puan aldıysa testin en başında bulunan kendiliğinden işaretleme ve karalamayı içeren alıştırma sayfasına dönülür ve çocuğun burada bulunan kutucuklardan kendisine yakın olanın içine istediği herhangi bir şeyi çizmesi istenir. Çocuk bu görevi başarırsa taklit görevini içeren ilk 3 maddeye geçer ve
teste başlar. Ancak başaramazsa bir sonraki adıma geçilir. Bu adımda uygulayıcı alıştırma sayfasında bulunan kendisine yakın olan kutucuğa bir şekil çizerek çocuktan bu şeklin aynısını çocuğa yakın olan kutucuğa çizmesini ister. Çocuk, bu görevi başarırsa taklit görevini içeren ilk 3 maddeye geçer ve teste başlar eğer başaramazsa test uygulaması sonlandırılır.
Alıştırma sayfasında bulunan 3 madde, taklit görevini içeren ilk 3 madde ve geriye kalan şekillerin hepsi puanlamaya dahildir. Çocukların her doğru cevabı 1, yanlış cevabı ise 0 olarak puanlanmaktadır. Alıştırma sayfası ve taklit görevini içeren ilk 3 maddeyi uygulamayan çocuklarda da bu maddeler uygulanmış kabul edilerek puanlanır.
Görsel Algı Testi, Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon
Testinden sonra bireysel olarak uygulanması gereken, tamamlayıcı, standartlaştırılmış bir testtir. Küçük çocuklar genellikle Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testinden sonra ara vermeden Görsel Algı Testini devam ettirmeyi becerebilirler. Test çocukların kendi vücut bölümlerini, resim ana hatlarını ve bir resmin parçalarını ayırt etmeyi gerektiren 3 başlangıç maddesi ve Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testindeki geometrik şekillerle aynı olan 27 geometrik şekilden oluşmaktadır ve bu şekillerin ilk 3 tanesi test et-öğret şeklinde uygulanmaktadır. 3 başlangıç maddesi, 5 yaşından büyük çocuklarda uygulanmamakta ve uygulanılmış gibi kabul edilerek puanlanmaktadır. Test et-öğret şeklinde uygulanan maddeler ise bütün çocuklar için uygulanmakta ve puanlanmaktadır.
Bu testte çocuklardan 3 dakikalık zaman diliminde her bir geometrik şeklin aynısını, kendisiyle neredeyse aynı olan diğer şekiller içerisinden seçmesi istenir. 3 başlangıç maddesi ve test et-öğret maddeleri 3 dakikalık zaman dilimine dahil değildir ve süre 7. maddeden itibaren başlatılmaktadır. Çocuğun doğru olarak gösterdiği şekiller 1, yanlış olarak gösterdiği şekiller 0 olarak puanlanmaktadır. Arka arkaya 3 yanlış yapıldığında veya 3 dakikalık zaman dilimi dolduğunda puanlama sonlandırılmaktadır.
Motor Koordinasyon Testi, bireysel olarak Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-
Motor Koordinasyon Testi ve Görsel Algı Testinden sonra uygulanması gereken destekleyici ve standartlaştırılmış bir testtir. Motor Koordinasyon Testinde ilk 3 madde çok küçük yaştaki çocukların sandalyeye tırmanmalarını, başparmak ve parmaklarıyla
bir kalem tutmalarını ve kağıdı işaretlerken tutmalarını gerektirir. Geriye kalan 27 madde için görev sınırlı bir alan içerisinde kendisine gösterilen şekilleri bu sınırlı alanın dışına çıkmadan çizmesidir. Bu 27 maddelik kısımda kullanılan şekiller Beery- Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testindeki geometrik şekillerle aynıdır ve bu şekillerin ilk 3’ü test et-öğret şeklinde uygulanmaktadır. Bu test et-öğret maddelerinden sonra 5 dakikalık zaman dilimi başlatılmaktadır ve çocuktan bu zaman dilimi içerisinde yapabildiği kadar çok şekli çizmesi istenmektedir. Testte ilk 3 görev, test et-öğret maddeleri ve şekillerden oluşan kısımların hepsi puanlamaya dahil edilmektedir ve çocuğun toplamda yaptığı madde sayısından yanlış yaptığı madde sayısı çıkarılarak puanı hesaplanmaktadır.
3.3.2.1. Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi-6’nın Türkçeye Uyarlanması
Beery-Buktenica Gelişimsel Görsel-Motor Koordinasyon Testi-6’nın Türkçeye uyarlanması için öncelikle orijinal İngilizce test formunun ve test yönergelerinin Türkçe’ye çevirme işlemi yapılmıştır. Yapılan çeviri İngiliz dili alanındaki bir uzman tarafından kontrol edilerek orijinal formdaki ifadelerle karşılaştırılmıştır ve gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Daha sonra yapılan çeviride yer alan ifade ve yönergelerin Türk dil yapısına uygunluğu ve anlaşılırlığı Türk Dili alanında uzman bir kişi tarafından değerlendirilerek gerekli değişiklikler yapılmış ve teste son şekli verilmiştir.
Türkçe’ye çevrilen testte yer alan maddelerin Türk kültürüne uygunluğunu değerlendirmek amacıyla çocuk gelişimi ve eğitimi alanında çalışan doktora derecesine sahip dört uzmandan görüş alınmış, bu görüşler doğrultusunda görsel algı testinde başlangıç maddeleri içinde yer alan bir resmin ana hatlarını gösterme bölümünde çocukların tanıyamayacağının düşünüldüğü domuz resmi, aynı formata bağlı kalınarak koyun resmiyle değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişikliklere göre testin Türkçe formu oluşturulmuş ve test kitapçıkları bu değişikliklere uygun bir şekilde hazırlanarak uygulamaya geçilmiştir.