3. KARIŞTIRILMA TEHLİKESİ
3.3. Ticaret Unvanında Karıştırılma Tehlikesi
Ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi, aynı veya benzer ticaret unvanının kullanılması sonucunda tüketici veya ilgili diğer kişilerin unvan sahibi konusunda yanılması ihtimalidir. Karıştırılma tehlikesi sonucunda tüketici veya ilgili diğer kişiler, farklı bir tacirle ticari faaliyette bulunma tehlikesi ile karşı karşıya kalır131.
Ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi, TTK ve ilgili mevzuatta132 tanımlanmadığı gibi konuyla ilgili ayrıntılı düzenlemelere de yer verilmemiştir. Bunun yerine TTK’da yalnızca, ticari dürüstlüğe aykırı kullanımlara karşı ticaret unvanına
130 ARKAN, Marka C. 1, s. 98; BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 62; KARAN/KILIÇ, s. 198-
199.
131 KARAHAN, Unvanda İltibas, s. 51.
132 Konu hakkında Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğde yer alan düzenleme için bkz. aşağıda
32
sağlanan korumadan bahsedilmiştir (TTK md. 52)133. Ticaret unvanını düzenleyen mevzuatta yeterince yer bulamayan ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi, yargı kararları ve öğretide de ayrıntılı incelenmemiştir. Bu sebeple, markalar için söz konusu mevzuat, öğreti ve yargı kararlarının ticaret unvanları için uygulanıp uygulanmayacağı değerlendirilmelidir. Bunun için de marka ve ticaret unvanının aynı hukuki çatı altında bulunup bulunmadığının tespiti önem arz eder134.
İnsan düşüncesinin ürünü olan ve hukuk düzeni tarafından korunan maddi olmayan haklar fikri mülkiyet hakları olarak adlandırılır135. Fikri mülkiyet hakları, fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar ile sınai mülkiyet hakları şekilde ikiye ayrılır136. Sınai mülkiyet hakları, ürünlerin üretim ve satışı ile hizmetlerin sunumunda kullanılan marka ile ticaret unvanı137, tasarım, patent, faydalı model ve coğrafi işaretten oluşur138. Dolayısıyla, ticaret unvanı139 da burada sayılan diğer haklar gibi sınai mülkiyet hakları arasında değerlendirilir ve marka ile aynı hukuki çatı altında yer alır140.
Tanıtıcı işaretler ve adlar hukuku kapsamında marka ile aynı hukuki çatı altında bulunan ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi incelenirken markalarda karıştırılma
133 Ticari dürüstlüğe aykırılık hususunda ayrıntılı bilgi için bkz. YASAN, Mustafa: “TTK md.
52’ye göre ‘Ticari Dürüstlüğe Aykırılık’ Şartının İncelenmesi”, SÜHFD, 2013, C. 21, Sa. 2, s. 191 vd.
134 BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 80.
135 ŞEHİRALİ ÇELİK, Feyzan Hayal: Patent Hakkının Korunması, Ankara 1998, s. 3;
AYHAN/ÇAĞLAR, s. 277.
136 DAL, Seniha: “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) md. 342’ye Göre Fikri Mülkiyet
Haklarının Anonim Şirkete Ayni Sermaye Olarak Konulması”, MÜHFD, 2012, C. 18, Sa. 2, s. 376.
137 SMK md. 2/1-ı’da yapılan tanımda, ticaret unvanının sınai mülkiyet hakları arasında
sayılmamasının, ticaret unvanları hakkında ayrıntılı düzenlemenin SMK içerisinde yer almamasından kaynaklandığını düşünmekteyiz. Zira, 1883 tarihli Sınai Mülkiyet Haklarının Korunmasına İlişkin Paris Sözleşmesi md. 1/2'de, sınai hakların korunmasının patentler, faydalı modeller, tasarımlar, coğrafi işaretler ve marka yanında ticaret unvanının korunmasını da kapsadığı belirtilmiştir.
138 KARASU/SULUK/NAL, s. 1.
139 Ticaret unvanı, diğer sınai mülkiyet haklarından bazı yönleri ile ayrılır. Bu kapsamda, diğer
sınai mülkiyet hakları kural olarak sahibine süreyle sınırlı hak verirken işletme adı ile unvan hakkı süreyle sınırlanmamıştır. Bunun yanında ticaret unvanı, tescil, kullanım ve devir hususlarında da diğer haklardan ayrılmaktadır. Ancak bu durum, ticaret unvanının diğer sınai mülkiyet hakları gibi bağımsız bir hak olarak değerlendirilmesini engellemeyeceği gibi yalnızca hakkın kullanım esaslarını gösterir. (AYHAN/ÇAĞLAR, s. 280.).
33
tehlikesine ilişkin düzenleme, öğreti ve yargı kararları uygulanabilir. Aynı hukuki çatı altında bulunan marka ve ticaret unvanına ilişkin düzenlemelerin Türk Medeni Kanunu (TMK) md. 1 kapsamında diğeri için de uygulanması hukukun temel ilkelerine de uygundur141. Dolayısıyla, ticaret unvanı gibi karıştırılma tehlikesine karşı koruma sağlanan ayırt edici ad ve işaretlere, markalara ilişkin düzenleme, öğreti ve yargı kararları niteliğine uygun düştüğü oranda uygulanabilir142.
Ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi için markalar arasında karıştırılma tehlikesine benzer kriterler aranmalıdır143. Bu kapsamda, ticaret unvanları arasında karıştırılma tehlikesinin tespiti için ticari faaliyette bulunulan sektörlerin ve ticaret unvanlarının ayırt edici kısımlarının aynı veya benzer olması gerekir144.
Ticaret unvanına, markalarda karıştırılma tehlikesine ilişkin düzenleme, öğreti ve yargı kararlarının uygulanması sırasında, işaretler arasındaki kanuni ve niteliksel farklar dikkate alınmalıdır. Dolayısıyla, ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi incelenirken, marka hukukunda benimsenen esasların doğrudan uygulanması yanlış sonuçlar verebilir145.
Ticaret unvanında karıştırılma tehlikesi, markalarda olduğu gibi doğrudan veya dolaylı karıştırılma tehlikesi olarak iki şekilde gerçekleşir. Bu sebeple, ticaret unvanlarının aynı olduğu veya aynı olmamakla birlikte aynı kaynaktan geldiklerinin düşünülmesi doğrudan karıştırılma tehlikesi, ticaret unvanlarının farklı olduğunun anlaşılmasına rağmen tacirler arasında idari veya ekonomik ilişki bulunduğunun düşünülmesi ise dolaylı karıştırılma tehlikesi olarak değerlendirilir. Her iki halde de karıştırılma tehlikesi doğacağı için ticaret unvanına koruma sağlanmalıdır146.
141 POROY, Reha/TEKİNALP, Ünal: “Marka Hakkına İlişkin Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Haluk
Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, Ankara 1990, s. 342.
142 BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 80.
143 Y.11 HD. 06.07.2004 T., 2003/13467 E., 2004/7561 K. (YALMANKÜLAH, Zehra: Ticaret
Unvanı ve Korunması, Kırıkkale 2014, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 64, dn. 161.).
144 MEMİŞ, Tekin: “Alman Federal Mahkeme Kararı (I ZR 232/98) ve Değerlendirmesi”,
AÜEHFD, 2001, C. 5, Sa. 1-4, s. 637.
145 BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 81. 146 KARAHAN, Unvanda İltibas, s. 51.
34
3.4. Karıştırılma Tehlikesinin Belirlenmesinde Kullanılan Kriterler