Ticaret Unvanı Hakemleri Sistemi

Birleşik Krallıkta yürürlükte olan Companies Act md. 66 ile md. 68 arasında, tescili talep edilen unvanın tescilli ticaret unvanlarıyla aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzer olması durumunda uygulanacak hükümler düzenlenmiştir. Companies Act md. 66/1’de, tescilli ticaret unvanları ile aynı olan unvanın tescil edilemeyeceği düzenlenmiştir. Companies Act md. 67/1’de ise, ticaret unvanı sicilinde görülen veya görülmesi gereken bir isimle aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzer ismin tescili durumunda, ticaret unvanının değiştirilmesinin549 emredilebileceği düzenlenmiştir.

Companies Act, önceki tarihli unvan ile aynılık veya ayırt edilemeyecek kadar benzerlik durumunda uygulanacak düzenlemeler yanında, tescil edilen unvanın markanın

548 _{DAL, Seniha: “Türk Hukukunda İnternet Alan Adları (Domain Names) ve Bu Alandaki Son}

Gelişmeler”, İ.İ.B.F Dergisi, 2010, C. 28, Sa. 1, 2010, s. 490.

549 _{Ticaret unvanının değiştirilmesi talimatı, unvanın tescilinden itibaren on iki ay içinde verilir}

ve bu kararda unvanın değiştirilmesi gereken süre belirtilir. Bu süre, on iki aylık sürenin bitiminden önce belirli bir süreliğine uzatılabilir (Companies Act md. 68).

134

da içinde bulunduğu diğer fikri mülkiyet haklarıyla benzerliği durumunda uygulanacak hükümler de içermektedir. Bu kapsamda, önceki tarihli işaretle karıştırılma tehlikesine sebebiyet verecek kadar benzer unvanların tescil edilmesi durumuna ilişkin Companies Act md. 69-74 arasında yeni bir prosedür öngörülmüştür550.

Companies Act md. 69/1’de, önceki tarihli hak sahibinin, ticari itibara sahip olduğu adla aynı veya işaretler arasında bağlantı olduğunu göstererek ilgili tüketici kitlesini yanlış yönlendirecek kadar benzer isme itiraz edebileceği düzenlenmiştir551_. İtirazlar, yapılacak başvuru üzerine ticaret unvanı hakemleri tarafından incelenir (Companies Act md. 69/2)552.

Tescil edilen unvan ile önceki tarihli işaret arasındaki benzerlik hususuna, Birleşik Krallıkta Capita Gold Ltd. ticaret unvanında değişiklik yapılması için Capita Plc tarafından ticaret unvanı hakemine yapılan başvuruda değinilmiştir. Söz konusu kararın 13. paragrafında, Birleşik Krallıktaki kullanımının taraflar arasında bağlantı olduğunu gösterecek şekilde yanıltıcı olabilmesi için işaretlerin, aynı zamanda ‘yeterince benzer’ olması gerektiği ifade edilmiştir. İlgili başvuruda dayanılan işaret Capita iken, tartışılan isim ise Capita Gold Ltd.’dir. Capita Gold’daki en belirgin unsur Capita olmakla birlikte Gold ilavesi, belirli bir hizmetin daha lüks bir versiyonunu veya belki de altın madenciliği için tanımlayıcı bir işaret olarak değerlendirilmiştir. “Ltd” ifadesi ise şirket bazında sorumluluk açısından tanımlayıcı bir ibare olarak görülmüştür. Dolayısıyla işaretlerin, taraflar arasında bağlantı olduğunu göstererek yanlış yönlendirebilecek kadar benzer olduğuna karar verilmiştir553_.

Ticaret unvanı hakemleri tarafından yapılan incelemede, ad veya işaretin tescilli olup olmaması değerlendirme sırasında dikkate alınmamaktadır. Bunun yerine tescilli veya tescilsiz işaretin belirli düzeyde üne/itibara sahip olması gerekir. Argyle Financial Services & Planning Limited ile Argyle Consulting Limited arasındaki uyuşmazlıkta bu

550 _{KELLY, David/HAMMER, Ruby/HENDY, John: Business Law, 3. Baskı, Abingdon 2018,}

s. 372.

551 _{Ticaret unvanı hakemlerine yalnız ticari şirketler değil isim üzerinde ticari itibara sahip olan}

gerçek kişiler de başvurabilir. (KELLY/HAMMER/HENDY, s. 372.).

552 _{SMK kapsamında tescilli ve tescilsiz unvan sahiplerinin marka tescil başvurusuna itirazını}

üzerine yapılan inceleme, Companies Act’tan farklı olarak hakemler tarafından değil TÜRKPATENT’te istihdam edilen uzmanlar tarafından yapılır.

553_{Başvuru Nr.1568, O/306/19, 03.06.2019. (https://www.gov.uk/government/publications/company-}

135

hususa değinilmiştir. İlgili kararın 21. paragrafında, ticaret unvanı hakemine yapılan

başvuruda, başvuranın bir veya daha fazla tescilli markaya veya tescilli ticaret unvanına sahip olmasının gerekmediği ifade edilmiştir. Gerekli olan, ilgili tarihte Argyle ismine istinaden üne/itibara sahip olunup olunmadığıdır. Dolayısıyla, önceki tarihli marka ile tescil edilmek istenen ticaret unvanı arasında karıştırılma tehlikesinde, Companies Act md. 69/1 kapsamında ticari marka tescillerinin değil ticari itibarın bulunup bulunmadığının esas alınacağı ifade edilmiştir554_.

Ticari itibarın tespitine ise, Birleşik Krallıkta Marchwood Yatch Club Limited ticaret unvanında değişiklik yapılması için Marchwood Yatch Club (dernek) tarafından ticaret unvanı hakemine yapılan başvuruda değinilmiştir. İlgili kararın 27-31 arasındaki paragraflarında, tanık ifadelerinden başvuranın bir yat kulübü işlettiği, kulüp binası yanında demirleme tesisleri ile su yollarına erişim sağlayan özel kızak yoluna sahip olduğu, kulüp tarafından dersler, geziler ve yarışmalar düzenlendiği ifade edilmiştir. Başvuru sahibinin ayrıca içerisinde markalı giysilerin satıldığı ve bir web sitesi de olan dükkân işlettiği de belirtilmiştir. Kulübün, üyelerine yelken etkinlikleri sunmanın yanı sıra, yaz aylarında yerel sakinlere ve çocuklarına bot yelken hizmeti de sunan Royal Yacht Association’a bağlı yetkili bir eğitim merkezi olduğu da ifade edilmiştir. Dolayısıyla 1963 yılında kurulmuş olan Marchwood Yacht Club’ün, yerel alanda iyi bilindiği, Royal Yacht Association’a üye yetkili bir eğitim merkezi olduğu, bölgedeki insanların yelken açabilmelerini sağladığı göz önüne alındığında, ilgili tarihte yat kulübünün işletilmesine ilişkin olarak ticari itibara sahip olduğu tespit edilmiştir555_.

Önceki tarihli hak sahibinin unvan tesciline itirazı üzerine unvan sahibi, unvanını itiraza gerekçe gösterilen işaretten önce tescil ettirdiği; şirketin unvan altında çalıştığı, çalışmayı hedeflediği ve önemli başlangıç maliyetleri yapıldığı veya isim altında daha önce faaliyet gösteriliyorken şu an gösterilmediği; ismin şirket kuruluşunun olağan seyri sırasında tescil edildiği ve şirketin itiraz sahibine satılmaya hazır olduğu savunmalarını

554_{Başvuru Nr.1537, O/153/19, 25.03.2019. (https://www.gov.uk/government/publications/company-}

names-tribunal-decision-argyle-financial-services-planning-limited).

555_{Başvuru Nr.1816, O/319/19, 06.06.2019. (https://www.gov.uk/government/publications/company-}

136

ileri sürebilir (Companies Act md. 69/4-a, b, c)556. Bunun yanında unvan sahibi, unvanın iyi niyetle tescil edildiğini ya da itiraz sahibinin çıkarlarının önemli ölçüde olumsuz etkilenmediğini de ileri sürebilir. (Companies Act md. 69/4-d, e).

İsmin iyi niyetle tescili savunması ve böyle bir düzenlemenin amacı, In and Out Hotel Limited ile In & Out Limited arasındaki uyuşmazlıkta incelenmiştir. İlgili kararın 13. paragrafında, iyi niyetin genellikle kabul edileceği ve kötü niyetin iddia eden kişi tarafından kanıtlandığı kabulünün Companies Act md. 69/4 kapsamında tersine çevrildiği, itiraz edilen ismin iyi niyetle kabul edildiğini göstermek için ispat külfetinin, ismine itiraz edilen kişi üzerinde olduğu belirtilmiştir. İspat külfetinin bu şekilde tersine çevrilmesinin, ticaret unvanının fırsatçı tescilini engellemek ve bir ticaret unvanının fırsatçı nedenlerden dolayı benimsendiğini göstermenin zorluğundan kaynaklandığı ifade edilmiştir. Bunun yanında, unvanına itiraz edilen kişinin ismi tescil ettirmedeki amacını açıklaması ve iş planlarının temini gibi hususların kolay olduğu açıklanmıştır. Unvan tesciline itiraz edilen kişinin, adın tescili için neler yaptığını başvuranın tespit etmesi ise genellikle çok zor görülmüştür. Bu zorluğun, iyi niyetle davranan kimsenin bir başkasınınkiyle aynı veya benzer bir isim benimsemesinin sonuçlarından kaçınabilmesi için yeterli bir savunma sağlanarak çözüldüğü ifade edilmiştir557_.

Unvanın tescili neticesinde önceki tarihli hak sahibinin çıkarlarının önemli ölçüde olumsuz etkilenmediği savunmasına ise, Birleşik Krallıkta Argyle Financial Services & Planning Limited ticaret unvanında değişiklik yapılması için Argyle Consulting Limited tarafından ticaret unvanı hakemine yapılan başvuruda değinilmiştir. İlgili kararın 7. paragrafında, ticaret unvanına itiraz edilen kişinin, kişisel iflas işleri için Creditfix Limited’ten tek bir müşteri kaynağına sahip olduğu, hizmetlerini ortalama tüketicilerin kullanmadığı, sigorta hizmeti dışında ipotek, yatırım veya emekli aylığı ile ilgilenmediği belirtilmiştir. Bunun yanında, tüketicilerin şirketi ziyaret etmediği, şirketin sokağa bakan tabelaları olmadığı, ofisin plazanın ikinci katında güvenli bir girişinin olduğu, binadan herhangi bir pankart veya başka bir pazarlama materyalinin gösterilmediği ve şirketin bir web sitesinin bulunmadığı belirtmiştir. Unvanın belirtilen şekilde kullanılmasının önceki

556 _{Unvan sahibinin isim tescilindeki asıl amacının, itiraz sahibinden para ya da başka bir şey}

almak veya ismin tescilini engellemek olduğu belirlenirse, md. 69/4-a,b,c kapsamında sayılan hususlar tespit edilse de unvan kullanımı engellenebilir (Companies Act md. 69/5).

557 _{Başvuru Nr.1451, O/121/19, 25.03.2019. (https://www.gov.uk/government/publications/company-}

137

tarihli hak sahibinin çıkarlarını önemli ölçüde olumsuz etkilenmeyeceği savunması, ticaret unvanı hakemleri tarafından dikkate alınmıştır558_.

Ticaret unvanı tescilinin itiraz sahibinin çıkarlarını önemli ölçüde olumsuz etkilememesi hususuna, Capita Gold Ltd. ile Capita Plc arasındaki uyuşmazlıkta da

değinilmiştir. İlgili kararın 23. Paragrafında Capita Gold Ltd., itiraz sahibi ile tamamen

farklı bir alanda faaliyet gösterdiği ve itiraz edenin kendi faaliyetlerinden nasıl etkilenebildiğinin tespit edilemediğini ileri sürmüştür. Bununla birlikte, başvuranın faaliyetlerinin olumsuz etkilenmediğini ispat külfeti Capita Gold Ltd. üzerinde olmasına rağmen bunun ispatı hususunda hiçbir delil sunulmamıştır. Yapılan incelemede, Capita Gold Ltd. şirket bilgilerinde, finansal yönetim dışındaki yönetim danışmanlığı faaliyetlerinin de bulunduğu görülmüştür. Söz konusu faaliyetin işletmelere sunulacak bir hizmet olması ve itiraz edenin faaliyetlerinin geniş kapsamlı ve çeşitli olması sebebiyle, faaliyetler arasında kesişme ihtimali görülmüştür. Bu sebeple, Capita Gold Ltd. tarafından sunulan bu tür hizmetlerin müşterileri bir şekilde memnuniyetsizse, itiraz edenin hizmetlerini almaktan vazgeçebilecekleri sebebiyle itiraz edenin hem mevcut müşterileri elde tutma hem de yenilerini edinme yeteneğini olumsuz etkileyebileceği ifade edilmiştir. Dolayısıyla, önceki tarihli işaret kullanımı, itiraz edenin itibarı üzerindeki kontrolünü kaybetmesine yol açarak çıkarlarını önemli ölçüde olumsuz etkileyeceğinden, Capita Gold Ltd.’nin savunması başarısız olmuştur559.

Ticaret unvanı hakemi, başvuruyu aldıktan sonra açıklanan hususları dikkate alarak, kararını ve kararının gerekçesini 90 gün içinde bir web sitesi aracılığıyla veya uygun görüldüğü şekilde başka yollarla açıklamalıdır (Companies Act md. 72/1)560_.

Unvan tesciline karşı yapılan başvuru uygun bulunursa hakem, ticaret unvanının ihlal oluşturmayacak bir adla değiştirilmesine karar verebilir. Hakemin verdiği kararda, ticaret unvanının değiştirilmesi gerektiği aksi takdirde zorla değiştirileceği tarih de belirtilir. Ticaret unvanı, kararda belirtilen tarihte değiştirilmezse hakem, şirket için yeni

558_{Başvuru Nr.1537, O/153/19, 25.03.2019.} 559 _{Başvuru Nr.1568, O/306/19, 03.06.2019.}

560 _{Ticaret unvanı hakemleri, itiraz üzerine kural olarak evrak üzerine inceleme yapar. Bunun}

yanında talep üzerine duruşmalı inceleme de yapılabilir. Marchwood Yatch Club Limited ile Marchwood Yatch Club arasındaki uyuşmazlığın 21. paragrafında, taraflardan hiçbiri duruşma talebinde bulunmadığından, kararın sunulan evrakların dikkatlice değerlendirilmesi sonucunda alındığı ifade edilmiştir. (Başvuru Nr.1816, O/319/19, 06.06.2019.).

138

bir unvan belirler. Hakem, itiraz üzerine yeni bir unvan belirlerse bunu unvan sahibine, itiraz sahibine ve sicil yetkilisine bildirmelidir (Companies Act md. 73).

Başvurunun reddi veya kabulü hususunda hakemlerin herhangi bir kararına karşı mahkemeye temyiz başvurusunda bulunulabilir. Başvurunun kabulü kararına karşı temyiz bildirimi, hakemin kararında ticaret unvanının değiştirileceğini belirttiği tarihten önce yapılmalıdır. Başvurunun kabulü kararına karşı temyiz başvurusunda bulunulması durumunda hakemin kararı askıya alınır (Companies Act md. 74/1-2-3).

Temyiz başvurusu neticesinde mahkeme, hakemin başvuruyu kabul kararını onaylar veya hakemin başvuruyu reddetme kararını kaldırırsa, hakemin kararına uyulması gereken tarihi belirleyebilir, uyuşmazlığı hakemine havale edebilir veya hakem tarafından verilebilecek herhangi bir emir veya karar verebilir. Mahkeme, şirket için yeni bir unvan belirlerse, kararını temyiz talebinde bulunan taraflara ve sicil yetkilisine bildirmelidir (Companies Act md. 74/4-5).

2.5.4. Çözüm Önerimiz