Markada Karıştırılma Tehlikesi

Markada karıştırılma tehlikesi, marka işaretlerinin şekil, görünüş, genel izlenim vb. yönlerden aynı veya benzer olması sebebiyle hedef tüketici nezdinde oluşacak karıştırılma ihtimalidir123_{. Karıştırılma tehlikesi sonucunda tüketici veya ilgili diğer} kişiler, farklı bir teşebbüsün mal ya da hizmetini alma tehlikesi ile karşı karşıya kalır124_.

Markada karıştırılma tehlikesi, temel olarak marka tescilinde mutlak ret nedenleri başlıklı SMK md. 5, marka tescilinde nispi ret nedenleri başlıklı SMK md. 6 ve marka tescilinden doğan hakların kapsamı ve istisnaları başlıklı SMK md. 7’de düzenlenmiştir. Marka tescilinde mutlak ret nedenleri, TÜRKPATENT’e yapılacak marka tescil başvurusu sonucunda ilgili başvuruya herhangi bir itiraz olmasa dahi Kurumun yapacağı incelemenin kapsamını belirlemektedir. Tescil başvurusu sonucunda Kurum tarafından re’sen yapılan inceleme, kural olarak hak sahibinin değil kamunun menfaatini korumaktadır.

Mutlak ret nedenlerinin düzenlendiği SMK md. 5/1-ç125 _{bendinde, aynı veya aynı} türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil başvurusu

120 _{Bağlantı ihtimalinin, köken gösterme işlevinin ihlali sebebiyle karıştırılma tehlikesi içerisinde}

mi yoksa tanınmış markalarda olduğu gibi zihnen bağlantı kurulması sebebiyle karıştırılma tehlikesinden geniş mi değerlendirileceği hususunda, karıştırılma tehlikesi içerisinde ve karıştırılma tehlikesinin tespitinde dikkate alınacak unsurlardan biri olarak değerlendirilmesi gerekir. (ARKAN, Sabih: “İşaret ile Marka Arasında Bağlantı İhtimali ve İltibas (Karıştırma) Tehlikesi”, BATİDER, 1999, C. 20, Sa. 2, s. 10-11.).

121 _{EPÇELİ, Sevgi: Marka Hukukunda Karıştırılma İhtimali, İstanbul 2006, s. 6-7; KAYA,}

Arslan: Marka Hukuku, İstanbul 2006, s. 153.

122 _{BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 61.}

123 _{YASAMAN/ALTAY/AYOĞLU/YUSUFOĞLU/YÜKSEL, s. 400; TEKİNALP, Fikri}

Mülkiyet, s. 436.

124 _{DİRİKKAN, Tanınmış Marka, s. 164; OCAK, s. 275.}

125 _{Öğretide bir görüş, mutlak red nedenlerinin düzenlendiği SMK md. 5 içerisinde yer alan söz}

konusu düzenlemeyi, kamusal menfaati korumaması ve benzer düzenlemenin SMK md. 6/1-a’da yer alması sebebiyle gereksiz görmektedir. (ARKAN, Marka C. 1, s. 72.). Aksi görüş ise, tescil

30

yapılmış marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretleri içeren başvuruların TÜRKPATENT tarafından reddedileceği düzenlenmiştir. Söz konusu hükümde, işaretler bağlamında düzenlenen ayniyet ve ayırt edilemeyecek kadar benzerlik kavramları karıştırılma tehlikesi bağlamında önem taşımaktadır.

Markalar arasında genel izlenim açısından herhangi bir farkın bulunmaması ve müşteriler tarafından aynı kabul edilmeleri markaların aynı olduğunu gösterir126_. Markaların aynı olması için aranan benzerlik ölçütü hususunda ise öğretide farklı görüşler mevcuttur. Bir görüş, iki markanın aynı olması için, bire bir aynı olması ve aralarında herhangi bir fark bulunmaması gerektiğini savunmaktadır127_{. Aksi görüş ise, markalar} arasında yazı stili, form, renk, grafik düzeni gibi hususlardan biri veya birden fazlasında farklılık bulunsa dahi bütün olarak bırakılan izlenim ayniyet arz ediyorsa iki markanın aynı olacağını savunmaktadır128_.

Markalar arasında ayırt edilemeyecek kadar benzerlik ise, işaretler aralarında benzerlik seviyesinin, karıştırılma tehlikesine sebep olup olmadığının incelenmesini gerektirmeyecek kadar güçlü olmasıdır.Bu sebeple, işaretlerin ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğunun ispat edilmesi gerekmediği gibi bu hususta bilirkişi incelemesi yapılmasına da gerek duyulmaz129_.

Marka tescilinde nispi ret nedenleri ise, kamunun menfaatinden ziyade temel olarak şahsın menfaatini korumaktadır. Bu noktada hak sahibi, marka hakkının korunması için harekete geçmelidir. Dolayısıyla marka için tescil başvurusu yapmış, tescil ettirmiş veya öncesinde işaret üzerinde üstün hak elde etmiş kişinin itirazı sonucunda tescil engelleri TÜRKPATENT tarafından incelenir.

talebinin öncelikle TÜRKPATENT tarafından re’sen, daha sonra da yanlış değerlendirilen ya da gözden kaçan hususların itiraz üzerine incelenmesini kötü niyetli hareketleri önleme ve marka sahibinin haklarını koruma açısından anlamlı ve yerinde görmektedir. (BATTAL, Red Nedenleri, s. 21; TEKİNALP, Fikri Mülkiyet, s. 402; YALÇINER/KARAAHMET, s. 42.).

126 _{YASAMAN/ALTAY/AYOĞLU/YUSUFOĞLU/YÜKSEL, s. 228; ARKAN, Marka C. 1, s.}

76.

127 _{KÜÇÜKALİ, s. 100; KARAN/KILIÇ, s. 82; KAYA, s. 86-87; ÇOLAK, Marka Hukuku, s.}

201.

128 _{ÖZDAL, Şule: 556 Sayılı KHK’nin 5. Maddesi Çerçevesinde Marka Olarak Tescil}

Edilebilecek İşaretler, İstanbul 2005, s. 147; EPÇELİ, s. 35; ARKAN, Marka C. 1, s. 76; YASAMAN/ALTAY/ AYOĞLU/YUSUFOĞLU/YÜKSEL, s. 228; BİLGE, Karıştırılma Tehlikesi, s. 61.

31

Nispi ret nedenlerinin düzenlendiği SMK md. 6/1’de, tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı veya benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dahil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvurunun reddedileceği düzenlenmiştir. Söz konusu fiillerin marka sahibinden izinsiz yapılması durumunda bu fiillerin engellenebileceği ise SMK md. 7/2-b hükümde düzenlenmiştir.

SMK md. 6/1’in mutlak tescil engelleri konusunda değindiğimiz SMK md. 5/1-ç ile farkına baktığımızda ise iki husus dikkat çekmektedir. Bunlardan ilki, mutlak tescil engellerinde ayırt edilemeyecek kadar benzerlik yerine benzerliğin aranması, ikincisi ise “halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali dahil karıştırılma ihtimali” ifadesidir.

SMK md. 6/1 düzenlemesinde SMK md. 5/1-ç’den farklı olarak, benzerlik ölçütü düşmüş ve bu benzerliğin karıştırılma tehlikesine yol açıp açmadığının araştırılması istenmiştir. Sonuç olarak, tüketicinin iki markayı karıştırarak almak istediğinden farklı markayı taşıyan mal veya hizmeti alması ya da markaların farklı olduğunu anlamasına rağmen iki markanın da aynı kişiye veya aralarında idari-ekonomik bağlantı olan kişilere ait olduğunu düşünmesi ilgili düzenleme kapsamındadır130_.