TİCARET

Araştırma Sahası, coğrafî konum ve ekonomik özellikleri ile canlı bir ticaretin yapılabilmesi için bütün şartları taşır. Bu özelliğinden dolayı şehir önemli bir ticaret merkezidir.

Araştırma Sahası’nın ekonomik hayatında çeşitli mesleklere mensup insan gücünün yapısı, bize çevrenin şartlarını tanıtmaktadır. Araştırma Sahası’nın faal nüfusu (15–65 yaş arası) iş gücü açısından büyük bir potansiyel arz etmektedir. Sahada genç nüfus oranı yüksektir. Sahadan, yurt dışına çalışmaya giden 20 000 kişi vardır. Yurt dışında çalışanların iştirakiyle canlı bir ticaret hayatı göze çarpar.

Sahada, özellikle tarım ürünleri ve tarım ürünlerine dayalı endüstriyel ürünler ticareti çok canlıdır. Dış ülkelere ihraç edilen ürünler arasında iplik, et, bisküvi, bulgur, baklagiller elma yer alır. Araştırma Sahası’nda ihracat, ağırlıklı olarak tarıma dayalı sanayi ürünlerinde yapılmaktadır. Araştırma Sahası’nda gerçekleşen ihracat içerisinde % 56 düzeyinde yer tutan tarıma dayalı sanayi ürünleri ihracatı önemli ölçüde unlu mamüller ihracatı olarak gerçekleşmektedir. Bunun içinde bisküvi çok önemli yer tutmaktadır. İhracat ağırlıklı olarak Ortadoğu, Doğu Avrupa ve Kafkas ülkelerine yapılmaktadır. İran, Mısır, Pakistan ise rakip ülkelerdir. İthalatın gıda sanayine yönelik hammaddeler ile sanayi ağırlıklı olduğu ve bu malların % 64’ünün buğday ve yağ % 22’sinin ise makine ve yedek parçaları olduğu görülmektedir. Araştırma Sahası’nda, sanayi mamülleri ile tarım ürünlerinin pazarlanması her geçen gün gelişmektedir. Zengin bir tarım potansiyeline ve hareketli bir ticari boyuta sahip olması kentin diğer illerle ticari münasebetlerin gelişmesine neden olmuştur.

Sahada, çok çeşitli dallarda faaliyet gösteren ticarethaneler bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda sahada üretilen sanayi maddeleri ve tarımsal ürün miktarının giderek artması, araştırma sahasındaki ticari faaliyetlerin canlanmasına neden olmuştur. Bunun yanında bilindiği üzere şehir, Türkiye'nin bisküvi merkezidir. Türkiye bisküvi üretiminin % 50'sini tek başına karşılamaktadır. Sanayi kısmında da belirtildiği gibi bisküvi sektörünün yanı sıra bulgur, un, elma, baklagiller, iplik, et ve makine sanayileri de son yıllarda büyük gelişme kaydetmiştir. Şehir, bölge ölçeğinde idari ve teknik hizmetler, toptan ve perakende ticaret hizmetleri gibi işleri yüklenmişlerdir. Saha’da sanayi mamülleri ile tarım ürünlerinin pazarlanması her geçen gün gelişmektedir.

Ticari işletmelerin önemli bir kısmını, perakende satış yapan işyerleri oluşturmaktadır. Toptan satış yapan ticarethane sayısı ise azdır. Kuşkusuz bunun en önemli nedeni satışların daha çok yerel ihtiyaçları karşılamaya yönelik olarak yapılmasıdır. Gerçekten de şehir merkezinde perakende satış yapan bakkal, kahvehane, manifaturacı, lokanta, terzi, ayakkabı satıcısı gibi işyeri sayısı oldukça fazladır. Fazla sermaye gerektirmeyen bu tip işyerlerini kolayca açmak mümkün olmaktadır.

Ticari faaliyetler genellikle yaz aylarında canlılık göstermektedir. Özellikle yukarıda da belirttiğimiz gibi yaz aylarında yurt dışında çalışan işçilerin izine gelmesi, hasat edilen tarımsal ürünlerin satılması ticari aktiviteyi büyük ölçüde arttırmaktadır. Düğün gibi bazı eğlencelerinde bu mevsimde yapılmasıda etkilidir. Kış aylarında ise ticari faaliyetlerin yaz aylarına göre durgun olduğu görülmektedir.

Ticaretin gelişmesine büyük katkıda bulunacak olan organize sanayi bölgesi biri faaliyette ve iki tanesi için de etüt çalışmaları devam etmektedir. Saha, üç organize sanayi bölgesini kaldıracak kapasitedir. Genişleme bölgesi ile birlikte toplam 207 adet sanayi parseli bulunan organize sanayi bölgesinde 72 adet fabrika faaliyette bulunmakta olup, 12 tesisin inşaatı devam etmekte, 84 tesis proje sahasında geri kalanı da şehir merkezinde bulunmaktadır. Serbest bölgenin kurulması ve organize sanayi bölgesinin gerçek anlamda tamamlanıp bitirilmesi halinde ticari faaliyetler önemli ölçüde artacaktır.

Ağırlıklı hububat işlemlerinin gerçekleştiği ticaret borsasında 8 meslek grubu bulunmaktadır. 2004 yıl sonu itibariyle Karaman Ticaret ve Sanayi Odası üye sayısı 3100’ü geçmiştir. Ticaret borsasının üye sayısı 2004 yılı itibari ile 229 olarak tespit edilmiştir. Sanayinin sağlıklı altyapısı olan alanlarda gelişmesi amacıyla sanayi bakanlığının kredi desteği ile veya doğrudan müteşebbislerin öz kaynakları ile yapılan Küçük Sanayi Siteleri açısından saha oldukça verimli bir ilimizdir. Kamu kesimin ait işletmeler ağırlıkta olarak aramallar üretmesine karşılık özel sektöre ait işletmelerin önemli bir bölümü tüketim malları üretmektedir.

Ayrıca, sahada Selçuk Üniversi’tesine bağlı bir fakülte ve üç yüksek okul’un açılması da, ticarethane sayısının artmasını teşvik etmektedir.

Tablo IV.14: Karaman Şehri’nin İhracat Ettiği Ürünler ve Miktarları

Mamül Cinsi Miktar

(Kg) Tutar ($,Euro) Tutar (TL)

Bisküvi, Gofret Çikolata, Kek 57 797 950 50 327 75 060 Kutu Adet 76 028 074$ 108 312 086 133 177

Bulgur, Bakliyat, Un, Makarna 1 149 294 3 550 507$ 4 829 954 735 192 Baskılı Selefon 65 000 114 854$ 147 044 160 931 Pamuk İpliği 98 000 219 798$ 331 496 817 450 Ambalaj 10 610 48 983$ 63 678 185 900 Oluklu Mukavva, Ofset Kutu 831 498 25 979 Adet 122 743$ 153 304 997 510 Traverten, Mermer 64 120 m² 650 000$ 968 953 943 816 Makine, Fırın, Değirmen Mikser 201 151 300 Adet 278 945$ 371 870 364 300 Tekstil Giyim 2 157 Adet 9 195 Euro 16 203 344 929

TOPLAM 59 298 133 908.916 50.327 64.180 Kg Adet Kutu m² 81 013 904$ 9.195 Euro 115 194 592 683 205

Saha, sanayi işletmeleri bakımından oldukça zengin, ancak kapasite kullanım oranları oldukça düşüktür. Bu kapasite kullanım oranlarının düşük olmasının en önemi nedenleri arasında ekonomik krizler ve sık sık yaşanan ciddi darboğazlar gösterilmektedir. Sahada’da tasarruflar ağırlıklı olarak dövizde tutulmaktadır.

Tablo IV.15: Karaman Şehri’nin İthal Ettiği Ürünler ve Miktarları

Mamül Cinsi Miktar (Kg) Tutar ($) Tutar (TL)

Yağ, Kakao, Susam, Bisküvi Hammaddesi Hindistan Cevizi 26.301.490 16.397.242 23.243.692.511.288 Makine 13 Adet 248/.098 376.202.000.000 TOPLAM 26.301.490 Kg 16.645.340 23.619.894.511.288 13 Adet

Kaynak: Karaman Ticaret ve Sanayi Odası, 2004, s. 56, Karaman.

Ticaret sektörü, gerek sanayi ve kentleşme olgularıyla iki yönlü bağlantısı, gerekse yarattığı gelir ve istihdam bakımından sahanın ekonomisinin önemli sektörlerinden birisidir.